oq yoki deyali oq rangli kukun.

Tizimli qo‘llash uchun antibakterial preparatlar. Boshqa beta-laktam antibiotiklar.  III avlod tsefalosporinlari.

J01DD62.

Preparati yuborilganida sulbaktamning taxminan 84% va tsefoperazonning 25% buyraklar orqali chiqariladi. Tsefoperazonning ko‘p qismi o‘t-safro bilan chiqariladi. Sulbaktam/tsefoperazon yuborilganidan keyin sulbaktamning o‘rtacha yarim chiqarilish davri 1 soatni, tsefoperazonniki esa – 1,7 soatni tashkil qiladi. Qon plazmadagi kontsentratsiyasi yuborilgan dozaga proportsionaldir. Bu ma’lumotlar ularni alohida-alohida qo‘llanganda komponentlarning farmakokinetik ko‘rsatkichlari mos keladi. 2 g preparat (1 g sulbaktam, 1 g tsefoperazon) vena ichiga 5 minut davomida yuborilgandan keyin sulbaktam va tsefoperazonning maksimal kontsentratsiyalarini o‘rtacha qiymati muvofiq ravishda 130,2 va 236,8 mg/ml ni tashkil qiladi. Bu tsefoperazonni taqsimlanishiga nisbatan (Vα=10,2-11,3 l), sulbaktamning kattaroq hajmda (Vα=18,0-27,6 l) taqsimlanishidan dalolat beradi. Preparatning ikkala komponenti ham organizmning to‘qima va suyuqliklarida, jumladan o‘t-safro, o‘t pufagi, teri, ko‘richak, bachadon naylari, tuxumdonlar, bachadonda jadal taqsimlanadi. Bolalarda sulbaktamning yarim chiqarilish davrini o‘rtacha qiymati 0,91 soatdan         1,42 soatgacha, tsefoperazonniki esa – 1,44 soatdan 1,88 soatgachani tashkil etadi. Sulbaktam va tsefoperazonlar majmua shaklida bir vaqtda qo‘llanganida ularning orasidagi farmakokinetik o‘zaro ta’siri to‘g‘risida ma’lumotlar mavjud emas. Ko‘p marta yuborilganidan keyin sulbaktam/tsefoperazonning komponentlarini farmakokinetikasida hech qanday o‘zgarishlar va har 8-12 soatdan keyin qo‘llanganda ularning to‘planishi aniqlanmagan. Tsefoperazon ahamiyatli darajada o‘t-safro bilan chiqariladi. Jigar kasalliklari va o‘t-safro yo‘llarini obstruktsiyasi bo‘lgan patsiyentlarda tsefoperazonning qon zardobidan yarim chiqarilish davri oshadi, siydik bilan chiqarilish darajasi esa odatda oshadi. Hatto jigar funktsiyasini og‘ir buzilishi bo‘lgan hollarda preparatning o‘t-safrodagi miqdori terapevtik kontsentratsiyalariga yetadi, bunday vaqtda preparatning qon plazmasidan yarim chiqarilish davri faqat             2-4 soatga oshadi.

Preparatga sezgir mikroorganimlar chaqirgan quyidagi infektsiyalarni davolash: – nafas yo‘llarining infektsiyalari (yuqori va quyi qismlari); – siydik chiqarish yo‘llarining infektsiyalari (yuqori va quyi qismlari); – peritonit, xoletsistit, xolangit va boshqa qorin bo‘shlig‘i infektsiyalari; – septitsemiya; – meningit; – teri va yumshoq to‘qimalarning infektsiyalari; – suyak va bo‘g‘imlarning infektsiyalari; – kichik chanoq a’zolarining yallig‘lanish kasalliklari, endometritlar, gonoreya va jinsiy a’zolarning boshqa infektsiyalarida qo‘llanadi.

