Ўта юқори сезувчанлик ҲЛА-Б*5701 аллел генини борлигини аниқлаш юзасидан скринингни бошлашдан олдин ўтказилган клиник тадқиқодларнинг маълумотларига кўра, абакавир қабул қилган пациентларнинг тахминан 5% да ўта юқори сезувчанлик ҳолатлари, кам ҳолларда ўлим билан тугаган ҳолатлар кузатилган.
Абакавирга ўта юқори сезувчанлик полиорган шикастланишлар билан характерланади.
Ўта юқори сезувчанлиги бўлган кўпчилик пациентларда бундай реакция ривожланганида иситма ва тошма (одатда макуло-папулёз ёки уртикар) кузатилади, баъзи ҳолларда бундай кўринишлар мавжуд бўлмайди.
Ўта юқори сезувчанлик реакцияларининг симптомлари абакавир билан даволаниш бошланганидан сўнг исталган вақтда пайдо бўлиши мумкин, бироқ улар асосан даволанишнинг дастлабки 6 ҳафтаси (бу реакцияни бошланиш вақтини медианаси – 1 сутка) давомида ривожланади.
Ўта юқори сезувчанлик реакцияларининг кўринишлари қуйида келтирилган.
Ўта юқори сезувчанлиги бўлган, камида 10% пациентларда учрайдиган симптомлар қалин шрифт билан ажратилган.
Тери ва унинг ҳосилалари томонидан: тошма (одатда макуло-папулёз ёки уртикар).
Меъда-ичак йўллари томонидан: кўнгил айниши, қусиш, диарея, қоринда оғриқ, оғиз шиллиқ қаватида яраларни ҳосил бўлиши.
Нафас тизими томонидан: ҳансираш, йўтал, томоқда оғриқ, катталардаги респиратор дистресс синдром, нафас етишмовчилиги.
Нерв тизими томонидан: бош оғриғи, парестезиялар.
Қон яратиш тизими ва лимфатик тизимлари томонидан: лимфопения.
Жигар ва меъда ости бези томонидан: жигар ферментлари фаоллигини ошиши, жигар етишмовчилиги.
Таянч-ҳаракат тизими томонидан: миалгия, кам ҳолларда – миолиз, артралгия, креатинфосфокиназанинг фаоллигини ошиши.
Сийдик чиқариш тизими томонидан: зардобда креатинин концентрациясини ошиши, буйрак етишмовчилиги.
Бошқалар: иситма, толиқиш ҳисси, лоҳаслик, шишлар, лимфаденопатия, артериал гипотония, конъюнктивит, анафилактик реакциялар кузатилиши мумкин.
Ўта юқори сезувчанлик реакциялари бўлган беморлар дастлаб юқоридагиларни нафас аъзоларининг касалликлари (пневмония, бронхит, фарингит, респиратор вирусли инфекция), гастроэнтерит ёки бошқа препаратларни қабул қилиш билан боғлиқ бўлган нохуш реакциялар сифатида қабул қилишлари мумкин.
Ўта юқори сезувчанлик реакциялари ривожланганида Зиаген препаратини қабул қилишни давом эттириш, симптомлар сусайиб борганидан сўнг препарат қабул қилишни қайтадан бошлангандаги каби оғир асоратларга, ҳатто ўлимга олиб келиши мумкин.
Шунинг учун санаб ўтилган симптомлардан биронтаси пайдо бўлганида, ўта юқори сезувчанлик реакцияларини истисно қилиш учун пациентни яхшилаб текшириш керак.
Агар ўта юқори сезувчанлик реакцияларини истисно қилиш мумкин бўлмаса.
Зиаген ёки абакавир сақловчи бошқа препаратлар (Кивекса, Тризивир) ни такроран буюриш қатъий ман этилади.
Агар ўта юқори сезувчанлик реакциялари ривожланганида, пациентлар Зиаген қабул қилишни давом эттирсалар, клиник кўринишлари яққолроқ намоён бўлади, Зиаген препарати бекор қилинганида эса, одатда қайтади.
Анамнезида ўта юқори сезувчанлик реакциялари бўлган пациентлар томонидан Зиаген препаратини қабул қилишни қайтадан бошлаш бир неча соат давомида реакцияларни такроран ривожланишига олиб келади.
Такрорий ўта юқори сезувчанлик реакцияси биринчисига қараганда оғирроқ кечиши ва ҳаёт учун ҳавфли артериал гипотензия билан намоён бўлиши, ҳатто ўлим билан якунланиши мумкин.
