Kofein tsitrati bilan davolashni jadal davolashning neonatologiya bo‘limida ishlash tajribasiga ega bo‘lgan shifokorning kuzatuvi ostida boshlash kerak.
Preparatni faqat jadal davolashning neonatologiya bo‘limida qo‘llash kerak, u bemorlarni kuzatish taktikasi va monitoringini ta’minlovchi muvofiq jixozlar bilan ta’minlangan bo‘ladi.
Dozalash Ilgari davolanmagan emizikli bolalarda tavsiya etiladigan dozalash tartibi: kofein tsitratining yuklama dozasi 1 kg tana vazniga 20 mg shpritsli infuzomat yoki dozalangan infuziya uchun boshqa asbob yordamida 30 minut davomidagi sekin vena ichiga infuziya yo‘li bilan yuboriladi.
24-soatlik interval o‘tgach, 10 minut davomidagi sekin vena ichiga infuziya yo‘li bilan kg tana vazniga 5 mg samarani bir maromda saqlab turuvchi doza buyuriladi.; infuziya xar 24 soatda takrorlanadi.
Kg tana vazniga 5 mg muqobil samarani bir maromda saqlab turuvchi doza xar 24 soatda nazogastral zond yordamida ichga qabul qilish uchun buyurilishi mumkin.
Kofein tsitratining yuklama va saqlab turuvchi dozalari quyidagi jadvalda keltirilgan, unda kofein tsitratining inyektsiyasini xajmi va yuborilgan dozasi orasidagi muvofiqlik keltirilgan.
Kofein-asosiga qayta xisoblangan doza, kofein tsitratining yarim dozasini tashkil etadi (20 mg kofein tsitrati 10 mg kofein asosiga ekvivalent).
Kofein tsitrati-ning dozasi(xajm)Kofein tsitra-tining dozasimg/kg tana vaznigaYuborish usuliYuborishlar soniYuklama doza1,0 mg/kg tana vazniga20 mg/kg tana vaznigaVena ichiga in-fuziya (30 mindavomida)Bir martaSamarani bir maromda saqlab turuvchi doza*0,25 mg/kg tana vazniga5 mg/kg tana vaznigaVena ichiga in-fuziya (10 mindavomida) yoki ichga qabul qilishXar 24 soatda* *yuklama dozadag keyin 24 soat o‘tgach boshlanadi.
Tavsiya etilgan yuklama dozaga klinik javobi yetarlicha bo‘lmagan chala tug‘ilgan yangi tug‘ilgan chaqaloqlarga 24 soat o‘tgandan keyin maksimal 10-20 mg/kg li takroriy yuklama doza buyurilishi mumkin.
10 mg/kg tana vazniga yuqoriroq yuklama dozalarni faqat agar, chala tug‘ilgan yangi tug‘ilgan chaqaloqlarda kofeinning katta yarim chiqarilish davri tufayli, uning kumulyatsiyasini va postmenstrual yoshga qarab, kofeinni metabolizmiga avj olib borayotgan hususiyatini xisobga olib, yaxshilanish kuzatilmagan xollarda yuborish mumkin.
Klinik ko‘rsatmalar bo‘yicha plazmada kofeinning kontsentratsiyasini monitorlash kerak.
Agar patsiyentlar ikkinchi yuklama dozaga yoki sutkada 10 mg/kg li samarani bir maromda saqlab turuvchi dozaga yetarlicha javob bermasalar, chala tug‘ilgan yangi tug‘ilgan chaqaloqlarda qo‘yilgan apnoe tashxisini qayta ko‘rib chiqish kerak.
Dozaga tuzatish kiritish va monitaoring Davolash davomida, ayniqsa agar yaxshilanish kuzatilmasa yoki toksiklik belgilari paydo bo‘lsa, plazmadagi kofeinning kontsentratsiyasini vaqti-vaqti bilan nazorat qilish kerak Bundan tashqari, quyidagi kabi yuqori xavf vaziyatlarda plazmada kofeinning kontsentratsiyasini oddiy monitoringidan keyin, shifokorning xoxishi bo‘yicha dozaga tuzatish kiritish kerak bo‘lishi mumkin: juda chala tug‘ilgan bolalar (gestatsiyaning ≤28 xaftasi va/yoki tana vazni ≤1000 g), ayniqsa parenteral oziqlanishdagi chaqaloqlarjigar yoki buyrak yetishmovchiligi bo‘lgan bolalartirishish oqibatida buzilishlari bo‘lgan bolalaryurakning isbotlangan va klinik axamiyatli patologiyasi bo‘lgan bolalarbir vaqtda kofeinning metabolizmiga ta’sir qilishi mumkin bo‘lgan dori vositalari bilan qo‘shimcha ravishda davolanayotgan bolalaronalari emizish davrida kofein iste’mol qilayotgan bolalar Quyidagi patsiyentlarda kofeinning dastlabki kontsentratsiyasini aniqlash kerak: ularni tug‘ilishigacha bo‘lgan vaqtgacha onalari katta miqdorlarda kofein iste’mol qilishi mumkin bo‘lgan onalarning bolalariilgari kofein xosil bo‘lishi bilan metabolizmga uchraydigan teofillin qabul qilgan bolalar.
