Миопатия/рабдомиолиз ГМГ-КоА-редуктазанинг бошқа ингибиторлари каби симвастатин гоҳида миопатияни келтириб чиқаради, у мушакларда оғриқлар, мушакларни палпация қилишда оғриқ ёки бўшашиш кўринишида намоён бўлади ва креатинфосфокиназа (КФК) даражасининг нормал қийматлари ўн мартадан ортиқ ошиши билан кечади.
Айрим ҳолларда миопатия миоглобинурия оқибатида ўткир оғир буйрак етишмовчилиги билан ёки усиз рабдомиолиз шаклига ўтади, бу жуда кам ҳолларда ўлимга олиб келади.
Миопатия ривожланиши хавфи плазмада ГМГ-КоА-редуктазанинг юқори ингибиция қилувчи фаоллигида ошади.
Миопатия/рабдомиолиз хавфи препарат дозасига боғлиқ.
Миопатия ҳолларининг тахминан ярмисида у даволашнинг биринчи йили давомида юзага келган.
Даволашнинг кейинги ҳар йилида миопатия ривожланиши тез-тезлиги тахминан 0,1% ни ташкил этади.
Симвастатиннинг 80 мг ли дозасидан фақат юрак-қон томир асоратлари ривожланиши хавфи юқори бўлган, паст дозалар билан даволаш исталган натижани бермаган, оғир гиперхолестеринемияли пациентларда ҳамда даволашдан кутиладиган фойда потенциал хавфдан ошган тақдирда фойдаланилади.
Агар симвастатин 80 мг дозада қабул қилинганида у билан ўзаро таъсир қилувчи препаратдан фойдаланиш зарур бўлса, симвастатинни анча паст дозаларидан ёки дориларнинг ўзаро таъсирлашиши имконияти кам бўлган ҳолда статинларни қўллаш тартибидан фойдаланиш лозим (қуйида дори препаратларининг ўзаро таъсирлашишидан келиб чиқадиган миопатия ривожланиши хавфини пасайтиришга доир чораларга, шунингдек “Қўллаш усули ва дозалари”, “Қўллаш мумкин бўлмаган ҳолатлар” ва “Дориларнинг ўзаро таъсири” бўлимларига қаранг).
Юрак-қон томир касалликлари ривожланиши хавфи юқори бўлган, симвастатинни суткада 40 мг дозада қабул қилган хитой микрофильмлатига мансуб пациентларда миопатия препаратнинг худди шундай дозасини қабул қилган бошқа микрофильмлатларга нисбатан тахминан 5 марта кўпроқ ривожланган.
Шундай қилиб, симвастатинни осиёлик пациентларга буюрилганида эҳтиёткорликка риоя қилиш ва препаратнинг энг паст дозаларидан фойдаланиш лозим.
Транспорт оқсиллари фаолиятини пасайиши Органик анионларнинг жигар транспорт полипептидлари фаолиятини пасайиши симвастатин кислотасининг тизимли экспозициясини ошириши ва миопатия ва рабдомиолиз ривожланиши хавфини ошириши мумкин.
Ўзаро таъсирлашувчи препаратлар (масалан, циклоспорин) келтириб чиқарадиган ёки ОАТР1В1 нинг кичик фаоллигини кодловчи СЛCО1Б1 c.521Т>С гени аллелини ташувчи пациентларда сўндирилиш натижасида фаолиятнинг пасайиши кузатилиши мумкин.
Симвастатиннинг юқори дозаларини (80 мг) қабул қилиш билан боғлиқ миопатия ривожланиши хавфи умумий ҳолда генетик тестдан ўтказишсиз тахминан 1% ни ташкил этади.
80 мг препаратни қабул қилган С аллелининг гомозиготали ташувчиларида (СС деб ном олган) бир йил давомида миопатия ривожланиши хавфи 15% ни ташкил этади, айни вақтда С аллелининг гетерозиготали ташувчиларида (СТ) ушбу хавф 1,5% ни ташкил этади.
Энг кўп тарқалган генотипли (ТТ) пациентларда ушбу хавф 0,3% ни ташкил этади.
