Ўзаро таъсирнинг оғир оқибатлари ривожланиши мумкинлиги сабабли қуйидаги препараларни қўллаш қатъиян мумкин эмас.
Цисаприд, пимозид, астемизол, терфенадин
Кларитромицин ва тизапридни бир вақтда қабул қилган пациентларда тизаприднинг миқдорини ошиши аниқланган.
Бу ҚТ интервални узайишига ва юрак аритмиялари, шу жумладан юрак қоринчалари тахикардияси, юрак қоринчалари фибрилляцияси ва пируэт турдаги қоринчалар тахикардиясига олиб келиши мумкин.
Шунга ўхшаш кўринишлар кларитромицин ва пимозидни бир вақтда қабул қилган пациентларда ҳам аниқланган (“Қўллаш мумкин бўлмаган ҳолатлар” га қаранг).
Макролидларни қабул қилинганда терфенадиннинг метаболизмини ўзгариши ҳақида хабарлар мавжуд, бу айрим ҳолларда ҚТ интервални узайиши билан бирга юрак аритмияларини, юрак қоринчалари тахикардияси, юрак қоринчалари фибрилляцияси ва икки томонлама йўналган тахикардияни чақиради (“Қўллаш мумкин бўлмаган ҳолатлар” га қаранг).
14 та соғлом кўнгиллиларда ўтказилган бир тадқиқотнинг натижаларига кўра, кларитромицин ва терфенадинни бирга қабул қилиш, зардобда терфенадиннинг кислотали метаболитининг миқдорини икки-уч марта ошишига, шунингдек ҚТ интервалини узайишига олиб келган, бу клиник жиҳатдан кўринишларга олиб келмаган.
Шунга ўхшаш самара астемизол ва бошқа макролидларни бир вақтда қабул қилганда кузатилган.
Шохкуя алкалоидлар
Постмаркетинг тадқиқотлар кларитромицин ва эрготамин ёки дигидроэрготаминни бир вақтда қўллаш вазоспазм ва қўл-оёқлар ва бошқа тўқималар, шу жумладан марказий нерв тизимининг ишемияси билан характерланувчи ўткир эрготизм белгилари билан ассоциацияланган.
Кларитромицин ва шохкуя алкалоидларини бир вақтда қўллаш мумкин эмас (“Қўллаш мумкин бўлмаган ҳолатлар” га қаранг).
Мидазоламни перорал қабул қилиш
Мидазоламни кларитромицин билан (500 мг таблеткалар кунига 2 марта) бир вақтда қабул қилинганида мидазоламнинг АУC кўрсаткичи, мидазолам перорал қабул қилинганидан кейин 7 марта ошган.
Мидазоламни ва кларитромицинни бир вақтда перорал буюриш мумкин эмас.
ГМГ-КоА-редуктаза ингибиторлари (статинлар):
Кларитромицинни ловастатин ёки симвастатин билан бирга қўллаш мумкин эмас (“Қўллаш мумкин бўлмаган ҳолатлар” га қаранг), чунки бу статинлар CЙП3А4 томонидан сезиларли даражада метаболизмга учрайди, кларитромицинни мавжудлиги эса уларнинг плазмадаги контентрациясини ошишини чақиради, шу сабабли миопатия, шу жумладан рабдомиолиз хавфи ошади.
Кларитромицинни юқорида кўрсатилган статинлар билан бир вақтда қабул қилган пациентларда рабдомиолизни пайдо бўлиши ҳоллари ҳақида хабарлар мавжуд.
Агар кларитромицинсиз даволашнинг иложи бўлмаса, кларитромицинни қабул қилиш вақтида ловастатин ёки симвастатинни қабул қилиш тўхтатилади.
Кларитромицин ва статинларни бир вақтда қабул қилишда эҳтиёткорликка риоя қилиш керак.
Агар кларитромицин ва статинларни бир вақтда қабул қилиш зарурати бўлса, статинларнинг иложи борича минимал дозасини буюриш керак.
CЙП3А томонидан метаболизмга учрамайдиган статинни, масалан флувастатинни буюриш имкониятини кўриб чиқиш керак.
