tiniq, rangsiz yoki deyarli rangsiz eritma.

Analgetiklar. Opioidlar. Morfin hosilalari.

N02A F02.

Kuchli va o‘rtacha jadallikdagi og‘riq sindromi; anesteziya o‘tkazishda qo‘shimcha vosita sifatida; operatsiyadan oldingi va keyingi davrda og‘riqni kamaytirish uchun, tug‘ruq davrida og‘riq qoldirish uchun qo‘llaniladi.

Nalbufinni vena ichiga va mushak ichiga yuborish tavsiya etiladi. Dozani bemorning jismoniy holati, og‘riqning jadalligi va birga qo‘llaniladigan boshqa dori vositalari bilan o‘zaro ta’sirini hisobga olgan holda hisoblab chiqish kerak. Odatda og‘riq sindromida bemorning tana vazniga 0,15 dan 0,3 mg/kg hisobda vena ichiga yoki mushak ichiiga yuboriladi; preparatning bir martalik dozasini har 4-6 soatda yuborish zarur. Kattalar uchun maksimal bir martalik dozasi-0,3 mg/kg tana vazni hisobiga; sutkalik maksimal dozasi tana vazni hisobiga -2,4 mg/kg ni tashkil etadi. Miokard infarktida ko‘pincha 20 mg preparatni vena ichiga sekinlik bilan yuborish yetarli bo‘ladi, ammo dozani 30 mg ga oshirish talab etilishi mumkin. Og‘riq sindromini yaqqol pozitiv dinamikasi kuzatilmasa – 30 minutdan so‘ng takroran 20 mg yuboriladi. Nalbufinni anesteziya uchun yordamchi dori vositasi sifatida qo‘llanilganda, og‘riq qoldiruvchi dozasidan ancha yuqori dozalarda  qo‘llash kerak. Premedikatsiya uchun – tana vazni hisobiga 100-200 mkg/kg yuboriladi. Vena ichi narkozini o‘tkazish uchun: narkoz holatiga kiritish uchun – 0,3–1 mg/kg 10-15minut davomida, narkozni quvvatlab turish uchun – 250-500 mkg/kg har 30 minutda vena ichiga yuboriladi. Tug‘ruq vaqtida og‘riq qoldirish uchun preparatni 20 mg dozada mushak ichiga yuboriladi. Preparatni keksa yoshdagilarga, umumiy holdan toyishda, nafas faoliyati yetishmovchiligida ehtiyotkorlik bilan tavsiya etiladi. Bunday hollarda nojo‘ya ta’sirlarini tez-tez yuz berishini hisobga olib, qo‘llashni eng kam samarali dozalaridan boshlash kerak.

