och-sariqdan sariq rangligacha notekis rangli g‘ovak massa, gigroskopik.

Boshqa turli dori vositalari. Tsitostatik davolashning toksikligini kamaytirish uchun vositalar.

V03AF03.

folat kislotasining antagonistlari (metotreksat, trimetoprim va pirimetamin) bilan intoksikatsiya;metotreksatni oshgan va yuqori dozalarda qo‘llanilganda uning toksik ta’sirini oldini olish;kolorektal rak (5-ftoruratsil bilan majmuaviy davolash tarkibida);folat kislotasining tanqisligi fonidagi (shu jumladan malabsorbtsiya sindromi, oziqlanishni yetishmovchiligi, homiladorlik, spru fonida, digidrofolatreduktazani tug‘ma yetishmovchiligida erta bolalik yoshida) megaloblast anemiyada qo‘llanadi.

Eritma mushak ichiga yoki vena ichiga yuboriladi. Kaltsiy folinatini intratekal yuborish mumkin emas. Inyektsiya uchun eritmani tayyorlash uchun 50 mg yoki 100 mg massali flakon ichidagisi muvofiq ravishda 5 yoki 10 ml inyektsiya uchun steril suvda 10 mg/ml kontsentratsiyagacha eritiladi. Tayyorlangan eritma +25°S dan yuqori bo‘lmagan haroratda 12 soat davomida qo‘llash uchun yaroqli. Preparatni infuziya ko‘rinishida vena ichiga yuborishdan oldin tayyorlangan eritma 5% li dekstroza eritmasi yoki 0,9% li inyektsiya uchun natriy xloridi eritmasida suyultiriladi. Infuzion eritmani tayyorlangandan keyin darhol ishlatish kerak. Agar eritma darhol yuborilmagan holatda, uni aseptik sharoitda 12 soat davomida +25°S dan yuqori bo‘lmagan haroratda saqlanadi. Preparat yuqori kontsentratsiyada kaltsiy saqlaganligi tufayli, preparatni vena ichiga yuborish tezligi minutiga 160 mg yoki 10 mg/ml kontsentratsiyali tayyorlangan eritmaning 16 ml dan oshmasligi kerak. Aniq dozani tanlashda shifokor maxsus tibbiy adabiyotlardan foydalanishi kerak. Kaltsiy folinati 500 mg/m2 dan yuqori dozada metotreksat bilan davolaganda buyurilishi va 100-500 mg/m2 dozada rejalashtirilishi kerak. Malabsorbtsiya sindromi yoki so‘rilishni buzilishi kuzatiladigan me’da-ichak yo‘llarining boshqa buzilishlari (qusish, ich ketishi, noto‘liq ichak tutilishi) bo‘lgan patsiyentlarda kaltsiy folinati bilan davolash faqat parenteral amalga oshirilishi kerak. Odatda preparatni metotreksatning yuqori dozalari (12-15 g/m2) bilan birga buyurilganda, yuborishni 72 soat davomida har 6 soatda 10 mg/m2 dozada metotreksat bilan davolash yakunlangandan 24 soatdan keyin boshlanadi. Siydik reaktsiyasi kislotali bo‘lgan, ekssudativ suyuqliklar to‘planishi, buyrak faoliyatini buzilishi, ichak tutilishi bo‘lgan bemorlarda kaltsiy folinatining yuqoriroq dozasi va/yoki uzoqroq davolash talab etilishi mumkin, chunki bu guruh patsiyentlarda metotreksatni chiqarilishi sekinlashishi mumkin. Bunday holatlarda kaltsiy folinatini qo‘llash qon plazmasida metotreksatning kontsentratsiyasini aniqlashga asoslanishi kerak. Surunkali buyrak yetishmovchiligi rivojlanishini oldini olish uchun gidratatsiya (sutkada 3 l) o‘tkaziladi va siydikning rN 7 va undan yuqori darajada tutib turish uchun natriy gidrokarbonati yuboriladi. Buyrak faoliyati ham zardobda kreatinin darajasini o‘lchash orqali nazorat qilinishi kerak. Qonda metotreksatning qoldiq darajasi metotreksat infuziyasi boshlangandan keyin 48 soat davomida aniqlanishi kerak. Agar metotreksatning qoldiq darajasi >0,5 mkmol/l bo‘lsa, kaltsiy folinatining dozasi quyidagi jadvalga mos ravishda muvofiqlashtirilishi kerak: Metotreksatni yuborish boshlangandan keyin 48 soat davomida metotreksatning qondagi qoldiq kontsentartsiyasi48 soat davomida har 6 soatda yuboriladigan yoki metotreksatning darajasi 0,05 mkmol/l gacha yuboriladigan kaltsiy folinatining qo‘shimcha dozasi>0,5 mkmol/l15 mg/m2>1,0 mkmol/l100 mg/m2>2,0 mkmol/l200 mg/m2 Metotreksatning dozasi to‘satdan oshirib yuborilganda kaltsiy folinati yuborilgan metotreksatning dozasiga teng yoki undan yuqori dozada inyektsiyadan 1 soatdan kechiktirmasdan yuboriladi, keyinchalik preparat intoksikatsiya belgilari yo‘qolmaguncha har 3 soatda 10 mg/m2 dan yuboriladi.