Беморларда миопатиянинг белгилари ва симптомларини кузатиш керак.
Бошқа дори воситаларини кларитромициннинг фармакокинетикасига таъсири.
CЙП3А ни индуктияловчи препаратлар (масалан, рифампицин, фенитоин, карбамазепин, фенобарбитал, далачой) кларитромициннинг метаболизмини индуктиялаши мумкин.
Бу кларитромициннинг терапевтик миқдоридан пасайишига олиб келиши мумкин, бунинг натижасида унинг самарадорлиги камайиши мумкин.
Бундан ташқари, CЙП3А га кларитромициннинг ингибиция қилувчи таъсирини ошиши сабабли CЙП3А индуктори миқдорини назорат қилиш талаб этилиши мумкин (шунингдек буюрилган CЙП3А4 ингибитори ҳақида мувофиқ маълумотга қаранг).
Маълумки, рифамбутин ва кларитромицинни бир вақтда қабул қилиш зардобда рифамбутин миқдорини ошиши ва кларитромициннинг миқдорини камайиши, шунингдек увеит ривожланиши хавфини ошишига олиб келиши мумкин.
Маълумки, қуйидаги препаратлар кларитромициннинг қонда айланиб юрган контентрациясини ўзгартириши мумкин ёки ўзгариши мумкин деб тахмин қилиниши маълум.
Кларитромициннинг дозага тузатиш киритиш талаб этилиши мумкин.
Шунингдек даволашнинг бошқа усулларини кўриб чиқиш керак.
Эфавирент, невирапин, рифампицин, рифамбутин ва рифапентин
Эфавирент, невирапин, рифампицин, рифабутин ва рифапентин каби титохром Р450 метаболик тизимининг кучли индукторлари кларитромициннинг метаболизмини кучайтириши мумкин, шу тариқа унинг плазмадаги миқдорини камайтириб, айни вақтда микробиологик фаоллик намоён этувчи метаболити – 14(Р)-гидрокцикларитромицин (14-ОН-кларитромицин) нинг миқдорини оширади.
Кларитромицин ва 14-ОН-кларитромициннинг турли бактерияларга микробиологик таъсири фарқ қилиши сабабли, кларитромицинни энзимларнинг индукторлари билан бир вақтда қабул қилиш кутилган терапевтик самарага тўсқинлик қилиши мумкин.
Этравирин
Этравирин қабул қилинганда кларитромициннинг экспозицияси пасаяди, унинг фаол метаболити – 14-ОН-кларитромициннинг контентрацияси эса ошади.
14-ОН-кларитромицин Мйcобаcтериум авиум мажмуаси (МАС) га нисбатан камроқ самарали эканлиги туфайли, препаратнинг ушбу патогенга бўлган умумий самарадорлиги ўзгариши мумкин.
Шу боисдан, МАС ни даволаш учун даволашнинг муқобил усулларини кўриб чиқиш керак.
Флуконазол
Соғлом кўнгиллилар томонидан кунига бир марта 200 мг флуконазол ва кунига икки марта 500 мг кларитромицинни бир вақтда қабул қилиш кларитромициннинг ўртача мувозанат контентрациясини (Смах), шунингдек эгри чизиқ остидаги майдони (АУC) ни мувофиқ 33% ва 18% га ошишига олиб келган.
Флуконазол билан бирга қабул қилинганлиги сабабли, фаол метаболити 14-ОН-кларитромициннинг мувозанат контентрацияларига таъсири қайд этилмаган.
Дозага тузатиш киритиш талаб этилмайди.
Ритонавир
Фармакокинетикани ўрганиш бўйича тадқиқотлар, ҳар саккиз соатда 200 мг ритонавирни ва ҳар 12 соатда кларитромицинни бир вақтда қабул қилиш кларитромициннинг метаболизмини аҳамиятли даражада ингибиция қилинишига олиб келишини кўрсатди.
Ритонавир билан бирга қабул қилинганда кларитромициннинг Смах кўрсаткичи 31% га ошган, Смин кўрсаткичи 182% га ошган, АУC кўрсаткичи 77% га ошган.