Preparatning eritmasini vena ichiga va mushak ichiga yuborish mumkin. Davolashni boshlash oldidan, teri sinamasini bajarib, patsiyentda yuqori sezuvchanlikning borligini istisno qilish kerak. Kattalarga o‘rtacha sutkalik dozada 2-4 g (har 12 soatda yuborish) qo‘llaniladi. Infektsiyalar og‘ir kechganida dozani sutkada 8 g gacha ta’sir etuvchi moddarlarni 1:1 (ya’ni tsefoperazonni saqlanishi 4 g) nisbatda oshirish mumkin. Sulbaktam va tsefoperazonni 1:1 nisbatda qabul qilayotgan patsiyentlarda qo‘shimcha ravishda tsefoperazonni alohida yuborishni zarurati tug‘ilishi mumkin. Bunday holatda har 12 soatda bir tekis taqsimlangan dozada yuborish kerak. Sulbaktamning tavsiya etilgan maksimal sutkalik dozasi 4 g ni tashkil qiladi. Buyrak funktsiyasini buzilishi bo‘lgan patsiyentlarga qo‘llanishi. Buyrak funktsiyasini ahamiyatli pasayishi (kreatinin klirensi minutiga kamida 30 ml) bo‘lgan patsiyentlarga preparat davolash uchun qo‘llanganida sulbaktamning pasaygan klirensini kompensatsiya qilish maqsadida dozalash tartibini tuzatish talab etiladi. Kreatinin klirensi minutiga 15-30 ml bo‘lgan patsiyentlarga sulbaktamning har 12 soatda yuboriladigan (sulbaktamning maksimal sutkalik dozasi 2 g) maksimal dozasi 1 g, kreatinin klirensi minutiga 15 ml bo‘lgan patsiyentlarga sulbaktamni har 12 soatda yuboriladigan (sulbaktamning maksimal sutkalik dozasi 1 g) maksimal dozasi 500 mg ni buyurish kerak. Og‘ir infektsiyalarda tsefoperazon preparatlarini qo‘shimcha buyurish zarurati tug‘ilishi mumkin. Gemodializda qo‘llanganida sulbaktamning farmakokinetik profilini jiddiy buzadi. Tsefoperazonning qon plazmasidan yarim chiqarilish davri gemodializda birmuncha kamayadi. Shuning uchun, dializ qo‘llanganida dozalash tartibini tuzatish mumkin bo‘ladi. Majmuaviy davolash. Sulbaktam/tsefoperazonning keng doirali antibakterial faolligini hisobga olib, ko‘pchilik infektsiyalarni ushbu preparat monoterapiyasi bilan davolash samaralidir. Biroq, ayrim hollarda sulbaktam/tsefoperazonni boshqa antibiotiklar bilan majmuada qo‘llanishi mumkin. Aminoglikozidlarni bir vaqtda qo‘llash holida jami davolash kursi davomida buyrak va jigar funktsiyasini nazorat qilish kerak. Jigar funktsiyasini buzilishi bo‘lgan patsiyentlarga qo‘llanishi. Og‘ir obstruktsion sariqlik va og‘ir jigar kasalliklarida yoki bu ikkala patologiya buyrak funktsiyasini buzilishi bilan kechgan hollarda dozani tuzatish zarur bo‘lishi mumkin. Jigar funktsiyasini buzilishi va buyrak funktsiyasini yondosh buzilishlari bo‘lgan patsiyentlarda qon plazmasida tsefoperazonning kontsentratsiyasini nazorat qilish va zarurat