Ўзаро таъсирнинг оғир оқибатлари ривожланиши мумкинлиги сабабли қуйидаги дори препараларни кларитромицин билан бирга қўллаш қатъиян маън этилади
Цисаприд, пимозид, астемизол, терфенадин
Кларитромицин ва тисапридни бир вақтда қабул қилган пациентларда тисаприднинг миқдорини ошиши аниқланган, бу ҚТ интервални узайишига ва юрак аритмияларига, шу жумладан юрак қоринчалари тахикардияси, юрак қоринчалари фибрилляцияси ва икки томонлама йўналган тахикардияга олиб келиши мумкин.
Шунга ўхшаш кўринишлар кларитромицин ва пимозидни бир вақтда қабул қилган пациентларда аниқланган.
Макролидлар терфенадиннинг метаболизмини ўзгартириб, унинг даражасини ошишига олиб келиши ҳақида хабар берилган, бу айрим ҳолларда ҚТ интервални узайиши, юрак қоринчалари тахикардияси, юрак қоринчалари фибрилляцияси ва пируэт турдаги қоринчалар тахикардияси каби аритмиялар билан кечган (“Қўллаш мумкин бўлмаган ҳолатлар” га қаранг).
14 нафар соғлом кўнгиллиларда ўтказилган бир тадқиқотнинг натижалари бўйича кларитромицин ва терфенадинни бирга қабул қилиш зардобда терфенадиннинг кислотали метаболитининг миқдорини икки-уч марта ошишига, шунингдек ҚТ интервалини узайишига олиб келган, бу клиник жиҳатдан кўринишларга олиб келмаган.
Шунга ўхшаш самара астемизол ва бошқа макролидларни бир вақтда қабул қилинганда кузатилган.
Шохкуя алкалоидлари
Постмаркетинг тадқиқотлар кларитромицин ва эрготамин ёки дигидроэрготаминни бир вақтда қўллаш вазоспазм ва оёқ-қўллар ва бошқа тўқималар, шу жумладан марказий нерв тизимини ишемияси билан характерланадиган ўткир эрготизм белгилари билан ассоциацияланган.
Кларитромицин ва шохкуя алкалоидларини бир вақтда қўллаш мумкин эмас (“Қўллаш мумкин бўлмаган ҳолатлар” га қаранг).
ГМГ-КоА-редуктаза ингибиторлари (статинлар):
Кларитромицинни ловастатин ёки симвастатин билан бирга қўллаш мумкин эмас (“Қўллаш мумкин бўлмаган ҳолатлар” га қаранг), чунки бу статинлар CЙП3А4 томонидан аҳамиятли даражада метаболизмга учрайди, кларитромицинни мавжудлиги эса уларнинг плазмадаги контентрациясини ошишини чақиради, шу сабабли миопатия, шу жумладан рабдомиолиз хавфи ошади.
Кларитромицинни юқорида кўрсатилган статинлар билан бир вақтда қабул қилган пациентларда рабдомиолизни пайдо бўлиш ҳоллари ҳақида хабарлар мавжуд.
Агар кларитромицинсиз даволашнинг иложи бўлмаса, кларитромицинни қабул қилиш вақтида ловастатин ёки симвастатинни қабул қилиш тўхтатилади.
Кларитромицинни статинлар билан бир вақтда эҳтиёткорлик билан буюриш керак.
Агар кларитромицин ва статинларни бир вақтда қабул қилиш лозим бўлса, статинларнинг минимал қайд этилган дозасини буюриш тавсия этилади.
CЙП3А томонидан метаболизмга учрамайдиган статин, масалан флувастатинни буюриш имкониятини кўриб чиқиш керак.
Беморларда миопатиянинг белгилари ва симптомларини кузатиш керак.
Бошқа тиббий препаратларнинг кларитромицинга таъсири
CЙП3А ни индуктияловчи препаратлар (масалан, рифампицин, фенитоин, карбамазепин, фенобарбитал, далачой) кларитромициннинг метаболизмини индуктиялаши мумкин.
Бу кларитромициннинг терапевтик даражасини пасайишига олиб келиши мумкин, бунинг натижасида унинг самарадорлиги камайиши мумкин.
Бундан ташқари, CЙП3А га кларитромициннинг ингибирловчи таъсирини ошиши сабабли CЙП3А индуктори миқдорини назорат қилиш талаб этилиши мумкин (шунингдек буюрилган CЙП3А4 ингибитори ҳақида мувофиқ маълумотга қаранг).
Маълумки, Рифамбутин ва кларитромицинни бир вақтда қабул қилиш зардобда рифамбутин миқдорини ошиши ва кларитромициннинг миқдорини камайиши, шунингдек увеитни ривожланиш хавфини ошишига олиб келади.
