tabletkaga o‘xshab zichlashtirilgan oq rangli g‘ovak massa.

O‘smalarga qarshi vosita. Antimetabolitlar. Pirimidin analoglari

L01BC01

Tsitarabin o‘smalarga qarshi, immunodepressiv ta’sir ko‘rsatadi. Tsitarabin pirimidin almashinuvi antimetabolitlari guruhiga mansub bo‘lib, leykozga qarshi faollikka xam ega. Tsitarabinning antileykemik ta’siri miyeloblastlar, limfoblastlar va limfotsitlarni proliferatsiyasini tormozlashi bilan bog‘liqdir. O‘sma (leykoz) xujayralarida eng faol kechuvchi Tsitarabinni fosforlanishi jarayonida, DNK-polimerazani susaytiruvchi faol metabolit hosil bo‘ladi, buning oqibatida DNK sintezi buziladi.

Vena ichiga yuborilganda qisqa taqsimlanish fazasidan keyin (T1/2 10 minutni tashkil etadi) yuborilgan Tsitarabinning 80% faolsizlanadi va buyrak bilan chiqariladigan 1-β-D-arabino-furanoziluratsil (T1/2 1-3 soatni tashkil etadi) hosil bo‘ladi. Tsitarabin plazma oqsillari bilan bog‘lanadi (yuborilgan dozaning 15% bog‘lanadi). Gematoentsefalik to‘siq orqali bir marta vena ichiga yuborilganda yomon o‘tadi, lekin uzluksiz infuziyada orqa miya suyuqligidagi kontsentratsiyasi qondagi darajasining 40-50% ga yetadi

Kattalar va bolalarda o‘tkir nolimfoblast leykozlarda remissiyaga erishish va uni tutib turish. O‘tkir limfotsitar leykoz, surunkali miyeloblast leykoz (blastli kriz) kabi leykozlarning xar xil turlarini davolash uchun qo‘llaniladi. Monoterapiya ko‘rinishida yoki boshqa preparatlar (metotreksat, gidrokortizon) bilan majmuada intratekal ravishda leykozli meningitni oldini olish yoki davolash uchun qo‘llaniladi. Tsitarabinni monoterapiya ko‘rinishida yoki boshqa antineoplastik vositalar bilan majmuada qo‘llash mumkin, eng yaxshi natijalarga odatda kompleks davolashda erishiladi. Tsitarabin preparati tomonidan induktsiyalangan remissiyalar, keyinchalik tutib turuvchi davolashsiz qisqa muddatli hisoblanadi. Asoratlarning yuqori xavfi bo‘lgan leykozni, refrakter leykozni va o‘tkir leykozni qaytalanishi o‘smalarga qarshi kimyoterapevtik vositalarni yuqori dozalarda yondosh qo‘llanishidan qat’iy nazar davolashda qo‘llaniladi. Bolalarda noxodjkin limfomasini davolash uchun majmuaviy davolash (LSA2L2) tarkibida. Tsitarabin o‘smalarning har xil turlarini davolash uchun eksperimental ravishda qo‘llanilgan (solid o‘smalari bo‘lgan kam patsiyentlarda davolashga ijobiy javob olingan).