bo‘lganida dozani muvofiq ravishda tuzatish kerak. Preparatning plazmadagi kontsentratsiyasini sinchkov nazorati o‘tkazilmagan hollarda, tsefoperazonning dozasi sutkada 2 g dan oshmasligi kerak. Preparatning dozasi bolalar uchun sutkada 40-80 mg/kg ni tashkil qiladi. Preparatni har 6-12 soatda teng taqsimlangan dozalarda yuborish kerak. Og‘ir infektsiyalarda bu dozalarni sulbaktam va tsefoperazonni 1:1 nisbatda sutkada      160 mg/kg gacha oshirish mumkin. Dozani teng 2-4 qismga bo‘lib yuborish kerak. Chaqaloqlarni davolash. Chaqaloqlarga hayotining 1-chi haftasida preparatni har 12 soatda yuborish kerak. Chaqaloqlar uchun maksimal sutkalik doza sutkada 80 mg/kg dan oshmasligi kerak (sutkada 160 mg/kg Gepatsef kombi). Tsefoperazon dozasini sutkada 80 mg/kg ga oshirish zarurati tug‘ilgan hollarda, tsefoperazonni qo‘shimcha ravishda alohida buyurish kerak. Vena ichiga qo‘llanishi. Tomchilab infuziya uchun har flakonning ichidagisini 5% li dekstrozani suvdagi eritmasida, 0,9% li natriy xloridi eritmasida yoki inyektsiya uchun steril suvda muvofiq miqdorda eritish, so‘ngra esa xuddi shu erituvchilarni qo‘llash bilan 20 ml gacha suyultirish kerak, keyin 15-30 minut davomida tomchilab yuboriladi. Umumiy doza, gSulbaktam (g)+tsefoperazonni ekvivalent dozasiErituvchilar hajmiMaksimal yakuniy kontsentratsiyasi, mg/ml1,00,5+0,53,4125+1252,01,0+1,06,7125+125 Preparat inyektsiya uchun suv, 0,225% li natriy xloridi eritmasidagi 5% li dekstroza eritmasi, izotonik eritmasidagi 5% li dekstroza eritmasi bilan tsefoperazonning       10 mg/ml dan va sulbaktamning 10 mg/ml dan, tsefoperazonning 1 ml ga 125 mg, sulbaktamning 1 ml ga 125 mg gacha kontsentratsiyalarda mutanosib. Ringer laktat eritmasi birlamchi suyultirish uchun emas, balki vena ichiga infuziya qilishda suyultirish uchun to‘g‘ri keladi. Vena ichiga inyektsiya uchun flakonning ichidagisini yuqorida ta’riflanganidek eritish va kamida 3 minut davomida yuborish kerak. Bevosita vena ichiga inyektsiyasi uchun kattalar uchun bir martalik maksimal dozasi 2 g ni, bolalar uchun – tana vazniga 50 mg/kg ni tashkil qiladi. Mushak ichiga yuborish. Lidokain eritmasi birlamchi eritish uchun emas, balki mushak ichiga qo‘llanganida suyultirish uchun to‘g‘ri keladi. Boshida flakon ichidagisi inyektsiya uchun 4 ml steril suvda eritiladi, so‘ngra ushbu eritmaga 1 ml 2% li lidokain gidroxlorid eritmasi qo‘shiladi. Sekin va chuqur katta dumba mushagiga yoki sonning old yuzasiga yuboriladi. Erituvchi sifatida lidokain gidroxloridi qo‘llangan hollarda xavfsizlik bo‘yicha ma’lumotlarni hisobga olish tavsiya etiladi.