Қуйидаги препаратлар кларитромициннинг айланиб юрадиган контентрациясини ўзгаришини чақириши мумкин ёки ўзгаришини чақириши мумкин деб тахмин қилиниши маълум.
Кларитромициннинг дозасини тўғрилаш талаб этилиши ки бошқа даволаш вариантларини кўриб чиқиш керак.
Эфавирент, невирапин, рифампицин, рифамбутин ва рифапентин
Эфавирент, невирапин, рифампицин, рифабутин ва рифапентин каби титохром Р450 нинг кучли индукторлари кларитромициннинг метаболизмини кучайтириши мумкин, шу тариқа, унинг плазмадаги миқдорини камайтириб, айни вақтда микробиологик фаоллик намоён этувчи метаболити – 14(Р)-гидрокцикларитромицин (14-ОН-кларитромицин) нинг миқдорини оширади.
Кларитромицин ва 14-ОН-кларитромициннинг турли бактерияларга микробиологик таъсири фарқ қилиши сабабли, кларитромицинни энзимларнинг индукторлари билан бир вақтда қабул қилиш исталган терапевтик самарага тўсқинлик қилиши мумкин.
Этравирин
Этравирин қабул қилинганда кларитромициннинг экспозицияси пасаяди, унинг фаол метаболити – 14-ОН-кларитромициннинг контентрацияси эса ошади.
14-ОН-кларитромицин Мйcобаcтериум авиум мажмуаси (МАС) га нисбатан камроқ самарали бўлганлиги туфайли, препаратнинг ушбу патогенга бўлган умумий самарадорлиги ўзгариши мумкин.
Шу сабабли, МАС ни даволаш учун даволашнинг муқобил вариантрини кўриб чиқиш керак.
Флуконазол
21 нафар соғлом кўнгиллиларда ўтказилган синовлар шуни кўрсатдики, 200 мг флуконазолни кунига бир марта ва 500 мг кларитромицинни кунига икки марта бир вақтда қабул қилиш кларитромициннинг ўртача мувозанатли минимал контентрациясини (Смах), шунингдек эгри чизиқ остидаги майдон (АУC) ни мувофиқ 33% ва 18% га ошишига олиб келган.
Фаол метаболити 14-ОН-кларитромициннинг мувозанат контентрациялари флуконазол билан бирга қабул қилинганда сезиларли ўзгармаган.
Кларитромициннинг дозасини тўғрилаш талаб этилмайди.
Ритонавир
Фармакокинетикани ўрганиш бўйича тадқиқотлар, ҳар саккиз соатда 200 мг ритонавир ва ҳар 12 соатда кларитромицинни бир вақтда қабул қилиш кларитромициннинг мутаболизмини сезиларли ингибирланишига олиб келишини кўрсатди.
Ритонавир билан бирга қабул қилинганда кларитромициннинг Смах кўрсаткичи 31% га ошган, Смин кўрсаткичи 182% га пасайган, АУC кўрсаткичи 77% га ошган.
14-ОН-кларитромицинни ҳосил бўлишини деярли тўлиқ ингибирланиши аниқланган.
Кларитромициннинг кенг терапевтик диапазони туфайли, буйрак фаолияти нормал бўлган пациентларда дозани камайтириш талаб этилмайди.
Шундай бўлсада, буйрак фаолиятини бузилиши бўлган пациентларга дозани қуйидаги тўғрилашлар тавсия этилган: CЛCР кўрсаткичи минутига 30 дан 60 мл гача бўлган пациентларда кларитромициннинг дозаси 50% га камайтирилиши керак.
CЛCР кўрсаткичи минутига 30 мл дан кам бўлган пациентларда кларитромициннинг дозаси 75% га камайтирилиши керак.
Ритонавир билан бирга қабул қилинганда кларитромициннинг дозаси кунига 1 г дан ошмаслиги керак.
Буйрак етишмовчилиги бўлган пациентларда, агар фармакокинетик кучайтирувчи сифатида ритонавир ОИТВ-протеазанинг бошқа ингибиторлари, шу жумладан атазанавир ва саквинавир билан қўлланганда доза шу тариқа тўғриланади (Дориларнинг икки томонлама йўналган ўзаро таъсири га қаранг).
Кларитромицинни бошқа тиббий препаратларга таъсири.
Антиаритмик препаратлар
Постмаркетинг хабарларининг маълумотларига кўра, кларитромицинни хинидин ёки дизопирамид билан бир вақтда қабул қилинганда икки томонлама йўналган тахикардияни ривожланиш ҳоллари қайд этилган.
Кларитромицинни ушбу препаратлар билан бир вақтда қабул қилинганда ҚТ интервалини узайишини аниқлаш мақсадида электрокардиограммани мониторингини ўтказиш керак.
Шунингдек кларитромицинни бундай препаратлар билан қабул қилиш вақтида уларнинг зардобдаги миқдорини назорат қилиш керак.
