oq yoki oq-och-sariq tusli oq rangdagi kristall kukun.

Tizimli qo‘llash uchun antibakterial vositalar. Boshqa β-laktam  antibiotiklari. III avlod tsefalosporinlari. Tseftazidim.

J01DA11.

500 mg va 1 g tseftazidimni mushak ichiga inyektsiyadan keyin patsiyentlarda muvofiq 18 va 37 mg/l ga o‘rtacha cho‘qqi kontsentratsiyalariga tez erishiladi. 500 mg, 1 g yoki 2 g tseftazidimni vena ichiga bolyusli yuborilganidan so‘ng besh minutdan keyin qon zardobida muvofiq o‘rtacha 46, 87 yoki 170 mg/l kontsentratsiyalarga erishiladi. Vena ichiga va mushak ichiga yuborilganidan so‘ng 8-12 soatdan keyin ham qon zardobida terapevtik samarali kontsentratsiya saqlanib qoladi. Plazma oqsillari bilan bog‘lanishi taxminan 10% ni tashkil qiladi. Tseftazidimning ko‘pchilik tarqalgan patogen mikroorganizmlar uchun MIK dan yuqori kontsentratsiyasiga suyaklar, yurak, safro, balg‘am, ko‘z ichki, sinovial, plevral va peritoneal suyuqliklari kabi to‘qimalar va muxitlarda erishiladi. Tseftazidim yo‘ldosh orqali tez o‘tadi va ko‘krak sutiga chiqariladi. Preparat shikastlanmagan gematoentsefaletik to‘siq orqali yomon o‘tadi, yallig‘lanishi bo‘lmaganida preparatning MNT dagi kontsentratsiyasi kichik. Biroq miya pardalarini yallig‘lanishida MNT da tseftazidimning kontsentratsiyasi 4-20 mg/l va undan yuqorini tashkil qiladi, bu uning terapevtik kontsentratsiyasini darajasiga mos keladi. Tseftazidim organizmda metabolizmga uchramaydi. Parenteral yuborilganidan keyin qon zardobida tseftazidimning yuqori va barqaror kontsentratsiyasiga erishiladi. Yarim chiqarilish davri taxminan 2 soatni tashkil qiladi. Preparat o‘zgarmagan holda, faol shaklda glomerulyar filtratsiya yo‘li orqali siydik bilan chiqariladi; dozaning taxminan 80-90% 24 soat davomida siydik bilan chiqariladi. Buyrak faoliyati buzilgan patsiyentlarda tseftazidimni chiqarilishi kamayadi, shuning uchun dozani kamaytirish kerak. Preparatning 1% dan kami safro bilan chiqariladi, bu ichakka tushadigan preparat miqdorini ahamiyatli cheklaydi.

Tseftazidim unga sezuvchan mikroorganizmlar tomonidan chaqirilgan mono- va aralash infektsiyalarni davolash uchun mo‘ljallangan: og‘ir infektsiyalar: sepsis, bakteriyemiya, peritonit, meningit,immuniteti pasaygan patsiyentlarda jadal davolash bo‘limidagi patsiyentlarda, masalan, infektsiyalangan kuyishlardagi infektsiyalar;nafas yo‘llarining infektsiyalari, jumladan mukovistsidozi bo‘lgan patsiyentlardagi o‘pka infektsiyalari;LOR-a’zolarining infektsiyalari;siydik chiqarish yo‘llarining infektsiyalari;teri va yumshoq to‘qimalarining infektsiyalari;me’da-ichak yo‘llari, o‘t yo‘llari va qorin bo‘shlig‘ining infektsiyalari;suyaklar va bo‘g‘imlarning infektsiyalari;gemo- va peritoneal dializ va uzluksiz ambulator peritoneal dializ bilan bog‘liq infektsiyalari. Profilaktika: prostata bezining operativ aralashuvidagi (transuretral rezektsiya) infektsiyalarda qo‘llaniladi.

