tiniq, rangsiz yoki deyarli rangsiz suyuqlik.

Nootrop vositalar. ATX kodi: N06BX03

Tez va deyarli to‘liq so‘riladi. Biokiraolishligi 100% ni tashkil qiladi. 2 g dozada qabul qilinganidan keyin 30 minutdan so‘ng plazmada Smax 40-60 mkg/ml ni tashkil qiladi. Plazma oqsillari bilan bog‘lanmaydi. Likvordagi maksimal kontsentratsiyasi       1 soatdan keyin hosil bo‘ladi. Hamma a’zo va to‘qimalarga kiradi, yo‘ldosh to‘sig‘i orqali o‘tadi. Bosh miya po‘stlog‘ida, asosan peshona, tepa va ensa sohalarida, miyachada va bazal gangliyalarda tanlab to‘planadi. Amalda metabolizmga uchramaydi. T ½ plazmada 4-5 soat, likvorda 8,5 soatni tashqil qiladi. 30 soatdan keyin 95% buyraklar orqali o‘zgarmagan holda chiqariladi. Buyrak yetishmovchiligi bo‘lgan patsiyentlarda T ½ uzayadi.

Xotirani, diqqatni jamlashni, nutq buzilishlari, bosh aylanishi va bosh og‘rig‘i bilan kechuvchi psixoorganik buzilishlari, surunkali tserebrovaskulyar yetishmovchilikda (ateroskleroz, gipertoniya kasalligi, tomir kasalliklari oqibatidagi Parkinsonizm); dementsiya (tomir kasalliklari oqibatidagi dementsiya, Altsgeymer kasalligi, senil dementsiya); ishemik insult va uning oqibatlari, bosh-miya jarohati, intoksikatsiya (komatoz va subkomatoz holatlar, qayta tiklanuvchi davr); o‘tkir virusli neyroinfektsiya; intellektual-mnestik funktsiyalar va tetiklik darajasini pasayishi, emotsional-iroda sferasi va hulq-atvorni buzilishi bilan kechuvchi nerv tizimi kasalliklari; vestibulyar nistagm, bosh aylanishi, kortikal miokloniya, afaziya; tutqanoq (yordamchi vosita sifatida); klinik manzarasida adinamiya, astenik va senesto-ipoxondrik buzilishlar, ideomotor tormozlanish ko‘rinishlari ustun bo‘lgan nevrotik depressiya; lanj-apatik holatlar; senil va atrofik jarayonlar; antidepressantlarga rezistent depressiv holatlar; neyroleptiklar va boshqa psixotrop vositalar bilan davolashda somatovegetativ, nevrologik yoki psixik asoratlarni bartaraf qilish yoki oldini olish; alkogolizm va narkomaniyada abstinent, pre- va delirioz holatlarni, etanol, morfin, barbituratlar, amfetamin bilan o‘tkir zaharlanishni bartaraf qilish; surunkali alkogolizmda psixoorganik sindrom; bolalarda – MNT ning perinatal shikastlanishi oqibatlari, bolalar tserebral falaji, psixoorganik sindromda past ko‘nikma olish, aqliy rivojlanishni orqada qolishi, oligofreniya, nutq buzilishi, xotirani buzilishi, intellektual yetishmovchilik, tserebrosteniya; o‘roqsimon-hujayrali anemiya (majmuaviy davolash tarkibida) da qo‘llanadi.