Постмаркетинг ҳисоботларида кларитромицин ва дизопирамидни бир вақтда қабул қилинганда гипогликемия ҳоллари қайд этилган.
Шу сабабдан, кларитромицин ва дизопирамидни бир вақтда қабул қилинганда қонда глюкоза даражасини назорат қилиш керак.
Перорал гипогликемик воситалар ва инсулин
Натеглинид ва репаглинид каби айрим гипогликемик препаратлар билан бир вақтда қўллаганда, CЙП3А энзими ингибирланиши мумкин ва гипогликемияни чақириши мумкин.
Глюкоза миқдорини синчковлик билан назорат қилиш тавсия этилади.
CЙП3А билан ўзаро таъсири
Кларитромицин томонидан CЙП3А ингибирланиши туфайли, кларитромицинни асосан CЙП3А томонидан метаболизмга учрайдиган дори препаратлари билан бир вақтда қабул қилиш, терапевтик ҳам, ножўя таъсирларини ҳам кучайтириши ёки узайтириши билан бундай препаратларнинг контентрациясини ошириши мумкин.
Кларитромицинни CЙП3А энзимининг субстрати бўлган бошқа препаратларни, хусусан, агар бундай CЙП3А энзими субстратида тор терапевтик диапазон бўлса (масалан, карбамазепин) ёки субстрат асосан бу энзим таъсири остида метаболизмга учрайдиган бошқа препаратларни қабул қилаётган пациентларда эҳтиёткорлик билан буюрилади.
Кларитромицин билан бир вақтда қабул қилинган ҳолларда препаратларнинг, асосан CЙП3А таъсири остида метаболизмга учрайдиган препаратлар дозасини тўғрилаш керак.
Уларнинг плазмадаги контентрациясини назорат қилиш керак.
Маълумки, қуйидаги препаратлар ва препаратлар синфи ёки CЙП3А изоэнзими таъсири остида метаболизмга учрайди, ёки эҳтимол уларнинг таъсирида метаболизмга учраши мумкин: алпразолам, астемизол, карбамазепин, тилостазол, тисаприд, тиклоспорин, дизопирамид, қоракуя алкалоидлари, ловастатин, метилпреднизолон, мидазолам, омепразол, перорал антикоагулянтлар (масалан, варфарин), пимозид, хинидин, рифабутин, силденафил, симвастатин, такролимус, терфенадин, триазолам ва винбластин.
Ушбу рўйҳат якуний эмас.
Цитохром Р450 тизимида бошқа изоферментлари таъсиридаметаболизмга учровчи фенитоин, теофиллин ва валпроат қўлланганда ҳам ўзаро таъсирнинг бундай механизми аниқланган.
Омепразол
Кларитромицин (ҳар 8 соатдан 500 мг) ва омепразолни (ҳар куни 40 мг) қабул қилган катта ёшдаги соғлом кўнгиллиларда ўтказилган тадқиқот маълумотларига кўра, кларитромицин билан бир вақтда қабул қилганда омепразолнинг плазмадаги мувозанат контентрациясини (Смах, АУC0-24 ва т1/2 мувофиқ 30%, 89% ва 34% га) ошиши аниқланган.
Меъдада рН кўсаткичининг ўртача қиймати омепразолни алоҳида қабул қилинганда 5,2 ни, кларитромицин билан бирга қабул қилинганда 5,7 ни ташкил қилган.
Силденафил, тадалафил ва варденафил
Ушбу фосфодиестераза ингибиторларининг ҳар бири CЙП3А томонидан, ҳеч бўлмаганда қисман метаболизмга учрайди, у ўз навбатида кларитромицин томонидан ингибирланиши мумкин.
Силденафил, тадалафил ёки варденафилни кларитромицин билан бир вақтда қабул қилиш, эҳтимол фосфодиестераза ингибиторининг экспозициясини ошишини чақиради.
Силденафил, тадалафил ёки варденафилни кларитромицин билан бир вақтда қабул қилинганда бу препаратларнинг дозасини тўғрилаш талаб этилиши мумкин.
Теофиллин, карбамазепин
Клиник тадқиқотларнинг натижалари кларитромицин билан бир вақтда қабул қилганда теофиллин ва карбамазепиннинг қондаги контентрациясини бироз, аммо статистик ишончли равишда (р≤0,05) ошишини кўрсатган.
Толтеродин
Толтеродин асосан титохром Р450 нинг 2Д6-изоформаси (CЙП2Д6) томонидан метаболизмга учрайди.
Аммо CЙП2Д6 бўлмаган субпопуляцияда метаболизм CЙП3А томонидан амалга оширилади.
Бундай пациентларда CЙП3А ингибирланиши зардобда толтеродиннинг контентрациясини аҳамиятли даражада ошишини чақиради.