Doza kasallikning og‘irligiga, infektsiyaning sezuvchanligiga, joylashishiga va turiga, shuningdek patsiyentning yoshi va buyrak faoliyatiga bog‘liq. Kattalar Kattalar uchun sutkalik doza vena ichiga yoki mushak ichiga inyektsiya ko‘rinishida yuborish yo‘li bilan 2-3 yuborishga mo‘ljallangan 1 g dan 6 g gacha bo‘lgan dozani tashkil qiladi. Siydik jinsiy yo‘larining infektsiyalari va o‘rtacha og‘irlikdagi infektsiyalar: 500 mg- 1 g dan har 12 soatda buyuriladi. Ko‘pchilik infektsiyalarda: 1 g dan har 8 soatda yoki 2 g har 12 soatda buyuriladi. Juda og‘ir infektsiyalar, ayniqsa immun tanqisligi, neytropeniyasi bo‘lgan patsiyentlarda: 2 g dan har 8 soatda yoki 12 soatda yoki 3 g dan har 12 soatda buyuriladi. O‘pkaning ko‘k yiring infektsiyasi bilan birga kechuvchi mukovistsidozda: sutkada 100 dan 150 mg/kg gacha, 3 martaga bo‘lib yuboriladi. Buyrak faoliyati normal bo‘lgan kattalarga sutkada 9 g gacha dozada qo‘llash hech qanday asoratlarni chaqirmagan. Prostata bezidagi jarrohlik aralashuvlarda profilaktika qilish uchun qo‘llanganida anesteziyani induktsiya qilish vaqtida 1 g preparatni yuborish kerak. Ikkinchi dozani kateterni uretradan chiqarish vaqtida yuborish kerak. 2 oylikdan oshgan bolalar Preparatni sutkada 30-100 mg/kg dozada 2-3 marta qabul qilish uchun buyuriladi. Immuntanqisligi, mukovistsidozi yoki meningiti bo‘lgan bolalarga sutkada 150 mg/kg gacha dozada (sutkada maksimal 6 g) 3 marta yuborish uchun tavsiya etiladi. Preparat bilan davolashni kasallik klinik simptomlari yo‘qolganidan keyin va/yoki bakteriologik tahlil natijalari bo‘yicha kamida 48-72 soat davomida davom ettirish lozim, ammo infektsion kasalliklarni og‘ir kechishi uzoq muddat davomida davolash mumkin. 2 oylikkacha bo‘lgan bolalar Preparat sutkada 25-60 mg/kg dan 2 marta qabul qilish uchun tavsiya qilinadi. Yangi tug‘ilgan chaqaloqlarda tseftazidimni qon zardobidan yarim chiqarilish davri, kattalarga nisbatan 3-4 marta uzoqroq bo‘lishi mumkin. Keksa yoshdagi patsiyentlar Tseftazidimning klirensini pasayishini hisobga olib, bunday, ayniqsa 80 yoshdan oshgan patsiyentlar uchun preparatning sutkalik dozasi 3 g dan oshmasligi kerak. Buyrak faoliyatini buzilishi Tseftazidim o‘zgarmagan holda buyrak orqali chiqariladi, shuning uchun bunday guruh patsiyentlar uchun dozani kamaytirish lozim. Boshlang‘ich doza 1 g ni tashkil qilishi kerak. Samarani bir maromda ushlab turuvchi dozani aniqlash glomerulyar filtratsiya tezligiga asoslanishi kerak. Buyrak yetishmovchiligida tseftazidimning tavsiya etilgan samarani bir maromda  ushlab  turuvchi dozalari Kreatinin klirensi ml/minZardobdagi kreatininning taxminiy darajasi, mkmol/l (mg/dl)Tseftazidimning tavsiya qilingan bir martalik dozasi, gYuborishlar soni  (soatlar) > 50<150(< 1,7) Odatdagi doza50-31150-200(1,7-2,3)1,01230-16200-350(2,3-4,0)1,024 15-6350-500(4,0-5,6)0,524< 5> 500(> 5,6)0,548 Og‘ir infektsiyalari bo‘lgan patsiyentlar uchun bir martalik dozani 50% ga oshirish yoki mos ravishda tez-tezligini oshirish mumkin. Bunday patsiyentlarda zardobda tseftazidimning darajasini nazorat qilish tavsiya etiladi, 40 mg/l dan oshmasligi kerak. Bolalarda tana yuzasining maydoniga yoki tana vazniga qarab, kreatinin klirensi qiymatini muvofiqlashtirish kerak. Gemodializ. Gemodializ vaqtida tseftazidimning qon zardobidan yarim chiqarilish davri 3 soatdan 5 soatgachani tashkil qiladi. Gemodializning har bir seansidan keyin tseftazidimning tavsiya etilgan samarani bir maromda ushlab turuvchi dozasini yuborish kerak (yuqorida keltirilgan jadvalga qarang). Peritoneal dializ. Tseftazidimni peritoneal dializ va davomli ambulator peritoneal dializda odatdagi tartibda qo‘llash mumkin.