Immun tizimi tomonidan: juda kam hollarda (<0,01%): allergik reaktsiyalar, shu jumladan – anafilaktoid reaktsiyalar va eshakemi ko‘rinishida. Nerv tizimi tomonidan: kam hollarda (0,01%-0,1%): eshakemi, qo‘zg‘alish yoki depressiya (yuqori dozalar qo‘llanilganda), tutqanoq xurujlarining tez-tezligini oshishi. Me’da-ichak yo‘llari tomonidan: kam hollarda (0,01%-0,1%): yuqori dozalar qo‘llanilgandan keyin me’da-ichak yo‘llari tomonidan buzilishlar. Umumiy buzilishlar: tez-tez emas (0,1%-1%): isitma.

kaltsiy folinati yoki preparatning tarkibiga kiruvchi har qanday boshqa moddaga yuqori sezuvchanlik;pernitsioz va anemiyaning tsianokobalamin (V12 vitamini) ni tanqisligi bilan bog‘liq boshqa turlarida qo‘llash mumkin emas. Ehtiyotkorlik bilan: alkogolizm, tutqanoq, surunkali buyrak yetishmovchiligi, bolalar (2 yoshgacha – bolalarda xavfsizligi va samaradorligi aniqlanmagan), homiladorlik va emizish davri (“Maxsus ko‘rsatmalar” bo‘limiga qarang).

Kaltsiy folinati bilan bir vaqtda qo‘llanilganda folat kislotasining samaradorligini kamaytiradi. Fenobarbital, fenitoin va primidonning tirishishga qarshi faolligini kamaytiradi. Kaltsiy folinatining inyektsion shakllarini droperidol, metotreksat va foskarnet bilan nomutanosibligi haqida xabar berilgan. Ftoruratsilning terapevtik ham, toksik ta’sirini ham kuchayishiga olib kelishi mumkin, shuning uchun birga qo‘llanilganda ftoruratsilning dozasi kamaytirilishi kerak. Nomutanosiblik Kaltsiy folinati droperidol, ftoruratsil, metotreksat va foskarnetning inyektsion shakllari bilan nomutanosib.

