tiniq, rangsiz yoki biroz sarg‘ish suyuqlik.

Tizimli qo‘llash uchun mikroblarga qarshi vositalar. Imidazol hosilalari.

J01X D01.

Metronidazolga sezgir anaerob mikroorganizmlar tomonidan chaqirilgan infektsion-yallig‘lanish kasalliklarini davolash (asosan anaerob bakteriyalar tomonidan chaqirilgan). Preparat bilan davolash quyidagi hollarda samarali: markaziy nerv tizimining infektsiyalari (meningit, bosh miya abstsessi);o‘pka va plevra infektsiyalari (nekrozlovchi pnevmoniya, aspiratsion pnevmoniya, o‘pka abstsessi);endokardit;me’da-ichak yo‘llari va qorin bo‘shlig‘i a’zolarining abdominal qismi infektsiyalari, jumladan, peritonit, jigar abtsesslari, yo‘g‘on ichak yoki to‘g‘ri ichakdagi operatsiyalardan keyingi infektsiyalarda, abdominal yoki chanoq sohasining yiringli shikastlanishlari;ginekologik infektsiyalar (shu jumladan gisterektomiyadan yoki kesarev kesish operatsiyasidan keyingi endometrit, tug‘ruq isitmasi, septik abort);LOR a’zolari va og‘iz bo‘shlig‘i infektsiyalari (Simanovskiy-Plaut-Vinsent anginasi ham);suyak va bo‘g‘imlar infektsiyasi (shu jumladan osteomiyelit);gazli gangrena;tromboflebit bilan kechuvchi septitsemiyalar. Aralash anaerob va aerob infektsiyalarda aerob infektsiyani davolash uchun Metronidazolga muvofiq keladigan antibiotikni qo‘shimcha ravishda qo‘llash kerak. Profilaktika maqsadida qo‘llash har doim anaerob infektsiyani rivojlanish xavfi yuqori bo‘lgan operatsiyalarda (ginekologik va intraabdominal operatsiyalarda) tavsiya etiladi. Metronidazolni qo‘llaganda antimikrob preparatlarni muvofiq qo‘llash yuzasidan milliy va xalqaro tavsiyalarini hisobga olish zarur.

Dozaga patsiyentning davolashga bo‘lgan individual javobi, uning yoshi va tana vazni va kasallikning og‘irligiga qarab tuzatish kiritiladi. Dozalash yuzasidan quyidagi ko‘rsatmalarga amal qilish kerak: Kattalar va 12 yoshdan oshgan bolalar: Odatdagi doza har 8 soatda 500 mg ni tashkil qiladi. Tibbiy ko‘rsatmalar bo‘lganda davolashni boshida boshlang‘ich yuklama doza tana vazniga 15 mg/kg ni buyurish mumkin. 2 yoshdan 12 yoshgacha bo‘lgan bolalar: Har 8 soatda bir kg tana vazniga 7-10 mg metronidazol, bu tana vazniga sutkalik 20-30 mg metronidazol/kg ga to‘g‘ri keladi. Buyrak yetishmovchiligi bo‘lgan patsiyentlar Dozani kamaytirishga zarurat yo‘q, “Farmakologik xususiyatlari” bo‘limiga qaralsin. Jigar yetishmovchiligi bo‘lgan patsiyentlar Og‘ir jigar yetishmovchiligida metronidazolning zardobdan yarim chiqarilish davrini uzayishi, plazma klirensini esa tutilishi sababli, bunday patsiyentlarga dozani kamaytirish tavsiya etiladi (“Farmakologik xususiyatlari” bo‘limiga qaralsin). Davolash davomiyligi Davolash davomiyligi uning samaradorligiga bog‘liq. Ko‘p hollarda yetti kunlik kurs yetarli bo‘ladi. Klinik ko‘rsatmalar bo‘lgan hollarda davolashni davom ettirish mumkin (“Qo‘llash xususiyatlari” bo‘limiga qaralsin).