Preparat qo‘llanganida nojo‘ya ta’sirlar yuzaga kelishi mumkin. Nerv tizimi tomonidan: bosh aylanishi, umumiy holsizlik, bosh og‘rig‘i, sedatsiya, diplopiya, nevrozlik, depressiya, qo‘zg‘alish, yig‘loqilik, eyforiya, adovat, uyquchanlik, qo‘rqinchli tushlar ko‘rish, gallyutsinatsiyalar, quloqni shang‘illashi, ongni xiralashishi, disforiya, paresteziya, nereallikni his qilish, nutqni buzilishi, kayfiyatni o‘zgarishi; tirishishlar, mushaklar rigidligi, titroq, ixtiyorsiz mushak qisqarishlari. Yurak-qon tomir tizimi tomonidan: arterial bosimni oshishi yoki pasayishi, bradikardiya, taxikardiya. Ovqat xazm qilish tizimi tomonidan: og‘iz qurishi, sanchiq, qabziyat, dispepsiya, achchiq ta’mni his etish, anoreksiya; me’da ichak yo‘llarini ta’sirlanish simptomlari; o‘t chiqarish yo‘llarining spazmi, ichakning yallig‘lanish kasalliklarida — paralitik ichak tutilishi va toksik megakolon (qabziyat, meteorizm, toshnota, gastralgiya, qusish). Nafas tizimi tomonidan: nafasni susayishi, nafasning minutlik hajmini kamayishi, hansirash, astma xurujlari. Teri tomonidan: teri namligini yuqoriligi, qichishish, eshakemi, qizib ketish hissi; skleralarni sarg‘ayishi va terini sarg‘ayishi; yuborilgan joydagi o‘zgarishlar, shu jumladan og‘riq. Allergik reaktsiyalar: shok, respirator distress-sindrom, Kvinke shishi, yuzni shishi, aksirish, bronxospazm, o‘pka shishi, teri toshmalari, kuchli terlash. Boshqalar: qizib ketish hissi, ko‘rishni xiralashishi, diurezni kamayishi, siyishga tez tez chiqish, siydik chiqarish yo‘llarining spazmi, gepatotoksiklik (siydik rangini to‘qlashishi, axlatni oqarishi), doriga qaramlik, bekor qilish sindromi (qorinda spastik og‘riqlar, ko‘ngil aynishi, qusish, rinoreya, ko‘zni yoshlanishi, holsizlik, vahima hissi, tana haroratini ko‘tarilishi).

Nalbufin gidroxloridga yoki preparatning har qanday ingrediyentlariga yuqori sezuvchanlikda qo‘llash mumkin emas. Nafasni susayishi yoki markaziy nerv tizimini (MNT) yaqqol susayishi, bosh miya ichki bosimini oshishi, bosh jarohatlari, alkogoldan o‘tkir zaharlanish, alkogolli psixoz, jigar va buyrak funktsiyasini buzilishida qo‘llash mumkin emas.

Markaziy nerv tizimini haddan tashkari susayib ketishini va nafas markazi faolligini susayishini oldini olish uchun preparatni neyroleptiklar, antidepressantlar, uxlatuvchi vositalar, anksiolitiklar va narkoz uchun vositalar ta’siri fonida preparatni kamaytirilgan dozalarda va sinchkov kuzatuv ostida qo‘llash kerak. Shuningdek alkogol ham Nalbufinni markaziy nerv tizimiga susaytiruvchi ta’sirini kuchaytiradi. Og‘riq qoldiruvchi ta’sirini susayishi va opioidlarga qaram bo‘lgan bemorlarda bekor qilish sindromi kuchayishi mumkinligi tufayli, preparatni boshqa narkotik analgetiklar bilan qabul qilish mumkin emas. Nalbufinni fenotiozin hosilalari va penitsillin preparatlari bilan bir vaqtda qo‘llanishi ko‘ngil aynishi va qusishni kuchaytirishi mumkin. Birga qo‘llash mumkin emas: alfentanil, kodein, dekstroproksifen, digidrokodein, fentanil, metadon, morfin, oksikodon, petidin, sufentanil, tramadol – bekor qilish sindromini yuz berish xavfi bilan bog‘liq retseptorlarni bloklanishi natijasida og‘riq qoldiruvchi ta’sirni susayishi kuzatiladi. Birga qo‘llash tavsiya etilmaydi: alkogol— morfoanalgetiklarning sedativ samarasi kuchayadi. Alkogolli ichimliklarni iste’mol qilishdan va etanol saqlovchi dori vositalarini qabul qilishdan saqlanish kerak. Ehtiyotkorlik bilan qo‘llash kerak: yutalga qarshi vositalar bilan yoki benzodiazepin, barbituratlar bilan o‘rinbosar davolash – nafasni susayish xavfi oshadi, doza oshirib yuborilganda o‘limga olib kelishi mumkin; morfinoanalgetiklar, anksiolitiklar, sedativ antidepressantlar (amitriptilin, doksepin, mianserin, mirtazapin, trimipramin), antigistamin (N1) vositalari, sedativ, antigipertenziv vositalar, neyroleptiklar, talidomid, diareyaga qarshi dori vositalar (loperamid), baklofen bilan – markaziy nerv tizimini susayishi kuchayadi. Antixolenergik faollikka ega bo‘lgan dori vositalari bilan, diareyaga qarshi dori vositalar shu jumladan loperamid hatto ichak tutilishigacha avj oluvchi qabziyatni rivojlanishini kuchaytiradi, siydik tutilishi va markaziy nerv tizimini susayishiga ham olib kelishi mumkin. Arterial bosimni tushiradigan vositalarni, shu jumladan ganglioblokatorlar, diuretiklar gipotenziv ta’sirini kuchaytiradi. Metoklopramidning samaradorligini pasaytiradi. Qayta qo‘zg‘alish yoki tormozlanish bilan rivojlanadigan giper- yoki gipotenziv krizlarni yuz berishi mumkinligi tufayli, MAO ingibitorlari bilan birgalikda ehtiyotkorlik bilan qo‘llash kerak (o‘zaro ta’sir samarasini baholash uchun tavsiya etilgan dozasini ¼ gacha kamaytirish tavsiya etiladi).