14-ОН-кларитромицинни ҳосил бўлишини деярли тўлиқ ингибирланиши аниқланган.
Кларитромициннинг аҳамиятли даражадаги терапевтик доираси сабабли, буйрак функтияси нормал бўлган пациентларда дозани камайтириш талаб этилмайди.
Шундай бўлсада, буйрак функтиясини бузилиши бўлган пациентларга дозани қуйидаги тўғрилашлар тавсия этилган: CЛCР кўрсаткичи минутига 30 дан 60 мл гача бўлган пациентларда кларитромициннинг дозаси 50% га камайтирилиши керак.
CЛCР кўрсаткичи минутига 30 мл дан кам бўлган пациентларда кларитромициннинг дозаси 75% га камайтирилиши керак.
Ритонавир билан бир вақтда қабул қилинганда, кларитромициннинг дозаси кунига 1 г дан ошмаслиги керак.
Буйрак етишмовчилиги бўлган пациентларда ОИТВ-протеазанинг бошқа ингибиторлари, шу жумладан атазанавир ва саквинавир билан фармакокинетик кучайтирувчи сифатида ритонавир қўлланганда доза шу тариқа тўғриланади (Дориларнинг икки томонлама йўналган ўзаро таъсири га қаранг).
Кларитромицинни бошқа дори воситаларининг фармакокинетикасига таъсири.
Антиаритмик воситалар
Постмаркетинг ҳисоботларининг натижаларига кўра, кларитромицинни хинидин ёки дизопирамид билан бир вақтда қабул қилинганда пируэт турдаги тахикардия ривожланиши ҳоллари қайд этилган.
Кларитромицинни ушбу препаратлар билан бир вақтда қабул қилинганда, ҚТ-интервалини узайишини аниқлаш мақсадида электрокардиограммани мониторингини ўтказиш керак.
Шунингдек кларитромицинни бундай препаратлар билан қабул қилиш вақтида уларнинг зардобдаги миқдорини назорат қилиш керак.
Постмаркетинг ҳисоботларда кларитромицин ва дизопирамидни бир вақтда қабул қилинганда гипогликемия ҳоллари қайд этилган.
Шу сабабли, кларитромицин ва дизопирамидни бир вақтда қабул қилинганда қонда глюкоза миқдорини назорат қилиш керак.
Перорал гипогликемик воситалар ва инсулин
Натеглинид ва репаглинид каби, айрим гипогликемик препаратлар билан бир вақтда қўлланганда, CЙП3А энзими ингибиция қилиниши мумкин ва гипогликемияни чақириши мумкин.
Глюкоза миқдорини синчковлик билан назорат қилиш тавсия этилади.
CЙП3А билан ўзаро таъсири
CЙП3А ингибитори сифатида маълум бўлган кларитромицинни, асосан CЙП3А таъсири остида метаболизмга учрайдиган дори препаратлари билан бир вақтда қабул қилиш ҳам терапевтик, ҳам ножўя таъсирларини кучайтириши ёки узайтириши билан бирга бундай препаратларнинг контентрациясини ошириши мумкин.
Кларитромицинни CЙП3А энзими субстрати, айниқса, агар бундай CЙП3А энзими субстрати тор терапевтик диапазонга эга бўлган (масалан, карбамазепин) ёки субстрат асосан бу энзим таъсири остида метаболизмга учрайдиган бошқа препаратларни қабул қилаётган пациентларда эҳтиёткорлик билан буюрилади.
Кларитромицинни бир вақтда қабул қилинганда препаратларнинг, асосан CЙП3А таъсири остида метаболизмга учрайдиган препаратларнинг дозасига тузатиш киритиш керак, имконияти бўлганида уларнинг плазмадаги миқдорини назорат қилиш керак.
Маълумки, қуйидаги препаратлар ва препаратлар синфи ёки CЙП3А изоэнзими таъсири остида метаболизмга учрайди, ёки эҳтимол улар таъсири остида метаболизмга учрайди: алпразолам, астемизол, карбамазепин, тилостазол, тизаприд, тиклоспорин, дизопирамид, шохкуя алкалоидлари, ловастатин, метилпреднизолон, мидазолам, омепразол, перорал антикоагулянтлар (масалан, варфарин), атипик антипсихотик воситалар (масалан, кветиапин), пимозид, хинидин, рифабутин, силденафил, симвастатин, такролимус, терфенадин, триазолам ва винбластин.
