Ruhiyat va markaziy nerv tizimi (MNT).
Rebetol preparati interferon alfa-2b yoki peginterferon alfa-2b bilan majmuada davolash vaqtida, shuningdek davolash to‘xtatilganidan keyin 6 oy davomida, ayrim patsiyentlarda MNT tomonidan og‘ir reaktsiyalar, xususan depressiya, suitsidal fikrlar yoki suitsidga urinish kuzatilgan.
Suitsidal fikrlash yoki suitsidga urinish xaqida Rebetol preparati va interferon alfa-2b majmuasi bilan davolangan bolalar va o‘smirlarda davolash va 6 oylik kuzatuv davri davomida katta patsiyentlarga qaraganda ko‘proq (2,4% va 1%) xabar berilgan.
Kattalardagi kabi, bolalar va o‘smirlarda xam ruxiyat tomonidan boshqa nojo‘ya reaktsiyalar (depressiya, emotsional beqarorlik, uyquchanlik) paydo bo‘lgan.
Tajovvuzkor xulq (ba’zida gomitsidal g‘oyalar sifatida boshqalarga qarshi qaratilgan), bipolyar buzilishlar, maniya, ongni chalkashishi va mental statusni o‘zgarishini o‘z ichiga olgan MNT tomonidan boshqa reaktsiyalar, alfa interferonlar qo‘llanganida kuzatilgan.
Patsiyentlarning xolatini ruxiy buzilishlarning belgilari va simptomlariga nisbatan sinchiklab kuzatish kerak.
Bunday simptomlar paydo bo‘lganida shifokor bu nojo‘ya reaktsiyalarni potentsial xavfliligini yodda tutishi va muvofiq davolashni o‘tkazish masalasini ko‘rishi kerak.
Agar ruhiyat tomonidan simptomlar saqlansa yoki yomonlashsa yoki suitsidal fikrlash kuzatilsa, Rebetol preparatini va interferon alfa-2b yoki peginterferon alfa-2b ni qo‘llashni to‘xtatish va patsiyentning xolatini kuzatish, zarurati bo‘lganida esa muvofiq psixiatrik davolashni o‘tkazish tavsiya etiladi.
Hozirgi vaqtda yoki anamnezda og‘ir ruhiy holatlari bo‘lgan patsiyentlar.
Agar og‘ir ruhiy holati bo‘lgan (hozirgi vaqtda yoki anamnezda) katta patsiyent uchun Rebetol preparati va peginterferon alfa-2b yoki interferon alfa-2b bilan majmuada davolash zarur bo‘lsa, uni faqat ruhiy holatni shaxsiy diagnostik va terapevtik nazoratini muvofiq ta’minlashdan keyin boshlash kerak.
Rebetol preparati va interferon alfa-2b yoki peginterferon alfa-2b ni og‘ir psixiatrik holatlari bo‘lgan (hozirgi vaqtda yoki anamnezda) bolalar va o‘smirlarda qo‘llash mumkin emas.
Ruhiy faol moddalarni iste’mol qiluvchi/suiiste’mol qiluvchi patsiyentlar.
Bir vaqtda ruhiy faol moddalarni (alkogol, marixuana va boshq.) iste’mol qiluvchi S gepatiti virusi bo‘lgan patsiyentlarda, ruhiyat tomonidan buzilishlar rivojlanishini yoki interferon alfa bilan davolashda mavjud bo‘lgan ruxiyatni buzilishlarini zo‘rayishini xavfi yuqori.
Agar bunday patsiyentlarda interferon alfa bilan davolash zarur bo‘lsa, yondosh ruhiy kasalliklar mavjudligi va boshqa vositalarni qo‘llash uchun potentsialni sinchiklab baholash va davolashni boshlash oldidan muvofiq choralarni ko‘rish kerak.
Agar zarurati bo‘lsa, holatni baholash, davolash va keyingi kuzatuv uchun ruxshunos yoki narkologni o‘z ichiga oluvchi, soxalararo yondoshish masalasini ko‘rish kerak.
Davolash vaqtida, shuningdek davolash to‘xtatilganidan keyin patsiyentning holatini sinchiklab nazorat qilish kerak.
Psixiatrik buzilishlar qayta paydo bo‘lishi yoki rivojlanishi va ruhiy faol moddalarni qo‘llashga nisbatan erta aralashuv tavsiya etiladi.
