Neyroleptiklar.

N05AH03

Ichga qabul qilinganidan keyin olanzapin me’da-ichak yo‘llari (MIY) dan yaxshi so‘riladi. Plazmadagi maksimal kontsentratsiyasiga (Smax) 5-8 soatdan keyin erishiladi. Olanzapinni so‘rilishi ovqatni qabul qilishga bog‘liq emas. 1 mg dan 20 mg gacha bo‘lgan turli dozalar diapazonidagi tadqiqotlarda, olanzapinning plazmada kontsentratsiyasini to‘g‘ri  proportsional va dozaga proportsional o‘zgarishi ko‘rsatilgan. Plazmadagi 7 dan 1000 ng/ml gacha bo‘lgan kontsentratsiyalarda plazma oqsillari bilan bog‘lanishi (asosan albumin va nordon α1-glikoprotein bilan bog‘lanadi) taxminan 93% ni tashkil qiladi. Jigarda kon’yugatsiya va oksidlanish jarayonlari natijasida metabolizmga uchraydi. 10-N glyukuronid asosiy aylanib yuruvchi metaboliti bo‘lib, u nazariy jihatdan gematoentsefalik to‘siq (GET) orqali o‘tmaydi. CYP1A2 va CYP2D6 izofermentlar olanzapinning N-dezmetil va 2-gidroksimetil metabolitlarini hosil bo‘lishida ishtirok etadi. Ikkala metaboliti xayvonlardagi eksperimental tadqiqotlarda olanzapinga qaraganda ancha kamroq  ifodalangan in vivo farmakologik faollikka ega. Preparatning asosiy farmakologik faolligi, GEB dan o‘tish qobiliyatiga ega bo‘lgan o‘zgarmagan modda – olanzapin bilan bog‘liq. CYP2D6 izofermentining faolligi olanzapinning metabolizmini darajasiga ta’sir qilmaydi. Sog‘lom ko‘ngillilarda o‘rtacha yarim chiqarilish davri (T1/2) preparatning o‘rtacha dozasi ichga qabul qilingandan keyin 33 soatni (5-95% uchun 21-54 soat), olanzapinning plazmadagi o‘rtacha klirensi esa – soatiga 26 l (5-95% uchun soatiga 12-47 l) ni tashkil qiladi. Radioizotoplar bilan nishonlangan olanzapinning taxminan 57%  siydik bilan va 30% axlat bilan, asosan nofaol metabolitlari ko‘rinishida chiqariladi.

Preparatni ichga, ovqat qabul qilishdan qat’iy nazar qabul qilish mumkin, chunki ovqat preparatni so‘rilishiga ta’sir qilmaydi. Sutkalik dozani bemorning klinik holatiga qarab, shaxsiy ravishda tanlash kerak. Shizofreniyani va o‘xshash ruhiy buzilishlarni davolash uchun olanzapinning tavsiya qilinadigan boshlang‘ich dozasi sutkada 1 marta 10 mg ni tashkil qiladi. Olanzapinning terapevtik dozasi sutkada 5 mg dan 20 mg gacha bo‘lgan diapazonda o‘zgarib  turadi. Dozani standart sutkalik 10 mg dan yuqori dozagacha oshirishni faqat patsiyentni muvofiq klinik tekshiruvi o‘tkazilganidan keyin tavsiya qilinadi. Bipolyar buzilishdagi o‘tkir maniyani davolash uchun olanzapinni monodavolash sifatida tavsiya qilinadigan boshlang‘ich dozasi sutkada 15 mg dan bir martani tashkil qiladi yoki litiy yoki valproat bilan majmuada 10 mg sutkada bir marta. Dozani 15 mg standart sutkalik dozadan oshirishni faqat patsiyentni muvofiq klinik tekshiruvidan o‘tkazilgandan keyin  tavsiya etiladi. Dozani asta-sekin kamida 24 soatlik oraliq bilan oshirish kerak. Bipolyar buzilishlarda samarani bir maromda saqlab turuvchi davolash: o‘tkir maniyani davolash uchun olanzapinni qabul qilayotgan patsiyentlarda saqlab turuvchi  davolashni xuddi shu dozada davom ettirish kerak. Remissiya holatidagi patsiyentlarda olanzapinning tavsiya etiladigan boshlang‘ich dozasi 10 mg ni sutkada bir marta tashkil qiladi. Keyinchalik sutkalik dozani patsiyentning klinik holatiga qarab shaxsiy, taxminan sutkada 5 mg dan 20 mg gacha bo‘lgan chegaralarda tanlash kerak. Olanzapinni fluoksetin bilan majmuada sutkada 1 marta ovqat qabul qilishdan qat’iy nazar buyurish kerak. Odatda, boshlang‘ich doza 5 mg olanzapin va 20 mg fluoksetinni tashkil qiladi. Zarurat bo‘lganida ham olanzapinning, ham fluoksetinning dozalarini o‘zgartirishga yo‘l qo‘yiladi. Keksa yoshdagi patsiyentlar yoki boshqa klinik xavf omillari bo‘lgan patsiyentlar uchun, buyrak yetishmovchiligining og‘ir darajasi yoki og‘irligi o‘rtacha darajali jigar yetishmovchiligi qo‘shib, olanzapinning boshlang‘ich dozasini sutkada 5 mg gacha kamaytirish tavsiya etiladi. Bolalar va 18 yoshgacha bo‘lgan o‘smirlarni davolashda olanzapinni o‘rganish ma’lumotlari cheklangan.