Имкон қадар 80 мг симвастатинни буюришдан олдин даволаш хавфи ва фойдасини баҳолаш доирасида С аллелини аниқлаш учун генотиплашни кўриб чиқиш, СС генотипи аниқланган шахсларда эса препаратнинг юқори дозаларини буюришдан тийилиш лозим.
Шунга қарамай, генотиплашда мазкур генни йўқлиги миопатия ривожланиши имкониятини истисно этмайди.
Креатинфосфокиназа даражасини аниқлаш Агар КФК ни дастлабки даражаси сезиларли даражада (норманинг юқори чегарасидан 5 мартадан кўп юқори даражада) ортиқ бўлса ва бунда кучли жисмоний зўриқиш таъсири ҳамда КФК ошишининг бошқа эҳтимол қилинган сабаблари истисно қилинган бўлса, натижаларни тасдиқлаш учун таҳлилни 5-7 кундан кейин такрорлаш лозим.
Даволаш бошланишидан олдин Даволаш бошланишида ва симвастатин дозаси ошганида барча пациентларни миопатия ривожланиши хавфи эҳтимоли ва ҳар қандай тушунтириб бўлмайдиган мушак оғриғи, мушаклар босилганда оғриқли ҳолат ёки мушакларнинг заифлиги пайдо бўлганида шифокорга дарҳол мурожаат қилиш зарурлиги ҳақида огоҳлантириш зарур.
Рабдомиолиз ривожланиши хавфи омиллари бўлган пациентларни даволашга эҳтиёткорлик билан ёндашиш зарур.
КФКнинг референт дастлабки қийматини даволашни бошлашдан олдин кекса ёшдаги (65 ёш ва ундан катта) шахсларда, аёлларда, буйрак фаолиятининг бузилишида, назорат қилинмайдиган гипотиреозда, бемор ёки унинг қариндошлари анамнезида мушакнинг ирсий касалликлари бўлганида, анамнезда статинлар ёки фибратлар билан даволашда мушакларнинг токсик шикастланиши ривожланишининг мавжудлигида, алкоголни суиистеъмол қилишда белгилаш лозим.
Ушбу ҳолларда даволашдан кутилган фойда ва хавф нисбатини синчковлик билан баҳолаш ва пациент ҳолати юзасидан клиник кузатувни амалга ошириш тавсия этилади.
Агар ўтмишда фибратлар ёки статинлар билан даволашда пациентда миопатия ривожланган бўлса, ушбу синфдаги бошқа препаратни ўта эҳтиёткорлик билан буюриш лозим.
Агар КФКнинг дастлабки қийматлари сезиларли даражада (норманинг юқори чегарасидан 5 мартадан кўп юқори даражада) ортиқ бўлса, симвастатин билан даволашни бошлаш мумкин эмас.
Даволаш давомида Агар статин билан даволаш вақтида мушак оғриғи, заифлик ёки тиришишлар пайдо бўлса, КФК даражасини ўлчаш лозим.
Агар кучли жисмоний машқлар бўлмаганида таҳлил КФК концентрациясини сезиларли (норманинг юқори чегарасидан 5 мартадан кўп юқори) даражада ошишини кўрсаца, даволашни тўхтатиш лозим.
Агар мушак симптомлари оғир ва кундалик дискомфортга сабаби бўлса, ҳатто КФК қийматлари норманинг юқори чегарасидан 5 мартадан кам бўлса ҳам препарат қўлланилишини бекор қилиш масаласини кўриб чиқиш мақсадга мувофиқ.
Агар миопатиянинг бошқа сабаби тахмин қилинса, даволашни шунингдек тўхтатиш тавсия қилинади.
Айрим статинларни қабул қилиш вақтида ва ундан кейин иммун воситасида некрозланувчи миопатиянинг (ИВНМ) жуда кам учрайдиган ҳоллари ҳақида хабар қилинган.
ИВНМ мушакларнинг проксимал бўлимларида доимий мушак заифлиги ва статинлар билан даволаш бекор қилинганига қарамай сақланиб қолган КФК даражасининг ошиши билан, мушак тўқимаси биопсиясида аниқланган сезиларли бўлмаган яллиғланишсиз некрозланувчи миопатия билан, иммунодепрессантлардан фойдаланилганида яхшиланиши билан клиник ифодаланади.
