Менопур – турли оғирлик даражасидаги ножўя самараларни чақириши мумкин бўлган кучли таъсир қилувчи гонадотроп препаратдир, шунинг учун уни фақат бепуштликни даволаш усулларини яхши эгаллаган шифокор кузатуви остида қўллаш керак.
Гонадотропинлар билан даволаш шифокорларда маълум бир вақтни олади ва тухумдонларни даволашга нисбатан реакциясини синчиклаб ва мунтазам равишда назорат қилиш, шу жумладан ултратовуш текширувини ўтказишни талаб этади, ултратовуш текширувини қон плазмасида эстрадиолнинг даражасини аниқлаш билан бирга ўтказган афзал.
Пациентлар ўртасида менотропинни юборишга нисбатан маълум бир фарқлар мавжуд, уларнинг баъзиларида – даволашга нисбатан жавоб реакцияси жуда паст бўлади.
Даволаш мақсадига жавоб берувчи кичик дозаларни қўллаш керак.
Менопурнинг биринчи инекциясини шифокорнинг синчков назорати остида қўллаш керак.
Даволашни бошлашдан олдин ҳар иккала партнерда бепуштликнинг сабабини аниқлаш, шу билан бирга қўллаш мумкин бўлмаган ҳолатлар борлиги юзасидан тиббий текширув ўтказиш керак.
Хусусан, пациент аёлларда гипотиреоидизм, адренокортикал етишмовчилик, гиперпролактинемия, гипофизар ёки гипоталамик ўсмалар борлигини текшириш, бундай патологик ҳолатларда кўзда тутилган мувофиқ даволашни буюриш керак.
Ановуляция натижасида бепуштликни даволаш доирасида ҳам, ёрдамчи репродуктив технологиялар (ЁРТ) дастурлари доирасида ҳам фолликулаларни ўсишини рағбатлантириш ўтказилаётган пациент аёлларда тухумдонлар ўлчамини катталашиши ёки тухумдонлар гиперстимуляция синдроми ривожланиши мумкин.
Менопур препаратини тавсия этилган дозалаш тартибига риоя қилиш ва тухумдонларни даволашга нисбатан реакциясини яхшилаб назорат қилиш ушбу ножўя самараларни ривожланиш ҳавфини камайтиришга ёрдам беради.
Фолликулаларни етилиш кўрсаткичларини экспресс баҳолаш шифокордан бундай синамаларни тахлил қилиш тажрибасини талаб этади.
Тухумдонлар гиперстимуляцияси синдроми (ТГС) ТГС – тухумдонларни асорациз катталашишидан фарқ қилувчи ҳолатдир.
ТГС симптомларнинг оғирлиги авж олиб бориши мумкин бўлган синдром ҳисобланади.
Синдром тухумдонлар ўлчамини аҳамиятли даражада катталашиши, жинсий стероид гормонларнинг даражасини ошиши, шунингдек қон-томирларнинг ўтказувчанлигини ошиши билан намоён бўлади, бу қорин бўшлиғи, плевра бўшлиғи, камдан-кам ҳолларда перикардиал бўшлиқда суюқликни тўпланишига олиб келиши мумкин.
ТГС оғир ҳолатларда қуйидаги симптомлар: қоринда оғриқ, қоринни дам бўлиши, тухумдонларни аҳамиятли даражада катталашиши, тана вазнини ошиши, диспноэ, олигурия ва кўнгил айниши, қусиш ва диарея каби гастроинтестинал симптомлар кузатилиши мумкин.
Клиник текширувларда гиповолемия, электролитлар мувозанатини бузилиши, асцит, гемоперитонеум, плевра бўшлиғини бўртиши, гидроторакс, ўткир ўпка дистресс синдроми ва тромбоэмболия эпизодларини аниқлаш мумкин.
Тухумдонларни гонадотропин билан даволашга нисбатан реакцияни ошиши, овуляцияни стимуляция қилиш учун ХГГ қўлланган ҳолатлардан ташқари, ТГС га олиб келади, шунинг учун ТГС ривожланганида овуляцияни ХГГ ёрдамида стимуляция қилишдан сақланиш, шунингдек пациент аёлларга жинсий алоқалардан сақланиш ёки камида 4 кун давомида контрацепциянинг тўсиқли усулларидан фойдаланишни тавсия этиш керак.
ТГС тез (бир суткадан бир неча кунгача) бошланиши мумкин ва жиддий ножўя самара ҳисобланади, шунинг учун пациент аёллар ХГГ юборилганидан сўнг камида 2 ҳафта давомида шифокорнинг синчков назоратида бўлишлари керак.
Менопурни тавсия этилган дозалаш тартибига риоя қилиш ва даволаш вақтида синчиклаб назорат қилиш тухумдонлар гиперстимуляцияси ва кўп ҳомилали ҳомиладорликни ривожланиш ҳавфини минималлаштириш имконини беради.
Ёрдамчи репродуктив технологиялар (ЁРТ) дастурларини ўтказишда овуляция бошланишида барча фолликулаларни аспирацияси гиперстимуляцияни ривожланиш ҳавфини пасайтиришга ёрдам беради.
