Banan va olcha xidli, oq rangli kukun.

Antibiotiklar (makrolidlar guruhi).(3-avlod)

J01FA10

Keng ta’sir doirasiga ega antibiotik. Yangi makrolid antibiotiklarning yangi guruhi – azalidlarning birinchi vakili hisoblanadi. Yallig‘lanish o‘chog‘ida yuqori kontentratsiyalari hosil qilinganida bakteritsid ta’sir ko‘rsatadi. Preparatga grammusbat kokklar: Streptococcus pneumoniae, St. pyogenes, St.agalactiae, C, F va G guruhi streptokokklari, St. viridans; Staphylococcus aureus, grammanfiy bakteriyalar: Haemophilus influenzae, Moraxella catarrhalis, Bordetella pertussis, B.rarapertussis, Legionella pneumophila, H.ducrei, Campylobacter jejuni, Neisseria gonorrhoeae va Gardnerella vaginalis; ayrim anaerob mikroorganizmlar: Bacteroides bivius, Clostridium perfringens, Peptostreptococcus spp; shuningdek Chlamydia trachomatis, Mycoplasma pneumoniae, Ureaplasma urealyticum, Treponema pallidum, Borrelia burgdorferi sezgir. Eritromitsinga chidamli grammusbat bakteriyalarga nisbatan faol emas.

Preparat me’da-ichak yo‘llaridan tez so‘riladi, bu uni kislotali muhitga chidamliligi va lipofilligi bilan bog‘liq. Ichga 500 mg qabul qilinganidan keyin, azitromitsinning qon plazmasidagi maksimal kontentratsiyasiga (Smax) 2,5-2,96 soat o‘tgach erishiladi va u 0,4 mg/l ni tashkil qiladi. Biokirishaolishligi 37% tashkil qiladi. Azitromitsin nafas yo‘llariga, urogenital yo‘llarining a’zolari va to‘qimalariga (xususan prostata beziga), teri va yumshoq to‘qimalarga yaxshi kiradi. To‘qimalardagi yuqori kontentratsiyasi (qon plazmasidagiga nisbatan 10-50 marta yuqori) va yarim chiqarilish davrining (T1/2) uzoqligi azitromitsinning qon plazmasi oqsillari bilan past darajada bog‘lanishi, hamda uni eukariotik hujayralarga kiraolish qobiliyati va rN past bo‘lgan, lizosomalar atrofidagi muhitda ko‘proq to‘planishi bilan bog‘liq. Bu o‘z navbatida, katta ehtimoliy taqsimlanish hajmini (31,1 l/kg) va yuqori plazma klirensini belgilaydi. Azitromitsinni ko‘proq lizosomalarda to‘planish qobiliyati, ayniqsa hujayra ichki qo‘zg‘atuvchilarini eliminatsiyasi uchun muhim. Fagotsitlar azitromitsinni infektiya joyiga yetkazib berishi, u yerda uning fagotsitoz jarayonida ajralib chiqishi isbotlangan. Azitromitsinning kontentratsiyasi infektiya o‘chog‘ida, sog‘lom to‘qimalarga nisbatan (o‘rtacha 24-34% ga) ishonarli yuqori va yallig‘lanish shishi darajasi bilan to‘g‘ri qiladi. Fagotsitlardagi yuqori kontentratsiyasiga qaramay, azitromitsin ularning faoliyatiga sezilarli ta’sir ko‘rsatmaydi. Azitromitsin yallig‘lanish o‘choqlarida bakteritsid kontentratsiyalarda, oxirgi qabul qilingan dozadan keyin 5-7 kun davomida saqlanadi, bu qisqa (3-kunlik va 5-kunlik) davolash kurslarini ishlab chiqish imkonini beradi. Asosan jigarda nofaol metabolitlarni hosil qilib metabolizmga uchraydi. Azitromitsin qon plazmasidan 2 bosqichda chiqariladi: T1/2 qabul qilingandan keyin 8 dan 24 soat oralig‘ida 14-20 soatni va 24 dan 72 soat oralig‘ida – 41 soatni tashkil qiladi, bu preparatni sutkada 1 marta qo‘llash imkonini beradi.

Preparatga sezgir bo‘lgan qo‘zg‘atuvchilar chaqirgan infektion-yallig‘lanish kasalliklari: – nafas yo‘llarining yuqori bo‘limlari va LOR-a’zolarining (angina, sinusit, tonzillit, o‘rta otit) infektiyalari; – skarlatina; – nafas yo‘llarining quyi bo‘limlarining (bakterial va tipik pnevmoniyalar, bronxit) infektiyalari; – teri va yumshoq to‘qimalarning (o‘rtacha og‘irlikdagi husunbuzar (Ance Vulgaris) toshmasi, saramas, impetigo, ikkilamchi infektiyalangan dermatozlar) infektiyalari; – urogenital yo‘llarining infektiyalari (asoratlanmagan uretrit va/yoki tervitsit); – Layma kasalligi (borrelioz), boshlang‘ich bosqichini davolash uchun qo‘llanadi.

