oq yoki deyarli oq rangli suspenziya.

Bronxial astmani davolash uchun preparatlar. Ingalyatsion simpatomimetiklar. Selektiv beta-adrenostimulyatorlar.

R03AC02

So‘rilishi Ingalyatsion yuborilganidan keyin salbutamolning dozasini 10-20% quyi nafas yo‘llariga yetib boradi. Dozaning qolgan qismi ingalyatorda qoladi yoki og‘iz-halqumda cho‘kadi va so‘ngra yutib yuboriladi. Nafas yo‘llarida cho‘kkan fraktsiyasi o‘pka to‘qimasi va qonga so‘riladi, lekin o‘pkada metabolizmga uchramaydi. Taqsimlanishi Salbutamolni plazma oqsillari bilan bog‘lanishi taxminan 10% ni tashkil etadi. Metabolizmi Qonga tushib, salbutamol jigarda metabolizmga uchraydi va asosan siydik bilan, o‘zgarmagan holda yoki fenol sulfati ko‘rinishida chiqariladi. Ingalyatsion dozaning yutib yuborilgan qismi me’da-ichak yo‘llaridan so‘riladi va jigar orqali “birlamchi o‘tish”da fenol sulfatiga aylanib, faol metabolizmga uchraydi. O‘zgarmagan salbutamol va kon’yugat asosan siydik bilan chiqariladi. Chiqarilishi Vena ichiga yuborilgan salbutamol 4-6 soatlik yarim chiqarilish davriga ega. Qisman buyrak orqali chiqariladi va qisman faol bo‘lmagan 4-O-sulfat (fenol sulfati) gacha metabolizmi natijasida, u ham asosan siydik bilan chiqariladi. Salbutamolning yuborilgan dozasini juda kam qismigina axlat bilan chiqariladi. Organizmga vena ichiga, peroral yoki ingalyatsion yo‘l orqali yuborilgan salbutamolning katta qismi 72 soat davomida chiqariladi.

β2-adrenoretseptorlarning selektiv agonisti salbutamol bronxospazmni davolash uchun yoki oldini olish uchun qo‘llanadi. U astma, surunkali bronxit va emfizemadagi nafas yo‘llarining qaytuvchan obstruktsiyasida darhol ta’sirli (5 minut davomida) qisqa muddat (to‘rt soat) davomida bronxlarni kengayishini ta’minlaydi. Preparat astmaning simptomlarini yengillashtirish va oldini olish maqsadida uzoq muddatli qo‘llash uchun mos keladi. Bronxodilyatatorlarni persistik astmasi bo‘lgan patsiyentlarni yagona yoki asosiy davolash sifatida qo‘llash mumkin emas. Salbutamol bilan davolab bo‘lmaydigan persistik astmasi bo‘lgan patsiyentlarda astma simptomlarini nazorat qilishga erishish va ta’minlash uchun ingalyatsion kortikosteroidlar bilan davolash tavsiya etiladi. Salbutamol bilan davolashga javobni yo‘qligi shoshilinch tibbiy tekshiruv yoki davolash uchun belgi hisoblanadi.

Salbutamolning ingalyatsion shakllari faqat ingalyatsion yuborish uchun mo‘ljallangan va og‘iz orqali nafas bilan kirishi kerak. Beta-2 agonistlarni qabul qilishni oshishi bronxial astmasi bo‘lgan patsiyentlarda ahvolini yomonlashishining belgisi bo‘lishi mumkin. Bunday hollarda patsiyentni davolash rejasi qayta ko‘rib chiqilishi va zarurati bo‘lganida glyukokortikosteroidlar bilan davolash buyurilishi kerak. Preparatning dozasini yoki qabul qilish tez-tezligini oshirilishi, dozani oshirib yuborilishi bilan bog‘liq nojo‘ya samaralarni paydo bo‘lishi xavfi tufayli, faqat shifokor tavsiyasi bo‘yicha amalga oshiriladi. Ko‘pchilik patsiyentlarda salbutamolning ta’sir davri 4 dan 6 soatgachani tashkil etadi. Dozalangan ingalyatordan foydalanganda qiyinchiliklarni his etuvchi patsiyentlarga salbutamol Evoxalerli speyserni ishlatish tavsiya etiladi. Bolalarda Ventolintm Evoxalertm qo‘llashni samarali bo‘lishi uchun yuzga niqobli pediatrik speyserni ishlatish tavsiya etiladi (Klinik tadqiqotlar bo‘limiga qarang).