Jarrohlik qorin sindromida tegishli diagnostikani o‘tkazmasdan preparatni qo‘llash mumkin emas, chunki Nalbufin uni ko‘rinishlarini yashirishi mumkin. Nalbufin nafasni o‘rtacha darajada susaytirishi mumkin, shuning uchun uni qo‘llash nafas yetishmovchiligini kuchaytirishi mumkin. Narkomaniya bilan aziyat chekuvchi bemorlarda preparat o‘tkir abstinentsiya sindromini chaqirishi mumkin. Morfinning boshqa hosilalari bilan birga uzoq vaqt qo‘llanilganda jismoniy va ruxiy qaramlik yuz berishi mumkin. Uzoq vaqt qo‘llanganda keskin to‘xtatilishi bekor qilish sindromini chaqirishi mumkin. Kunduzgi uyquchanlikni yuzaga keltirishi xavfi tufayli, Nalbufinni ambulator sharoitda qo‘llash tavsiya etilmaydi. Nalbufinni bachadon bo‘yni 4 sm ga ochilgan ayollarda ehtiyotkorlik bilan qo‘llash tavsiya etiladi. Bunday hollarda preparatni vena ichiga yuborish mumkin emas. Quyidagi omillar: keksalik yoshi, kaxeksiya, jigar va buyrak yetishmovchiligi, nafas yetishmovchiligi (shu jumladan o‘pkaning surunkali obstruktiv kasalliklari, uremiya), muddatidan oldingi tug‘ruq va homilaning ishonchli yetilmaganligi; o‘t-tosh kasalligi, ichakning og‘ir yallig‘lanish kasalliklari, bronxial astma, aritmiya, arterial gipertenziya, gipotireoz, prostata bezi giperplaziyasi, siydik chiqarish kanalining stenozi; suitsidga moyillik, emotsional labillik; bemorning umumiy ahvolini kuchsizlashishi bo‘lganida preparatni ehtiyotkorlik bilan qo‘llash tavsiya etiladi. Preparat har bir ampulasida 6,6 mg natriy saqlaydi. Buni natriy miqdori kam bo‘lgan qat’iy parhezdagi patsiyentlarda qo‘llanganida hisobga olish kerak. Nalbufin nafasni o‘rtacha susaytirish xususiyatiga ega, shuning uchun uni qo‘llanilishi nafas yetishmovchiligini rivojlanishini qo‘zg‘atib yuborishi mumkin. Preparat jigarda metabolizmga uchrab, buyrak orqali chiqarilishi tufayli, jigar va/yoki buyrak yetishmovchiligi bo‘lgan patsiyentlarda Nalbufinni qo‘llash zaruratini sinchkovlik bilan tekshirib ko‘rish kerak, qo‘llash zarurati tug‘ilganida esa – dozani kamaytirish va bemorning ahvolini sinchkov nazorat qilish kerak. Gepatobiliar tizimida jarrohlik patologiyasi bo‘yicha jarrohlik amaliyoti  rejalashtirilayotgan bemorlarda Nalbufinni qo‘llashda Oddi sfinkterini spazmi rivojlanishining yuqori xavfini e’tiborga olish lozim. Opiat qaramligi bo‘lgan bemorlarda Nalbufinni qo‘llaganda bekor