qizil rangli liofilizatsiya qilingan massa.

o‘smalarga qarshi antibiotiklar.

L01DB03

Epirubitsinning farmakokinetikasi 60 dan 150 mg/m2 dozalar doirasida proportsional xarakterga ega. Preparatni plazmadan klirensi infuziyaning davomiyligi yoki qo‘llash sxemasiga bog‘liq emas. Vena ichiga yuborilganidan keyin epirubitsin to‘qimalarda tez va faol taqsimlanadi. Epirubitsinni plazma oqsillari, asosan albumin bilan bog‘lanish darajasi taxminan 77% ni tashkil qiladi va preparatning kontsentratsiyasiga bog‘liq emas. Epirubitsin eritrotsitlarda to‘planadi; uning yangi qondagi kontsentratsiyasi plazmadagi kontsentratsiyasidan taxminan ikki marta yuqori. Epirubitsin tez va faol jigarda, shuningdek boshqa a’zolar va xujayralarda, shu jumladan eritrotsitlarda metabolizmga uchraydi. Metabolizmining to‘rt asosiy yo‘llari aniqlangan: epirubinolning 3(8)-digidro xosilasini xosil bo‘lishi bilan S-13 keto-guruhni qaytarilishi;o‘zgarmagan preparat va epirubitsinolni glyukuron kislotasi bilan kon’yugatsiyalanishi;gidroliz natijasida aminoqand komponentini ajralishi va doksorubitsin va doksorubitsinol aglikonlarini xosil bo‘lishi;oksidlanish-qaytarilish jarayonlari natijasida aminoqand komponentini ajralishi va 7-dezoksidoksorubitsin va 7-dezoksirubitsinol aglikonlarini xosil bo‘lishi. In vitro sharoitidagi epirubitsinolning tsitotoksik faolligi epirubitsinning faolligidan 1/10 ni tashkil qiladi. Epirubitsinolning plazmadagi kontsentratsiyasi o‘zgarmagan preparat bilan solishtirganda past bo‘lganligi tufayli, in vivo sharoitda tsitotoksik samara namoyish qilish uchun ularni yetarli bo‘lmasligi mumkin. Boshqa metabolitlarini yaqqol faolligi yoki toksikligining belgilari aniqlanmagan. Epirubitsin va uning asosiy metabolitlari asosan safro bilan va kamroq darajada, siydik bilan chiqariladi. 1 patsiyent tekshirilganida umumiy radiofaol dozaning taxminan 60% axlatda (34%) va siydikda (27%) aniqlangan. Olingan ma’lumotlar o‘t yo‘lining jigardan tashqari obstruktsiyasi va teri osti drenaji bo‘lgan 3 patsiyentlardagi natijalar bilan  korrelyatsiya qiladi, ularda 4 kun davomida qabul qilingan dozaning taxminan 35% va 20% muvofiq o‘t va siydikda epirubitsin va uning asosiy metabolitlari ko‘rinishida aniqlangan. Aloxida guruhlardagi farmakokinetikasi Jigar funktsiyasining buzilishi bo‘lgan bemorlarda epirubitsinning klirensi pasayadi. Zardob kreatininining darajasi < 5 mg/dl bo‘lgan bemorlarda epirubitsinning yoki uning asosiy metaboliti – epirubitsinolning farmakokinetikasini ahamiyatli o‘zgarishlari aniqlanmagan. Zardob kreatininining > 5 mg/dl darajasida plazma klirensini 50% ga pasayishi aniqlangan. Dializda bo‘lgan bemorlarda farmakokinetikasi o‘rganilmagan.

Epirubitsin keng ko‘lamdagi o‘smalarni davolash uchun, shu jumladan: qovuqning o‘tuvchi-xujayrali raki;sut bezining raki;me’da va qizilo‘ngach raki;bosh va bo‘yin raki;birlamchi gepatotsellyulyar rak;o‘tkir leykoz;o‘pkaning maydaxujayrali bo‘lmagan va maydaxujayrali raki;noxodjkin limfomasi;Xodjkin kasalligi;ko‘psonli miyeloma;tuxumdonlar raki;me’da osti bezi raki;prostata bezining gormonreziztent raki;to‘g‘ri ichak raki;yumshoq to‘qimalar va suyaklarning sarkomasida qo‘llanadi.