Suspenziyani tayyorlash usuli: Suspenziyani kukunni distillangan yoki qaynatilgan suvda eritish yo‘li bilan tayyorlanadi. 20 ml suspenziyani tayerlash uchun (nominal hajm), 400 mg miqdoridagi azitromitsin saqlovchi flakonga (Zitmak®100, 19 g) 10 ml suv qo‘shiladi (asl hajmi – 30 ml suspenziya). 15 ml suspenziyani tayerlash uchun (nominal hajm), 600 mg miqdoridagi azitromitsin saqlovchi flakonga (Zitmak®200, 16 g) 9 ml suv qo‘shiladi (asl hajmi – 20 ml suspenziya). 30 ml suspenziyani tayyorlash uchun (nominal hajm), 1200 mg miqdoridagi azitromitsin saqlovchi flakonga (Zitmak®200, 29 g) 15 ml suv qo‘shiladi (asl hajmi – 35 ml suspenziya). Har bir flakonda preparatni flakondan to‘liq olish maqsadida, kurs dozadan suspenziya 5 ml ga ko‘proq bo‘lishi kerak. Dozalash uchun qoshiq yoki shprit yordamida kerakli xajmdagi suv o‘lchab olinadi va kukun saqlovchi flakonga qo‘shiladi. Qabul qilishdan oldin flakon bir hil suspenziyaning hosil bo‘lguncha yaxshilab chayqatiladi. Bir turdagi suspenziya 5 ml da 100 mg (Zitmak®100) va 200 mg (Zitmak®200) azitromitsin saqlaydi. Preparat ichga sutkada 1 marta buyuriladi. Suspenziyani ovqatdan 1 soat oldin yoki ovqatdan 2 soat keyin qabul qilinadi. Bola tana vazniga qarab quyidagi dozalash sxemalari tavsiyalanadi: Nafas yo‘llarining yuqori va quyi bo‘limlarining, teri va yumshoq to‘qimalarning (surunkali migratsiyalanuvchi eritemadan tashqari) infektiyalarida, bolalarga sutkada 10 mg/kg tana vazniga 1 marta/sut 3 kun davomida, kurs dozasi – 30 mg/kg. Surunkali migratsiyalanuvchi eritemada bolalarga birinchi kuni 20 mg/kg tana vazniga, so‘ngra 2 dan 5 kunlari – xar kuni 10 mg/kg tana vazniga, kurs dozasi – 60 mg/kg. Helicobacter pylori bilan assotsiatsiyalangan me’da va 12 barmoqli ichak kasalliklarida tana vazniga 20 mg/kg nisbatda bir kunda bir marta antisekretor vositalari va boshqa dori vositalari bilan birga belgilanadi (kompleks terapiyasida). Agar preparat dozasi qabuli o‘tib ketgan bo‘lsa, uni o‘sha zaxoti qabul qilish kerak, keyin keyingi dozalarni 24 soat intervali bilan qabul qilinadi. Tana vazni 14 kg gacha bo‘lgan bolalarga suspenziyani tana vazni hisobi bilan belgilanadi: Tana vazni Zitmak®100, ml da (azitromitsin miqdori, mg) 5 kg 2,5 ml (50 mg) 6 kg 3,0 ml (60 mg) 7 kg 3,5 ml (70 mg) 8 kg 4,0 ml (80 mg) 10-14 kg 5,0 ml (100 mg) Boshqa patologiyalarda ham suspenziyani vazni hisobidan kelib chiqqan holda dozalanadi: Tana vazni Zitmak®200, ml da (azitromitsin miqdori, mg) 10-14 kg 2,5 ml (100 mg) 15-24 kg 5,0 ml (200 mg) 25-34 kg 7,5 ml (300 mg) 35-44 kg 10,0 ml (400 mg) ≥ 45 kg 12,5 ml (500 mg) Tayer suspenziyani dozalash uchun shprit yoki o‘lchov qoshig‘i ishlatiladi. Suspenziya bevosita qabul qilinganidan keyin og‘izdagi suspenziyani qoldiqlarini yuvib va yutib yuborish maqsadida, bolaga bir necha qultum choy yoki sharbat beriladi. Ishlatilgandan keyin shprit oqava suvda yuviladi, quritiladi va preparat bilan birga saqlanadi.

