tiniq, rangsiz suyuqlik.

Analgetiklar. Opioidlar.

N02AX02.

Markaziy ta’sirga ega bo‘lgan analgetik opioidli vositadir. Markaziy nerv tizimning opioid µ-, δ- va k-retseptorlarni µ-retseptorlarga maksimal o‘xshash bo‘lgan noselektiv agonisti hisoblanadi. Notsitseptiv tizimini faolligini bostiradi va antinotsitseptiv tizimni rag‘batlantiradi. Kaliy va kaltsiy kanallarni ochilishiga yordam beradi, membranalar giperpolyarizatsiyasini chaqiradi va nerv impulsni o‘tkazilishini tormozlaydi. Noradrenalinni qaytuvchan qamrab olishini susaytirib, adrenergik tizimni rag‘batlantiradi. Serotoninni ajralib chiqishini kuchaytiradi. Sedativ va yo‘talga qarshi ta’sir ko‘rsatadi. Terapevtik dozalarda nafas olishni deyarli bostirmaydi va yurak-qon tomir faoliyatini izdan chiqarmaydi. Parenteral yo‘li bilan yuborilganda analgetik samara 5-10 minutdan keyin rivojlanadi va 3-5 soat davomida saqlanib qoladi.

Tramadol yuborilganda qonga tez va to‘liq so‘riladi, biokiraolishligi taxminan – 100% ni tashkil qiladi. Qonda maksimal kontsentratsiyaga erishish vaqti inyektsiyadan keyin 45 minutni tashkil qiladi. Plazma oqsillari bilan bog‘lanishi 20% ni tashkil qiladi. Tramadol to‘qimalarda yahshi taqsimlanadi, vena ichiga yuborilgandan keyin taqsimlanish hajmi 203 l ni tashkil qiladi. Gistogematik to‘siqlar orqali (gematoentsefalik va yo‘ldosh to‘sig‘i) o‘tadi va ko‘krak suti bilan ajraladi. Metil guruhi ajralishi va kon’yugatsiya yo‘li bilan bitta faol (O-demetiltramadol) va 10 faol bo‘lmagan metabolitlar hosil qilib jigarda metabolizmga uchraydi. Yarim chiqarilish davri – 6 soatni tashkil qiladi, O-demetiltramadolni yarim chiqarilish davri taxminan 8 soatni tashkil qiladi. Asosan buyraklar orqali (90%) va ichak orqali (taxminan 10%) o‘zgarmagan holatda va metabolit ko‘rinishida chiqariladi. Keksa yoshdagi (75 yoshdan katta) patsiyentlarda, jigar va buyrak faoliyati buzilishida (kreatinin klirensi minutiga 80 ml dan kam) chiqarilishi sekinlashadi. Preparatni to‘planish ehtimoli bor. Shu tufayli ushbu toifadagi patsiyentlarga dozani pasaytirish va preparatni qabul qilish orasidagi intervalni uzaytirish tavsiya qilinadi.

O‘rtacha va kuchli og‘riqni davolashda qo‘llaniladi.