Tsitarabinni faqat o‘smalarga qarshi davolashni o‘tkazish tajribasiga ega bo‘lgan shifokor buyuradi. U davolash kursi davomiyligini, qo‘llash tartibini va har bir patsiyent uchun shaxsiy ravishda dori vositasining dozasini belgilaydi. Davolash taktikasini tanlashda ushbu shifokor dori vositasini qo‘llash bo‘yicha yo‘riqnomasiga, kasalliklarni davolash yuzasidan xalqaro va milliy standartlarga, ixtisoslashgan adabiyotlardagi ilmiy nashrlarga, shuningdek preparatni amaliyotda qo‘llash bo‘yicha shaxsiy tajribasiga amal qiladi. Preparatni boshqa tsitotoksik vositalar bilan majmuada, turli dozalash sxemalarini ishlatgan holda qo‘llash lozim. Uni vena ichiga infuziya yoki inyektsiya yo‘li bilan, teri ostiga yoki intratekal yuborish mumkin. Teri ostiga faqat 20 mg/ml kontsentratsiyaga ega inyektsiya uchun eritmani yuborishga ruxsat beriladi. Teri ostiga yuborish uchun standart doza ko‘rsatmalar va dozalash tartibiga qarab, 20-100 mg/m2 ni tashkil etadi. Preparatni intratekal yuborish uchun va yuqori dozalar bilan davolashda benzil spirtini saqlovchi erituvchilarni ishlatish man etiladi (“Maxsus ko‘rsatmalar” bo‘limiga qarang). Kattalar uchun dozalar .1 Remissiyani induktsiyasi .2Uzoq muddat davomida qo‘llash Bolyusli inyektsiya uchun tavsiya qilingan doza 10 kun davomida sutkada tana vazniga 2 mg/kg ni tashkil etadi. Qonning miqdoriy tahlilini har kuni o‘tkazish kerak. Terapevtik javob bo‘lmagan va toksiklik belgilari paydo bo‘lmagan hollarda dozani sutkada tana vazniga 4 mg/kg gacha oshirish mumkin. Bunday dozani qo‘llashni terapevtik javob yoki toksiklik belgilari paydo bo‘lgunicha davom ettirish mumkin. Yuqorida keltirilgan dozalarda qo‘llangan sharoitlarda toksik simptomlar deyarli barcha patsiyentlarda kuzatiladi. Sutkada tana vazniga 0,5-1 mg/kg ga teng bo‘lgan dozani infuziya yo‘li bilan ko‘pi bilan 24 soat davomida yuborish mumkin. Ko‘pchilik patsiyentlarda qoniqarli natija infuziyaning birinchi soatidan keyinoq kuzatiladi. 10 kundan so‘ng dozani sutkada tana vazniga maksimum 2 mg/kg gacha oshirish va toksiklik belgilari paydo bo‘lgunicha yoki remissiyaga erishilgunicha qo‘llash mumkin. b. Uzlukli terapiya Tsitarabinni sutkada tana vazniga 3-5 mg/kg dozalarda ketma-ket 5 kun davomida vena ichiga yuboriladi. Davolash 2 kundan 9 kungacha davom etadigan tanaffusdan keyin takrorlanadi. Bunday davolash tartibini toksiklik belgilari paydo bo‘lgunicha yoki remissiyaga erishilgunicha davom ettirish mumkin. Suyak ko‘migini tiklanish belgilarini paydo bo‘lishini 7-64 kundan (o‘rtacha 28 kundan) keyin kutish mumkin. Standart dozani, agar toksiklik belgilari bo‘lmasa va standart dozalash tartibi qo‘llangan sharoitlarda remissiya kuzatilmasa, asta-sekin oshirish mumkin. .1Samarani bir maromda tutib turuvchi dozalash Tsitarabinni va/yoki boshqa preparatlarni qo‘llash bilan erishilgan remissiyani, Tsitarabinni haftada tana vazniga 1 mg/kg dozada 1-2 vena ichiga yoki teri ostiga yuborishni qo‘llab, samarani bir maromda tutib turish mumkin. .1Yuqori dozalar bilan davolash Yuqori dozalar bilan kimyoterapiyani o‘tkazishda Tsitarabin tana yuzasiga 2-3 g/m2 hisobidan 1-6 kun davomida har 12 soatda 1-3 soatlik davomiylikka ega infuziya yo‘li bilan yuboriladi. Yuqori dozalar bilan kimyoterapiya, faqat bunday davolash tajribasiga ega bo‘lgan tibbiy personal tomonidan maxsus ehtiyotkorlik bilan o‘tkazilishi lozim. Agar patsiyentlar preparatni sekin infuziyalar ko‘rinishida emas, balki tezkor inyektsiyalar yo‘li bilan qabul qilayotgan bo‘lsalar, umumiy o‘zlashtira olinadigan doza yuqoriroq bo‘lishi mumkin. Bu fenomen preparatni tezda faolsizlanishi va tezkor yuborilgandan keyin yuqori kontsentratsiyalarni sezuvchan normal va o‘sma xujayralarga qisqa muddatli ta’siri bilan bog‘liq. Normal xujayralar va o‘sma xujayralari preparatni bunday turli yuborish usullariga bir xil tarzda javob beradi, shuning uchun bu usullardan birontasining aniq klinik afzalliklari aniqlanmagan. Yuqori dozali davolash uchun tsitarabin eritmasini tayyorlash uchun