Vena ichiga, qovuq ichiga yoki arteriya ichiga buyuriladi. Epirubitsin monoterapiya sifatida ham, boshqa o‘smalarga qarshi preparatlar bilan birga ham qo‘llanishi mumkin, shuning uchun, preparatning dozasi va yuborish tartibini tanlashda maxsus adabiyotlarning ma’lumotlariga amal qilish kerak. Vena ichiga yuborish

Qon yaratish tizimi tomonidan: leykopeniya, neytropeniya, anemiya, trombotsitopeniya. Yurak-qon tomir tizimi tomonidan: epirubitsinning kardiotoksikligini erta (o‘tkir) ko‘rinishi asosan sinusli taxikardiya va/yoki EKG dagi anomaliyalar hisoblanadi. Shuningdek taxiaritmiyalar (shu jumladan qorincha ekstrasistoliyasi va qorincha taxikardiyasini), bradikardiya, atrioventrikulyar blokada va Gis tutami oyoqchalarining blokadasi aniqlanishi mumkin. Bu samaralar keyinchalik kechiktirilgan kardiotoksiklikning rivojlanishini prognostik omili hisoblanmaydi, kam hollarda klinik ahamiyatli bo‘ladi va odatda preparat bilan davolashni bekor qilishni talab qilmaydi. Kechki (kechiktirilgan) kardiotoksiklik chap qorinchaning chiqarib tashlash fraktsiyasini (CHQCHTF) pasayishi va/yoki xansirash, o‘pkalarning shishi, ortostatik shishi, kardiomegaliya va gepatomegaliya, oliguriya, astsit, ekssudativ plevrit, galop ritmi kabi dimlangan yurak yetishmovchiligining (DYUЕ) simptomlari bilan namoyon bo‘ladi. Shuningdek perikardit/miokardit kabi nimo‘tkir ko‘rinishlar aniqlanishi mumkin. Antratsiklinlar chaqirgan kardiomiopatiyaning eng og‘ir shakli hayot uchun xavfli DYUЕ hisoblanadi, u preparatning kumulyativ dozasini cheklovchi toksiklik bo‘lib hisoblanadi. Bundan tashqari tromboembolik asoratlar, o‘pka arteriyasining emboliyasi (qator hollarda o‘lim bilan yakunlangan), shu jumladan yuzni qizib ketishi, kuzatilishi mumkin. Ovqat hazm qilish tizimi tomonida: anoreksiya, ko‘ngil aynishi, qusish, stomatit, og‘iz bo‘shlig‘i shilliq qavatining giperpigmentatsiyasi, ezofagit, qorin sohasida og‘riqlar yoki achishish hissi, me’da eroziyasi, MIY dan qon ketishlar, diareya, kolit; qon zardobida umumiy bilirubin va transaminazalar darajasini oshishi. Siydik chiqarish tizimi tomonidan: epirubitsin yuborilganidan keyin 1-2 kun davomida siydikni qizil rangga bo‘yalishi. O‘sma xujayralarining tez lizisi oqibatida giperurikemiya paydo bo‘lishi mumkin. Ko‘rish a’zolari tomonidan: kon’yunktivit, keratit. Teri va teri qo‘shimchalari tomonidan: alopetsiya, toshma, qichishish, terini to‘satdan qizarishi, teri va tirnoqlarning giperpigmentatsiyasi, fotosezuvchanlik, ta’sirlangan terining yuqori sezuvchanligi (nurlantirishga anamnestik reaktsiya), eshakemi. Endokrin tizimi tomonidan: amenoreya (davolash tugatilganida ovulyatsiyani tiklanishi yuz beradi, lekin muddatidan oldin menopauza bo‘lishi mumkin); oligospermiya, azospermiya (qator xollarda spermatazoidlarning miqdori normal darajagacha tiklanadi; bu davolash tugaganidan keyin bir necha yil o‘tgach yuz berishi mumkin). Mahalliy reaktsiyalar: ko‘pincha infuziya o‘tkazilgan vena yo‘li bo‘ylab eritematoz chizilish aniqlanadi, so‘ngra mahalliy flebit yoki tromboflebit paydo bo‘lishi mumkin. Shuningdek fleboskleroz, ayniqsa, agar epirubitsin katta bo‘lmagan venaga takroriy yuborilganda rivojlanishi mumkin. Preparat atrof to‘qimalarga tushgan holda mahalliy og‘riqlilik, teri osti kletchatkasini og‘ir yallig‘lanishi va to‘qimalarning nekrozi paydo bo‘lishi mumkin. Arteriya ichiga yuborilganida tizimli toksikliligiga qo‘shimcha me’da va o‘n ikki barmoq ichakni yaralanishi (ehtimol preparatni me’da arteriyasiga reflyuksi hisobiga) va preparat tomonidan chaqirilgan sklerozlovchi xolangit oqibatida o‘t chiqarish yo‘llarini torayishi, shuningdek perfuziyalanayotgan to‘qimaning tarqalgan nekrozi kuzatilishi mumkin. Epirubitsinni qovuq ichiga qo‘llash kimyoviy tsistit simptomlari (dizuriya, poliuriya, nikturiya, og‘riqli siyish, gematuriya, qovuq sohasida diskomfort, qovuq devorini nekrozi) paydo bo‘lishi va qovuqning konstriktsiyasiga olib kelishi mumkin. Boshqalar: loxaslik, asteniya, isitma, etni uvishishi, ikkilamchi infektsiyalarni qo‘shilishi, anafilaksiya, degidratatsiya, o‘tkir limfoleykoz yoki miyeloleykoz rivojlanishi.