Nojo‘ya ta’sirlari asosan yuqori dozalarni uzoq vaqt qo‘llash bilan bog‘liq. Ko‘pincha uzoq vaqt qo‘llanilganda ko‘ngil aynishi, ta’m bilish xususiyatining o‘zgarishi, neyropatiya xavfi kuzatiladi. Keyingi ro‘yxatda nojo‘ya ta’sirlarni ta’riflash uchun quyidagi mezonlar qo‘llaniladi: juda tez-tez: ≥1/10; tez-tez: ≥1/100-<1/10; tez-tez emas: ≥1/1000 <1/100; kam hollarda: ≥1/10000-<1/1000; juda kam hollarda: <1/10000; noma’lum: (mavjud bo‘lgan ma’lumotlardan tez-tezligini aniqlash mumkin emas).

Metronidazolga yoki boshqa nitroimidazol hosilalariga, yoki uning har qanday yordamchi moddalariga yuqori sezuvchanlik, markaziy nerv tizimini organik shikastlanishlari, qon tizimi kasalliklarida qo‘llash mumkin emas.

Alkogol Metronidazol bilan davolash davrida, ko‘ngil aynishi, bosh og‘rig‘i (disulfiramsimon ta’sir) kabi nojo‘ya ta’sirlari rivojlanishi mumkinligi tufayli, alkogolli ichimliklarni iste’mol qilishdan saqlanish kerak. Amiodaron Amiodaron va metronidazolni birga qo‘llanganida torsade de pointes va QT  intervalini uzayishi haqida xabar berilgan. Amiodaronni metronidazol bilan majmuada qo‘llanganda EKG da QT  intervalini monitoring qilib turish maqsadga muvofiq bo‘lishi mumkin. Ambulator ravishda davolanayotgan bemorlarda torsade de pointes simptomini ko‘rsatuvchi belgilar, bosh aylanishi, yurak urishining tezlashishi yoki hushdan ketish kabi holatlar kuzatilganda shifokorga murojaat qilish maslahat beriladi. Barbituratlar Fenobarbital metronidazolning jigardagi metabolizmini kuchaytirishi, uning plazmadan yarim chiqarilish davrini 3 soatgacha qisqartirishi mumkin. Bisulfan Metronidazolni bir vaqtda qo‘llanilishi bisulfanning plazmadagi kontsentratsiyasini sezilarli oshirishi mumkin. Ularning o‘zaro ta’siri mexanizmi ta’riflanmagan. Bisulfanning plazmadagi darajasini oshishi bilan bog‘liq og‘ir zaharlanish va o‘lim bilan yakunlanishining potentsial xavfi sababli, uni metronidazol bilan bir vaqtda qo‘llashdan saqlanish kerak. Karbamazepin Metronidazol karbamazepinning metabolizmini susaytirishi va buning natijasida metronidazolning plazmadagi kontsentratsiyasini oshirishi mumkin. Tsimetidin Tsimetidin bilan bir vaqtda qo‘llanganda kam hollarda metronidazolni chiqarilishi kamayadi va bu muvofiq ravishda metronidazolning zardobdagi kontsentratsiyasini oshishiga olib keladi. Kontratseptivlar Ba’zi antibiotiklar kam hollarda steroid kon’yugatlarni ichakda bakterial gidroliziga ta’sir qilib, peroral kontratseptivlarning samaradorligini kamaytirishi mumkin va natijada kon’yugatsiyaga uchramagan steroidlarni qayta so‘rilishi kamayadi, natijada plazmadagi faol steroidlar darajasi pasayadi. Bu g‘ayri oddiy o‘zaro ta’sir safro orqali steroid kon’yugatlarining yuqori darajada ajralishi aniqlangan ayollarda kuzatilishi mumkin. Peroral kontratseptivlarning samarasizligining ma’lum holatlari turli antibiotiklarni, shu jumladan ampitsillin, amoksitsillin, tetratsiklin, shuningdek metronidazolni qo‘llanishi bilan bog‘liq bo‘lgan. Kumarin hosilalari Metronidazolni bir vaqtda qo‘llanishi kumarin hosilalarini antikoagulyant ta’sirini kuchaytirishi va jigarda deradatsiyasini pasaytirishi tufayli qon ketish xavfini oshirishi mumkin. Antikoagulyantlarning dozasiga tuzatish kiritish kerak bo‘lishi mumkin. Tsiklosporin Tsiklosporin va metronidazol bilan bir vaqtda davolanilganda, tsiklosporinning zardobdagi kontsetratsiyasini oshish xavfi bor. Tsiklosporin va kreatinin darajalarini tez-tez monitoring qilib turish zarur. Disulfiram Disulfiramni bir vaqtda qo‘llanilishi hushni chalkashish holatlarini yoki hattoki psixotik reaktsiyalarni ham chaqirishi mumkin. Bu preparatlarning majmuasiga yo‘l qo‘ymaslik kerak. Ftoruratsil Bir vaqtda qo‘llanganda metronidazol ftoruratsilning metabolizmini pasaytiradi, ya’ni ftoruratsilning plazmadagi kontsentratsiyasi oshadi. Litiy Metronidazolni litiy tuzlari bilan bir vaqtda qo‘llanganda ehtiyotkorlikka amal qilish kerak, chunki metronidazol bilan davolash davrida litiyning zardobdagi kontsentratsiyalarini oshishi kuzatilgan. Mikofenolyat mofetil Me’da-ichak mikroflorasini o‘zgartiruvchi moddalar (masalan, antibiotiklar) mikofenol kislotasi preparatlarining og‘iz orqali qabul qilingandagi biokiraolishligini pasaytirishi mumkin. Infektsiyaga qarshi vositalar bilan davolash vaqtida mikofenol kislotasining immunosupressiv samarasi pasayishini aniqlash uchun sinchkov klinik va laborator monitoringni o‘tkazish tavsiya etiladi. Fenitoin Bir vaqtda qo‘llanganda metronidazol fenitoinning metabolizmini ingibitsiya qiladi, ya’ni fenitoinning plazmadagi kontsentratsiyasi kamayadi. Boshqa tomondan, fenitoin bilan bir vaqtda qo‘llanganda metronidazolning samarasi pasayadi. Takrolimus