benzil spirtini saqlovchi erituvchilarni ishlatish man etiladi(“Maxsus ko‘rsatmalar” bo‘limiga qarang). .1Leykozli meningitlarda intratekal qo‘llash Tsitarabin preparatini monoterapiya ko‘rinishida intratekal yuborish yo‘li bilan yoki metotreksat (15 mg/m2) va gidrokortizon (15 mg/m2) bilan majmuada yuborish bilan qo‘llash konkret holatga bog‘liq (leykozda markaziy nerv tizimini fokal shikastlanishi Tsitarabin bilan intratekal davolashga javob ko‘rsatmasligi mumkin, shuning uchun nur bilan davolash maqsadga muvofiqroq hisoblanadi). Monoterapiya ko‘rinishida intratekal yuborish bilan qo‘llanadigan Tsitarabinning dozasi 5 dan 75 mg/m2 gacha atrofida bo‘ladi va odatda orqa miya suyuqligining ko‘rsatkichlari normaga yetmagunicha har 4 kunda 30 mg/m2 ni tashkil etadi (keyinchalik qo‘shimcha davolash o‘tkaziladi). Dozalash nevrologik simptomatikaning turi va og‘irligiga, shuningdek avval o‘tkazilgan davolash samaradorligiga bog‘liqdir. Adabiyotlardan olingan ma’lumotlar (klinik holatlar) ga ko‘ra, Tsitarabin metotreksat va gidrokortizon bilan majmuada intratekal yuborilgan. Intratekal yuborish uchun tsitarabin eritmasini tayyorlash uchun benzil spirtini saqlovchi erituvchilarni ishlatish man etiladi(“Maxsus ko‘rsatmalar” bo‘limiga qarang). Buyrak yetishmovchiligi bo‘lgan patsiyentlar Buyrak yetishmovchiligi bo‘lgan patsiyentlarga Tsitarabinni ehtiyotkorlik bilan buyurish kerak. Buyrak faoliyatini holatiga qarab, dozani kamaytirish tavsiya etiladi. Tsitarabin preparatining yuqori dozalari bilan davolagandan so‘ng markaziy nerv tizimi tomonidan bo‘ladigan toksik reaktsiyalar buyrak yetishmovchiligi bo‘lgan patsiyentlarda yuz berishi ehtimoli yuqoriroqdir. Jigar yetishmovchiligi bo‘lgan patsiyentlar Jigar yetishmovchiligi bo‘lgan patsiyentlarga Tsitarabinni ehtiyotkorlik bilan va kichik dozalarda buyurish kerak. Yuborilgan preparatning ancha katta qismi jigar orqali chiqariladi. Tsitarabin preparatining yuqori dozalari bilan davolagandan so‘ng markaziy nerv tizimi tomonidan bo‘ladigan toksik reaktsiyalar jigar yetishmovchiligi bo‘lgan patsiyentlarda yuz berishi ehtimoli yuqoriroqdir. Keksa yoshdagi patsiyentlar Keksa yoshdagi patsiyentlar toksik nojo‘ya samaralarni yomonroq o‘zlashtiradilar, shuning uchun leykopeniya, trombotsitopeniya va anemiyani rivojlanishi mumkinligi tufayli, ularning holatini nazorat qilishni kuchaytirish kerak. Zarurat tug‘ilganida samarani bir maromda tutib turuvchi davolashni buyurish kerak. 60 yosh va undan katta yoshdagi patsiyentlarni katta dozalar bilan davolashni xavf va kutilayotgan foyda nisbatini baholagan taqdirdagina o‘tkazish kerak. Bolalar Preparatni bolalarda qo‘llash xavfsizligi to‘g‘risida ishonarli ma’lumotlar yo‘q. Bolalar uchun dozalash sxemasi kattalarning davolash sxemasiga o‘xshash. O‘tkir miyelotsitar leykozi bo‘lgan bolalarda Tsitarabinni standart dozalarda boshqa preparatlar bilan majmuada intratekal yuborilgandan keyin o‘limga olib keluvchi kechikkan avj oluvchi yuqoriga ko‘tariluvchi falajni yuz berishi to‘g‘risida xabar berilgan. Eritmani tayyorlash Flakondagi kukunni suyultirish uchun ishlatish mumkin bo‘lgan erituvchilar: inyektsiya uchun suv; natriy xloridi eritmasi (0,9%); glyukoza eritmasi (5%). Eritmani Tsitarabin kontsentratsiyasi 0,5 mg/ml bo‘lgunicha suyultirish kerak. Mikrobiologik nuqtai nazaridan eritmani darhol yuborish lozim. Intratekal yuboriladigan eritma benzil spirtini saqlamasligi kerak, shuning uchun eritmani tayyorlash uchun 0,9% li natriy xloridi eritmasining 5-10 ml (yoki tavsiyalarga muvofiq: Ringer laktat eritmasi, hech qanday erituvchilar qo‘shilmagan patsiyentning orqa miya suyuqligi, bunday eritma tayyorlanganidan so‘ng darhol yuborilishi lozim). Qo‘llashdan oldin tayyor eritmani erimagan zarrachalar borligi yoki rangi o‘zgarganini istisno etish uchun tekshirish kerak. Tsitarabinni metotreksat, boshqa o‘smalarga qarshi preparatlar bilan bir vaqtda qo‘llash mumkin, lekin ularni bir shpritsda yoki infuzion tizimda aralashtirish tavsiya etilmaydi.