Симптомлари йўқолганида ва КФК даражаси нормал қийматга келганида ушбу статин билан даволашни қайта бошлаш ёки бошқа статин билан синчков назорат остида минимал дозаларда даволашни бошлаш масаласини кўриб чиқиш мумкин.
Миопатия ривожланишининг анча юқори хавфи препаратнинг 80 мг дозасини қабул қилишга ўтказилган пациентларда қайд этилган.
Вақти-вақти билан КФК даражасини аниқлаш тавсия этилади, бу миопатиянинг субклиник ҳолатларини аниқлашга имкон беради.
Бироқ бундай мониторингни олиб бориш миопатия ривожланишини олдини олмайди.
Симвастатин билан даволашни режали кенг қамровли жарроҳлик аралашувларидан бир неча кун олдин ва назарда тутилмаган жиддий терапевтик ёки жарроҳлик ҳолати юзага келган ҳолларда вақтинча тўхтатилади.
Дори препаратларининг ўзаро таъсиридан келиб чиқадиган миопатия ривожланиши хавфини пасайтиришга доир чоралар (шунингдек “Дориларнинг ўзаро таъсири” бўлимига қаранг) Миопатия ва рабдомиолиз ривожланиши хавфи симвастатин ва CЙП3А4 нинг кучли ингибиторларини, шунингдек гемфиброзил, циклоспорин ва даназолни бир вақтда қўлланилганида сезиларли даражада ошади (“Қўллаш мумкин бўлмаган ҳолатлар” бўлимига қаранг).
Агар CЙП3А4 нинг кучли ингибиторлари билан даволашдан воз кечиш мумкин бўлмаса, симвастатин билан даволашни вақтинча тўхтатиш ва бошқа статинлардан фойдаланишни назарда тутиш лозим.
Миопатия ва рабдомиолиз ривожланиши хавфи симвастатин ва CЙП3А4 нинг ўртача (симвастатин АУC ни тахминан 2–5 марта оширувчи) ингибиторларини бир вақтда қўлланилганида ҳам ошади.
Флуконазол, верапамил ва дилтиаземни бир вақтда қўлланилганида эҳтиёткорликка риоя қилиш зарур, симвастатин дозасига тузатиш киритиш талаб қилиниши мумкин.
Симвастатинни суткада 20 мг дан юқори дозаларда амиодарон, амлодипин, верапамил ва дилтиазем билан биргаликда қўлланилишидан воз кечиш лозим.
Оилавий гомозиготали гиперхолестеринемияси бўлган пациентларда симвастатинни суткада 40 мг дан юқори дозаларда ломитапид билан биргаликда қўлланилишидан воз кечиш лозим.
Симвастатин билан даволаш вақтида грейпфрут шарбатини истеъмол қилишдан сақланиш лозим.
Симвастатинни фенофибратдан ташқари бошқа фибратлар билан қабул қилаётган пациентларда миопатия ва рабдомиолиз ривожланиши хавфи ошиши муносабати билан симвастатин дозаси суткада 10 мг дан ошмаслиги керак.
Фенофибратни симвастатин билан биргаликда буюрилганида эҳтиёткорликка риоя қилиш лозим, чунки алоҳида қўлланиладиган ҳар бир препарат миопатия ривожланишини келтириб чиқариши мумкин.
Статинлар ва фузид кислотаси билан даволашда рабдомиолиз ривожланиши ҳоллари (шу жумладан ўлим билан якунланган ҳолатлар) ҳақида хабарлар келиб тушган.
Симвастатинни фузид кислотасининг тизимли дори шакллари билан бир вақтда, шунингдек фузид кислотаси билан даволаш тўхтатилганидан кейин 7 кун давомида буюриш мумкин эмас.
Фузид кислотасини тизимли қўллаш зарурати бўлганида фузид кислотаси билан даволашнинг жами вақти давомида статинларни қўллаш бекор қилинади.