Tutqanog‘i va markaziy nerv tizimi (MNT) tomonidan tirishish bo‘sag‘asini pasayishi bilan kechuvchi kasalliklari bilan xastalangan bemorlarga ehtiyotkorlik bilan buyuriladi. Og‘ir jigar shikastlanishlari, gemopoezni buzilishi (shu jumladan granulotsitopeniyasi) bo‘lgan patsiyentlarga, metronidazolni faqat kutilayotgan foyda yuz berishi mumkin bo‘lgan xavfdan ustun bo‘lgan hollardagina qo‘llash mumkin. Markaziy yoki periferik nerv tizimining faol yoki surunkali og‘ir buzilishlari bo‘lgan patsiyentlarda, ahvolni yomonlashish xavfi tufayli, metronidazolni kutilayotgan foyda potentsial xavfdan ancha ustun bo‘lgan hollardagina qo‘llash mumkin. Oldin metronidazol bilan davolangan bemorlarda konvulsiv xurujlar va periferik neyropatiyalar aniqlangan, oxirgilar qo‘l-oyoqlarni uvishishi va paresteziyasi bilan xarakterlangan. Anomal nevrologik o‘zgarishlarni paydo bo‘lishi, davolashni davom ettirish uchun xavf/foyda nisbatini zudlik bilan baxolashni talab etadi. Metronidazol bilan davolashda yuqori sezuvchanlikning og‘ir rektsiyalari (shu jumladan anafilaktik shok) yuz bergan hollarda, zudlik bilan davolashni to‘xtatish va umumiy shoshilinch davolashni boshlash kerak. Davolash davrida yoki undan keyingi haftalar davomida yuz beruvchi og‘ir persistentsiyalanuvchi (avj olmaydigan) diareya soxta membranoz kolitni (ko‘p hollarda Clostridium difficile tomonidan chaqirilgan) rivojlanishi oqibatida yuz berishi mumkin, “Nojo‘ya ta’sirlari” bo‘limiga qarang. Bu antibiotik bilan chaqirilgan ichak kasalligi bo‘lib, hayotga xavf tug‘dirishi mumkin va shoshilinch o‘ziga mos davolashni talab etadi. Peristaltikani susaytiradigan preparatlarni qo‘llash mumkin emas. Metronidazol yoki boshqa nitroimidazol saqlovchi preparatlarni 10 kundan ortiq qo‘llash mumkin emas. Faqat ayrim hollarda o‘ta zarur bo‘lgan hollarda, davolashni muvofiq klinik va laborator monitoring bilan birga olib borgan holda uzaytirish mumkin. Takroriy davolashni kamdan kam hollargacha maksimal cheklash kerak. Bu cheklovlarga qat’iy amal qilish lozim, chunki metronidazolning mutagen faolligini inkor etib bo‘lmaydi, shuningdek hayvonlarda o‘tkazilgan tadqiqotlarda ma’lum bir o‘sma jarayonlarini rivojlanish tezligini oshishi aniqlangan. Metronidazol bilan uzoq muddatli davolash suyak ko‘migi faoliyatini susayishi bilan kechishi mumkin, bu gemopoezni buzilishiga olib kelishi mumkin. Uning ko‘rinishlari “Nojo‘ya ta’sirlari” bo‘limida keltirilgan. Uzoq muddatli davolashda qon formulasini nazorat qilib turish tavsiya etiladi. Bu dori vositasi  100 ml da 14 mmol (yeki 322 mg) natriy saqlaydi, natriy miqdori nazorat qilinuvchi parhezga amal qiluvchi patsiyentlar buni hisobga olishlari zarur. Laborator ko‘rsatkichlarga ta’siri Metronidazol aspartataminotransferaza, alaninotransferaza, laktatdegidrogenaza, triglitseridlar, glyukozateksokinazlar enzimator–spektrofotometrik usulda aniqlanishiga ta’sir qilib, uning ko‘rsatkichlarini pasaytirishi mumkin (ehtimol nolgacha tushirishi mumkin). Nikotinamidadenindinukleotid (NADH) aniqlanadigan to‘lqin uzunligida, metronidazol to‘lqinni yuqori yutish ko‘rsatkichlariga ega. Shu sababli qayta tiklangan NADH kamayishining oxirgi nuqtasiga asoslangan, doimiy oqim usuli bilan NADH aniqlanganda, metronidazol jigar enzimlarining kontsentratsiyasini oshishini niqoblashi mumkin. Jigar enzimlarining o‘zgacha past kontsentratsiyalari, nol qiymatlari aniqlanishi mumkin. Metronidazol- faqat bir marta qo‘llash uchun mo‘ljallangan. Ishlatilmagan qoldig‘ini yo‘q qilish kerak. Preparatni 0,9% li natriy xloridi eritmasi yoki 5% li glyukoza eritmasida suyultirish mumkin. Suyultirish jarayonida odatdagi aseptika qoidalariga rioya qilish kerak. Eritmani, agar u tiniq bo‘lsagina, konteyner yoki qobig‘ida shikastlanish belgilari bo‘lmasagina qo‘llash mumkin.