Kutilgan nojo‘ya reaktsiyalar Qon yaratish a’zolari va limfatik tizim tomonidan: Tsitarabin suyak ko‘migiga toksik ta’siri borligi tufayli, suyak ko‘migi va periferik qonning xujayra o‘zgarishlari bo‘lishi mumkin. Preparat qo‘llanganda anemiya, leykopeniya, trombotsitopeniya, megaloblastoz rivojlanishi, shuningdek retikulotsitlar soni kamayishi mumkin. Infektsiyalar va invaziyalar: Infektsiyalar: virusli, bakterial, zamburug‘li, parazitar yoki istalgan sohalarda joylashgan saprofit infektsiyalar Tsitarabinni monoterapiyada yoki boshqa immunodepressiv preparatlar bilan majmuada, xujayraviy va gumoral immunitetga ta’sir etuvchi dozalarda qo‘llanishi bilan bog‘liq bo‘lishi mumkin. Bu infektsiyalar kuchsiz namoyon bo‘lishi mumkin, lekin og‘ir bo‘lishi va xatto o‘limga olib kelishi mumkin. Tsitarabinli sindrom: Tsitarabinli sindrom isitma, mialgiya, suyaklarda og‘riq, ba’zida ko‘krak qafasida og‘riq, makulopapulez toshma, kon’yunktivit va umumiy holsizlik bilan xarakterlanadi. Odatda u preparat qo‘llangandan keyin 6-12 soatdan so‘ng kuzatiladi. Bu sindromni oldini olish va davolashda kortikosteroidlarning samaradorligi isbotlangan. Agar sindromning simptomlarini davolashning iloji bo‘lsa, kortikosteroidlarni qo‘llash mumkinligini va Tsitarabin bilan davolashni davom ettirishni ko‘rib chiqish kerak. Standart dozalash tartibi Tsitarabinning standart dozalash sxemalari yordamida, boshqa preparatlar bilan majmuada davolashda, patsiyentlar qorinda og‘riq va yondosh neytropeniya va trombotsitopeniya bilan kechuvchi yashirin qon yuzasidan musbat reaktsiya bo‘lgan kolit to‘g‘risida xabar berilgan. Patsiyentlar konservativ medikamentoz davolashga reaktsiya qilishgan. O‘tkir miyelotsitar leykozi bo‘lgan bolalarda, Tsitarabinni standart dozalarda boshqa preparatlar bilan majmuada intratekal yuborilgandan keyin kechikkan avj oluvchi ko‘tarilib boruvchi falaj to‘g‘risida xabar berilgan. Infektsiyalar va invaziyalar: pnevmoniya, sepsis, inyektsiya qilingan sohada teri osti kletchatkasini yallig‘lanishi. Qon yaratish a’zolari va limfatik tizim tomonidan: leykopeniya, trombotsitopeniya, anemiya, megaloblastoz, retikulotsitopeniya. Immun tizimi tomonidan: anafilaksiya, allergik shish. Modda almashinuvi va ovqatlanish tomonidan: anoreksiya. Nerv tizimi tomonidan: neyrotoksiklik, nevrit, bosh aylanishi, bosh og‘rig‘i. Ko‘rish a’zolari tomonidan: kon’yunktivit (toshma bilan kechishi mumkin). Yurak tomonidan: perikardit. Qon tomirlari tomonidan: tromboflebit. Nafas a’zolari, ko‘krak faqasi va ko‘ks oralig‘i a’zolari tomonidan: nafasni qiyinlashishi, tomoqda og‘riq. Me’da-ichak yo‘llari tomonidan: pankreatit, qizilo‘ngachda yaralarni hosil bo‘lishi, qorinda og‘riq, diareya, ezofagit, ko‘ngil aynishi/qusish, og‘iz bo‘shlig‘i shilliq qavati yoki anal sohani yallig‘lanishi yoki yaralanishi. Ovqat hazm qilish tizimi tomonidan: jigar disfunktsiyasi, sariqlik. Teri va teri osti to‘qimalari kasalliklari: terini yaralar bilan qoplanishi, alopetsiya, sepkillarni paydo bo‘lishi, toshmalar, qichishish, eshakemi. Buyrak va siydik chiqarish yo‘llari tomonidan: buyrak faoliyatini buzilishi, siyishni tutilishi. Umumiy buzilishlar va preparatni yuborish joyida reaktsiyalar: ko‘krakda og‘riq, isitma, yuborish joyida reaktsiyalar (teri ostiga yuborish joyida og‘riq va yallig‘lanishi). Intratekal yuborish Tsitarabin preparatini intratekal yuborish tizimli toksiklikka olib kelishi mumkin, shuning uchun qon yaratish tizimini sinchkov nazorat qilish tayinlangan. Antileykoz davolashga tuzatish kiritish talab etilishi mumkin. Ancha yaqqol namoyon bo‘luvchi toksiklik kam yuz beradi. Intratekal yuborilganda eng ko‘p yuz beradigan nojo‘ya reaktsiyalarga ko‘ngil aynishi, qusish va isitma kiradi. Bu reaktsiyalar kuchsiz namoyon bo‘ladi va o‘z-o‘zidan o‘tib ketadi. Paraplegiyani rivojlanishi to‘g‘risida xabar berilgan. Tirishishlar bilan yoki u siz kechuvchi nekrotik leykoentsefalopatiyani rivojlanishi to‘g‘risida xabar berilgan; ayrim hollarda patsiyentlarga intratekal ravishda metotreksat va gidrokortizon yuborilgan, shuningdek MNT nur bilan davolash o‘tkazilgan. Alohida neyrotoksik ta’siri to‘g‘risida xabar berilgan. Majmuaviy tizimli kimyoterapiya, MNT ni profilaktik nurlantirish va Tsitarabinni intratekal yuborish yordamida davolangan, remissiya holatida bo‘lgan ikkita patsiyent ko‘r bo‘lib qolishgan. Tsitarabin preparatini intratekal va vena ichiga bir vaqtda bir necha kun davomida qo‘llanganda orqa miya tomonidan toksik reaktsiyalarni yuz berish xavfi mavjud, biroq hayot uchun xavfli bo‘lgan kasalliklarni davolashda, shifokor o‘z fikriga ko‘ra Tsitarabin preparatini keyinchalik intratekal va vena ichiga qo‘llashni buyuradi Yuqori dozalarni qo‘llab o‘tkaziladigan sxemalar Infektsiyalar va invaziyalar: sepsis, jigar abstsessi. Nerv tizimi buzilishlari: koma yoki bosh miya va miyacha faoliyatini buzilishi, shu jumladan shaxsni o‘zgarishi, uyquchanlik va tirishishlar; periferik motor va sensor neyropatiyalar. Ko‘rishni buzilishlari: shox pardaga toksik ta’sir, gemorragik kon’yunktivit. Yurak faoliyatini buzilishlari: o‘lim bilan yakunlanuvchi kardiomiopatiya. Nafas a’zolari, ko‘krak qafasi va ko‘ks oralig‘i a’zolari buzilishlari: kattalarda respirator distress-sindrom, o‘pka shishi. Me’da-ichak yo‘llari tomonidan: ichak nekrozi, nekrotik kolit, me’da-ichak yo‘llarida yaralarni hosil bo‘lishi (shu jumladan ichakning kistozli pnevmatozi, bu peritonitga olib keladi). Gepatobiliar tizim tomonidan: giperbilirubinemiya bilan kechuvchi jigarni shikastlanishi. Teri va teri osti kletchatkasi tomonidan: keyinchalik deskvamatsiya bilan kechuvchi teri toshmasi, alopetsiya. Ayrim patsiyentlarda inyektsiya yoki infuziya sohasida tromboflebit yuz bergan, ayrim patsiyentlar teri osti inyektsiyalari sohalarida og‘riq va yallig‘lanish yuz bergani to‘g‘risida xabar berishgan. Biroq ko‘pchilik hollarda preparat yaxshi o‘zlashtirilgan. Tsitarabinni (1 g/m2) ham alohida, ham boshqa kimyoterapevtik preparatlar (meta-AMSA, daunorubitsin, VP-16) bilan birga eksperimental tarzda qabul qilgan patsiyentlarda yaqqol sabablarsiz diffuz interstitsial pnevmoniya holatlari aniqlangan, biroq ular Tsitarabin bilan davolashga bog‘liq bo‘lishi xam mumkin. Kam hollarda deskvamatsiyaga olib kelgan terida toshmalar to‘g‘risida xabar berilgan. To‘liq alopetsiya standart davolash dasturiga nisbatan, yuqori dozalar bilan davolashga bo‘lgan eng tarqalgan reaktsiya hisoblanadi. Xabar berilishicha, leykozning qaytalanishlari yuzasidan yuqori dozalarda davolashdan keyin keskin respirator distress sindrom kuzatilgan, u tezda o‘pka shishi va kardiomegaliyagacha avj olgan. O‘lim holati qayd etilgan