Preparat vena ichiga, mushak ichiga yoki teri ostiga qo‘llaniladi. Dozani og‘riq sindromining jadalligiga qarab, shifokor tomonidan shahsiy ravishda belgilanadi. Kattalar va 14 yoshdan katta bolalarga vena ichiga (sekin tomchilab), mushak ichiga yoki teri ostiga 50 mg dan (1 ml eritma) yuboriladi. Qoniqarli samara kuzatilmasa 30-60 minutdan keyin qo‘shimcha 50 mg (1 ml) preparat yuboriladi. Og‘riq sindromining jadalligiga qarab ta’sir davomiyligi 4-8 soatni tashkil qiladi. Zarurat bo‘lganida erta operatsiyadan keyingi davrda qo‘shimcha og‘riqsizlantirish uchun yuqoriroq dozalar talab qilinishi mumkin. Odatda qo‘llanadigan doza sutkalik dozadan oshmasligi kerak. Og‘riqni qoldirish uchun odatda minimal samarali dozani buyurish kerak. Tramadolni 400 mg li sutkalik dozani oshirish mumkin emas, o‘ziga xos klinik hollardan tashqari (masalan rakdagi og‘riq yoki og‘ir operatsiyadan keyingi og‘riq). 1 yoshdan 14 yoshgacha bo‘lgan bolalarga inyektsiya uchun eritmani bolaning 1 kg tana vazniga qarab 1-2 mg bir martalik dozada buyurish mumkin. Maksimal sutkalik doza –tana vazniga 8 mg/kg yoki 400 mg tramadol tashkil qiladi. Tramadol-ZN inyektsiya uchun suv bilan eritiladi. Inyektsiya uchun suv bilan eritilgandan keyin erishilgan kontsentratsiyalar quyida keltirilgan. Tramadol-ZN to‘liq dozani (mg) hisoblash: tana vazni (kg) x doza (mg/kg). Yuborish uchun suyultirilgan eritmani hajmini (ml) hisoblash: butun dozani (mg) suyultirilgan eritmani muvofiq kontsentratsiyaga bo‘lish (mg/ml). Tramadol-ZN, inyektsiya uchun eritma, 50 mg/ml Erituvchi (inyektsiya uchun suv) Inyektsiya uchun suyultirilgan eritmani kontsentratsiyasi (mg Tramadol-ZN/ml) 1 ml 1 ml 25 mg/ml 2 ml 16,7 mg/ml 3 ml 12,5 mg/ml 4 ml 10 mg/ml 5 ml 8,3 mg/ml 6 ml 7,1 mg/ml 7 ml 6,3 mg/ml 8 ml 5,6 mg/ml 9 ml 5 mg/ml Misol: tana vazni 45 kg bo‘lgan bolaga 1 kg tana vazniga 1,5 mg tramadol buyuriladi. Bu uchun 67,5 mg tramadol zarur. 2 ml Tramadol-ZN 4 ml inyektsiya uchun suvda suyultiriladi. Bu 1 ml da 16,7 mg tramadol kontsentratsiyasiga erishiladi. Keyin 4 ml eritma (taxminan 67 mg tramadol) yuboriladi. Eritmani qoldiqlarini utilizatsiya qilish kerak. Keksa yoshdagi patsiyentlar Jigar yoki buyrak faoliyatini yaqqol klinik buzilishi bo‘lmagan keksa yoshdagi patsiyentlarga (75 yosh gacha) odatda dozaga tuzatish kiritish talab qilinmaydi. Jigar yoki buyrak yetishmovchiligi/dializ Jigar va/yoki buyrak faoliyatini yengil va o‘rtacha buzilishi bo‘lgan bemorlarda tramadolni chiqarilishi sekinlashadi, shunday qilib ushbu bemorlarga zarurat bo‘lganida bemorni ehtiyojiga qarab qabul qilishlar orasidagi intervalini oshirish kerak. Izoh. Preparatni faqat tavsiya qilingan past dozalarda qo‘llash lozim. Surunkali og‘riqni davolash uchun Tramadol-ZN o‘rnatilgan tartib bo‘yicha muvofiq buyurish kerak. Inyektsiya uchun eritmani sekin yuborish kerak, ya’ni 1 minutida Tramadol-ZN ni (50 mg tramadol gilroxloridi ekvivalent) inyektsiya uchun 1 ml eritmasi yoki infuziya uchun eritmada suyultirib inyektsiya ko‘rinishida yuboriladi. Davolash davomiyligi Tramadol-ZN preparatini tavsiya qilingandan uzoqroq qo‘llash mumkin emas. Agar kasallikni xarakteri va og‘irligiga qarab uzoq muddatli og‘riqsizlantirish zarur bo‘lsa, bemorni ahvolini muntazam va sinchkov nazorat qilish kerak (agar kerak bo‘lsa, davolash tanaffus bilan o‘tkaziladi).