ТГС оғир шаклларга ўтиши мумкин ва ҳомиладорлик кузатилганида узоқроқ давом этиши мумкин.
Одатда ТГС ҳайз кўриш цикли кузатилганида ўз-ўзидан ўтиб кетади.
ТГС оғир ҳолатларида гонадотропинни юборишни тўхтатиш керак, пациент аёл эса махсус даволашни олиши учун шифохонага ётказилиши керак.
Синдром асосан тухумдонлар поликистози бўлган пациентларда кузатилади.
Кўп ҳомилали ҳомиладорлик Кўп ҳомилали ҳомиладорлик, айниқса ҳомилалар миқдори кўп бўлганида, перинатал даврда она учун ҳам, ҳомила учун ҳам асоратларни ривожланиш ҳавфи юқори бўлади.
Овуляция гонадотроп гормони билан даволаш натижасида кузатиладиган пациент аёлларда кўп ҳомилаликни ривожланиш ҳоллари табиий уруғланиш натижасида кузатиладиган ҳомиладорликка нисбатан кўпроқ кузатилади.
Кўп ҳомилаликни ривожланиш ҳавфини минималлаштириш учун пациент аёлдаги тухумдонларнинг реакциясини синчиклаб назорат қилиш керак.
Ёрдамчи репродуктив технологиялар (ЁРТ) муолажаси ўтказилганидан сўнг пациентда кўп ҳомилали ҳомиладорликни ривожланиш ҳавфи, асосан ўтказилган эмбрионларнинг миқдори, уларнинг сифати ва пациентнинг ёшига боғлиқ.
Даволашни бошланишида пациентлар, уларда кўп ҳомилали ҳомиладорлик ривожланиши мумкинлиги юзасидан огоҳлантирилган бўлишлари керак.
Ҳомилани тушиши Ҳомиладорликни тўхташи ёки спонтан абортлар натижасида ҳомилани тушиш ҳоллари фолликулаларни етилиши стимуляция қилинган аёлларда ёки ёрдамчи репродуктив технология (ЁРТ) дастурларини ўтишда, табиий уруғлантиришга нисбатан юқори бўлади.
Бачадондан ташқари ҳомиладорлик Бачадон найларини касалликлари бўлган аёлларда бачадондан ташқари ҳомиладорликни ривожланиш ҳавфи табиий уруғланиш ёки бепуштликни даволаш ҳолларига нисбатан юқори бўлади.
Ин витро шароитларида фертилизация ўтказилганидан сўнг эктопик ҳомиладорликни учраш частотаси, популяциядаги 1-1,5% га нисбатан 2-5% ни ташкил этади.
Репродуктив аъзоларда ўсмаларни ҳосил бўлиши Бепуштлик бўйича медикаментоз даволашни кўп марта олган аёлларда тухумдонлар ва репродуктив тизимнинг бошқа аъзоларида ҳам ҳавфсиз, ҳам ҳавфли ўсмаларни ривожланиши кузатилган.
Ҳозирги кунда бепуштлик билан хасталанган аёлларда гонадотропин билан даволаш ва ўсмаларни риволанишига бошланғич мойиллик ўртасида боғлиқлик аниқланмаган.
Туғма ривожланиш нуқсонлари ЁРТ ўтказган аёллардан туғилган ҳомилада туғма ривожланиш нуқсонларини тарқалиши, табиий йўл билан уруғлангандаги нуқсонлар сониидан бироз ортиқ бўлиши мумкин.
Бу ота-оналарнинг индивидуал ҳусусиятлари (масалан, онанинг ёши, сперманинг ҳусусиятлари ва ҳ.) ва кўп ҳомилали ҳомиладорликнинг натижаси бўлиши мумкин деб ҳисобланади.
Тромбоэмболик бузилишлар Тромбоэмболик ҳолатларни ривожланиш ҳавфи юқори бўлган аёлларда наслий мойиллик, аҳамиятли даражадаги семириш (тана вазни индекси > 30 кг/м2) ёки тромбофилия сабабли гонадотропин билан даволаниш вақтида ҳам, даволаш тугаганидан кейин ҳам веноз ва артериал тромбоэмболик бузилишлар ривожланиши мумкин.
Ҳомиладорликни ўзи ҳам тромбоэмболик асоратларни ривожланиш ҳавфини оқишига олиб келишини таъкидлаш керак.
Менопур препаратини қўллаш допинг-синамасини ижобий натижасига олиб келиши мумкин.
Менопур препаратини допинг сифатида қўллаш пациентнинг аҳволини ёмонлаштириши мумкин.
Препарат таркибида лактоза сақлайди, шунинг учун уни галактозани ўзлаштиролмасликни кам учрайдиган наслий шакллари, лактаза етишмовчилиги ёки глюкоза-галактоза малабсорбция синдроми бўлган пациентларга қўллаш мумкин эмас.
Ҳомиладорлик ва лактация даврида қўлланиши