Kam uchraydi (0,7% va undan kam hollarda). Ovqat-hazm qilish tizimi tomonidan: melena, xolestatik sariqlik, ko‘ngil aynashi, qusish, diareya, qabziyat, ishtahani pasayishi, gastrit, jigar fermentlarining faolligini o‘rtacha qayta oshishi. Siydik-chiqarish tizimi tomonidan: nefrit. Yurak-tomir tizimi tomonidan: yurak urishi, ko‘krak qafasida og‘riqlar. Markaziy nerv tizimi va periferik nerv tizimi tomonidan: bosh aylanishi, bosh og‘rig‘i, uyquchanlik, yuqori toliqish; bolalarda – bosh og‘rig‘i (o‘rta otitni davolashda), giperkineziya, xavotirlik, nevroz, uyquni buzilishi. Allergik reaktiyalar: juda kam teri toshmalari, Kvinke shishi, eshakemi, fotosensibilizatsiya, qichishish, kon’yunktivit, Stivens-Djonson sindromi. Laboratoriya ko‘rsatkichlari tomonidan: alohida hollarda – neytrofiliya, eozinofiliya (o‘zgargan ko‘rsatkichlar davolash to‘xtatilganidan keyin 2-3 hafta o‘tgach me’yorga qaytadi).

– jigar va buyraklar faoliyatining og‘ir buzilishlari; – azitromitsinga va preparatning boshqa komponentlariga yuqori sezuvchanlik; – makrolid guruhi antibiotiklariga yuqori sezuvchanlik.

Antatsid vositalar (alyuminiy, magniy saqlovchi), etanol va ovqat qabul qilish azitromitsinning so‘rilishini sezilarli darajada kamaytiradi, shuning uchun preparatni bu preparatlar va ovqat qabul qilishdan kamida 1 soat oldin yoki 2 soatdan keyin qabul qilish kerak. Azitromitsin, boshqa makrolid antibiotiklaridan farqli ravishda titoxrom R450 tizimining izofermentlari bilan bog‘lanmaydi. Hozirgi kunda teofillin, terfenadin, karbamazepin, triazolam, digoksin bilan o‘zaro ta’siri aniqlanmagan. Varfarin bilan birga qo‘llashning zarurati bo‘lganida protrombin vaqtini sinchiklab nazorat qilish tavsiya etiladi. Makrolidlar ergotamin va digidroergotamin bilan bir vaqtda qabul qilinganida, ularning zaharli ta’sirlari (tomirlarning spazmi, dizesteziya) namoyon bo‘lishi mumkin. Linkozaminlar azitromitsimnning samarasini pasaytiradi, tetratsiklin va xloramfenikol esa – oshiradi. Azitromitsin geparin bilan farmatsevtik nomutanosib.

Ehtiyotkorlik bilan: jigar va buyraklar faoliyatining buzilishlarida qo‘llanadi. Azitromitsin va antatsid preparatlarini qabul qilish orasida kamida 2 soatlik tanaffusga rioya qilish tavsiya etiladi. Preparatning bir dozasini qabul qilish o‘tkazib yuborilganida, o‘tkazib yuborilgan dozani iloji boricha tezroq, keyingilarini esa 24 – soatlik tanaffus bilan qabul qilish kerak. Patsiyentni har qanday nojo‘ya samaralari paydo bo‘lganida shifokorga xabar qilish kerakligi to‘g‘risida ogohlantirish lozim. Preparatni bolalar olaolmaydigan joyda saqlash va yaroqlilik muddati o‘tgach ishlatmaslik lozim.

Quruq, yorug‘likdan himoyalangan joyda, 25°S dan yuqori bo‘lmagan haroratda saqlansin. Tayyor suspenziyani sovutgichda, 2-8°S bo‘lgan haroratda saqlash va 5 kun davomida qo‘llash kerak.

Simptomlari: ko‘ngil aynishi, eshitishni vaqtinchalik yo‘qotish, qusish va diareya. Davolash: simptomatik davolash.

Retsept bo‘yicha.

«Zitmak®» 200 mg/5 ml, 15 ml suspenziya tayerlash uchun 16 g kukun flakonlarda, komplektida 9 ml erituvchi va 5 ml plastik mikropipetka bilan. «Zitmak®» 200 mg/5 ml, 30 ml suspenziya tayerlash uchun 29 g kukun flakonlarda, komplektida 15 ml erituvchi va 5 ml plastik mikropipetka bilan. «Zitmak®» 100 mg/5 ml, 20 ml suspenziya tayerlash uchun 19 g kukun flakonlarda, komplektida 10 ml erituvchi va 5 ml plastik mikropipetka bilan.

2 yil.