Ушбу рўйҳат якуний эмас.
Цитохром Р450 тизимида бошқа изоэнзимлар орқали шундай усулда ўзаро таъсирлашадиган препаратларга фенитоин, теофиллин ва валпроат киради.
Омепразол
Кларитромицин (ҳар 8 соатдан 500 мг) ва омепразол (ҳар куни 40 мг) қабул қилган соғлом кўнгиллиларда ўтказилган тадқиқот натижалари мавжуд.
Кларитромицин билан бир вақтда қабул қилинганда омепразолнинг плазмадаги мувозанат контентрациясини ошиши (Смах, АУC0-24 ва т1/2 мувофиқ 30%, 89% ва 34% га) ошиши кузатилган.
Меъдада рН кўсаткичининг ўртача қиймати омепразолни алоҳида қабул қилганда 5,2 ни, кларитромицин билан бирга қабул қилинганда 5,7 ни ташкил қилган.
Силденафил, тадалафил ва варденафил
Ушбу фосфодиестераза ингибиторларининг ҳар бири ҳеч бўлмаганда CЙП3А томонидан қисман метаболизмга учрайди, у ўз навбатида кларитромицин томонидан ингибиция қилишига мумкин.
Силденафил, тадалафил ёки варденафилни кларитромицин билан бир вақтда қабул қилиш, эҳтимол фосфодиестераза ингибиторининг экспозициясини ошишини чақирса керак.
Силденафил, тадалафил ёки варденафилни кларитромицин билан бир вақтда қабул қилганда бу препаратларнинг дозасига тузатиш киритиш талаб этилиши мумкин.
Теофиллин, карбамазепин
Клиник тадқиқотларнинг натижалари, кларитромицинни билан бир вақтда қабул қилинганда теофиллин ва карбамазепиннинг қонда айланиб юрадиган контентрациясини бироз, аммо статистик ишончли равишда (р≤0,05) ошишини кўрсатган.
Толтеродин
Толтеродин асосан титохром Р450 нинг 2Д6-изоформаси (CЙП2Д6) томонидан метаболизмга учрайди.
Аммо CЙП2Д6 ферменти бўлмаган субпопуляцияда метаболизм CЙП3А томонидан амалга оширилади.
Бундай популяцияда CЙП3А ингибиция қилиниши зардобда толтеродиннинг аҳамиятли даражада ошишини чақиради.
Бундай ҳолларда кларитромицин каби CЙП3А ингибиторлари билан бир вақтда қабул қилинганда толтеродиннинг дозасини камайтириш талаб этилиши мумкин.
Триазолбензодиазепинлар (масалан, алпрозолам, мидазолам, триазолам)
Таблетка шаклидаги кларитромицин (кунига икки марта 500 мг) билан бир вақтда мидазоламни вена ичига юборилганда АУC 2,7 марта ва перорал юборилганда 7 марта ошишини кўрсатувчи маълумотлар мавжуд.
Мидазолам ва кларитромицинни перорал бир вақтда қабул қилиш мумкин эмас.
Агар кларитромицин қабул қилинганда мидазолам вена ичига юборилса, зарурати бўлганида дозага тузатиш киритиш учун пациентнинг кўрсаткичларини синчковлик билан кузатиш керак.
Шунга ўхшаш эҳтиёткорлик чоралари CЙП3А ёрдамида метаболизмга учрайдиган бошқа бензодиазепинлар, шу жумладан триазолам ва алпразоламга ҳам тааллуқлидир.
Чиқарилиши CЙП3А га боғлиқ бўлмаган бензодиазепинлар (темазепам, нитразепам, лоразепам) учун кларитромицин билан ўзаро таъсирининг эҳтимоли кам.
Кларитромицин ва триазоламни бир вақтда қабул қилганда марказий нерв тизими томонидан нохуш кўринишлар (масалан, уйқучанлик ва онгни чалкашиши) дан далолат берувчи постмаркетинг хабарлари мавжуд.