Noxush reaktsiyalar anatomo-fiziologik tasnifi va uchrash tez-tezligiga qarab sanab o‘tilgan, ular quyidagicha belgilangan: juda tez-tez (>1/10), tez-tez (>1/100 dan <1/10 gacha), ba’zida (>1/1000 dan <1/100 gacha), kam hollarda (>1/10000 dan <1/1000 gacha) va juda kam hollarda (<1/10000), shu jumladan alohida hollarda. “Juda tez-tez” va “tez-tez” toifasiga mansub nojo‘ya reaktsiyalar klinik tadqiqotlarning ma’lumotlari bo‘yicha aniqlangan. “Kam hollarda” va “juda kam hollarda” toifasiga mansub nojo‘ya reaktsiyalar spontan xabarlar asosida aniqlangan. Immun tizimi tomonidan Juda kam hollarda: o‘ta yuqori sezuvchanlik reaktsiyalari, shu jumladan angionevrotik shish, eshakemi, bronxospazm, gipotoniya va kollaps. Moddalar almashinuvi va oziqlanish tomonidan Kam hollarda: gipokaliyemiya. β2-agonistlari bilan davolash ahamiyatli gipokaliyemiyaga olib kelishi mumkin. Nerv tizimi tomonidan Tez-tez: tremor, bosh og‘rig‘i Juda kam hollarda: giperfaollik. Yurak tomonidan Tez-tez: taxikardiya Ba’zida: kuchli yurak urishi Juda kam hollarda: yurak aritmiyalari, shu jumladan xilpillovchi aritmiya, supraventrikulyar taxikardiya va ekstrasistoliya. Qon tomirlari tomonidan Kam hollarda: periferik tomirlarni kengayishi (periferik vazodilyatatsiya) Nafas tizimi, ko‘krak qafasi va ko‘ks oralig‘i a’zolari tomonidan Juda kam hollarda: paradoksal bronxospazm. Me’da-ichak yo‘llari tomonidan Ba’zida: og‘iz va halqum shilliq qavatini ta’sirlanishi Skelet-mushak va biriktiruvchi to‘qima tomonidan Ba’zida: mushak tirishishlari.

Anamnezida preparatning har qanday komponentiga o‘ta yuqori sezuvchanligi bo‘lgan patsiyentlarda Ventolintm Evoxalertm ni qo‘llash mumkin emas (Tarkibi ga qarang). Vena ichiga yuborish uchun salbutamoldan tashqari, salbutamolning barcha dori shakllari asoratlanmagan muddatidan oldingi tug‘ruqni yoki xavf tug‘diruvchi abortni to‘xtatish uchun qo‘llanmasligi kerak.

Salbutamol va propranolol kabi β-adrenortseptorlarning noselektiv blokatorlarini bir vaqtda qo‘llash tavsiya etilmaydi. Monoaminoksidaza ingibitorlarini (MAOI) qabul qilayotgan patsiyentlarda salbutamolni qo‘lllash mumkin. Nomutanosiblik Ma’lumotlar yo‘q.

Astmani nazorati bosqichma-bosqich dastur asosida amalga oshirilishi kerak, patsiyentning davolashga bo‘lgan reaktsiyasi klinik va o‘pka faoliyatini tekshirish natijalari asosida baholanishi kerak. Bronxial astma simptomlarini nazorat qilish uchun qisqa muddat ta’sir etuvchi broxodilatatorlar, ayniqsa β-adrenoretseptorlarning ingalyatsion agonistlarini qo‘llashga bo‘lgan ehtiyojni oshishi kasallikni zo‘rayishidan dalolat beradi. Bunday hollarda patsiyentni davolash rejasini qayta ko‘rib chiqish kerak. Bronxial astma nazoratini to‘satdan va avj olib boruvchi yomonlashishi patsiyentning hayotiga xavf solishi mumkin, shuning uchun bunday holatlarda glyukokortikoidlarni buyurish yoki dozasini oshirish masalasini darhol hal qilish lozim. Bunday patsiyentlarda nafas chiqarish tezligini cho‘qqisi monitoringini har kuni amalga oshirish tavsiya etiladi. Salbutamol tireotoksikozi bo‘lgan patsiyentlarda ehtiyotkorlik bilan qo‘llanishi kerak. β-adrenoretseptorlarning agonistlari bilan davolash, ayniqsa ularni nebulayzer yordamida yoki parenteral yuborish gipokaliyemiyaga olib kelishi mumkin. Bronxial astmaning og‘ir xurujlarida alohida ehtiyotkorlikka rioya qilish kerak, chunki ksantin hosilalari, steroidlar, diuretiklarni bir vaqtda qo‘llash, shuningdek gipoksiya natijasida xurujlar kuchayishi mumkin. Bunday holatlarda qon zardobida kaliyning darajasini nazorat qilish kerak. Ingalyatsion davolash uchun boshqa vositalarda bo‘lgani kabi preparatni bevosita qo‘llanishi bilanoq xirillashlarni kuchayishi bilan kechuvchi paradoksal bronxospazm rivojlanishi mumkin. Ushbu holat muqobil chiqarilish shakli yoki boshqa tez ta’sir etuvchi ingalyatsion bronxodilatatorni qo‘llash bilan darhol davolashni talab etadi. Salbutamolning spetsifik prezentatsiyasini darhol bekor qilish, patsiyentning holatini baholash va zarurati bo‘lganida muqobil davolashni buyurish kerak. Agar avval qo‘llanilgan Ventolinning dozasi holatni kamida 3 soatga yengillashishiga yordam bermasa, keyingi bosqichma-bosqich davolashni belgilash uchun patsiyentni tibbiy tekshirish lozim. Preparatni o‘pkaga optimal tushishini ta’minlash uchun preparat patsiyentni nafas olishi bilan sinxron ravishda yuborilishi uchun, patsiyent ingalyatsiya texnikasini to‘g‘ri bajarayotganligini tekshirish kerak.