O‘sish va rivojlanish (bolalar va o‘smirlar), 3 yoshdan 17 yoshgacha bo‘lgan patsiyentlarda 48 hafta davomiylikdagi interferon (standart yoki polietilenglikol bilan bog‘langan)/ribavirin bilan majmuaviy davolash kursi davomida ko‘pincha tana vaznini pasayishi va o‘sishni sekinlashishi kuzatilgan.
Bolalarni polietilenglikol bilan bog‘langan interferon/ribavirin majmuasi bilan davolash bo‘yicha davomli davrdagi mavjud ma’lumotlar xam, o‘sishni sezilarli sekinlashishidan dalolat beradi.
32% patsiyentlarda (30/94) davolash yakunlanganidan keyin 5 yil o‘tgach, yoshga to‘g‘ri keluvchi o‘sish foizini >15 foizga pasayishi kuzatilgan.
Bolalarni standart interferon/ribavirin majmuasi bilan davolashning davomliroq davridagi mavjud ma’lumotlar ham, xatto agar 5 yildan oldinroq yakunlangan bo‘lsa xam 21% (n=20) bolalarda o‘sishni sezilarli sekinlashishidan dalolat beradi (o‘sish foizini dastlabki ko‘rsatgichlar bilan solishtirganda >15 foizga pasayishi).
Katta yoshda yakuniy o‘sish bo‘yicha ma’lumotlar bu bolalardan 14 tasi xaqida olingan; bu ma’lumotlarga muvofiq 12 foiz patsiyentlarda davolash tugatilganidan keyin 10-12 yil o‘tgach o‘sish ko‘rsatgichini foizi >15 foizda saqlangan.
Bolalarda afzallik/xavfni shaxsiy ravishda baholash.
Davolashdagi kutilayotgan foydani bolalar va o‘smirlar ishtirokidagi klinik tadqiqotlarda olingan xavfsizligi bo‘yicha ma’lumotlar bilan sinchiklab qiyoslash kerak.
Majmuaviy davolash o‘sishni kechikishini chaqirishini, bu ayrim patsiyentlarda o‘sishni past ko‘rsatgichlariga olib kelishini xisobga olish muxim.Xavfni boladagi kasallikni shunday xarakteristikalari – kasallikni rivojlanib borish belgilari (yaqqol fibroz), kasallikni rivojlanib borishiga salbiy ta’sir qilishi mumkin bo‘lgan yondosh kasalliklar (masalan, yondosh OITV-infektsiyasi), shuningdek virusologik javobga nisbatan prognostik omillar (S gepatiti virusi genotipi va virusli yuklama) bilan qiyoslash kerak.
Agar iloji bo‘lsa, bolani davolashni o‘sishni pubertat sakrashidan keyin o‘tkazish kerak.
Garchi ma’lumotlar cheklangan bo‘lsada, kuzatuvli tadqiqotda 5 yil davomida jinsiy yetilishga nisbatan kechki keyingi ta’sirining belgilari kuzatilmagan.
Klinik tadqiqotlarning ma’lumotlaridan kelib chiqib, ribavirinni monoterapiya sifatida qo‘llash samarasiz, shuning uchun Rebetol bir o‘zi qo‘llanmasligi kerak.
Majmuaviy davolashni qo‘llashning samaradorligi va xavfsizligi faqat peginterferon alfa-2b yoki interferon alfa-2b, inyektsiyalar uchun eritma bilan majmuadagi Rebetol uchun aniqlangan.
Surunkali S gepatitini tadqiqotlarda barcha patsiyentlarda, tadqiqotga kiritishgacha jigarning biopsiyasi o‘tkazilgan, lekin ayrim xollarda (masalan, 2 va 3 genotipi bo‘lgan patsiyentlar) davolashni o‘tkazish gistologik tasdiqlashsiz mumkin bo‘lgan.
Davolashni boshlash oldidan jigarning biopsiyasini o‘tkazishning zarurati xaqidagi masalani hal qilishda amaldagi yetakchi ko‘rsatmalarga rioya qilish kerak.
Gemoliz.
Rebetol preparatini peginterferon alfa-2b yoki interferon alfa-2b majmuasi bilan davolangan 14% katta va 7% bolalarda gemoglobin darajasini pasayishi <10 g/dl gacha bo‘lgan.