faol moddaga yoki xar qanday yordamchi moddaga o‘ta yuqori sezuvchanlik; suyak ko‘migi faoliyatini medikamentoz susayishi (xavf va kutilgan foyda baholangan taqdirda); homiladorlik davrida preparatni faqat xavf va kutilgan foyda baholangandan keyingina yuborish kerak (“Maxsus ko‘rsatmalar” bo‘limiga qarang); emizish davrida qo‘llash mumkin emas (“Maxsus ko‘rsatmalar” bo‘limiga qarang).

faol moddaga yoki xar qanday yordamchi moddaga o‘ta yuqori sezuvchanlik; suyak ko‘migi faoliyatini medikamentoz susayishi (xavf va kutilgan foyda baholangan taqdirda); homiladorlik davrida preparatni faqat xavf va kutilgan foyda baholangandan keyingina yuborish kerak (“Maxsus ko‘rsatmalar” bo‘limiga qarang); emizish davrida qo‘llash mumkin emas (“Maxsus ko‘rsatmalar” bo‘limiga qarang).

Xavfsizlikning maxsus choralari Tsitarabinga toksik ta’sirlar xos bo‘lganligi tufayli, preparat bilan ishlaganda quyidagi tavsiyalarga rioya qilish kerak: xodimlar preparatni suyultirish, yuborish va ular bilan muomala qilish ko‘nikmalariga ega bo‘lishlari kerak; homilador ayollarga preparat bilan ishlash taqiqlanadi; xodimlar himoya kiyimlaridan (ko‘zoynak, tibbiy xalatlar va bir martalik qo‘lqoplar va niqoblar) foydalanishlari kerak; eritmani suyultirish uchun maxsus joy ajratish kerak (laminar havo oqimli maqsadga muvofiq); ishlash yuzasi bir martalik plastmassa asosli namlikni yutuvchi qog‘oz bilan himoyalangan bo‘lishi kerak; preparatni suyultirganda, yuborganda yoki tozalanganda ishlatilgan barcha materiallar (shu jumladan qo‘lqoplar) ni tegishli amaldagi talablarga muvofiq utilizatsiya qilish kerak; teri yoki ko‘zlarga to‘satdan tushgan holatda shikastlangan joyni ko‘p miqdordagi suv, sovun yoki natriy bikarbonati eritmasi bo‘lgan suv bilan darhol yuvish va shifokorga murojaat etish kerak; to‘kib yuborilgan eritmani rN 7-8 bo‘lgan bufer eritma (masalan, fosfatli-bufer eritma) bilan yuvish kerak. O‘tkir leykozlarda Tsitarabin preparatini qo‘llash bilan induktsion va konsolidatsiya qiluvchi davolash malakali onkolog nazorati ostida va sinchkov kuzatuvni ta’minlagan holda faqat statsionar sharoitda olib borilishi kerak. Induktsion davolash davrida patsiyentlar preparatni o‘zlashtiraolinishini monitoring qilish va dori vositasining toksikligi kuzatilayotgan patsiyentlarda hayotiy muhim faoliyatlarni himoya qilish va tutib turish uchun laborator va qo‘shimcha tibbiy uskunalarga ega klinikada davolanishlari kerak. Tsitarabin preparatining asosiy toksik samarasi bo‘lib suyak ko‘migi faoliyatini susayishi va leykopeniya, trombotsitopeniya va anemiyani rivojlanishi hisoblanadi. Kamroq jiddiylikdagi toksiklikning ko‘rinishlari ko‘ngil aynishi, qusish, diareya, qorinda og‘riq, og‘iz bo‘shlig‘ida yaralarni paydo bo‘lishi va jigar faoliyatini buzilishini o‘z ichiga oladi. Tsitarabin preparatini buyurishdan oldin bemor uchun potentsial foydani va toksik ko‘rinishlar rivojlanishi xavfini baholash kerak. Foyda/xavfni baholashdan yoki davolashni boshlashdan oldin shifokor quyida keltirilgan tavsiyalar bilan tanishib chiqishi kerak. Qon yaratish a’zolari va limfatik tizim tomonidan Tsitarabin suyak ko‘migining faoliyatini susaytiruvchi kuchli ta’sirga ega modda hisoblanadi; preparatning ta’sir kuchi dozaga va qo‘llash sxemasiga bog‘liq. Dori vositalarini avvalgi qo‘llash chaqirgan suyak ko‘migi faoliyatini depressiyasi bo‘lgan bemorlarda davolashni ehtiyotkorlik bilan buyurish kerak. Tsitarabin qabul qilayotgan bemorlar qat’iy tibbiy kuzatuv ostida bo‘lishlari kerak va induktsion davolash jarayonida leykotsitlar va trombotsitlarga qon tahlilini har kuni topshirishlari kerak. Periferik qondan blast xujayralar yo‘q bo‘lganidan keyin suyak ko‘migi tekshiruvini vaqti-vaqti bilan o‘tkazish kerak. Agar preparatni qabul qilish oqibatida suyak ko‘migi faoliyatini susayishi natijasida eritrotsitlar soni 50000 dan kamaysa yoki polimorf-yadroli granulotsitlar 1000/mm3 dan kamaysa, davolashni to‘xtatish yoki davolash dasturini o‘zgartirish zaruratini ko‘rib chiqish kerak. Periferik qon shakllari elementlarining soni preparatni qabul qilish to‘xtatilgandan keyin ham kamayishda davom etishi mumkin, eng past ko‘rsatkichga dori vositasi bilan davolash to‘xtatilgandan 12-24 kundan keyin erishiladi. Suyak ko‘migi faoliyatini tiklanishining aniq belgilari paydo bo‘lgandan keyin davolash takroran boshlanadi. Klinikada potentsial o‘lim bilan yakunlanishi mumkin bo‘lgan suyak ko‘migi faoliyatini susayishi ko‘rinishida asoratlarni (granulotsitopeniya natijasida infektsiyalar va