biroz qovushqoq, tiniq, ko‘rinadigan zarrachalarni saqlamaydigan, och-sariq rangli eritma.

o‘smalarga qarshi vosita, alkaloid.

L01CB01.

Qo‘llashga asosiy ko‘rsatmalar moyak va tuxumdonlarning germinogen o‘smalari va o‘pkaning mayda xujayrali raki hisoblanadi. Etopozid majmuaviy davolash tarkibida shuningdek limfogranulematoz, noxodjkin limfomasi, o‘tkir megoblast va miyeloblast leykoz, Yuing sarkomasi, trofoblast o‘smalar, me’da raki, Kaposhi sarkomasi, neyroblastomalarni davolashda ham qo‘llanadi.

Etopozid ximioterapevtik davolashning ko‘pchilik sxemalari tarkibiga kiradi, shuning uchun yuborish yo‘li, tartibi va dozalarni tanlashda, har bir shaxsiy holda maxsus adabiyotlarning ma’lumotlariga tayanish kerak. Etopozid 30-60 minutlik vena ichiga infuziya yo‘li bilan yuboriladi. Dozalar tsikllarni har 3 haftada takrorlash bilan 5 kun davomida kuniga 50-100 mg/m2 ni tashkil qiladi. Shuningdek ko‘pincha kunora 1-nchi, 3-nchi va 5-nchi kunlari 50-150 mg/m2 dan yuborish tartibi qo‘llanadi, kurslar 21 kun o‘tmasdan oldin takrorlanmasligi kerak. Buyrak faoliyatini buzilishi (kreatinin klirensi minutiga 15-50 mg) bo‘lgan bemorlarda etopozidning dozasini 25% ga pasaytirish kerak. Kreatinin klirensi <15 ml/min bo‘lganida etopozidni qo‘llash bo‘yicha ma’lumotlar yo‘q. Takroriy kurslar faqat periferik qonning ko‘rsatgichlari normallashganidan keyin o‘tkaziladi. Dozani tanlashda majmuadagi boshqa preparatlarning miyelosupressiv ta’sirini, shuningdek oldingi nur bilan davolash va ximioterapiyaning ta’sirini xisobga olish kerak. Ishlatish oldidan eritmani qattiq zarrachalar yoki rangini o‘zgarishini aniqlash uchun vizual baholashni o‘tkazish kerak. Yuborish oldidin etopozid natriy xloridining 0,9% li eritmasi yoki dekstrozaning 5% li eritmasi bilan 0,2 yoki 0,4 mg/ml yakuniy kontsentratsiyagacha suyultiriladi. Olingan eritmalar turg‘unligini muvofiq 24 va 120 soatlar davomida saqlaydilar. rN > 8 bo‘lgan buferli suvli eritmalar bilan kontaktga yo‘l qo‘yish mumkin emas.