Garchi ribavirin yurak-qon tomir tizimiga bevosita ta’sir ko‘rsatmasa xam, yurak faoliyatini yomonlashishiga va/yoki koronar kasallikning simptomlarini zo‘rayishiga olib kelishi mumkin.
Shuning uchun Rebetol preparatini yurak kasalliklari bo‘lgan patsiyentlarda ehtiyotkorlik bilan qo‘llash kerak.
Davolashni boshlash oldidan va davolash davomida yurakni holatini baholash kerak.
Belgilarning har qanday yomonlashishi aniqlangan holda, davolash to‘xtatilishi kerak.
Yurak-qon tomir tizimi.
Anamnezida dimlangan yurak yetishmovchiligi, miokard infarkti va/yoki xozirgi vaqtda yoki anamnezda yurak ritmini buzilishlari bo‘lgan katta patsiyentlar, doimiy kuzatuv ostida bo‘lishlari kerak.
Yurak tomonidan patologiyasi bo‘lgan patsiyentlarga, davolashni boshlash oldidan va davolash davomida EKG – tekshirish o‘tkazish tavsiya etiladi.
Yurak aritmiyalari (asosan, qorincha ustki), odatda, standart davolashga beriladi, lekin davolashni to‘xtatish talab qilinishi mumkin.
Anamnezida yurak kasalliklari bo‘lgan bolalar yoki o‘smirlar bo‘yicha ma’lumotlar yo‘q.
Darhol namoyon bo‘luvchi turdagi o‘ta yuqori sezuvchanlik.
Agar darhol namoyon bo‘luvchi turdagi o‘ta yuqori sezuvchanlik reaktsiyasi (eshakemi, angionevrotik shish, bronxospazm, anafilaksiya) paydo bo‘lsa, Rebetol preparatini darhol bekor qilish va muvofiq medikamentoz davolashni buyurish kerak.
O‘tuvchan teri toshmasi preparatni bekor qilishni talab qilmaydi.
Ko‘ruv a’zolari tomonidan buzilishlar.
Ribavirin interferon alfa bilan majmuada qo‘llanadi.
Oftalmologik buzilishlar haqida, shu jumladan ko‘z to‘r pardasiga qon quyilishi, retinal ekssudatlar, ko‘ruv nervi diskini shishi, ko‘ruv nervining neyropatiyasi va ko‘z to‘r pardasi arteriyalari yoki venalarining obstruktsiyasi, bu ko‘rishni yo‘qolishiga olib keladi, interferon alfa bilan majmuaviy davolashda kam hollarda xabar berilgan.
Hamma patsiyentlarda davolashni boshlash oldidan oftalmologik tekshirish o‘tkazish kerak.
Ko‘rishni pasayishi yoki yo‘qolishiga shikoyat qilgan hamma patsiyentlarda darxol to‘liq oftalmologik tekshirish o‘tkazish kerak.
Interferon alfa bilan majmuaviy davolash davomida, ayniqsa oftalmologik buzilishlari (masalan, diabetik yoki gipertenziv retinopatiya) bo‘lgan patsiyentlarda vaqti-vaqti bilan ko‘rishni tekshirish tavsiya etiladi.
Oftalmologik kasallik paydo bo‘lgan yoki kechishi yomonlashgan patsiyentlarda, interferon alfa bilan majmuaviy davolashni bekor qilish kerak.
Jigar faoliyati.
Davolash vaqtida jigar faoliyatini sezilarli yomonlashishini belgilari bo‘lgan hamma patsiyentlar, sinchkov kuzatuv ostida bo‘lishlari kerak.
Qonning ivish vaqti uzaygan holda, bu jigar faoliyatini dekompensatsiyasiga ishora qilishi mumkin, davolashni to‘xtatish kerak.
Immunosupressiyani kuchaytirish potentsiali.
Adabiyotda peginterferon va ribavirin bir vaqtda azatioprin bilan qo‘llanganidan keyin 3-7 hafta davomida paydo bo‘lgan pantsitopeniya va suyak ko‘migini susayishi haqida xabar berilgan.
Bunday miyelotoksiklik S gepatiti virusi antiretrovirusli davolash va bir vaqtda qo‘llangan azitromitsin bekor qilinganidan keyin 4-6 hafta o‘tgach qaytuvchan xarakterga ega bo‘lgan, shuningdek preparatlardan har qandayi qayta shaxsiy ravishda qo‘llangandan keyin yangidan paydo bo‘magan.