Fertillik Salbutamolni odam fertilligiga ta’siri haqida ma’lumot yo‘q. Hayvonlarning fertilligiga noxush ta’siri kuzatilmagan (Xavfsizligi bo‘yicha klinika oldi ma’lumotlari bo‘limiga qarang). Homiladorlik Preparatni homiladorlikda faqat agar ona uchun davolashning foydasi, homila uchun har qanday bo‘lishi mumkin bo‘lgan xavfdan ustun bo‘lsagina buyurish mumkin. Qayd etilgandan keyingi kuzatish jarayonida, onalari homiladorlik vaqtida salbutamol qabul qilgan bolalarda rivojlanishning turli nuqsonlari, shu jumladan “bo‘ri tanglay” paydo bo‘lishi va qo‘l-oyoqni rivojlanishi nuqsonlari aniqlangan. Bu holatlarning ba’zilarida onalar homiladorlik davrida bir nechta yondosh dori preparatlarini qabul qilgan. 2 dan 3% gachani tashkil etuvchi nuqsonlarni va tug‘ma anomaliyalarni paydo bo‘lish tez-tezligida ma’lum qonuniyatni yo‘qligi tufayli, salbutamolni qabul qilish bilan sabab-oqibat aloqasi aniqlanmagan. Laktatsiya Salbutamol ehtimol ko‘krak sutiga kiradi va shuning uchun patsiyentning o‘zi uchun kutilayotgan foyda, bola uchun potentsial xavfdan yuqori bo‘lgan hollardan tashqari holatlarda emizikli ayollarga buyurish tavsiya etilmaydi. Ko‘krak sutidagi salbutamol yangi tug‘ilgan chaqaloqqa salbiy ta’sir ko‘rsatishi haqida ma’lumotlar yo‘q.

Mundshtuk himoya qalpoqchasi bilan zich yopiladi. 30oS dan yuqori bo‘lmagan haroratda saqlansin. Muzlatilmasin va bevosita quyosh nurlaridan saqlansin. Ko‘pgina hollarda aerozol ingalyatorlarning ballonlari muzlatilganida preparatning terapevtik samaradorligi kamayadi. Ballonchani sindirish, teshish yoki hatto to‘liq bo‘shaganida ham yoqish mumkin emas.

Salbutamolni qo‘llaganda doza oshirib yuborilganida eng ko‘p uchraydigan belgilari va simptomlari beta-agonistlar chaqiradigan tipik qisqa muddatli simptomlar hisoblanadi (Maxsus ko‘rsatmalar va Nojo‘ya ta’sirlari bo‘limlariga qarang). Gipokaliyemiya salbutamolning dozasini oshirib yuborilishini oqibati bo‘lishi mumkin. Qon zardobida kaliyning darajasini nazorat qilish kerak. Yuqori terapevtik dozalarni qo‘llaganda ham, tez ta’sir qiluvchi beta-agonistlarni qo‘llaganda ham laktatsidoz rivojlanishi haqida xabar berilgan, shuning uchun dozani oshirib yuborilishi fonida qon zardobida sut kislotasining oshgan darajasini va keyinchalik metabolik atsidozni (ayniqsa xushtaksimon nafas kabi bronxospazmning boshqa simptomlarini regressiyasiga qaramasdan taxipnoeni saqlangan yoki yomonlashgan hollarda) nazorat qilish ko‘rsatilgan.

Retsept bo‘yicha

200 dozadan ichki qoplamasi flyuoropolimerdan tayyorlangan, dozalovchi klapan bilan ta’minlangan alyumin konteynerda. Tayyor konteyner (klapan bilan ta’minlangan konteyner) changdan himoya qiluvchi qalpoqchali aerozol boshchadan (purkovchi uchlik) tashkil topgan plastik aktuatorga joylanadi va ingalyator to‘liq to‘plamda shakllanadi. Ingalyator (Evoxaler) №1 to‘liq to‘plamda qo‘llash bo‘yicha yo‘riqnomasi bilan karton qutida.

24 oy