Ko‘ngil aynishi, bosh aylanishi ko‘p uchraydigan nojo‘ya reaktsiyalar bo‘lgan. Ruhiy buzilishlar: gallyutsinatsiyalar, tirishishlar, uyquni buzilishi, xavotirllik, tungi daxshatlar. Tramadol qo‘llangandan keyin turli nojo‘ya samaralar (patsiyentlar o‘ziga xos xususiyatiga va davolashni davomiyliga qarab) bo‘lishi mumkin; kayfiyatni o‘zgarishi (odatda eyforiya, ba’zi hollarda – disforiya), faollikni o‘zgarishi (odatda – pasayishi, ba’zi hollarda – oshishi), kognitiv faoliyatini va idrok qilishni o‘zgarishi (masalan qaror qabul qilish jarayoni, idrok qilishni buzilishi) kuzatilishi mumkin. Karamlik paydo bo‘lishi mumkin. Nerv tizimi tomonidan: bosh aylanishi, bosh og‘rig‘i, ongni chalkashishi, ishtahani o‘zgarishi, paresteziyalar, tremor, nafasni susayishi, tutqanoqsimon xurujlar, mushaklarni ihtiyorsiz tortilishi, koordinatsiyani buzilishi, uyqusizlik, uyquchanlik, nutqni buzilishi. Agar tavsiya qilingan dozalar sezilarli darajada oshirilgan va shuningdek bir vaqtda markaziy ta’sir ko‘rsatadigan boshqa depressantlar qo‘llangan bo‘lsa, nafasni susayishi paydo bo‘lishi mumkin. Tutqanoqsimon xurujlar asosan tramadolni yuqori dozalarda yoki bir vaqtda tirishish tayyorgarligini pasaytiruvchi dori vositalar bilan qo‘llanganda paydo bo‘ladi. Ko‘rish a’zolari tomonidan: ko‘rishni xiralashuvi, midriaz. Yurak-qon tomir tizimi tomonidan: yurak-qon tomir boshqarishiga ta’siri (yurak tez-tez urishi, taxikardiya, ortostatik gipotenziya yoki yurak-qon tomir kollapsi). Ushbu noxush samaralar ayniqsa vena ichiga yuborilganda va holsizlangan patsiyentlarda kuzatilishi mumkin. Arterial gipertenziya, bradikardiya kuzatilishi mumkin. Nafas tizimi tomonidan: nafasni bostirilishi, hansirash, astma. Ovqat hazm qilish yo‘llari tomonidan: ko‘ngil aynishi, qusish, qabziyat, og‘izni qurishi, qusishga qistovlar, ovqat hazm qilish yo‘llarini ta’sirlanishi (masalan, me’dada og‘irlik his qilish), diareya. Gepatobiliar tizimi tomonidan: ayrim holatlarda jigar fermentlarini faolligini oshishi qayd qilingan, tramadol bilan davolash vaqtiga to‘g‘ri kelgan. Suyak-mushak tizimi tomonidan: harakat holsizligi. Siydik-chiqarish tizimi tomonidan: siyishni buzilishi (siyishni qiyinlashishi, dizuriya va siydikni tutilishi). Umumiy buzilishlar: toliqish, allergik reaktsiyalar (dispnoe, bronxospazm, angionevrotik shish, xirillagan ovoz), anafilaksiya, ta’mni buzilishi, kuchsizlik, tormozlanish, reaktsiya tezligini pasayishi, hayz tsiklini buzilishi. Boshqa opioidlarni qo‘llangandiga o‘xshash abstinent sindromi paydo bo‘lishi mumkin. Bu simptomlar qo‘zg‘alish, xavotirlik, asabiylik, uyquni buzilishi, giperkineziya, tremor va ovqat hazm qilish tizimi tomonidan buzilishlari kabi simptomlarni o‘z ichiga oladi. Kam hollarda tramadol bekor qilingandan keyin boshqa simptomlar (shu jumladan og‘riq xurujlari, xavotirlikni og‘ir hollari, gallyutsinatsiyalar, paresteziyalar, quloqda shovqin, markaziy nerv tizimi tomonidan odatdagi bo‘lmagan simptomlar: ongni chalkashishi, maniya, depersonalizatsiya, tashki muhitni idrok etishni buzilishi, paranoyya kuzatilishi mumkin.

Tramadolga yoki preparatni boshqa komponentlariga yuqori sezuvchanlik; o‘tkir alkogolli zaharlanish; uxlatuvchi, analgetik, opioid yoki psixotrop preparatlari bilan o‘tkir zaharlanish; og‘ir jigar/buyrak yetishmovchiligi (kreatinin klirensi minutiga 10 ml dan kam); bir vaqtda monoaminooksidaza (MAO) ingibitorlari bilan qo‘llash va ular bekor qilingandan keyin 2 hafta davomida; davolash bilan nazorat qilinmaydigan tutqanoq; narkotiklarni beqor qilish sindromida qo‘llash mumkin emas.