Kaltsiy folinati mushak ichiga yoki vena ichiga yuborish uchun mo‘ljallangan. Intratekal yuborilmasin. Metotreksatni intratekal yuborish chaqirgan dozani oshirib yuborilishi oqibatida folat kislotasini intratekal yuborilganda patsiyentlarning o‘limi holatlari ham aniqlangan. Metotreksat yoki 5-ftoruratsil bilan birga kaltsiy folinati bilan davolash malakali shifokor-onkolog nazorati ostida olib borilishi kerak. Kaltsiy folinati pernitsioz anemiya va V12 vitaminining tanqisligi bilan bog‘liq boshqa anemiyalarning simptomlarini niqoblashi mumkin. DNK sintezining bevosita yoki bilvosita ingibitori hisoblangan ko‘pgina tsitostatik preparatlar (xususan gidroksikarbamid, tsitarabin, merkaptopurin, tioguanin) makrotsitoz chaqirishi mumkin. Bunday makrotsitozni folin kislotasi bilan davolash mumkin emas. Fenobarbital, feintoin, primidon va suktsinamidlar qabul qilayotgan tutqanog‘i bo‘lgan bemorlarda kaltsiy folinati bilan davolaganda qon plazmasida tutqanoqqa qarshi preparatlarning kontsentratsiyasini pasayishi oqibatida tutqanoq xurujlarining tez-tezligi oshishi mumkin. Shuning uchun bunday hollarda sinchkovlik bilan klinik kuzatish, shuningdek zarurati bo‘lganida qon plazmasida tutqanoqqa qarshi preparatlarning kontsentratsiyasini monitoringi va kaltsiy folinati bilan davolash davrida va u bekor qilingandan keyin ularning dozasiga tuzatish kiritish kerak. Kaltsiy folinatini 5-ftoruratsil bilan birga qo‘llash Kaltsiy folinati 5-ftoruratsilning toksik ta’sirini kuchaytirishi mumkin, ayniqsa keksa yoshdagi va kuchsizlangan bemorlarda. Toksik ta’sirning ko‘rinishlari bo‘lib leykopeniya, shilliq qavatlarni yallig‘lanishi, stomatit, diareya hisoblanadi. Bu nojo‘ya samaralar dozani cheklovchi bo‘lishi mumkin. 5-ftoruratsil va kaltsiy folinatini majmuaviy qo‘llanilganda toksik samaralar oqibatida dozani kamaytirish zarurati bo‘lganida 5-ftoruratsilning dozasini 5-ftoruratsil bilan monoterapiyaga nisbatan ko‘proq kamaytirish kerak. Og‘irlik darajasidan qat’iy nazar me’da-ichak toksikligi simptomlari to‘liq bartaraf etilmaguncha 5-ftoruratsilni kaltsiy folinati bilan birga davolashni boshlash yoki davom ettirish mumkin emas. Diareya me’da-ichak toksikligining belgisi (u patsiyentning klinik holatini tez yomonlashishi, hatto o‘limga olib kelishi mumkin) bo‘lishi mumkinligi tufayli, diareyasi bo‘lgan patsiyentlar tegishli simptomlar to‘liq bartaraf etilmaguncha sinchkovlik bilan kuzatuv ostida bo‘lishlari kerak. Agar dirayeya va/yoki stomatit kuzatilsa, simptomlar to‘liq bartaraf etilmaguncha 5-ftoruratsilning dozasini kamaytirish tavsiya etiladi. Kuchsizlangan va keksa yoshdagi bemorlarni davolaganda alohida ehtiyotkorlikka rioya qilish kerak. Keksa patsiyentlarda va avval nur bilan davolangan patsiyentlarda 5-ftoruratsilning past boshlang‘ich dozalarini buyurish tavsiya etiladi. Kaltsiy folinati va 5-ftoruratsilni alohida yuborish kerak. 5-ftoruratsil va kaltsiy folinati bilan majmuaviy davolaganda kaltsiyning darajasini nazorat qilish va zarurati bo‘lganida kaltsiy preparatlarini buyurish kerak. Kaltsiy folinatini metotreksat bilan birga qo‘llash Metotreksat bilan davolaganda toksik samaralarni oldini olish bo‘yicha tavsiyalar metotreksatni tibbiyotda qo‘llash bo‘yicha yo‘riqnomasida keltirilgan. Kaltsiy folinati metotreksat bilan davolash vaqtida nogematologik xarakterga ega toksik samaralardan (masalan buyrak kanalchalarida metotreksat va/yoki uning metabolitlarini cho‘kmaga tushishi oqibatida nefrotik ta’siri) himoya qilmaydi. Erta fazada metotreksatni chiqarilishi sekinlashgan patsiyentlarda qaytuvchan buyrak yetishmovchiligi va metotreksatni qo‘llash bilan