Infektsiyalar va invaziyalar: kandidoz (jumladan, vaginit va  kandidozli  stomatit). Qon va limfatik tizim: eozinofiliya, trombotsitoz, leykopeniya, neytropeniya. trombotsitopeniya, limfotsitoz, gemolitik va aplastik anemiya, agranulotsitoz, gemorragiyalar. Immun tizimi: anafilaksiya (jumladan bronxospazm va/yoki  arterial  gipotenziya) Markaziy nerv tizimi: bosh og‘rig‘i, bosh aylanishi, paresteziyalar. Tseftazidimning dozasi muvofiq ravishda kamaytirilmagan buyrak yetishmovchiligi bo‘lgan patsiyentlarda tremor, miokloniya, tirishishlar, entsefalopatiyalar va koma holatlari kabi nevrologik asoratlar bo‘lgan holatlar haqida xabar berilgan. Qon tomir buzilishlari: yuborish  joyida  flebit yoki tromboflebit. Ovqat hazm qilish yo‘llari: diareya, ko‘ngil aynishi, qusish, qorinda og‘riq, kolit (shu jumladan soxtamembranoz  kolit), ta’mni buzilishi. Gepatobiliar tizim: jigar fermentlari (ALT, AST, LDG, GGT, ishqoriy fosfataza), darajasini oshishi, sariqlik. Teri va teri osti qavati: makulopapulez toshmalar, eshakemi, dori isitmasi, qichishish, angionevrotik shish, ko‘p shaklli eritema, Stivens-Djonson sindromi, toksik-epidermal nekroliz. Siydik-chiqarish tizimi: interstitsial nefrit, o‘tkir buyrak yetishmovchiligi. Umumiy reaktsiyalar va yuborish joyida buzilishlar: mushak ichiga yuborish joyida og‘riq va/yoki yallig‘lanish. Ruhiy buzililishlar: ongni  chalkashishi, gallyutsinatsiyalar. Laboratoriya ko‘rsatkichlari: Kumbsning musbat testi (taxminan 5% patsiyentlarda  ayrim qon guruhiga ta’sir qilishi kuzatilgan). Boshqa tsefalosporinlarni qo‘llangada bo‘lgani kabi, ba’zida qon plazmasida mochevina, azot mochevina va/yoki kreatinin darajasini tranzitor oshishi aniqlangan.

β-laktam antibiotiklariga yuqori sezuvchanlik.Tsefalosporin antibiotiklariga yuqori sezuvchanlik. Tseftazidim pentagidratiga yoki preparatning komponentlariga yuqori sezuvchanlikda qo‘llash mumkin emas.

Nefrotoksik preparatlar: tsefalosporinlar va aminoglikozidlar yoki kuchli ta’sir qiluvchi diuretiklar (masalan, furosemid) kabi nefrotoksik dori vositalarini yuqori dozalarda birga qo‘llab davolash, buyrak faoliyatiga salbiy ta’sir qilishi mumkin. Majmuaviy davolash zarurati tug‘ilganida butun davolash kursi davomida buyrak faoliyatini nazorat qilish lozim (shuningdek “Nomutanosiblik” bo‘limiga qarang). Xloramfenikol in vitro sharoitida tseftazidim va boshqa tsefalosporinlarning antagonisti hisoblanandi. Bunday holatning klinik ahamiyati noma’lum, ammo agar Zatsefni xloramfenikol bilan bir vaqtda qo‘llash taklif qilinsa, u holda antagonizm ehtimolini  hisobga olish lozim. Kumarinlar – bir vaqtda qo‘llanganda  ularning antikoagulyant samarasi oshishi mumkin. Boshqa antibiotiklar kabi tseftazidim xam ichak florasiga ta’sir qilishi mumkin, bu estrogenlarni qayta so‘rilishini va majmuaviy oral kontratseptivlarning samaradorligini kamayishiga olib keladi. Shunday qilib, muqobil nogormonal kontratseptsiya usullarini  qo‘llash tavsiya qilinadi. Probenetsid – tseftazidimni ekskretsiyasi sekinlashadi, bu uni to‘planib qolishiga, qonda preparatni kontsentratsiyasini uzoq vaqt oshishishga olib keladi. Tifga qarshi vaktsina – qorin tifiga qarshi peroral vaktsinani qo‘llashdan uch kun oldin va keyin antibakterial preparatlarni qo‘llashdan saqlanish lozim. Tseftazidim glyukozuriyani aniqlashning enzim usullari natijalariga ta’sir qilmaydi, shunga qaramay, tahlil natijalariga nisbatan sezilarsiz ta’siri misni kimyoviy qaytarilish usullari qo‘llanganda (Benedikt, Felinga, Klinitest) kuzatilishi mumkin. Tseftazidim  kreatininni  aniqlashning ishqoriy –pikrat usuliga ta’sir qilmaydi.