Odatda preparat yaxshi o‘zlatiriladi. Kuchsiz yoki o‘rtacha ifodalangan ko‘pchilik nojo‘ya samaralari preparatni bekor qilishni talab etmaydi. Preparat qo‘llanilganda quyidagi nojo‘ya samaralar aniqlangan: Ovqat hazm qilish tizimi tomonidan: Boshqa antibiotiklar kabi preparatning tez-tez uchraydigan nojo‘ya samaralari bo‘lib, ovqat hazm qilish tizimi tomonidan, jumladan diareya, ko‘ngil aynishi va qusish, soxtamembranoz kolit, og‘iz bo‘shlig‘ining shillig‘ qavatini superinfektsiyasi, giperesteriyasi. Teri va teri osti to‘qimalari tomonidan. Barcha penitsillinlar va tsefalosporinlarga nisbatan bo‘lgani kabi o‘ta yuqori sezuvchanlik o‘z ichiga makulopapulyoz toshmalar va eshakemi, eritema, eksfoliativ dermatit, toksik epidermal nekroliz, qichishish, Stivens-Djonson sindromini oladi. Anamnezida, xususan penitsillinga allergiyasi bo‘lgan patsiyentlarda ko‘rsatilgan reaktsiyalarni rivojlanish ehtimoli mavjud. Qon va limfatik tizimlar tomonidan: Neytrofillar miqdorining ahamiyatsiz darajada kamayishi hollari uchragan. Boshqa beta-laktam antibiotiklar bilan uzoq muddat qo‘llanganida qaytar neytropeniya rivojlanishi mumkin. Ayrim patsiyentlarda davolanish davomida Kumbs testi to‘g‘ri musbat ko‘rsatishi mumkin. Gemoglobin yoki gematokrit darajasini pasayishi, eozinofiliya, trombotsitopeniya va gipoprotrombinemiya hollari, leykopeniya, anemiya kuzatilishi mumkin. Markaziy nerv tizimi tomonidan: Tsefoperazon albumin kontsentratsiyasining zahirasini jiddiy ravishda kamaytirishi mumkin, sariqligi bo‘lgan chaqaloqlarni davolashda bilirubinli entsefalopatiyaning rivojlanish xavfini oshiradi. Yurak-qon tomir tizimi tomonidan: Gipotenziya, vaskulit, bradikardiya/taxikardiya, kardiogen shok, yurakni to‘xtab qolishi. Immun tizimi tomonidan: O‘ta yuqori sezuvchanlik reaktsiyalar, anafilaktoid va anafilaktik reaktsiyalar (jumladan anafilaktik shok). Boshqa ko‘rinishlar: Bosh og‘rig‘i, medikamentoz isitma, qaltirash, inyektsiya joyida og‘riq va o‘zgarishlar, mushaklarni tortishishi, xavotirlik. Buyrak va siydik chiqaruv yo‘llari tomonidan: Gematuriya. Gepatobiliar tizimi tomonidan. Sariqlik. Nafas olish tizimi tomonidan: Tez-tez emas: anamnezida bronxial astmasi va nafas yo‘llarini surunkali obstruktiv kasalliklari bo‘lgan patsiyentlarda laringospazm, bronxospazm. Kam hollarda: allergik rinit, dispnoe. Laboratoriya ko‘rchatkichlarini o‘zgarishi: Jigarning funktsional testlari AsAT, AlAT ko‘rsatkichlarini, ishqoriy fosfotaza va bilirubinning darajasini o‘zgaruvchan oshishi, protrombin vaqtini uzayishi, nofermentativ metod yordamida siydikda glyukoza saqlanishini aniqlashda yolg‘on musbat natijalar kuzatilgan. Mahalliy reaktsiyalar: Preparat vena ichiga yuborilganida yaxshi o‘zlashtiriladi. Kam hollarda inyektsiya joyida og‘riq kuzatiladi. Boshqa penitsillinlar va tsefalosporinlarda bo‘lgani kabi, preparat vena ichi kateteri orqali yuborilganida ayrim patsiyentlarda infuziya joyida flebit rivojlanishi mumkin. Infektsiyalar va invaziyalar: Superinfektsiyalar kuzatilishi mumkin.