Пациентлар мушак заифлиги, палпацияда оғриқ ёки сезувчанлик каби симптомлар ривожланган тақдирда тиббий ёрдам олиш учун дарҳол мурожаат қилишлари керак.
Статинлар билан даволаш фузид кислотасининг сўнги дозаси қабул қилинганидан кейин 7 кун ўтгач қайта бошланиши мумкин.
Фузид кислотасини узоқ муддат давомида тизимли қўллаш зарур бўлган айрим ҳолларда, масалан оғир инфекцияларни даволашда ҳар бир алоҳида ҳолатда симвастатин ва фузид кислотасини биргаликда буюрилиши заруратини кўриб чиқиш, даволашни эса синчков тиббий кузатув остида амалга ошириш талаб қилинади.
Кам ҳолларда миопатия/рабдомиолиз ГМГ-КоА-редуктаза ингибиторлари ва ниацинни (никотин кислотасини) липид-модификацияловчи дозада (≥ 1 г/сутка) бир вақтда қўлланилиши билан боғлиқ бўлган, гарчи ушбу препаратларнинг ҳар бири алоҳида қўлланилганида ҳам миопатия ривожланишини келтириб чиқариши мумкин.
Симвастатин ва ниацинни (никотин кислотасини) липид-модификацияловчи дозада (≥ 1 г/сутка) ёки ниацинни сақловчи препаратлар билан мажмуавий даволашни қўллаш кўриб чиқилаётганида шифокор потенциал фойда ва хавфларни синчковлик билан солиштириб кўриши ҳамда мушак оғриғи, палпацияда оғриқнинг мавжудлиги ёки мушак заифлигининг ҳар қандай белгилари ва симптомлари юзасидан, айниқса даволашнинг дастлабки ойлари давомида, шунингдек ҳар қандай препаратнинг дозаси оширилганида синчковлик билан кузатувни амалга ошириши керак.
Хитой микрофильмлатига мансуб шахсларда миопатия юзага келиши тез-тезлиги юқори бўлганлиги сабабли, осиёлик шахсларга симвастатинни ниациннинг (никотин кислотасининг) липид-модификацияловчи дозалари (≥ 1 г/сутка) билан бир вақтда буюрилиши тавсия этилмайди.
Аципимокс структура жиҳатидан ниацинга яқин.
Гарчанд аципимоксни қўлланилиши ўрганилмаган бўлсада, мушакларга токсик таъсири хавфи ниацин таъсири хавфига ўхшаш бўлиши мумкин.
Жигарга таъсири Зардобда трансаминазалар даражаси турғун (норманинг юқори чегарасидан 3 мартадан ортиқ) ошиши мумкин.
Симвастатин қўлланилиши тўлиқ ёки вақтинча бекор қилинганида трансаминазалар даражаси одатда дастлабки қийматларига қадар аста-секин пасаяди.
Даволаш бошланишидан олдин ва кейинчалик клиник кўрсатмаларга мувофиқ жигар фаолиятини текшириш тавсия этилади.
Симвастатин дозасини 80 мг гача ошириладиган пациентларда доза оширилишидан олдин, доза 80 мг гача оширилганидан кейин 3 ой ўтгач ва сўнгра даволашнинг биринчи йили давомида даврий (масалан, ҳар 6 ойда) жигар фаолиятини қўшимча текширишлари ўтказилади.
Трансаминазалар даражаси юқори бўлган пациентларга алоҳида эътибор қаратиш лозим.
Уларга қисқа муддатларда такрорий таҳлиллар ўтказилиши буюрилади, сўнгра эса одатдаги пациентларга нисбатан тез-тез ўтказилади.
Агар трансаминазалар даражасини ўсиши давом эца, айниқса агар у норманинг юқори чегарасидан 3 марта юқори бўлса ва ушбу белгида турғун қолса, симвастатин билан даволашни тўхтатиш лозим.
АЛТ мушаклардан ажралишини ҳам назарда тутиш лозим, демак АЛТ ва КФК қийматларини ошиши миопатия ривожланишидан далолат бериши мумкин (юқорида Миопатия/Рабдомиолиз бўлимига қаранг).