Qon yaratish a’zolari tomonidan: miyelosupressiya yuborilayotgan dozaga bog‘liq bo‘lib, etopozidning dozasini cheklovchi asosiy toksik ko‘rinishi hisoblanadi. Granulotsitlar miqdorining maksimal pasayishi odatda preparat yuborilganidan keyingi 7-14 kunlari kuzatiladi. Trombotsitopeniya kamroq paydo bo‘ladi va trombotsitlar miqdorining maksimal pasayishi etopozid yuborilganidan keyingi 9-16 kunlari kuzatiladi. Qon ko‘rsatgichlarini tiklanishi odatda standart doza yuborilganidan keyingi 20 kuni tiklanadi. Anemiya kam hollarda kuzatiladi. Ovqat hazm qilish tizimi tomonidan: qo‘ngil aynishi va qusish taxminan 30-40% patsiyentlarda paydo bo‘ladi, o‘rtacha xarakterga ega va odatda preparatni bekor qilishga olib kelmaydi. Bu nojo‘ya samaralarini nazorat qilish uchun qusishga qarshi preparatlar ko‘rsatilgan. Bundan tashqari, diareya, qorin og‘rig‘i, stomatit, ezofagit, disfagiya, anoreksiya aniqlanadi. Etopozidning yuqori dozalari qo‘llanganida vaqtinchalik giperbilirubinemiya, “jigar” transaminazalari va ishqoriy fosfataza faolligini oshishi kuzatilishi mumkin. Yurak-qon tomir tizimi tomonidan: vena ichiga tez yuborilganida 1-2% bemorlarda arterial bosimni vaqtinchalik pasayishi aniqlanadi, u odatda yuborish to‘xtatilganida va suyuqliklar yuborilganida yoki boshqa tutib turuvchi davolashda tiklanadi. Etopozidni yuborishni qayta tiklashning zarurati bo‘lganida, yuborish tezligini pasaytirish kerak. Aritmiya va infarkt paydo bo‘lishini xollari kam hollarda kuzatilgan. Immun tizimi tomonidan: etni uvishishi, isitma, taxikardiya, bronxospazm, hansirash va arterial bosimni oshishi kabi anafilaktik reaktsiyalarni eslatuvchi simptomlar. Bu reaktsiyalar odatda etopozidni yuborish vaqtida yoki darhol yuborilganidan keyin kuzatiladi va yuborish to‘xtatilganida va glyukokortikosteroidlar yoki antigistamin dori vositalari qo‘llanganida to‘xtaydi. Preparat bekor qilinganidan keyin nafasni tiklanishi bilan apnoe va bronxospazmning to‘satdan o‘lim bilan yakunlanuvchi hollari aniqlangan. Shuningdek arterial bosimni oshishi va qonni “oqib kelishi” ham aniqlangan. Arterial bosim odatda infuziya to‘xtatilganidan keyin bir necha soatlar davomida normallashadi. Teri va teri qo‘shimchalari tomonidan: ba’zida sochlarni butunlay yo‘qotilishiga olib keluvchi qaytuvchan alopetsiya, taxminan 66% bemorlarda paydo bo‘ladi. Kam hollarda – pigmentatsiya, terini qichishishi, toshma, eshakemi, nurli dermatitning qaytalanishi. Mahalliy reaktsiyalar: flebit, preparat teri ostiga tushganida – xatto atrof to‘qimalarning nekrozigacha bo‘lgan yaqqol maxalliy ta’sirlovchi samara. Boshqalar: kam hollarda – periferik neyropatiya, uyquchanlik, yuqori charchoqlik, og‘izda qoldiq ta’m, isitma, interstitsial pnevmonit/o‘pkalar fibrozi, xavfli ekssudativ eritema (Stivens-Djonson sindromi), toksik epidermal nekroliz (Layell sindromi), ko‘ruv nervining nevriti, po‘stloq genezli ko‘rishni o‘tkinchi yo‘qolishi, mushak tirishlari, metabolik atsidoz, giperurikemiya, juda kam hollarda – o‘smani parchalanish sindromi (ba’zida o‘limga olib keluvchi).

Etopozidni bir eritmada boshqa dori vositalari bilan aralashtirish mumkin emas. rN ishqoriy qiymatiga ega bo‘lgan eritmalar bilan farmatsevtik nomutanosib. Etopozidning o‘smalarga qarshi ta’siri, u tsisplatin bilan majmuada qo‘llanganida kuchayadi (ilgari tsisplatin bilan davolangan bemorlarda, etopozidning chiqarilishi buzilgan bo‘lishi mumkinligini hisobga olish kerak). Preparatning immunosupressiv ta’siri va og‘ir infektsiya rivojlanishi mumkinligi tufayli, ximioterapiya vaqtida tirik vaktsinalarni qo‘llash tavsiya etilmaydi. Vaktsinatsiyani davolash yakunlanganidan keyin 3 oy o‘tgach o‘tkazish kerak.