Chala tug‘ilgan yangi tug‘ilgan chaqaloqlarda kofeinning yarim chiqarilish davri cho‘zilgan, preparatning kumulyatsiya bo‘lish ehtimoli bor, bu preparatni uzoq vaqt qabul qilayotgan yangi tug‘ilgan chaqaloqlarda monitoringni talab qilishi mumkin.
Kontsentratsiyalarni aniqlash uchun qon namunalarini davolashga terapevtik javob bo‘lmagan xollarda bevosita navbatdagi dozani yuborish oldidan, va toksik ta’sirga gumon bo‘lganda faqat oldingi doza yuborilganidan keyin 2-4 soat o‘tgach olish kerak.
Adabiyotlarda qon plazmasida kofeinning terapevtik kontsentratsiyalarini diapazoni ko‘rsatilmagan, lekin kofeinning klinik samarasini ko‘rsatgan tadqiqotlarda, kontsentratsiya 8 dan 30 mg/l gachani tashkil qilgan; plazmada kofeinning kontsentratsiyasi 50 mg/l dan kam bo‘lganda, xavfsizlik bo‘yicha muammolar odatda paydo bo‘lmagan.
Davolash davomiyligi Davolashning optimal davomiyligi aniqlanmagan.
Chala tug‘ilgan yangi tug‘ilgan chaqaloqlarning ishtirokida qinda o‘tkazilgan ko‘p markazli tadqiqotlarning ma’lumotlari asosida, davolashning 37 kunlik o‘rtacha davri to‘g‘risida xabar berilgan.
Klinika amaliyotida davolash bolaning postmenstrual yoshi 37 xaftalikkacha yetgunicha davom ettiriladi, bu davrga kelib, chala tug‘ilganlarning apnoe xurujlari mustaqil o‘tib ketadi.
Lekin bu chegarani klinik vaziyatga, davolashga bo‘lgan reaktsiyaga, davolashga qaramay, apnoe xurujlarini davom etishiga qarab, yoki boshqa klinik tasavvurlarga qarab, qayta ko‘rib chiqish mumkin.
Agar 5-7 kun davomida patsiyentda axamiyatli apnoe xurujlari kuzatilmasa, kofein tsitratini qo‘llashni to‘xtatish tavsiya etiladi.
Agar patsiyentlarda apnoening qaytalanishlari kuzatilsa, unda kofein tsitrati bilan davolash, kofein tsitrati bekor qilingandan va apnoe qaytalanishigacha o‘tgan vaqt intervaliga qarab, samarani bir maromda saqlab turuvchi dozada yoki yuklama dozaning yarmi bilan qayta tiklanadi.
Bu gurux patsiyentlarda kofein sekin chiqarilishi tufayli, davolashni tugatishda dozani asta-sekin kamaytirishga zarurat yo‘q.
Kofein tsitrati bilan davolash tugatilgandan keyin apnoeni qaytalanish xavfi mavjudligi tufayli, yana taxminan bir xafta davomida patsiyentni kuzatishni davom ettirish kerak.
Jigar va buyrak yetishmovchiligi Jigar/buyrak yetishmovchiligi bo‘lgan patsiyentlarda qo‘llashni cheklangan tajribasi bor.
Xavfsizlikni o‘rganish yuzasidan postregistratsion tadqiqotlarida jigar/buyrak yetishmovchiligi bo‘lgan juda chala tug‘ilgan yangi tug‘ilgan chaqaloqlarni katta bo‘lmagan sonida nojo‘ya samaralar tez-tezligi, azolari shikastlanmay chala tug‘ilgan yangi tug‘ilgan chaqaloqlarga nisbatan yuqori bo‘lgan.
Agar buyrak yetishmovchiligi bo‘lsa, unda kumulyatsiya xavfi oshadi.
Kofein tsitratining saqlab turuvchi sutkalik dozasini pasaytirish kerak, va u faqat qon plazmasida kofeinning kontsentratsiyasi aniqlangandan keyin buyurilishi kerak.
Juda chala tug‘ilgan bolalarda kofeinning klirensi jigar funktsiyasiga bog‘liq emas.
Jigarda kofeinning metabolizmi, tug‘ilgandan keyin bir necha xafta davomida asta-sekin shakllanadi.
Kattaroq yoshdagi emizikli bolalarda jigar kasalligi bo‘lganda, qon plazmasida kofeinning kontsentratsiyasini aniqlash va dozaga tuzatish kiritish talab qilinishi mumkin.
Qo‘llash usuli