Ўта юқори сезувчанлик реакциялари ривожланганида пациент ҲЛА-Б*5701 аллел генини ташиб юришидан қатъий назар, Зиаген ва абакавир сақловчи бошқа препаратлар (Кивекса, Тризивир кабилар) ни қабул қилишдан бутунлай сақланиши керак.
Баъзида ўта юқори сезувчанлик реакциялари препарат бекор қилинганидан сўнг Зиаген препарати билан даволаш такроран бошланганида, асосий симптомлари (тошма, иситма, лоҳаслик, толиқиш, меъда-ичак йўллари ва нафас тизими томонидан бузлишлар) дан фақат биттасини пайдо бўлиши оқибатида ривожланади.
Кам ҳолларда бундай реакция препарат бекор қилинишидан олдин ҳеч қандай ўта юқори сезувчанлик реакциялари кузатилмаган пациентлар томонидан Зиаген препарати яна қабул қилинганида ривожланади.
Зиаген қабул қилаётган пациентларда кузатиладиган бироқ ўта юқори сезувчанлик реакцияларидан фарқ қилувчи бошқа нохуш кўринишларнинг табиати ҳозиргача номаълум.
Бу нохуш кўринишлар Зиагенни ёки у билан бир вақтда буюрилган бошқа препаратларни қабул қилиш оқибати эканлиги, ёки улар касалликни ўзи билан боғлиқ эканлиги ҳозирги вақтгача аниқланмаган.
Қуйида келтирилган Зиаген препаратини қабул қилиш билан боғлиқ бўлган нохуш самараларнинг кўпчилиги (кўнгил айниши, қусиш, диарея, иситма, толиқиш, тошма) ўта юқори сезувчанлик реакциялари ривожланганида ҳам кузатилиши мумкин.
Шунинг учун бу симптомларнинг исталгани пайдо бўлганида ўта юқори сезувчанлик реакцияларини тасдиқлаш ёки истисно қилиш учун беморни синчиклаб текшириш керак.
Агар ўта юқори сезувчанликка тахмин қилиниши оқибатида Зиаген препарати бекор қилинганида препаратни такроран қабул қилиш тақиқланади.
Юқорида санаб ўтилган симптомлар пайдо бўлганлиги туфайли танаффусдан кейин Зиаген препарати билан яна даволашни фақатгина ўта юқори сезувчанлик реакциялари истисно қилинганидан сўнг ва бевосита тиббий кузатув остида бошлаш мумкин.
Қуйида келтирилган ножўя реакцияларнинг аксарияти Зиаген препаратини қўллашни чекламайди.
Учраш тез-тезлигига қараб, уларни шартли равишда қуйидаги тоифаларга бўлиш мумкин: жуда тез-тез (тез-тезлиги 1/10 дан кўп), тез-тез (тез-тезлиги 1/100 дан 1/10 гача), тез-тез эмас (тез-тезлиги 1/1000 дан 1/100 гача), кам (тез-тезлиги 1/10000 дан 1/1000 гача) ва жуда кам (тез-тезлиги 1/10000 дан кам).
Клиник тадқиқодлардан олинган маълумотлар Метаболизм ва овқатланишни бузилишлари: тез-тез – иштаҳани йўқолиши.
Неврологик бузилишлар: тез-тез – бош оғриғи.
Меъда-ичак йўллари томонидан бузилишлар: тез-тез – кўнгил айниши, қусиш, диарея.
Тизимли бузилишлар ва маҳаллий реакциялар: тез-тез – иситма, уйқучанлик, толиқиш.
Назоратли клиник тадқиқодларда Зиаген препарати билан даволаниш вақтида лаборатор кўрсаткичларни ўзгариши препарат олмаётган пациентларнинг назорат гуруҳидаги каби кам кузатилиши кўрсатилди.
Препарат қайд этилгандан кейинги кузатишлардаги маълумотлар Метаболизм ва овқатланишни бузилиши: тез-тез – гиперлактатемия; кам ҳолларда – лактоацидоз, ёғ тўқимасини тўпланиши / қайта тақсимланиши.
Бу нохуш реакцияларнинг тез-тезлиги кўпчилик омилларига, шу жумладан абакавир билан мажмуада ишлатиладиган антиретровирус препаратларига боғлиқ.
Меъда-ичак йўллари томонидан бузилишлар: кам ҳолларда – панкреатит (абакавирни қўллаш билан боғлиқ бўлган сабаб – оқибати боғлиқлиги аниқланмаган).