qilish simptomlari (abstinentsiya sindromi) rivojlanishi mumkin. Bunday hollarda morfinni vena ichiga sekin dozani og‘riqlar yo‘qolguncha asta-sekin oshirib yuborishni buyurish lozim. Nalbufinni tavsiya qilishdan oldin bemor morfin, kodein yoki boshqa shunga o‘xshash ta’sir faoliyatiga ega bo‘lgan opioid analgetik  olgan bo‘lsa, Nalbufinni oldin bemorga zarur bo‘lgan dozasini 25% ini tavsiya qilish kerak va bekor qilish sindromi (qorin spazmi, ko‘ngil aynishi, qayt qilish, ko‘z yosh oqishi, xavotirlanish, qo‘zg‘aluvchanlik, gipertermiya yoki piloerektsiya) yuzaga kelishi mumkinligi tufayli bemorni kuzatish lozim. Agar bekor qilish simptomlari yuz bermasa, Nalbufinning dozasini sekin-asta tavsiya etilgan vaqt oralig‘ida zarur bo‘lgan og‘riq qoldiruvchi darajasi yuzaga kelguniga qadar oshirish zarur. Homiladorlik yoki emizish davrida qo‘llanishi. Tadqiqotlar o‘tkazilmaganligi tufayli, preparatni homiladorlik va emizish davrida qo‘llash mumkin emas. Preparat faqat tug‘ruq vaqtida og‘riq qoldirish uchun 20 mg dozada mushak ichiga qo‘llaniladi. Preparatni onaga yuborilgandan so‘ng chaqaloqlarda quyidagi ko‘rsatkichlarni doimiy monitoring qilib borish zarur: nafasni susayishi, apnoe, bradikardiya, aritmiya. Bu samaralarni homiladorlarga tug‘ruq vaqtida nalokson qo‘llash yordamida bartaraf etish mumkin. Bolalar. Qo‘llanilmaydi. Avtotransportni boshqarish yoki boshqa mexanizmlar bilan ishlash reaktsiya tezligiga ta’sir qilish xususiyati. Davolash vaqtida transport vositalarini boshqarish va boshqa mexanizmlar bilan ishlashdan saqlanish kerak. Preparat bolalar ololmaydigan joyda saqlansin va yaroqlilik muddati o‘tgach qo‘llanilmasin.

30°S dan yuqori bo‘lmagan haroratda saqlansin.

Doza oshirib yuborilganda nafas olishni susayishi, vaqti vaqti bilan Cheyn-Stoks nafasi; uyquchanlik, disforiya, ongni komagacha buzilishi; terini oqarishi, gipotermiya, mioz; arterial bosimni pasayishi, yurak-qon tomir yetishmovchiligi yuz beradi. Spetsifik antidoti nalokson gidroxloridi hisoblanadi. Intoksikatsiya yuzaga kelganda simptomatik terapiya o‘tkazish tavsiya etiladi.

Retsept bo‘yicha

1 ml yoki 2 ml dan ampulada, 5 ampuladan kontur uyali o‘ramda, 1 yoki 2 kontur uyali o‘ram qutida; 1 ml yoki 2 ml dan oldindan to‘ldirilgan shpritslarda, 1 yoki 5 shpritsdan ignasi bilan kontur uyali o‘ramlarda, 1 kontur uyali o‘ram qutida

2 yil.