JSST ma’lumotiga ko‘ra, nojo‘ya ta’sirlar rivojlanish tezligi bo‘yicha quyidagicha taqsimlanadi: juda tez-tez (≥1/10); tez-tez (≥1/100 dan <1/10 gacha); kam (≥1/1000 dan <1/100 gacha); kamdan-kam (≥1/10000 dan <1/1000 gacha); juda kam (<1/10000); noma’lum – mavjud ma’lumotlarga ko‘ra uchrash soni aniqlashni imkoniyati yo‘q. Qon yaratish va limfatik tizimi tomonidan: tez-tez – eozinofiliya; kam – leykopeniya, neytropeniya; noma’lum – trombotsitopeniya. Immun tizimi tomonidan: noma’lum – allergik reaktsiyalar. Oziqlanish va moddalar almashinuvi tizimi tomonidan: juda tez-tez – tana vaznining oshishi; tez-tez – xolesterin, glyukoza, triglitseridlar miqdorining oshishi, ishtahaning oshishi; noma’lum – qandli diabetning rivojlanishi  yoki qo‘zg‘alishi ba’zi hollarda ketoatsidoz  yoki koma holatlari bilan qo‘shilib keladi, jumladan o‘lim holatlari ham kuzatilishi mumkin, gipotermiya. Asab tizimi tomonidan: juda tez-tez – uyquchanlik; tez-tez – bosh aylanishi, akatiziya, parkinsonizm, diskineziya; noma’lum – soqchilik, xavfli neyroleptik sindrom, distoniya, kechki diskineziya, bekor qilish sindromi. Yurak-qon tomirlari tomonidan: tez-tez – ortostatik  gipotenziya; kam – bradikardiya, QT intervalining uzayishi; noma’lum – qorincha ekstrasistoliya/fibrillyatsiya, tromboemboliyalar (shu jumladan o‘pka emboliyasi va chuqur tomirlar emboliyasi), to‘satdan o‘lim holatlari. Me’da-ichak yo‘llari tomonidan: tez-tez – o‘tkinchi antixolinergik ta’siri, shu jumladan og‘iz qurishi, qabziyat; noma’lum – pankreatit. Jigar va o‘t chiqarish yo‘llari tomonidan: tez-tez – o‘tib ketuvchi, simptomsiz jigar transaminazalarining (ALT, AST) oshishi, ayniqsa davolashning boshlang‘ich davrida; noma’lum – gepatit (shu jumladan gepatotsellyulyar xolestatik gepatit). Teri va teri osti tuqimalari tomonidan: tez-tez – makulopapullyoz toshma; kam – fotosensibilizatsiya, alopetsiya. Tayanch-harakat  tizimi tomonidan: noma’lum – rabdomioliz. Buyrak va siydik chiqarish yo‘llari tomonidan:   kam – siydikni tuta olmaslik; noma’lum – dizuriya. Jinsiy a’zolar va sut bezlari tomonidan: noma’lum – priapizm. Umumiy buzilishlar va yuborish joyidan buzilishlar: tez-tez – asteniya, charchash, periferik shishlar. Laboratoriya ko‘rsatkichlari tomonidan: juda tez-tez – qon plazmasida prolaktin miqdorini oshirish; kamdan-kam –kreatinfosfokinazaning ortishi, umumiy bilirubin miqdorini oshirishi; juda kam – ishqoriy fosfataza miqdorini oshirishi. Bemorlarning xos guruhlarida noxush ta’sirlari. Dementsiya bilan bog‘liq psixozli bemorlarda juda tez-tez  (≥10%) yurish va turishda o‘zgarish kuzatiladi. Keksa yoshdagi dementsiya bilan bog‘liq psixozlarda, tez-tez (< 10% i ≥1%) siydik tuta olmaslik va pnevmoniya kuzatiladi. Indutsirlangan preparatlar (dopamin agonosti) qabul qiladigan Parkinson kasalligida, juda tez-tez  (≥ 10%) va ko‘p hollarda gallyutsinatsiya, parkinsonizm simptomlarini kuchayishi kuzatilgan, platsebo guruhdagilarga qaraganda.