Anamnezida sulbaktam, penitsillinlar yoki tsefalosporinlarga allergiyasi bo‘lgan patsiyentlarga preparatning majmuasini qo‘llash mumkin emas.

Aminogikozidlar: Preparatni aminoglikozidlar bilan bitta shpritsda aralashtirish o‘zaro faolsizlanishga olib keladi: agar bu antibakterial guruhning agentlari bir vaqtda qo‘llanganda bo‘lishi mumkin, unda ularni 1 soatlik interval bilan turli xil joyga yuborish kerak. Preparat aminoglikozidlar, furosemidning nefrotoksikligini rivojlanish xavfini oshiradi. Bakteriostatik preparatlar (xloramfenikol, eritromitsin, sulfanilamidlar, tetratsiklinlar) preparatning faolligini pasaytiradi. Probenetsid sulbaktamning kanalchalar sekretsiyasini kamaytiradi: buning natijasi bo‘lib, qon plazmasida ularning kontsentratsiyasini oshishi va preparatlarning yarim chiqarilish davri, shuningdek intoksikatsiya xavfini oshishi hisoblanadi. Nosteroid yallig‘lanishga qarshi preparatlar bilan qo‘llanganda qon ketish xavfini kuchaytiradi. Alkogol. Davolash kursi vaqtida va tsefoperazon bilan davolash tugaganidan keyin 5 kun davomida alkogol iste’mol qilish yuzni qizarishi, ko‘p terlash, bosh og‘rig‘i, taxikardiya kabi reaktsiyalar kuzatilgan. Boshqa tsefalosporinlar qo‘llanganida o‘xshash reaktsiyalar kuzatilgan. Patsiyentlar preparatni qo‘llanganda alkogolli ichimliklarni iste’mol qilishdan ehtiyot bo‘lishlari kerak. Etanol saqlovchi sun’iy ozuqa eritmalar (peroral yoki parenteral) ishlatilganda, preparatni qo‘llash kerak emas. Majmuaviy davolash. Sulbaktam/tsefoperazonning keng doirali antibakterial faolligini hisobga olib, ko‘pchilik infektsiyalarni ushbu antibiotiklar bilan monoterapiya sifatida adekvat davolash mumkin. Biroq, aniqlangan ko‘rsatmalarda sulbaktam/tsefoperazon boshqa antibiotiklar bilan birga qo‘llanishi mumkin. Agar bunda aminoglikozidlar qo‘llansa, butun davolash kursi davomida buyrak funktsiyasini nazorat qilish zarur (shuningdek “Nomutanosibligi” bo‘limiga qarang). Laboratoriya tahlillarida foydalaniladigan moddalar bilan o‘zaro ta’siri. Benedikt yoki Feling eritmasi qo‘llanganida siydikda glyukozaga soxtamusbat reaktsiyasi aniqlanishi mumkin.