Tramadol-ZN MAO ingibitorlari bilan birga qo‘llash mumkin emas. Opioid peptidni qo‘llashdan oldin MAO ingibitorlarini 14 kun davomida qabul qilayotgan patsiyentlarda reaktsiyalarni ingibitsiyasi kuzatilib ular markaziy nerv, nafas va yurak-qon tomir tizimiga ta’sir qiladi. Tramadolni qo‘llanganda MAO ingibitorlari bilan o‘xshash o‘zaro ta’sirlarni istisno qilib bo‘lmaydi. Bir vaqtda Tramadol-ZN va MNTni susaytiruvchi dori vositalarni, shu jumladan alkogolni qo‘llanganda, ularni MNTga bo‘lgan ta’sirini kuchaytirishi mumkin. Farmakokinetik tadqiqot natijalari tsimetidinni bir vaqtda yoki oldindan qo‘llanganida (ferment ingibitori) ahamiyatli klinik o‘zaro ta’sirlariga olib kelishini ehtimoli kam. Karbamazepinni (ferment induktori) bir vaqtda yoki oldindan qo‘llanganida og‘riqsizlantiruvchi samarani kamaytirishi va ta’sir davomiyligini qisqartishi mumkin. Tramadol va aralash agonistlar/antagonistlarni (masalan, buprenorfin, nalbufin, pentazotsin) majmuasini qo‘llash tavsiya qilinmaydi, chunki nazariy jixatdan quyidagi majmuada toza agonistini og‘riqsizlantiruvchi samarasi kamayishi mumkin. Tramadol va tirishish tayyorgarigini pasaytiruvchi serotoninni qayta qamrab olishni selektiv ingibitorlari, tritsiklik antidepressantlar, neyroleptiklar va boshqa dori vositalar bir vaqtda qo‘llanganda tirishishlarni chaqirishi va tirishishni rivojlanish xavfini oshirishi mumkin. Tramadolni boshqa serotoninergik dori vositalari masalan, serotoninni qayta qamrab olishni selektiv ingibitorlari yoki MAO ingibitorlari bilan majmuaviy qo‘llanganda serotonin sindromini rivojlanishi haqida ayrim xabarlar mavjud. Ongni chalkashishi, asabiylik, isitma, ko‘p terlash, ataksiya, mioklonus, diareya serotonin sindromini belgilari bo‘lishi mumkin. Serotoninergik preparatlarni bekor qilish odatda patsiyentni ahvolini tez yaxshilanishga olib keladi. Davolash simptomlarni xarakteriga va og‘irligiga bog‘liq. Ayrim bemorlarda kuchli qon ketishi va qon qo‘yilishi bilan kechuvchi Halqaro me’yorlashgan munosabat oshishi haqida xabarlar mavjud bo‘lgani uchun tramadol va kumarin hosilarini (masalan, varfarin) ehtiyotkorlik bilan qo‘llash kerak. CYP3A4 ni ingibitsiya qiluvchi preparatlar, shu jumladan ketokonazol va eritromitsin tramadol (N-metil guruhini ajralishi) va uning faol O-metil guruhi ajralgan metaboliti metabolizmini bostirishi mumkin. Quyidagi o‘zaro ta’sirning klinik ahamiyatini o‘rganilmagan. Xinidin tramadolni qon plazmasidagi kontsentratsiyasini oshiradi va CYP1D6 izoenzimni raqobatli ingibitsiya qilish hisobiga M1 metaboliti kontsentratsiyasi kamaytiradi. Ushbu o‘zaro ta’sirning klinik ahamiyati o‘rganilmagan. Xinidin qon plazmasida tramadolning kontsentratsiyasini oshiradi va izoferment CYP1D6 raqobatli bo‘lgan ingibitsiya qilinishi hisobiga metabolit M1 ning kontsentratsiyasini kamaytiradi. Kam sonli tadqiqotlarda operatsiyadan oldin va keyin 5NT3 serotonin retseptorlarini selektiv antagonistlarini (ondansetron) qo‘llanishi operatsiyadan keyingi og‘riqlari bo‘lgan bemorlarda tramadolga bo‘lgan ehtiyojni oshiradi. Metoklopramid yoki domperidonni qo‘llanganda so‘rilish tezligi oshishi va xolestiramin qo‘llanganda kamayishi mumkin.

