Novokain eritmasining dozasi va kontsentratsiyasi jarroxlik aralashuvining xarakteri, qo‘llash usuli, patsiyentning holati va yoshiga bog‘liq.
Preparat teri ichiga, mushak ichiga, vena ichiga yuboriladi.
Mahalliy anesteziya uchun Infiltratsion anesteziya uchun 0,25%-0,5% eritmalar qo‘llanadi (bir marta yuborish uchun 1 g dan oshmaydi); to‘qimalar infiltratsiyasi usuli bo‘yicha (A.V.
Vishnevskiy bo‘yicha) anesteziya qilish uchun – 0,125%-0,25% eritmalar; o‘tkazuvchi, epi- va peridural anesteziya uchun 2% li eritmaning 20-25 ml; orqa miya anesteziyasi uchun – 2% li eritmaning 5 ml qo‘llanadi.
Infiltratsion anesteziya uchun (kattalar uchun) quyidagi maksimal dozalar belgilangan: operatsiyani boshida birinchi bir martalik dozasi – 1,25 g (0,25% li eritmaning 500 ml) yoki 0,75 g (0,5% li eritmaning 150 ml) dan oshmaydi.
Keyinchalik operatsiyaning har bir soati davomida – 2,5 g (0,25% li eritmaning 1000 ml) yoki 2 g (0,5% li eritmaning 400 ml) dan oshmaydi (adrenalinsiz 0,5 g gacha bir marta va adrenalin bilan 1 g yuboriladi).
So‘rilishini kamaytirish va ta’sirini uzaytirish uchun Novokain 0,1% adrenalin eritmasi bilan birga ishlatiladi, uni 2-5 ml Novokain eritmasiga aseptik sharoitda 1 tomchi hisobidan qo‘shiladi.
Suyak ichi anesteziyasida 0,25% li eritmani 50-150 ml ni qo‘llash mumkin.
Blokadalar o‘tkazish uchun Ekzemalar va neyrodermitda paravertebral blokadani o‘tkazishda sezuvchan nerv tutamlari sohasiga 0,25% li Novokain eritmasini teri ichiga 70-100 ml ni inyektsiya qilish tavsiya etiladi.
Paranefral blokadada (A.V.Vishnevskiy bo‘yicha) buyrak atrofi yog‘ kletchatkasiga 0,5% li Novokain eritmasining 50-80 ml yoki 0,25% li Novokain eritmasining 100-150 ml yuboriladi.
Vagosimpatik blokadada 0,5% li Novokain eritmasining 30-100 ml yuboriladi.
Novokainning maksimal dozalari (kattalar uchun): mushak ichiga yuborilganida bir martalik dozasi – 0,1 g, vena ichiga yuborilganida bir martalik dozasi – 0,05 g; parenteral yuborilganida sutkalik dozasi 0,1 g ni tashkil etadi.
Novokainning pastroq kontsentratsiyalarini (0,125% yoki 0,25%) qo‘llash zarurati bo‘lganida, qo‘llashdan oldin preparat natriy xloridining steril izotonik eritmasida kerakli kontsentratsiyagacha suyultiriladi.
Vena ichiga yuborish natriy xloridining izotonik eritmasida suyultirib, sekin amalga oshiriladi.
Pediatriya amaliyotida preparatning dozasi tana vazniga qarab aniqlanadi, 1 kg tana vazniga 15 mg dan oshmasligi kerak.
Nojo‘ya ta’sirlari Markaziy nerv tizimi tomonidan: bosh og‘rig‘i, bosh aylanishi, holsizlik, uyquchanlik; kam hollarda – tremor, tirishishlar; Me’da-ichak yo‘llari tomonidan: ko‘ngil aynishi, qusish; Yurak qon-tomir tizimi tomonidan: arterial gipotenziya, kollaps, bradikardiya, ko‘krak qafasida og‘riq; Ko‘rish va eshitish a’zolari tomonidan: ko‘rish va eshitish a’zolari tomonidan buzilishlar, nistagm; Qon tomonidan: metgemoglobinemiya; Allergik reaktsiyalar: dermatit, eshakemi, terini qichishishi, eritema, angionevrotik shish, anafilaktik shok.
Qo‘llash mumkin bo‘lmagan holatlar prokain va preparatning komponentlariga yuqori sezuvchanlik;to‘qimalarda yaqqol fibroz o‘zgarishlar infiltrat usuli bilan anesteziya qilish uchun;yuborilgan joyda yiringli jarayonni rivojlanishi;o‘tkir qon ketishi bilan kechuvchi shoshilinch operatsiyalar;miasteniya;arterial gipotenziya;12 yoshgacha bo‘lgan bolalarda qo‘llash mumkin emas.