O‘ta yuqori sezuvchanlik. Beta-laktam yoki tsefalosporinlar bilan davolash qabul qilayotgan patsiyentlarda og‘ir, ba’zan o‘lim bilan yakunlanuvchi anafilaktik reaktsiyalarni rivojlanishi to‘g‘risida xabarlar mavjud. Bunday reaktsiyalarni paydo bo‘lish ehtimoli anamnezida ko‘pchilik allergenlarga ma’lum o‘ta yuqori sezuvchanligi bo‘lgan shaxslarda juda yuqori. Allergik reaktsiyalar rivojlanganida preparatni darhol bekor qilish va muvofiq davolashni buyurish kerak. Og‘ir anafilaktik reaktsiyalar darhol shoshilinch davolashni, xususan adrenalin yuborishni talab qiladi. Ko‘rsatmalar bo‘yicha oksigenoterapiya, kortikosteroidlarni vena ichiga yuborish, nafas yo‘llarining o‘tkazuvchanligini ta’minlash, jumladan intubatsiyani qo‘llash mumkin. Umumiy ogohlantirishlar. Ayrim bemorlarda tsefoperazon bilan davolash, boshqa antibiotiklar bilan bo‘lgani kabi, organizmda K vitaminining tanqisligiga olib kelishi mumkin. Bu ta’sirining mexanizmi, ehtimol, ushbu vitaminning sintez qiluvchi ichak mikroflorasini susayishi bilan bog‘liq. Shu bilan birga, xavf guruhiga kiruvchi ovqatlanishi cheklangan, ichakning so‘rilish funktsiyasi buzilgan (masalan, o‘t pufagini fibrozida) patsiyentlar va uzoq vaqt parenteral (vena ichiga) oziqlanishda bo‘lgan shaxslar beriluvchandirlar. Bunday patsiyentlarda protrombin vaqtini nazorat qilish kerak. Huddi shunday nazoratni antikoagulyantlar bilan davolanayotgan patsiyentlarda ham amalga oshirish kerak. Yuqorida ko‘rsatilgan holatlarda ekzogen K vitaminini qabul qilishni buyurish kerak. Uzoq muddat preparat bilan davolash, boshqa antibiotiklar qo‘llaganda bo‘lgani kabi rezistent mikrofloraning o‘sishini kuchayishiga olib kelishi mumkin. Shuning uchun davolash jarayonida bemorning holatini sinchiklab nazorat qilish kerak. Boshqa tizimli vositalarni qo‘llanganda bo‘lgani kabi, buyrak, jigar va qon yaratish tizimlarning, faoliyatini buzilishlarini vaqti-vaqti bilan namoyon bo‘lishiga tayyor bo‘lishi kerak. Bu ayniqsa, yangi tug‘ilgan, xususan chala tug‘ilgan chaqaloqlarga, shuningdek boshqa chaqaloqlarga ham taalluqlidir. Uzoq muddat davolash vaqtida a’zolar tizimlarining funktsiyalarini buzilishi, jumladan buyrak, jigar va qon yaratish tizimlarining funktsiyasini buzilishini ko‘rinishlari paydo bo‘lmadimi deb vaqti-vaqti bilan tekshirib turish zarur. Deyarli barcha antibakterial vositalar, jumladan sulbaktam natriy/tsefoperazon natriy qo‘llanganida Clostridium difficile bilan bog‘liq diareya (CDAD) paydo bo‘lishi to‘g‘risida xabar berilgan. Nojo‘ya ko‘rinishlarni og‘irligi o‘rtacha diareyadan letal kolitgacha o‘zgarib turishi mumkin. Antibakterial vositalar bilan davolanish yo‘g‘on ichakning normal florasini bostiradi, bu C. difficile o‘sishini kuchayishiga olib keladi. difficile CDAD ni rivojlanishida ahamiyatga ega, A va V toksinlarini ishlab chiqaradi. C. Difficile shtammlari ishlab chiqaradigan gipertoksin, kasallik va letallik ko‘rsatkichlarini oshishiga olib keladi, chunki bu mikroorganizmlar antibakterial davolashga refraktor bo‘lishi mumkin, bu kolektomiya o‘tkazilish zaruratiga olib kelishi mumkin. Antibiotiklar qo‘llangandan keyin diareya paydo bo‘lgan barcha patsiyentlarni CDAD deb qarash kerak. Kasallik anamnezini sinchkov yig‘ish kerak, chunki antibakterial vositalar buyurilganidan keyin 2 oydan so‘ng CDAD paydo bo‘lganligi haqida xabar berilgan. Superinfektsiya paydo bo‘lganida muvofiq davolashni buyurish zarur. Bu dori vositasi natriy saqlaydi: natriy parhezida bo‘lgan patsiyentlarga preparat qo‘llash uchun yaroqsiz bo‘lishi mumkin. Buyraklar funktsiyasini buzilishlarida qo‘llanishi. Buyrak funktsiyasini turli darajadagi buzilishlari bo‘lgan patsiyentlarda preparat qo‘llanganida sulbaktamning umumiy klirensi aniqlangan kreatinin klirensi bilan mos keladi. Buyrak funktsiyasini og‘ir buzilishlari bo‘lgan patsiyentlarda sulbaktamning yarim chiqarilish davrini ahamiyatli oshishi kuzatiladi. Gemodializ sulbaktamning yarim chiqarilish davri, umumiy klirensi va taqsimlanish hajmiga jiddiy ta’sir qiladi. Buyrak yetishmovchiligi bo‘lgan bemorlarda tsefoperazonning farmakokinetikasida biror-bir o‘zgarishlar aniqlanmagan.

Original o‘ramida, 250S dan yuqori bo‘lmagan haroratda saqlansin.

Preparatning dozasini oshirib yuborilishi, o‘zida kuchaygan nojo‘ya samaralarni namoyon qilgan ko‘rinishlari chaqirishi mumkin. Beta-laktam antibiotiklarning orqa miya suyuqligidagi yuqori kontsentratsiyalari nevrologik reaktsiyalarni, xususan tirishishlarni chaqirishini e’tiborga olish kerak. Tsefoperazon va sulbaktam gemodializ yo‘li bilan chiqariladi, shuning uchun ushbu muolaja buyrak funktsiyasini buzilishi bo‘lgan patsiyentlarda doza oshirib yuborilish hollarida preparatni organizmdan chiqarilishini kuchaytirishi mumkin.

Retsept bo‘yicha

2 g dan kukun flakonlarda, 1 yoki 10 flakonlar qo‘llash bo‘yicha yo‘riqnomasi bilan birga qutida.

2 yil.