Марказий нерв тизими томонидан фармакологик самараларни кучайиши мумкинлигини эътиборга олиб, пациентни кузатиш керак.
Ўзаро таъсирнинг бошқа турлари
Колхицин
Колхицин CЙП3А учун ҳам, р-гликопротеинининг эффлюкс ташувчиси учун ҳам субстрат ҳисобланади.
Кларитромицин ва бошқа макролидлар CЙП3А ва р-гликопротеин ингибитори эканлиги маълум.
Кларитромицин ва колхицинни бир вақтда қабул қилинган ҳолларда р-гликопротеин ва CЙП3А ни кларитромицин томонидан ингибирланиши колхициннинг экспозициясини ошишига олиб келиши мумкин.
Кларитромицин ва колхицинни бирга қабул қилганда, айниқса кекса пациентларда, шу жумладан буйрак етишмовчилиги фонида колхицинли токциклик ҳақида постмаркетинг хабарлари мавжуд.
Баъзи пациентларда ўлим ҳоллари кузатилган.
Кларитромицин ва колхицинни бирга қабул қилиш мумкин эмас (“Қўллаш мумкин бўлмаган ҳолатлар”, “Махсус кўрсатмалар”га қаранг).
Дигоксин
Дигоксин р-гликопротеин ташувчиси учун субстрат ҳисобланади.
Маълумки, кларитромицин р-гликопротеин ингибитори ҳисобланади.
Кларитромицин ва дигоксинни бир вақтда қабул қилган ҳолларда р-гликопротеинни кларитромицин томонидан ингибиция қилиниши, дигоксиннинг экспозициясини ошишига олиб келиши мумкин.
Постмаркетинг кузатувларнинг натижалари ҳам дигоксин ва кларитромицинни бир вақтда қабул қилинганда зардобда дигоксиннинг контентрациясини ошишини тасдиқлайди.
Бунда баъзи пациентларда дигоксинли интоксикациянинг клиник белгилари, шу жумладан потентиал фатал аритмиялар намоён бўлган.
Дигоксин ва кларитромицинни билан бир вақтда қабул қилинганда зардобда дигоксиннинг контентрациясини синчковлик билан назорат қилиш керак.
Зидовудин
Таблетка шаклидаги кларитромицинни ва зидовудинни ОИТВ-инфектияланган катта пациентлар томонидан бир вақтда перорал қабул қилинганда зидовудиннинг мувозанатли контентрациясини пасайишига олиб келиши мумкин.
Кларитромицин зидовудин билан бир вақтда перорал қабул қилинганда зидовудинни сўрилишига таъсир қилиши сабабли, ҳар бир препаратни қабул қилиш орасида тўрт соатлик танаффусни таъминлаган ҳолда, бу ўзаро таъсир аҳамиятли даражада бартараф этилиши мумкин.
ОИТВ-инфектияланган болаларда кларитромициннинг суспензиясини зидовудин ёки дидеоксиинозин билан бир вақтда қабул қилинганда бундай ўзаро таъсир пайдо бўлмайди.
Кларитромицинни вена ичига юборилганда бундай ўзаро таъсирнинг эҳтимоли жуда кам.
Фенитоин ва валпроат
Кларитромицин каби CЙП3А ингибиторлари ва метаболизмида амалий жиҳатдан CЙП3А иштирок этмайдиган препаратлар (масалан, фенитоин ва валпроат) ўртасида ўзаро таъсирлар ҳақида спонтан ва чоп этилган хабарлар мавжуд.
Бундай препаратларни кларитромицин билан бир вақтда буюрилганда қон зардобида уларнинг миқдорини назорат қилиш тавсия этилади.
Зардобда бу препаратларнинг миқдорини ошиши ҳақида хабар берилган.
Дори препаратлари билан икки томонлама йўналган ўзаро таъсири
Атазанавир
Кларитромицин ҳам, атазанавир ҳам CЙП3А субстрати ва ингибитори ҳисобланади.
Ушбу препаратлар ўртасида икки томонлама йўналган ўзаро таъсир мавжудлиги тасдиқланган.