organizmning himoya mexanizmlarining boshqa buzilishlari, trombotsitopeniya chaqirgan qon quyilishi) davolash uchun dori vositalari bo‘lishi kerak. Jigar va/yoki buyrak faoliyati Jigar Tsitarabinning qabul qilingan dozasining ahamiyatli qismini neytralizatsiya qiladi. Buyrak va jigar faoliyatini buzilishlari bo‘lgan patsiyentlar Tsitarabinni yuqori dozalarda qabul qilgandan keyin markaziy nerv tizimiga toksik ta’siri ehtimoli yuqori bo‘ladi. Shuning uchun buyrak yoki jigar faoliyatini susayishi bo‘lgan patsiyentlarda preparatni ehtiyotkorlik bilan qabul qilish, yaxshisi kamaytirilgan dozada qabul qilish tavsiya etiladi. Tsitarabin qabul qilayotgan patsiyentlar qon, siydik tahlili va suyak ko‘migi punktatlarini topshirib, suyak ko‘migi faoliyati, buyrak va jigar faoliyatini vaqti-vaqti bilan nazorat qilishlari kerak. O‘sma lizisi sindromi Boshqa tsitotoksik preparatlar kabi Tsitarabin neoplastik xujayralarni tez parchalanishi oqibatida giperurikemiya chaqirishi mumkin. Shuning uchun davolash vaqtida qonda siydik kislotasi darajasini vaqti-vaqti bilan tekshirish va zarurat bo‘lganida samarani bir maromda saqlab turuvchi davolashni (masalan, rekombinant urat-oksidaza, allopurinolni qo‘llash, iste’mol qilinayotgan suyuqlik miqdorini oshirish) buyurish kerak. Anafilaktik reaktsiyalar Tsitarabin bilan davolash vaqtida anafilaktik reaktsiyalar kuzatilgan. Qon aylanishi va nafasni buzilishiga olib kelgan preparatni yuborgandan keyin darhol kuzatilgan anafilaktik reaktsiya haqida xabar berilgan, u reanimatsion choralarni talab etgan. Tsitarabin preparatining yuqori dozalari bilan davolash Yuqori dozalar (2-3 g/m2) bilan davolagandan keyin markaziy nerv tizimi (MNT), me’da-ichak yo‘llari va o‘pka (Tsitarabinning standart dozalarini qabul qilish vaqtida paydo bo‘ladiganlardan farqli) tomonidan ayrim hollarda o‘lim bilan yakunlanuvchi og‘ir toksik reaktsiyalarni paydo bo‘lishi haqida xabar berilgan. Bunday reaktsiyalarga quyidagilar kiradi: shox pardani qaytuvchan shikastlanishi va gemorragik kon’yunktivit, kortikosteroidlar saqlovchi ko‘z tomchilari bilan profilaktika yo‘li orqali ulardan saqlanish yoki ularni namoyon bo‘lishini minimumga yetkazish mumkin; ko‘pgina hollarda bosh miya va miyacha faoliyatini qaytuvchan buzilishlari, shu jumladan shaxsni o‘zgarishi, uyquchanlik va koma, konvulsiyalar; og‘ir kechuvchi me’da-ichak yo‘llari yara kasalligi, shu jumladan ichakning kistoz pnevmatozi, bu peritonitga olib keladi; sepsis va jigar abstsessi; o‘pka shishi, giperbilirubinemiya bilan kechuvchi jigarni shikastlanishi; ichak nekrozi va nekrotik kolit. O‘tkir nolimfotsitar leykozi bo‘lgan ikki nafar katta patsiyentlarda Tsitarabin, daunorubitsin va asparaginazaning yuqori dozalari bilan konsolidatsiyadan keyin periferik motor va sensor neyropatiya rivojlangan. Tsitarabin preparatining yuqori dozalari bilan davolanayotgan patsiyentlarni neyropatiya simptomlarini mavjudligi yuzasidan tekshirish kerak, chunki qaytmas nevrologik buzilishlardan saqlanish uchun dozalash tartibiga tuzatish kiritish talab etilishi mumkin. Immunitetni susayishi/infektsiyalarga moyillikni oshishi Ximioterapevtik preparatlar, shu jumladan Tsitarabinni qabul qilish oqibatida immuniteti susaygan patsiyentlarga tirik yoki attenuizatsiya qilingan tirik vaktsinalarni yuborish jiddiy yoki o‘limga olib keluvchi infektsiyalarni rivojlanishiga olib kelishi mumkin. Tsitarabin qabul qilayotgan patsiyentlarda tirik vaktsinalar bilan emlashdan saqlanish kerak. Faolsizlantirilgan yoki o‘ldirilgan vaktsinalarni yuborish mumkin, lekin bunday vaktsinalarga javob kuchsiz bo‘lishi mumkin. Har qanday lokalizatsiyadagi virusli, bakterial, zamburug‘li, parazitar yoki saprofit infektsiyalar Tsitarabin preparatini monoterapiya ko‘rinishida yoki xujayraviy yoki gumoral immunitetni susaytiruvchi dozalarda boshqa immunosupressiv vositalar bilan majmuada qo‘llash bilan bog‘liq bo‘lishi mumkin. Bu infektsiyalar kuchsiz namoyon bo‘lishi mumkin, lekin og‘ir va hatto o‘limga olib kelishi mumkin. Bir necha soat davomida preparatni vena ichiga takroran yuborilgandan keyin ko‘ngil aynishi yoki qusish paydo bo‘lishi mumkin. Agar preparatni infuziya yo‘li bilan yuborilsa, bunday reaktsiyalardan saqlanish mumkin. Boshqa preparatlar bilan majmuada Tsitarabin bilan davolangan patsiyentlarda o‘tkir pankreatit kuzatilgan. Tsitarabin preparatining kantserogenligi hayvonlarda o‘tkazilgan tadqiqotlarda isbotlangan. Tsitarabinni odamlarda uzoq vaqt qo‘llaganda bunday ta’sirni inkor etib bo‘lmaydi.