bog‘liq boshqa toksik samaralarning ehtimoli yuqori. Buyrak yetishmovchiligi (metotreksat bilan davolash jarayonida rivojlangan yoki davolashni bolashdan oldin mavjud bo‘lgan) metotreksatni chiqarilishini sekinlashishi bilan potentsial assotsiatsiyalanadi, shuning uchun bunday hollarda kaltsiy folinatini yuqori dozalarda yoki uzoq vaqt qo‘llash zarur bo‘lishi mumkin. Kaltsiy folinatining haddan tashqari yuqori dozalarini qo‘llashdan saqlanish kerak, chunki bu metotreksatning o‘smalarga qarshi faolligini pasayishiga olib kelishi mumkin, ayniqsa bir necha davolash kursidan keyin kaltsiy folinatini to‘planishi kuzatiladigan markaziy nerv tizimining o‘smalari holatlarida. Membrana orqa tashishni yomonlashishi oqibatida metotreksatga rezistentlik rivojlanganda kaltsiy folinatiga ham rezistentlik rivojlanadi, chunki ikkala moddalar bir tizim orqali tashiladi. Folat kislotasining antagonistlari (masalan metotreksat) dozasi oshirib yuborilganda iloji boricha tezroq kaltsiy folinatini yuborishni boshlash kerak. Metotreksat va kaltsiy folinatini yuborishlari orasidagi vaqt intervalishi oshib borgan sari kaltsiy folinatining antitod sifatida samaradorligi pasayadi. Laborator ko‘rsatkichlarda og‘ishlar yoki toksik ta’sirning klinik simptomlari aniqlanganda patsiyent metotreksat bilan o‘zaro ta’sirlashadigan boshqa preparatlarni (masalan metotreksatni chiqarilishi yoki uni qon plazmasidagi oqsillar bilan bog‘lanishiga ta’sir ko‘rsatuvchi) qabul qilmayotganligini har doim tekshirish kerak. Preparatni 0,9% li natriy xloridi yoki 5% li glyukoza eritmasida suyultirish orqali tayyorlangan infuziya uchun eritmalar 25°S dan yuqori bo‘lmagan harorat sharoitda saqlanganda 12 soat davomida fizik va kimyoviy jihatdan barqaror. Mikrobiologik nuqtai nazardan infuziya uchun eritmani tayyorlagandan keyin darhol yuborish kerak. Agar eritma darhol ishlatilmagan bo‘lsa, saqlash davomiyligi va sharoitlarini tibbiyot xodimi nazorat qilishi kerak. Odatda saqlash vaqti 2-8°S haroratda 12 soatdan oshmasligi kerak, faqat agar eritma nazoratlanmagan va attestatsiyadan o‘tmagan aseptik sharoitlarda tayyorlanmagan bo‘lsa. Homiladorlik va laktatsiya davrida qo‘llanishi. Kaltsiy folinatining hayvonlarda va odamlarda reproduktiv faoliyatga tekshirish bo‘yicha tadqiqotlar o‘tkazilmagan. Agar kaltsiy folinati homilador ayollarga buyurilsa, homilaga zararli ta’sir ko‘rsatishi va reproduktiv faoliyatga ta’sir ko‘rsatishi noma’lum. Kaltsiy folinati ko‘krak sutiga kirishi noma’lum. Dori vositasini homiladorlik va laktatsiya davrida faqat ona uchun kutilayotgan foyda homila uchun potentsial xavfdan yuqori bo‘lgandagina qo‘llash mumkin. Avtotransport va boshqa potentsial xavfli mexanizmlarni boshqarish qobiliyatiga ta’siri. Ta’sir ko‘rsatmaydi. Preparat bolalar ololmaydigan joyda saqlansin va yaroqlilik muddati o‘tgach qo‘llanilmasin.

Yorug‘likdan himoyalangan joyda, 25°S dan yuqori bo‘lmagan haroratda.

Kaltsiy folinati toksik emas. Hatto juda yuqori dozalarda qo‘llanilganda ham dozani oshirib yuborilishi belgilari kuzatilmaydi. Shunga qaramasdan, kaltsiy folinatining haddan tashqari yuqori dozalari folat kislotasi antagonistlarining (metotreksat) ximioterapevtik samarasini oshkor etishi mumkin. 5-ftoruratsil bilan majmuada kaltsiy folinatining dozasi oshirib yuborilganda 5-ftoruratsil dozasini oshirib yuborilishidagi ko‘rsatmalarga murojaat etish kerak.

Retsept bo‘yicha

50 mg yoki 100 mg dan flakonlarda. Har bir flakon qo‘llash bo‘yicha yo‘riqnomasi bilan karton qutiga joylanadi. Statsionarlar uchun o‘ram: 40 flakonda muvofiq miqdordagi qo‘llash bo‘yicha yo‘riqnomasi bilan guruh qutilarida.

2 yil.