Vena ichiga (v/i) yoki mushak ichiga (m/i) 30-160 mg/kg (sutkada 3-12 g) sutkalik dozada buyuriladi, yuborishlar soni sutkada 2-4 marta. Surunkali psixoorganik sindromni simptomatik davolashda klinik belgilarning yaqqolligiga qarab, sutkada 1,2-2,4 g dan buyuriladi, birinchi hafta davomida sutkada  4,8 g. Insultning asoratlarini davolashda sutkada 4,8 g buyuriladi. Alkogolli abstinent sindromida sutkada 12 g; samarani bir maromda ushlab turuvchi doza, sutkada – 2,4 g ni tashkil qiladi. Bosh aylanishi va u bilan bog‘liq muvozanatni buzilishlarida sutkada 2,4-4,8 g buyuriladi. Kortikal miokloniyada davolash sutkada 7,2 g dozadan boshlanadi, har 3-4 kunda doza sutkada 4,8 g dan, maksimal 24 g bo‘lgan sutkalik dozaga erishilgunicha oshiriladi. Davolash kasallikning butun davri davomida davom ettiriladi. Har 6 oyda preparatning dozasini kamaytirishga yoki asta-sekin dozani har 2 kunda 1,2 g ga, hurujni bartaraf qilish maqsadida qisqartirib borib, preparatni bekor qilishga urinib ko‘rish kerak. Samara bo‘lmaganida yoki samara yetarli bo‘lmaganida davolash to‘xtatiladi. Komatoz holatlarini davolashda, shuningdek jarohatlari bo‘lgan shaxslarda his qilishdagi qiyinchiliklarda preparat m/i yoki v/i sutkada 9-12 g boshlang‘ich dozada yuboriladi, samarani bir maromda ushlab turuvchi doza sutkada 2,4 g tashkil qiladi. Davolash kamida 3 hafta davom ettiriladi. Buyraklar faoliyatini buzilishi bo‘lgan patsiyentlarda dozalash tartibini kreatinin klirensi (KK) ga qarab tuzatish talab qilinadi. Buyrak yetishmovchiligining darajasiKK (ml/min)DozaMe’yor>80Odatdagi dozaЕngil50-79odatdagi dozaning 2/3 2-3 marta qabul qilinadiO‘rta30-49odatdagi dozaning 1/3 2 marta qabul qilinadiOg‘ir<30odatdagi dozaning 1/6 bir marta qabul qilinadiOxirigi bosqichi–qo‘llanmaydi Keksa yoshdagi patsiyentlarda buyrak yetishmovchiligi bo‘lganidagina dozaga tuzatish kiritiladi, uzoq muddatli davolashda buyraklarning funktsional holatini nazorat qilish lozim. Jigar faoliyatining bo‘zilishi bo‘lgan patsiyentlarda dozalash tartibini tuzatish talab qilinmaydi. Jigar va buyraklar funktsiyasini buzilishi bir vaqtda kechuvchi patsiyentlarda doza yuqorida ko‘rsatilgan KK ga qarab tuzatiladi. Klinik yaxshilangandan keyin doza asta-sekin kamaytiriladi, so‘ng imkon bo‘lishi bilan inyektsiyani bekor qilib preparatni tabletka, kapsula yoki sirop ko‘rinida ichga qabul qilishga o‘tiladi.

Nerv tizimi tomonidan: ruhiy qo‘zg‘alish, harakatni tormozlanishi, ta’sirchanlik, o‘zini tutib turaolmaslik, diqqatni jamlash qobiliyatini pasayishi, xavotirlik, uyqusizlik yoki uyquchanlik, depressiya, ataksiya, bosh aylanishi, bosh og‘rig‘i, ekstrapiramid buzilishlar (shu jumladan giperkinez), tirishishlar, tremor. Yurak-qon tomir tizimi va qon (qon yaratish, gemostaz) tomonidan: arterial gipo- yoki gipertenziya, koronar yetishmovchiligi qo‘zishi. MIY a’zolari tomonidan: ko‘ngil aynishi, qusish, diareya, qorinda og‘riq. Moddalar almashinuvi tomonidan: tana vaznini oshishi. Allergik reaktsiyalar: dermatit, qichishish, toshma, shish. Boshqalar: seksual faollikni oshishi, asteniya. Nojo‘ya samaralari ko‘pincha keksa patsiyentlarda sutkada 2,4 g dan ortiq dozada aniqlanadi.

Piratsetam va pirrolidon hosilalariga o‘ta yuqori sezuvchanlik; gemorragik insult, og‘ir buyrak yetishmovchiligi (kreatinin klirensi minutiga 20 ml dan kam), ajitatsiya bilan kechuvchi depressiya, Gentington kasalligi, homiladorlik, laktatsiya, 1 yoshgacha bo‘lgan bolalarda qo‘llash mumkin emas.