Homiladorlik Metronidazolni homiladorlikda qo‘llash xavfsizligi yetarlicha o‘rganilmagan. Xususan, uni qo‘llash to‘g‘risida bir-biriga zid xabarlar bor. Ba’zi tadqiqotlarda rivojlanish nuqsonlari soni oshganligi aniqlandi. Hayvonlarda o‘tkazilgan tadqiqotlarda teratogen samarasi aniqlanmadi. Homiladorlikning I uch oyligida metronidazolni faqat hayotga xavf tug‘diruvchi og‘ir infektsiyalarda, boshqa xavfsizroq muqobil davolash usuli bo‘lmagan hollarda qo‘llash mumkin, II va III uch oyliklarida metronidazolni, faqat kutilayotgan foyda yuz berishi mumkin bo‘lgan xavfdan yaqqol ustun bo‘lsagina infektsiyalarni davolash uchun qo‘llash mumkin. Emizish davrida qo‘llash Metronidazol ona sutiga ekskretsiya qilinishi tufayli, davolash vaqtida emizishni to‘xtatish kerak. Preparat bekor qilinganidan keyin faqat 2-3 kun o‘tgach emizishni qayta boshlash mumkin, chunki metronidazol uzaygan yarim chiqarilish davriga ega.

25oS dan yuqori bo‘lmagan haroratda saqlansin. Muzlatilmasin.

Simptomlari Doza oshirib yuborilganida yuqorida ta’riflangan nojo‘ya ta’sirlar paydo bo‘lishi mumkin. Davolash Metronidazolning dozasini kuchli oshirib yuborgan hollarda spetsifik davolash choralari yoki qo‘llash mumkin bo‘lgan antidoti yo‘q. Zarurat bo‘lganida metronidazolni gemodializ yo‘li bilan samarali chiqarish mumkin.

Retsept bo‘yicha

100 ml dan shisha butilkalarda yoki polimer konteynerlarda

3 yil.