Antibiotiklar (tsefalosporinlar guruhi).

Mushak ichiga (m/i) 750 mg dozada yuborilganda qon plazmasidagi maksimal kontsentratsiyasi (Smax) 15-60 minutdan keyin hosil bo‘ladi va taxminan 27 mkg/ml ni tashkil qiladi. Vena ichiga (v/i) 750 mg va 1,5 g dozada yuborilganda plazmada Smax 15 minutdan keyin erishiladi, muvofiq ravishda 50 va 100 mkg/ml ni tashkil qiladi, terapevtik kontsentratsiyasi muvofiq ravishda esa 5,3 va 8 soat davomida saqlanadi. Jigarda metabolizmga uchramaydi. Qon plazmasi oqsillari bilan bog‘lanishi 33-50% ni tashkil qiladi. Miokard, teri, yumshoq to‘qimalar, plevral suyuqlik, balg‘am, o‘t-pufagi, siydikda terapevtik kontsentratsiyalari aniqlanadi. V/i va m/i yuborilganda yarim chiqarilish davri (T1/2) 80 minutni tashkil qiladi. Keksa yoshdagilarda surunkali buyrak yetishmovchiligida T1/2 2 marta, yangi tug‘ilgan chaqaloqlarda 3-4 marta oshadi. Ko‘krak sutiga o‘tadi. Parenteral yuborilgandan keyin Tsefuroksim 24 soat davomida (preparatni ko‘p qismi birinchi 6 soatda) buyraklar orqali o‘zgarmagan holda, kalavalar filtratsiyasi va naychalar sekretsiyasi yo‘li bilan deyarli to‘liq (85-90%) chiqariladi.

Tsefuroksimga sezgir mikroorganizmlar tomonidan chaqirilgan bakterial infektsion-yallig‘lanish  kasalliklari: nafas yo‘llarining infektsiyalari (shu jumladan o‘tkir va surunkali bronxit, infektsiyalangan bronxoektazalar, bakterial pnevmoniya,  o‘pka abstsessi);abdominal va ginekologik infektsiyalar;LOR-infektsiyalar (shu jumladan sinusit, tonzillit, faringit, o‘rta otit);siylik-chiqarish yo‘llarining infektsiyalari (ju jumladan o‘tkir va surunkali piyelonefrit, tsistit, asimptomatik bakteriuriya);teri va yumshoq to‘qimalarning infektsiyalari (shu jumladan tsellyulit, saramas jarohat infektsiyalari);suyak va bo‘g‘im infektsiyalari (shu jumladan osteomiyelit, septik artrit);sepsis;meningit;endokardit;peritonit;gonoreya;qorin bo‘shlig‘i a’zolari, kichik chanoq, yurak, o‘pka, qizilo‘ngach, qon tomirlardagi, operatsiyalarda, ortopedik operatsiyalarda operatsiyadan keyingi infektsion asoratlarni oldini olishda qo‘llanadi.

Preparat v/i yoki m/i qo‘llanadi. Doza infektsiyaning joylashishi va kechishini og‘irligi, qo‘zg‘atuvchining sezgirligiga qarab, shaxsiy ravishda belgilanadi. V/i va m/i yuborilganida kattalar uchun bir martalik doza sutkada 0,75-1,5 g ni tashkil qiladi. Kasallikning etiologiyasiga qarab, 1,5 g dan bir marta yoki 750 mg dan 2 marta qo‘llanadi. 3 oylikkacha bo‘lgan bolalarga – sutkada 10-50 mg/kg, yuborishlar soni – 2-3 marta, 3 oylikdan katta bolalarga – sutkada 15-80 mg/kg, yuborishlar soni – 2-3 marta. Gonoreyani davolash uchun 1,5 g ni bir marta (750 mg dan ikkita doza m/i turli joylarga, masalan, ikkala dumba mushaklariga buyuriladi). Meningitda kattalarga 3 g dan v/i har 8 soatda, bolalarga sutkada 150-250 mg/kg, v/i 3-4 qabul qilishga buyuriladi, yangi tug‘ilgan chaqaloqlarga – sutkada 100 mg/kg v/i buyuriladi. Buyraklar faoliyatini buzilishi bo‘lgan patsiyentlarga dozalash tartibi kreatinin klirensi (KK) ko‘rsatkichlariga qarab belgilanadi: KK >20 ml/minut bo‘lganida preparatni 750 mg/1,5 g dan sutkada 3 marta, KK 10-20 ml/minut bo‘lganida 750 mg dan sutkada 2 marta; KK minutiga 10 ml dan kam bo‘lganda 750 mg dan sutkada 1 marta yuborish tavsiya qilinadi. Maksimal dozalari: kattalar uchun sutkalik doza – 6 g. Preparatni tayyorlash va yuborish qoidalari: M/i inyektsiyasi uchun 750 mg kukun, 3 ml inyektsiya uchun suvda eritiladi. Tiniq bo‘lmagan suspenziya hosil bo‘lgunicha ehtiyotkorlik bilan chayqatiladi. M/i yuborishda erituvchi sifatida 1% lidokain eritmasini xuddi shunday proportsiyalarda ishlatish mumkin. V/i yuborish uchun 750 mg kukun kamida 6 ml inyektsiya uchun suvda (muvofiq 1,5 g – 15 mlda) eritiladi. Qisqa muddatli v/i qo‘yishlar uchun (30 minutgacha) 1,5 g preparat 50 ml inyektsiya uchun suvda eritiladi. Agarda bemor suyuqliklarni parenteral olayotgan bo‘lsa bu eritmalarni bevosita venaga yoki tomchilatgich-tizimining naychasiga yuborish mumkin. Tsefuroksim eritmasi (1,5 g 15 ml inyektsiya uchun suvda) va metronidazol eritmasi aralashtirilganda (500 mg/100 ml) ikkala komponent o‘z faolligini 250S dan yuqori bo‘lmagan haroratda 24 soatgacha saqlaydi. Preparat quyidagi eritmalar bilan aralashtirilganda xona haroratida 24 soatgacha barqarorligini saqlaydi: 0,9% natriy xloridi eritmasi; 5% dekstroza eritmasi; 0,18% natriy xloridi va 4% dekstroza eritmasi; 10% dekstroza eritmasi; Ringer eritmasi; Xartman eritmasi. Preparatni bir shpritsda aminoglikozidlar guruhi antibiotiklari bilan aralashtirish mumkin emas. Inyektsiya uchun quruq kukun eritilayotganda va inyektsiya uchun eritmalar tayyorlashda, ayniqsa agarda eritilgan preparat darhol yuborilmaydigan bo‘lsa, ta’minlash aseptik sharoitni kerak.