Qalqonsimon bezi gormonlari, antipsixotik dori vositalari (neyroleptiklar), bilvosita antikoagulyantlarning (piratsetamning yuqori dozalari fonida) samaradorligini oshiradi. Markaziy nerv tizimini rag‘batlantiruvchi dori vositalar bilan bir vaqtda qo‘llanganida, MNT ni haddan ziyod rag‘batlantirilishi mumkin. Neyroleptiklar bilan birga buyurilganda ekstrapiramid buzilishlarining paydo bo‘lishini xavfini kamaytiradi. Klonazepan, fenitoin, fenobarbital, valproat natriy bilan o‘zaro ta’sirlari aniqlanmagan. Piratsetam yuqori dozalarda (sutkada 9,6 g) venoz trombozi bo‘lgan patsiyentlarda atsenokumarolning samaradorligini oshiradi (trombotsitlar agregatsiyasining darajasini, fibrinogenning darajisini, Villebrand omillarini, qonning yopishqoqligini faqat atsenokumarolning o‘zini qo‘llanishiga qaraganda yaqqolroq pasaytirishi aniqlangan). Piratsetamning farmakodinamikasini boshqa dori preparatlari ta’sirida o‘zgarishining ehtimoli kam, chunki 90% preparat siydik bilan o‘zgarmagan holda chiqariladi. In vitro piratsetam 142, 426 va 1422 mkg/ml kontsentratsiyalarda CYP1A2, 2B6, 2C8, 2C9, 2C19, 2D6, 2E1 va 4A9/11 izofermentlarini susaytirmaydi. Piratsetamning 1422 mkg/ml kontsentratsiyasida CYP2A6 ni (21%) va 3A4/5 ni (11%) biroz susayishi aniqlangan. Shuning uchun boshqa preparatlar bilan metabolik o‘zaro ta’sirining ehtimoli kam. Piratsetamni sutkada 20 mg dozada qabul qilish, preparatni doimiy dozada qabul qiladigan tutqanoqli bemorlarning qon zardobida tutqanoqqa qarshi preparatlarni kontsentratsiyasi darajasini cho‘qqisi va egri chizigini (karbamazepin, fenitoin, fenobarbital, valproat) o‘zgartirmagan.

Buyraklar funktsiyasining ko‘rsatkichlarini (ayniqsa surunkali buyrak yetishmovchiligi bo‘lgan bemorlarda) – qoldiq azot va kreatininni, jigar kasalliklari bo‘lgan bemorlarda esa – jigarning funktsional holatini nazorat qilish tavsiya qilinadi. Piratsetam bilan davolash, zarurati bo‘lganida, psixofaol, yurak-qon tomir va boshqa dori vositalari bilan birga qo‘shilishi mumkin. Bosh miyaning o‘tkir shikastlanishlarini davolashda, boshqa dezintoksikatsion va tiklovchi davolash usullari bilan majmuada, ruhiy kasalliklarni davolashda esa, muvofiq psixofaol dori vositalari bilan birga buyuriladi. Kortikal miokloniyasi bo‘lgan bemorlarni davolashda preparatni keskin bekor qilishdan saqlanish lozim (hurujlarni qayta yangilanish xavfi). Uyquni buzilishlari paydo bo‘lgan hollarda kechqurungi qabulni bekor qilish, va bu dozani kunduzgi qabul qilishga qo‘shish tavsiya qilinadi. Gemodializ apparatlarning filtrlovchi membranasi orqali o‘tadi. Preparatni homiladorlik davrida qo‘llash mumkin emas, davolanish vaqtida emizishni to‘xtatish kerak. Davolanish davrida avtotransportni haydash va diqqatni yuqori jamlanadigan psixomotor reaktsiyalarning tezligi talab qiluvchi va boshqa potentsial xavfli faoliyat turlari bilan shug‘ullanishda ehtiyotkorlikka rioya qilish lozim. Preparat bolalar ololmaydigan joyda saqlansin va yaroqlilik muddati o‘tgach ishlatilmasin.

Quruq, yorug‘likdan himoyalangan joyda, 250S dan yuqori bo‘lmagan haroratda saqlansin. Muzlatilmasin!

Simptomlari: bo‘lishi mumkin bo‘lgan nojo‘ya ta’sirlarni kuchayishi. Davolash: me’dani yuvish, faollashtirilgan ko‘mir, simptomatik davolash, gemodializ o‘tkazilishi mumkin (samaradorligi 50-60%); spetsifik antidoti yo‘q.

Retsept bo‘yicha

20% eritma 5 ml ampulalarda.

3 yil.