preparatning komponentlariga yuqori sezuvchanlik;jigar funktsiyasining buzilishi;epilepsiya;miyelosupressiya;miyeloproliferativ kasalliklar;prostata bezining gipertrofiyasi;ichakning paralitik tutilishi;yosh va o‘smir yoshdagilar (18 yoshgacha);MAS ning ifodali so‘nishi, koma;homiladorlik va laktatsiya davri.

CYP1A2 ga nisbatan spetsifik faollik ko‘rsatuvchi tsitoxrom R450 tizimi izofermentlarining induktorlari va ingibitorlari ta’siri ostida olanzapinning metabolizmi o‘zgarishi mumkin. Karbamazepin qabul qilayotgan bemorlarda va chekuvchi patsiyentlarda olanzapinning klirensi oshadi (CYP1A2 faolligini oshishi tufayli). CYP1A2 ning ma’lum bo‘lgan potentsial ingibitorlar olanzipinning klirensini pasaytirishi mumkin. Olanzapin CYP1A2 faolligining potentsial ingibitori emas, shuning uchun olanzapin qabul qilganda teofillin kabi, asosan CYP1A2 ishtirokida metabolizmga uchraydigan dori vositalarining farmakokinetikasi o‘zgarmaydi. Klinik tadqiqotlarda, quyidagi preparatlar bilan davolash fonida olanzapinning bir martalik dozasi yuborish ko‘rsatilgan dori vositalarining metabolizmi susayishi bilan birga kechmasligi ko‘rsatilgan: imipramin yoki uning metaboliti dezipramin (CYP2D6, CYP3A, CYP1A2) varfarin (CYP2S19), teofillin (CYP1A2) yoki diazepam (CYP3A4, CYP2S19) bilan. Shuningdek olanzapin litiy yoki biperidin bilan birga ishlatilganda dorilar bilan o‘zaro ta’sirining belgilari aniqlanmagan. Olanzapinning turg‘un kontsentratsiyasi fonida etanolning farmakokinetikasining o‘zgarishi aniqlanmagan. Biroq etanolni olanzapin bilan birga qabul qilish olanzapinning farmakologik samarasini kuchayishi bilan birga kechishi mumkin, masalan, sedativ ta’siri. Alyuminiy yoki magniy saqlovchi antatsidning yoki tsimetidinning bir martalik dozalari ichga qabul qilinganida olanzapinnng biokirishaolishligini o‘zgartirmagan. Faollashtirilgan ko‘mirni birga buyurish ichga qabul qilinganda olanzapinning biokirishaolishligi 50-60% gacha kamaytirgan. Fluoksetin (bir marta 60 mg yoki har kuni 60 mg dan 8 kun davomida) olanzapinning Smax ni o‘rtacha 16% ga oshishini va klirensini o‘rtacha 16% ga pasayishini chaqiradi. Fluvoksamin, CYP1A2 ingibitori, olanzapinning klirensini pasaytiradi. Olanzapinning “kontsentratsiya vaqt” (AUC) egri chizig‘i osti maydonining o‘rtacha oshishi muvofiq. 52% va 108%. Fluvoksamin bilan birga davolanuvchi bemorlarga olanzapinning kichik dozalarini buyurish kerak.

A tasnifi bo‘yicha homilaga ta’siri –  S toifa. Olanzapinni homiladorlikda qo‘llash yuzasidan klinik tajriba yetarli emas, shuning uchun preparatni faqat ona uchun kutilayotgan foyda, homila uchun bo‘lgan potentsial xavfdan ustun bo‘lgan hollardagina qo‘llash mumkin. Spontan xisobotlar juda kam hollarda qabul qilingan va ular 3 trimestrda olanzapin foydalangan onalar uchun tugilgan chaqaloqlarda tremor, gipertoniya, letargiya va uyquchanlik xaqida suhbatlashdi. Laktatsiya davrida preparatni qo‘llash zarurati tug‘ilganda emizishni to‘xtatish tavsiya etiladi.

Quruq, yorug‘likdan himoyalangan joyda, 25°S dan yuqori bo‘lmagan haroratda saqlansin.

Retsept bo‘yicha

“Olfreks 5”, qobiq bilan qoplangan tabletkalar 5 mg dan №14, №28. “Olfreks 10”, qobiq bilan qoplangan tabletkalar 10 mg dan №14, №28.

2 yil.