Кларитромицин (кунига икки марта 500 мг) ва атазанавирни (кунига бир марта 400 мг) бир вақтда қабул қилиш, кларитромициннинг экспозициясини икки марта ошиши, 14-ОН-кларитромициннинг экспозициясини 70% га пасайиши ва атазанавирнинг АУC ни 28% га ошишига олиб келади.
Кларитромициннинг терапевтик диапазони кенглиги туфайли буйрак функтияси нормал бўлган пациентларда унинг дозасини камайтириш талаб этилмайди.
Креатинин клиренси минутига 30 дан 60 мл гача бўлганда кларитромициннинг мувофиқ дори шаклини қўллаш йўли билан кларитромициннинг дозаси 75% га камайтирилиши керак.
Протеаза ингибиторлари билан бирга қўлланганда кларитромициннинг дозаси кунига 1000 мг дан ошмаслиги керак.
Калтий каналлари блокаторлари
Артериал гипотензия пайдо бўлиши хавфи сабабли, метаболизмида CЙП3А4 иштирок этувчи калтий каналларининг блокаторлари (масалан, верапамил, амлодипин, дилтиазем) билан кларитромицинни бирга эҳтиёткорлик билан буюриш тавсия этилади.
Ўзаро таъсир қон плазмасида кларитромициннинг ҳам ва калтий каналлари блокаторининг ҳам контентрациясини ошишига олиб келиши мумкин.
Кларитромицин ва верапамилни бир вақтда қабул қилган пациентларда артериал гипотензия, брадиаритмия ва лактатацидозни пайдо бўлиши ҳақида хабарлар мавжуд.
Итраконазол
Кларитромицин ҳам, итраконазол ҳам CЙП3А субстрати ва ингибитори ҳисобланади, шунинг учун ушбу препаратлар орасида икки томонлама йўналган ўзаро таъсир пайдо бўлади.
Кларитромицин плазмада итраконазолнинг миқдорини ошишини чақириши, итраконазол эса плазмада кларитромициннинг миқдорини ошишини чақириши мумкин.
Итраконазол ва кларитромицинни бир вақтда қабул қилаётган пациентлар кучайган ёки таъсири узайтирилган фармакологик ўзаро таъсирнинг белгилари ёки симптомларини аниқлаш учун синчковлик билан кузатув остида бўлишлари керак.
Саквинавир
Кларитромицин ҳам, саквинавир ҳам CЙП3А субстрати ва ингибитори ҳисобланади.
Ушбу препаратлар ўртасида икки томонлама йўналган ўзаро таъсир мавжудлиги тасдиқланган.
12 та соғлом кўнгиллиларда ўтказилган тадқиқотлар кларитромицинни (кунига икки марта 500 мг) ва саквинавирни (юмшоқ желатин капсула шаклида, кунига уч марта 1200 мг) бир вақтда қабул қилиш, саквинавирни алоҳида қабул қилишга нисбатан саквинавирнинг мувозанатли АУC ва Cмах кўрсаткичларини мувофиқ 177% ва 187% га ошишини кўрсатган.
Кларитромицинни алоҳида қабул қилишга нисбатан, бирга қабул қилинганда кларитромициннинг АУC ва Cмах кўрсаткичлари тахминан 40% га ошган.
Тадқиқот натижалари текширилаётган дозаларда ва дори шаклларида қўлланганда дозага тузатиш киритиш талаб этилмайди.
Юмшоқ желатин капсула шаклидаги дориларнинг ўзаро таъсири самаралари саквинавирнинг қаттиқ желатин капсулалари шаклидаги кузатиладиган самараларга мос келмаслиги мумкин.
Фақат саквинавирни қўллагандаги дориларнинг ўзаро таъсири самаралари саквинавир ва ритонавир билан мажмуавий даволашдаги самараларга мос келмаслиги мумкин.
Агар саквинавир ритонавир билан бирга қўлланса, ритонавирни кларитромицинга бўлиши мумкин бўлган таъсирини эътиборга олиш керак (“Дориларнинг ўзаро таъсири”га қаранг).