Epirubitsin, asosan, boshqa tsitotoksik vositalar bilan majmuada qo‘llanadi. Shuning uchun additiv toksiklik ko‘rinishlari, ayniqsa qon yaratish va MIY tizimlariga nisbatan kuzatilishi mumkin. Epirubitsin boshqa potentsial kardiotoksik ximioterapevtik vositalar, shuningdek yurak-qon tomir preparatlari (masalan, kaltsiy kanallarining blokatorlari) bilan majmuada qo‘llanganida, yurak faoliyatini nazorat qilish kerak. Epirubitsin jigarda faol metabolizmga uchraydi. Yondosh davolash chaqirgan jigar funktsiyasini buzilishi, epirubitsinning metabolizmi, farmakokinetikasi, terapevtik samaradorligi va/yoki toksikligida aks etishi mumkin. Tsimetidin epirubitsinning AUC ni 50% ga oshirishi mumkin, shuning uchun uni epirubitsin bilan davolash boshlangunicha bekor qilish kerak. Paklitakselni epirubitsingacha yuborish o‘zgarmagan epirubitsinning va uning metabolitlarining plazmadagi kontsentratsiyalarini oshishiga olib kelishi mumkin. Epirubitsindan keyin taksanlar (paklitaksel yoki dotsitaksel) qo‘llanganida, epirubitsinning farmakokinetikasini o‘zgarishlari kuzatilmagan. Epirubitsinni boshqa preparatlar bilan aralashtirish mumkin emas. Ishqoriy eritmalar bilan kontaktiga yo‘l qo‘yish mumkin emas, chunki bu epirubitsinning gidroliziga olib kelishi mumkin. Kimyoviy nomutanosibligi tufayli, epirubitsinni geparin bilan aralashtirish mumkin emas (aralashtirilganida cho‘kma hosil bo‘ladi).