Davolashni boshlashdan oldin patsiyentda anamnezida tseftazidim, tsefalosporinlar, penitsillinlar va boshqa dorilarga o‘ta yuqori sezuvchanlik reaktsiyalari bo‘lgan borligini aniqlash kerak. Anamnezida penitsillinlarga yoki boshqa beta-laktam antibiotiklarga allergik reaktsiyasi bo‘lgan patsiyentlarda tseftazidimni alohida ehtiyotkorlik bilan buyurish kerak. Tseftazidimga allergik reaktsiyalar paydo bo‘lgan hollarda, preparatni qo‘llashni darhol to‘xtatish kerak. O‘ta yuqori sezuvchanlikning og‘ir reaktsiyalari adrenalin, gidrokortizon, gistaminga qarshi preparatlar va boshqa shoshilinch yordam vositalarini qo‘llashni talab qilishi mumkin. Tsefalosporinlar va aminoglikozidlarni yoki yuqori faol diuretiklar (masalan, furosemid) kabi nefrotoksik preparatlarni bir vaqtda yuqori dozalari bilan davolash, buyrak faoliyatiga noxush ta’sir qilishi mumkin. Tavsiya etilgan dozalarga rioya qilinganda bunday holatlarning ehtimoli kam. Tseftazidimning odatdagi terapevtik dozalarini buyrak faoliyatiga salbiy ta’siri haqida ma’lumotlar yo‘q. Tseftazidim buyrak orqali chiqariladi, shuning uchun buyrakning shikastlanish darajasiga qarab, dozani kamaytirish kerak. Keng ta’sir doirasiga ega boshqa antibiotiklarni qo‘llanganda bo‘lgani kabi, Zatsef bilan uzoq muddatli davolash, sezgir bo‘lmagan mikroorganizmlarni haddan ziyod o‘sishiga olib kelishi mumkin (masalan, Enterococci); bunday hollarda davolashni to‘xtatish yoki boshqa kerakli choralarni ko‘rish kerak. Doimo bemorning holatini nazorat qilish juda muhim. Boshqa tsefalosporinlar va penitsillinlarni qo‘llanganda bo‘lgani kabi, Enterobacter spp. va Serratia spp. larning ayrim avvalgi sezgir shtammlari tseftazidim bilan davolash vaqtida chidamli bo‘lib qolishlari mumkin. Bunday hollarda vaqti-vaqti bilan sezuvchanlikka tekshirishni o‘tkazish kerak.

Tseftazidimning embriotoksik va teratogenlik ta’siri haqida eksperimental ma’lumotlar yo‘q, biroq uni homiladorlikning birinchi oyligi vaqtida ayollarga ehtiyotkorlik bilan buyurish kerak. Tseftazidim ko‘krak sutiga ko‘p bo‘lmagan miqdorda o‘tadi, shuning uchun emizish davrida ehtiyotkorlik bilan buyurish kerak.

Original o‘ramida, 25°S dan yuqori bo‘lmagan haroratda. Tayyor eritma 25°S haroratda turg‘unligini 10 soat davomida, 18°S dan yuqori bo‘lmagan haroratda – 24 soatda, 4°S gacha bo‘lgan haroratda – 7 kun saqlaydi. Mikrobiologik nuqtai nazardan, qo‘llashga tayyor preparatni darhol ishlatish kerak. Bu mumkin bo‘lmagan hollarda preparatni 2-8°S haroratda 24 soatdan ko‘p bo‘lmagan vaqtgacha saqlanishiga yo‘l qo‘yiladi.

Simptomlari: entsefalopatiya, tirishish va koma kabi nevrologik asoratlar bo‘lishi mumkin. Tseftazidimning qon zardobidagi kontsentratsiyasini gemodializ yoki peritoneal dializ yo‘li bilan kamaytirish mumkin. Davolash: simptomatik.

Retsept bo‘yicha

1 g dan flakonda, 5 flakondan penalda.

2 yil.