Fertillik faoliyatini buzilishi Tsitotoksik preparatlar bilan davolash vaqtida homiladorlikni kechishini og‘ishlarini rivojlanishining potentsial xavfi tufayli, ayniqsa homiladorlikning I uch oyligida, homilador yoki Tsitarabin bilan davolash vaqtida homilador bo‘lishi mumkin bo‘lgan patsiyentlar homila uchun potentsial xavf va homiladorlikni saqlab qolishni baholashlari kerak. Agar davolash homiladorlik II yoki III uch oyligida davomida boshlansa ma’lum, lekin ahamiyatli darajada past xavf mavjud. Garchi homiladorlikning uchchala uch oyligi davomida Tsitarabin bilan davolangan ayollar tomonidan sog‘lom bolalar tug‘ilgan holatlar qayd etilgan bo‘lsada, bunday bolalarni keyinchalik tibbiy kuzatish kerak. Erkaklar davolanganda va davolagandan keyin kamida 6 oy davomida urug‘lantirishdan saqlanish uchun kontratseptsiya vositalardan foydalanishlari kerak. Davolashni boshlashdan oldin patsiyentlar spermani saqlash imkoniyati borligidan ogohlantirilgan bo‘lishlari kerak, chunki Tsitarabin bilan davolangandan keyin qaytmas bepushtlik paydo bo‘lishi xavfi mavjud. Homiladorlik Preparatni homilador ayollarda qo‘llash bo‘yicha tadqiqotlar o‘tkazilmagan. Hayvonlarning ayrim turlari uchun Tsitarabin teratogen modda hisoblanadi. Bu preparatni homilador ayollarga yoki homilador bo‘lishi mumkin bo‘lgan ayollarga faqat, agar ona uchun kutilayotgan potentsial foyda homila uchun potentsial xavfdan yuqori bo‘lgandagina buyurish kerak. Reproduktiv yoshdagi ayollarga homiladorlik yuz berishidan saqlanish uchun kontratseptsiyaning tegishli usullaridan foydalanish tavsiya etiladi. Homiladorlik davrida Tsitarabin (monoterapiya ko‘rinishida yoki boshqa preparatlar bilan majmuada) qo‘llagan ayollarda sog‘lom bolalar tug‘ilgan. Ayrim bolalar chala tug‘ilgan yoki tana vazni past bo‘lib tug‘ilgan. Ayrim bolalarni preparatning ta’siridan so‘ng 6 haftadan 7 yilgacha bo‘lgan muddat davomida kuzatilgan va hech qanday patologiya aniqlanmagan. Bir bola 80 kundan keyin gastroenterit tufayli nobud bo‘lgan. Tug‘ma patologiyaning 2 holati, xususan, homiladorlikning I uch oyligida homila Tsitarabin bilan tizimli davolashga duchor bo‘lganligi haqida xabar berilgan. Ko‘rsatilgan patologiyalar qo‘l va oyoqlarning distal sohalarining nuqsonlari va qo‘l-oyoqlar va quloqlar deformatsiyasini o‘z ichiga olgan. Homiladorlik vaqtida Tsitarabin ta’siriga duchor bo‘lgan bolalarda neonatal davrda davomida pantsitopeniya, leykopeniya, anemiya, trombotsitopeniya, elektrolitlar darajasini og‘ishi, qaytuvchan eozinofiliya, IgM darajasini oshishi va giperpireksiya, sepsis rivojlanishi va o‘lim bilan yakunlanishi haqida xabar berilgan. Bu bolalarning ayrimlari chala tug‘ilgan. Emizish davri Preparat ko‘krak suti bilan ajralishi noma’lum. Ko‘pgina dori vositalari ko‘krak suti bilan ajralganligi tufayli, Tsitarabin chaqirgan nojo‘ya reaktsiyalar rivojlanishining potentsial xavfi mavjud. Ona uchun preparatni qo‘llashdan foydani hisobga olib, emizishni to‘xtatish yoki preparat bilan davolashni to‘xtatish kerak. Bolalar Preparat pediatriya amaliyotida qo‘llanadi. Dozalash va yuborish tartibi kattalarda preparatni qo‘llashga o‘xshash. 3 yoshgacha bo‘lgan bolalarni davolaganda benzil spirtini saqlovchi erituvchilar qo‘llanmasin.