Ovqat-hazm qilish tizimi tomonidan: ko‘ngil aynishi, qusish, qorin bo‘shlig‘ida og‘riq va spazmlar, diareya, jigar transaminazalari (ALT, AST, LDG, IF) faolligini tranzitor oshishi, giperbilirubinemiya, og‘iz bo‘shlig‘i kandidozi, gepatit, soxtamembranoz kolit; Markaziy nerv tizimi va sezgi a’zolari tomonidan: tirishishlar, eshitishni pasayishi. Allergik reaktsiyalar: teri toshmasi, qichishish eozinofiliya, kam – Kvinke shishi. Ko‘p shaklli eritema (shu jumladan Stivens-Djonson sindromi), toksik epidermal nekroliz (Layel sindromi); anafilaktik shok. Qon yaratish tizimi tomonidan: uzoq muddat yuqori dozalarda qo‘llanganda periferik qon manzarasi o‘zgarishi mumkin (eozinofiliya, leykopeniya, neytropeniya, trombotsitopeniya, gemolitik anemiya). Laboratoriya ko‘rsatkichlari: Kumbsning soxtamusbat testi, siydikni glyukozaga soxtamusbat reaktsiyalar, kreatininni pasayishi bilan bo‘lgan buyrak faoliyatini buzilishi. Siydik-jinsiy tizimi tomonidan: interstitsial nefrit, chotni qichishishi, vaginit, (kandidoz rivojlanganida). Kimyoterapevtik ta’siri bilan bog‘liq samaralar: kandidoz. Mahalliy reaktsiyalar: flebit, tromboflebit (v/i yuborilganda), (m/i yuborilganda) joyida og‘riq ta’sirlanish va infiltrat.

Tsefalosporin antibiotiklariga, penitsilinlarga va karbapenemlarga yuqori sezuvchanlik.

Tsefuroksim, ichak florasini bostirib, K vitaminni sinteziga to‘sqinlik qiladi. Shuning uchun trombotsitlar agregatsiyasini pasaytiruvchi preparatlar (nosteroid yallig‘lanishga qarshi vositalar, (NYAQV) salitsilatlar, sulfinpirazon) bilan bir vaqtda qo‘llanganida qon ketishini rivojlanish xavfi oshadi. Shu sababdan antikoagulyantlar bilan bir vaqtda qo‘llanganida antikoagulyant ta’sirining kuchayishi kuzatiladi. “Halqali” diuretiklar (furosemid va boshqalar) va aminoglikozidlar bilan bir vaqtda qo‘llanganda nefrotoksik ta’sirining rivojlanish xavfi oshadi.

Quruq, yorug‘likdan himoyalangan joyda, 250S dan yuqori bo‘lmagan haroratda saqlansin.

Simptomlari: markaziy nerv tizimini qo‘zg‘alishi, tirishishlar. Davolash: tirishishga qarshi vositalarni buyurish, simptomatik davolash, gemodializ yoki peritoneal dializ.

Retsept bo‘yicha

Inyektsion eritmani tayyorlash uchun kukun 0,75 g va 1,5 g dan flakonlarda.

3 yil.