Epirubitsinni faqat tsitotoksik preparatlarni qo‘llash tajribasiga ega bo‘lgan shifokorlar kuzatuvi ostida qo‘llash kerak. Davolash boshlangunicha patsiyent oldingi tsitotoksik davolashning o‘tkir toksik samaralaridan (stomatit, neytropeniya, trombotsitopeniya va tizimli infektsiyalar kabi) tiklangan bo‘lishi kerak. Epirubitsinning katta dozalarini (> 90 mg/m2 har 3-4 haftada) nojo‘ya ko‘rinishlari umuman standart dozalar (< 90 mg/m2 har 3-4 haftada) qo‘llanganidagi shundaylar bilan o‘xshash bo‘lgan, lekin neytropeniya va stomatit/mukozitning yaqqolligini darajasi oshgan bo‘lishi mumkin. Miyelosupressiya natijasida mumkin bo‘lgan klinik asoratlar tufayli, yuqori dozalarda epirubitsin olayotgan bemorlar, sinchikov kuzatuv ostida bo‘lishlari kerak. Antratsiklinlar bilan davolashda erta (ya’ni o‘tkir) yoki kechki (kechiktirilgan) kardiotoksiklik rivojlanishining xavfi mavjud. Kechiktirilgan kardiotoksiklik odatda davolash kursining kechki bosqichlarida yoki u tugatilganidan keyin 2-3 oylar davomida rivojlanadi, lekin, yanada kechiktirilganroq (davolash tugagunidan keyin bir necha oy yoki xatto yil o‘tgach) nojo‘ya samaralar rivojlanishi mumkin. Preparat bilan davolash boshlangunicha va davolash vaqtida, yurakning og‘ir shikastlanish xavfini minimumga yetkazish uchun, uning faoliyatini nazorat qilish kerak. Buning uchun chap qorinchaning chiqarib tashlash fraktsiyasini muntazam aniqlash va yurak faoliyatining yomonlashishini birinchi belgilari paydo bo‘lganida davolashni darxol to‘xtatish kerak. Yurak faoliyatining miqdoriy taxlilini adekvat usullariga (chiqarib tashlash fraktsiyasini o‘lchash) radioizotop angiografiya (MUGA) va exokardiografiya kiradi. Davolashni boshlashgacha yurak faoliyatini EKG, radioizotop tekshirish yoki exokardiografiya yordamida baxolash tavsiya etiladi, ayniqsa yuqori kardiotoksiklik xavf omillari bo‘lgan patsiyentlarda (yurak-tomir tizimining aniq yoki yashirin kasalliklari, ko‘ks oralig‘i/perikard sohasidagi oldingi yoki yondosh nurli davolash, boshqa antratsiklinlar yoki antratsendionlarni qo‘llash bilan oldingi davolash va yurakning qisqaruvchanlik qobiliyatini pasaytiruvchi preparatlar bilan yo‘ldosh davolash). Chap qorinchaning chiqarib tashlash fraktsiyasini dinamikada, ayniqsa antratsiklinlarning kumulyativ dozalari oshirilganida o‘lchash kerak. Bunda doimo bir usulni ishlatish maqsadga muvofiq hisoblanadi. Dimlangan yurak yetishmovchiligining rivojlanishini xavfi epirubitsinning yig‘indi kumulyativ dozasi 900 mg/m2 ko‘proqqa oshganda tez oshadi; preparatni bunday dozalarda o‘ta extiyotkorlik bilan qo‘llash kerak. Lekin, xavf omillari bo‘lishidan qat’iy nazar, kardiotoksiklik epirubitsinning pastroq kumulyativ dozalari qo‘llanganida ham rivojlanishi mumkinligini hisobga olish kerak. Epirubitsin bilan davolash jarayonida, ayniqsa yuqori dozalar qo‘llanganida, har bir davolash tsikli oldidan va tsikl vaqtida gematologik ko‘rsatgichlarni, leykotsitlar, trombotsitlar, gemoglobin, shu jumladan qonning shaklli elementlari miqdorini, jigarning funktsional testlari (xususan bilirubin va AST darajasi) va kreatininning zardobdagi darajasini (kreatinin darajasi 5 mg/dl dan ko‘proq bemorlarda epirubitsinning dozasini pasaytirish kerak) aniqlash kerak. Antratsiklinlar, shu jumladan epirubitsinni olayotgan bemorlarda, preleykemik faza bilan