Tramadol-ZN inyektsiya uchun eritmani opioid qaramlikda, bosh miya jarohatlarida, shokda, kelib chiqishi noma’lum bo‘lgan ongni buzilishida, nafas faoliyatini buzilishida, bosh miya ichki bosimini oshishida ehtiyotkorlik bilan qo‘llash kerak. Opiatlarga yuqori sezuvchanlik bo‘lgan bemorlarda maxsus ehtiyotkorlikka rioya qilish lozim. Nafas faoliyatini susayishi bo‘lgan patsiyentlarda yoki markaziy nerv tizimini depressantlari bilan birga qo‘llangandan, yoki agar maksimal tavsiya qilinadigan sutkalik doza ahamiyatli oshirilganda preparatni ehtiyotkorlik bilan buyurish lozim chunki nafasni susayishi paydo bo‘lishi mumkin. Tramadolni tavsiya qilingan dozada qabul qilgan patsiyentlarda tirishishlar qayd qilingan. Tavsiya qilingan maksimal sutkalik dozadan (400 mg) oshadigan dozada qo‘llanganda xavf oshishi mumkin. Tirishish tayyorgarligini pasaytiruvchi dori vositalari bilan qo‘llanganda tramadol tirishish xurujlari xavfini oshirishi mumkin. Tutqanog‘i bo‘lgan va tutqanoqli xurujlarga moyilligi bo‘lgan patsiyentlarda, Tramadol–ZN hayotiy ko‘rsatma bo‘yicha qo‘llash kerak. Tramadolga qaramlik potentsiali past. Tramadolni uzoq muddat qo‘llanganida unga nisbatan tolerantlik, ruhiy va jismoniy qaramlik rivojlanishi mumkin. Dori vositalarini suii’stemol qilishga moyiligi bo‘lgan patsiyentlarda tramadol bilan davolashni faqat qisqa muddat davomida shifokorni jiddiy kuzatuv ostida o‘tkazish lozim. Tramadol opioid preparatlarga qaramligi bo‘lgan patsiyentlarda o‘rnini bosuvchi davolash uchun qo‘llash mumkin emas. Tramadolni opioid agonisti bo‘lishiga qaramasdan, morfinni bekor qilish simptomlarini bartaraf qilaolmaydi. Tramadol-ZN bilan davolash vaqtida alkogolni iste’mol qilish mumkin emas. Tramadol-ZN inyektsiya uchun eritma natriy atsetati saqlaydi.

Hayvonlarda o‘tkazilgan tadqiqotlar tramadolni yuqori dozalarini a’zolarni rivojlanishi, suyaklarni o‘sishi va yangi tug‘ilgan chaqaloqlarni o‘limiga ta’sirini qilishini ko‘rsatgan. Teratogen samara kuzatilmagan. Tramadol yo‘ldosh to‘sig‘i orqali o‘tadi. Tramadolni homiladorlik davrida qo‘llash havfsizligi bo‘yicha ma’lumotlar mavjud emas, shu tufayli homilador ayollarda Tramadol-ZN qo‘llash mumkin emas. Tug‘rukdan oldin yoki tug‘ruq vaqtida qo‘llanganida tramadol bachadonni qisqarishiga ta’sir qilmaydi. Odatda yangi tug‘ilgan chaqaloqlarda klinik axamiyatsiz nafas olish tez-tezligini o‘zgarishini chaqirishi mumkin. Tramadolni homiladorlik davrida uzoq muddat qo‘llansa, yangi tug‘ilgan chaqaloqlarda abstinet sindromini rivojlanishi mumkin. Emizish davrida preparatni qabul qilgan ayolda dozani taxminan 0,1% ko‘krak sutiga o‘tadi, shuning uchun Tramadol-ZN ushbu davrda qo‘llash mumkin emas. Odatda tramadolni bir martalik dozada qo‘llangandan keyin emizishni to‘xtatish shart emas. Bolalar Preparatni 1 yoshgacha bo‘lgan bolalarda qo‘llanmaydi.

Tramadol-ZN uyquchanlik, bosh aylanishi chaqirishi tufayli bu avtotransportni boshqarishda yoki boshqa mexanizmlar bilan ishlash qobiliyatiga ta’sir qiladi, shuning uchun preparat bilan davolangan vaqtida ushbu ishlardan saqlanish lozim. Preparat bolalar ololmaydigan joyda saqlansin va yaroqlilik muddati o‘tgach ishlatilmasin.

Original o‘ramida, 25 S dan yuqori bo‘lmagan haroratda saqlansin.

Simptomlari: o‘ziga xos mioz, qusish, yurak-qon tomir kollapsi, ongni buzilishi (xatto komagacha), tirishishlar, nafasni to‘xtab qolishigacha nafasni bostirilishi. Davolash: nafas yo‘llarini o‘tkazuvchanligini ta’minlash (aspiratsiya bo‘lishi mumkin), simptomlarga qarab nafas va qon aylanishni bir maromda ushlab turish, vena ichiga nalokson yuborish. Intoksikatsiyani bartaraf qilish uchun tramadolning o‘tkir dozani oshirib yuborilishini davolash gemodializ yoki gemofiltratsiya yordamida (tramadol faqat minimal miqdorda buyraklar orqali chiqariladi) o‘tkazilishi yetarli emas, qon tomir tizimi faoliyatini tutib turishga yo‘naltirilgan. Preparatni dozani oshirib yuborilishini oldini olish maqsadida tavsiya qilingan dozalarni va buyurilgan davolash sxemasiga qatiyan rioya qilish kerak.

Retsept bo‘yicha.

2 ml dan ampulada №5, №10 (5x2) ampulalar blisterda qutiga joylangan.

3 yil.