Etopozid tsitotoksik o‘smalarga qarshi preparat bo‘lganligi tufayli, uni to‘g‘ri ishlatish va u bilan to‘g‘ri muomala qilish choralariga rioya qilish kerak. Infuziyani faqat o‘smalarga qarshi preparatlar bilan ishlashni yetarlicha tajribasiga ega bo‘lgan tibbiy xodimlar o‘tkazishlari mumkin. Tibbiy xodimlarga qo‘lqoplarda ishlash tavsiya etiladi.  Teri yoki shilliq qavatlar bilan kontakt holida shikastlangan sohalarni darhol sovunli suv bilan yuvish kerak. Suyak ko‘migi faoliyatini susayishi etopozidning dozasini cheklovchi ta’siri hisoblanadi. Qonning tarkibini muntazam kuzatuvini davolashni boshlash oldidan, tanaffuslarda va etopozidning har bir keyingi kursi oldidan o‘tkazish kerak. Agar etopozid bilan davolashgacha nurli davolash va/yoki ximioterapiya o‘tkazilgan bo‘lsa, suyak ko‘migi faoliyatini tiklanishini ta’sinlash uchun, bu ikki davolash turlari orasidagi yetarlicha intervalga rioya qilish kerak. Trombotsitlar soni 50000/mkl dan kamga va/yoki neytrofillarning mutloq soni 500/mkl gacha pasaygan holda davolashni qonning ko‘rsatgichlari to‘liq tiklangunicha to‘xtatish kerak. Anafilaktik reaktsiyalar paydo bo‘lganida etopozidni yuborishni to‘xtatish va glyukokortikosteroidlar va/yoki antigistamin preparatlar, infuzion davolash bilan davolashni boshlash kerak. Jigar yoki buyrak yetishmovchiligi bo‘lgan bemorlarga preparatni buyurishda ehtiyotkorlikka rioya  qilish kerak. Bu preparat mutagen ta’sirga ega bo‘lganligi tufayli, u odam spermatozoidlarining xromosomalarini shikastlanishini chaqirishi mumkin; shuning uchun etopozid bilan davolanayotgan erkaklar, kontratseptiv vositalarni ishlatishlari kerak. Etopozid va boshqa o‘smalarga qarshi preparatlar bilan majmuada davolanayotgan patsiyentlarda, ba’zida leykoz oldi faza bilan ham, usiz ham o‘tkir leykoz rivojlanishi mumkin. Etopozid faqat vena ichiga infuziya shaklida yuborish uchun mo‘ljallangan, boshqa yuborish yo‘llari ruxsat etilmaydi. Preparatni yuborishni ehtiyotkorlik bilan o‘tkazish, infuziya vaqtida ekstravazatsiyaga yo‘l qo‘ymaslik kerak. Lekin, agar ekstravazatsiya yuz bersa, quydagi choralar o‘tkaziladi: achishish hissi paydo bo‘lgan zahoti yuborishni to‘xtatish kerak;shikastlangan joy atrofiga kortikosteroidning (gidrokortizonning) teri osti inyektsiyasi o‘tkaziladi;eritemi yo‘qolmagunicha shikastlangan soxaga 1% li gidrokortizon surtmasi surtiladi;shikastlangan sohaga 24 soatga quruq bog‘lov qo‘yiladi. Etopozid to‘ldiruvchi sifatida etanol saqlaydi: bu jigar kasalliklari, alkogolizmi va tutqanog‘i bo‘lgan patsiyentlar uchun, shuningdek bolalar uchun xavf omili bo‘lishi mumkin.

Homiladorlikda qo‘llash mumkin emas (mutagen, teratogen, kantserogen ta’siri bo‘lishi mumkin). D – FDA bo‘yicha xomilaga ta’sir qilish kategoriyasi. Davolanish vaqtida emizishni to‘xtatish kerak (etopozidni ko‘krak sutiga o‘tishi noma’lum).

25oS dan yuqori bo‘lmagan xona xaroratida saqlansin. Yorug‘likdan himoyalansin va original o‘ramida saqlansin.

Dozani oshirib yuborilishining asosiy taxmin qilingan ko‘rinishlari – miyelosupressiya va me’da-ichak yo‘llari tomonidan toksik samaralar. Davolash – simptomatik. Spetsifik antidotii noma’lum.

Retsept bo‘yicha

Brombutilkauchukli tiqin va plastik komponentili sindirib olinadigan alyumin qopqoqli rangsiz flakonlar (I tur). 1 flakondan yo‘riqnomasi bilan karton qutida.

2 yil.