yoki usiz, ikkilamchi leykoz rivojlanish xollari ta’riflangan. Ikkilamchi leykoz ko‘proq bu preparatlar DNK ning shikastlanishini chaqiruvchi boshqa o‘smalarga qarshi vositalar, nurli davolash bilan majmuada qo‘llanganida, shuningdek ilgari jadal tsitotoksik davolash yoki yuqori dozalarda antratsiklinlar olgan patsiyentlarda uchraydi. Ikkilamchi leykozlar 1-3 yil davomiylikdagi yashirin davrga ega bo‘lishi mumkin. Epirubitsinning ekstravagatsiyasini birinchi belgilari (inyektsiya joyida achishish yoki og‘riq) paydo bo‘lganda infuziyani darxol to‘xtatish, so‘ngra esa to‘liq doza yuborilgunicha infuziyani boshqa venaga qilish kerak. Ekstravazatsiyaning keyingi ta’sirlarini bartaraf qilish uchun mahalliy choralar ko‘rish kerak. Muzli paketlarni ishlatish maqsadga muvofiq bo‘ladi. Epirubitsin qo‘llanganida o‘sma xujayralarining tez lizisi oqibatida giperurikemiya kuzatilishi mumkin, shuning uchun davolash vaqtida patsiyentlarda siydik kislotasi, kaliy, kaltsiy va kreatinin darajasini aniqlash tavsiya etiladi. Gidratatsiya, ishqoriylashtirish va giperurikemiyani bartaraf qilish uchun allopurinol yordamida oldini olish, o‘smaning lizisi sindromi bilan bog‘liq bo‘lgan asoratlarni minimumga yetkazish imkoniyatini beradi. Epirubitsin qovuq ichiga yuborilganida kateterizatsiya uchun to‘sqinlik hosil qiluvchi holatlarga (masalan, qovuqning katta o‘smalari bilan bog‘liq bo‘lgan uretra obstruktsiyasi) alohida e’tibor berish kerak. Epirubitsin bilan davolanayotgan erkaklar va ayollar, kontratseptsiyaning ishonchli usullarini ishlatishlari kerak. Epirubitsin bilan ishlashda tsitostatik vositalar bilan muomala qilish qoidalariga rioya qilish kerak. Preparat bilan ifloslangan yuzalarga gipoxlorit natriyning suyultirilgan eritmasi bilan (1% xlor saqlovchi) ishlov berish kerak. Preparat teriga tushganida – darhol terini sovunli suv yoki bikarbonat natriy eritmasi bilan yaxshilab yuvish kerak; agar ko‘zga tushsa – qovoqlarni tortish va ko‘zni (ko‘zlarni) katta miqdordagi suv bilan kamida 15 minut davomida yaxshilab yuvish kerak. Avtotransportni haydash va mexanizmlarni boshqarish qobiliyatiga ta’siri Davolanish davrida, bosh aylanishi, uyquchanlik, tanglik va ko‘rishni buzilishi paydo bo‘lishi, bu psixomotor reaktsiyalar tezligini sekinlashishiga va diqqatni jamlash qobiliyatini pasayishiga olib kelishi mumkinligi tufayli, avtomobil va potentsial xavfli mexanizmlarni boshqarishda ehtiyotkorlikka rioya qilish kerak. Preparat bolalar ololmaydigan joyda saqlansin va yaroqlilik muddati o‘tgach qo‘llanilmasin.

25oS dan yuqori bo‘lmagan xona haroratida saqlansin. Yorug‘likdan himoyalansin. Tiklangan eritma xona haroratida (25oS da) 24 soat davomida va sovutgichda (2-8oS da) 48 soat davomida  saqlanishi mumkin.

Simptomlari: og‘ir miyelosupressiya (asosan leykopeniya va trombotsitopeniya), MIY tomonidan toksik samaralar (asosan mukozit), yurak tomonidan o‘tkir asoratlar. Davolash: epirubitsinga antidot noma’lum. Doza oshirib yuborilgan holda simptomatik davolash tavsiya etiladi.

Retsept bo‘yicha

10 mg yoki 50 mg dan rezina tiqin va flip-off qopqoqli alyumin qalpoqcha bilan tiniq rangsiz 8 ss (III tur) shisha flakonlarda. 5 ml (10 mg doza uchun) yoki 25 ml (50 mg doza uchun) dan inyektsiya uchun suv ampulalarda. 1 flakon va erituvchili 1 ampula yo‘riqnomasi bilan  karton qutida.

2 yil.