Fertillik faoliyatini buzilishi Tsitotoksik preparatlar bilan davolash vaqtida homiladorlikni kechishini og‘ishlarini rivojlanishining potentsial xavfi tufayli, ayniqsa homiladorlikning I uch oyligida, homilador yoki Tsitarabin bilan davolash vaqtida homilador bo‘lishi mumkin bo‘lgan patsiyentlar homila uchun potentsial xavf va homiladorlikni saqlab qolishni baholashlari kerak. Agar davolash homiladorlik II yoki III uch oyligida davomida boshlansa ma’lum, lekin ahamiyatli darajada past xavf mavjud. Garchi homiladorlikning uchchala uch oyligi davomida Tsitarabin bilan davolangan ayollar tomonidan sog‘lom bolalar tug‘ilgan holatlar qayd etilgan bo‘lsada, bunday bolalarni keyinchalik tibbiy kuzatish kerak. Erkaklar davolanganda va davolagandan keyin kamida 6 oy davomida urug‘lantirishdan saqlanish uchun kontratseptsiya vositalardan foydalanishlari kerak. Davolashni boshlashdan oldin patsiyentlar spermani saqlash imkoniyati borligidan ogohlantirilgan bo‘lishlari kerak, chunki Tsitarabin bilan davolangandan keyin qaytmas bepushtlik paydo bo‘lishi xavfi mavjud. Homiladorlik Preparatni homilador ayollarda qo‘llash bo‘yicha tadqiqotlar o‘tkazilmagan. Hayvonlarning ayrim turlari uchun Tsitarabin teratogen modda hisoblanadi. Bu preparatni homilador ayollarga yoki homilador bo‘lishi mumkin bo‘lgan ayollarga faqat, agar ona uchun kutilayotgan potentsial foyda homila uchun potentsial xavfdan yuqori bo‘lgandagina buyurish kerak. Reproduktiv yoshdagi ayollarga homiladorlik yuz berishidan saqlanish uchun kontratseptsiyaning tegishli usullaridan foydalanish tavsiya etiladi. Homiladorlik davrida Tsitarabin (monoterapiya ko‘rinishida yoki boshqa preparatlar bilan majmuada) qo‘llagan ayollarda sog‘lom bolalar tug‘ilgan. Ayrim bolalar chala tug‘ilgan yoki tana vazni past bo‘lib tug‘ilgan. Ayrim bolalarni preparatning ta’siridan so‘ng 6 haftadan 7 yilgacha bo‘lgan muddat davomida kuzatilgan va hech qanday patologiya aniqlanmagan. Bir bola 80 kundan keyin gastroenterit tufayli nobud bo‘lgan. Tug‘ma patologiyaning 2 holati, xususan, homiladorlikning I uch oyligida homila Tsitarabin bilan tizimli davolashga duchor bo‘lganligi haqida xabar berilgan. Ko‘rsatilgan patologiyalar qo‘l va oyoqlarning distal sohalarining nuqsonlari va qo‘l-oyoqlar va quloqlar deformatsiyasini o‘z ichiga olgan. Homiladorlik vaqtida Tsitarabin ta’siriga duchor bo‘lgan bolalarda neonatal davrda davomida pantsitopeniya, leykopeniya, anemiya, trombotsitopeniya, elektrolitlar darajasini og‘ishi, qaytuvchan eozinofiliya, IgM darajasini oshishi va giperpireksiya, sepsis rivojlanishi va o‘lim bilan yakunlanishi haqida xabar berilgan. Bu bolalarning ayrimlari chala tug‘ilgan. Emizish davri Preparat ko‘krak suti bilan ajralishi noma’lum. Ko‘pgina dori vositalari ko‘krak suti bilan ajralganligi tufayli, Tsitarabin chaqirgan nojo‘ya reaktsiyalar rivojlanishining potentsial xavfi mavjud. Ona uchun preparatni qo‘llashdan foydani hisobga olib, emizishni to‘xtatish yoki preparat bilan davolashni to‘xtatish kerak. Bolalar Preparat pediatriya amaliyotida qo‘llanadi. Dozalash va yuborish tartibi kattalarda preparatni qo‘llashga o‘xshash. 3 yoshgacha bo‘lgan bolalarni davolaganda benzil spirtini saqlovchi erituvchilar qo‘llanmasin.

Yorug‘likdan himoyalangan joyda, 25°S dan yuqori bo‘lmagan haroratda.

Dozani surunkali oshirib yuborilishi simptomlari: katta qon ketishi, hayot uchun xavfli infektsiyalarni rivojlanishi, shuningdek neyrotoksik ta’sirni namoyon bo‘lishi bilan kechishi mumkin bo‘lgan suyak ko‘migining og‘ir depressiyasi. 4.5 g/m2 li 12 doza vena ichiga infuziya yo‘li bilan har 12 soatda 1 soat davomida yuborilganda MNT ga qaytmas toksiklikni kutilmagan o‘sishiga va o‘limga olib keldi. Davolash. Tsitarabinning dozasi oshirib yuborilganda qo‘llanishi mumkin bo‘lgan antidot mavjud emas, shuning uchun preparatni har gal yuborishni ehtiyotkorlik bilan amalga oshirish lozim. Agar doza oshirib yuborilsa, yordam beruvchi choralarni (gemotransfuziya, antibiotikoterapiya) o‘tkazish lozim. Intratekal yuborish vaqtida yuz bergan dozani og‘ir oshirib yuborish hollarida, orqa miya suyuqligini tezkor drenajini ta’minlash uchun takroriy lyumbal punktsiyalarni o‘tkazish kerak, ehtimol ventrikulolyumbal perfuziya bilan neyrojarroxlik aralashuvi o‘tkazilishi mumkin.

Retsept bo‘yicha

100 mg dan flakonlarda, o‘ramda №1, №40.

3 yil.