Бундай ҳолларда кларитромицин каби CЙП3А ингибиторлари билан бир вақтда қабул қилинганда толтеродиннинг дозасини камайтириш талаб этилиши мумкин.
Триазолбензодиазепинлар (масалан, алпрозолам, мидазолам, триазолам)
Таблетка шаклидаги кларитромицин (кунига икки марта 500 мг) билан бир вақтда мидазоламни вена ичига юборилганда АУC 2,7 марта ва перорал юборилганда 7 марта ошишини кўрсатувчи маълумотлар мавжуд.
Мидазолам ва кларитромицинни перорал бир вақтда қабул қилиш мумкин эмас.
Агар кларитромицин қабул қилинганида мидазолам вена ичига юборилса, зарурати бўлганида дозани тўғрилаш учун пациентнинг кўрсаткичларини синчковлик билан кузатиш керак.
Шунга ўхшаш эҳтиёткорлик чораларига CЙП3А ёрдамида метаболизмга учрайдиган бошқа бензодиазепинлар, шу жумладан триазолам ва алпразоламни қўллаганда ҳам амал қилиш лозим.
Чиқарилиши CЙП3А га боғлиқ бўлмаган бензодиазепинлар (темазепам, нитразепам, лоразепам) учун кларитромицин билан ўзаро таъсирини эҳтимоли кам.
Кларитромицин ва триазоламни бир вақтда қабул қилинганда марказий нерв тизими томонидан нохуш кўринишлар (масалан, уйқучанлик ва онгни чалкашиши) ҳақида далолат берувчи постмаркетинг хабарлари мавжуд.
Марказий нерв тизими томонидан фармакологик самараларни кучайиши мумкинлигини эътиборга олиб, пациентнинг кузатиш керак.
Аминогликозидлар
Кларитромицинни бошқа ототоксик препаратлар, айниқса аминогликозидлар билан эҳтиёткорлик билан қўллаш керак (“Махсус кўрсатмалар” га қаранг).
Колхицин
Колхицин CЙП3А учун ҳам, р-гликопротеинининг ташувчиси учун ҳам субстрат ҳисобланади.
Маълумки, кларитромицин ва бошқа макролидлар CЙП3А ва р-гликопротеин ингибитори ҳисобланади.
Кларитромицин ва колхицинни бир вақтда қабул қилган ҳолларда р-гликопротеин ва CЙП3А ни кларитромицин томонидан ингибирланиши колхициннинг экспозициясини ошишига олиб келиши мумкин.
Кларитромицин ва колхицинни бирга қабул қилинганда, айниқса кекса пациентларда, шу жумладан буйрак етишмовчилиги фонида колхицинли токциклик ҳақида постмаркетинг хабарлари мавжуд.
Баъзи пациентларда ўлим ҳоллари кузатилган.
Кларитромицин ва колхицинни бирга қабул қилиш мумкин эмас (“Қўллаш мумкин бўлмаган ҳолатлар”, “Махсус кўрсатмалар”га қаранг).
Дигоксин
Дигоксин р-гликопротеин ташувчиси учун субстрат ҳисобланади.
Маълумки, кларитромицин р-гликопротеин ингибиторидир.
Кларитромицин ва дигоксинни бир вақтда қабул қилган ҳолларда, р-гликопротеинни кларитромицин томонидан ингибирланиши дигоксиннинг экспозициясини ошишига олиб келиши мумкин.
Дигоксин ва кларитромицинни бир вақтда қабул қилинганда зардобда дигоксиннинг контентрациясини ошиши тўғрисида постмаркетинг кузатувларда хабар берилган.
Бунда баъзи пациентларда дигоксинли интоксикациянинг клиник белгилари, шу жумладан потентиал фатал аритмиялар намоён бўлган.
Дигоксин ва кларитромицинни билан бир вақтда қабул қилинганда, зардобда дигоксиннинг контентрациясини синчковлик билан назорат қилиш керак.
Зидовудин
Таблетка шаклидаги кларитромицинни ва зидовудинни ОИТВ-инфектияланган катта пациентлар томонидан бир вақтда перорал қабул қилиниши, зидовудиннинг мувозанат контентрациясини пасайишига олиб келиши мумкин.
Кларитромицин зидовудин билан бир вақтда перорал қабул қилинганда зидовудиннинг сўрилишига таъсир қилиши туфайли, ҳар бир препаратни тўрт соатлик танаффус қилиб, агар кларитромицин ва зидовудинни навбатма-навбат қабул қилинса, бу ўзаро таъсир аҳамиятли даражада бартараф этилиши мумкин.
ОИТВ-инфектияланган болаларда кларитромициннинг суспензиясини зидовудин ёки дидеоксиинозин билан бир вақтда қабул қилганда бундай ўзаро таъсир юз бермайди.
Кларитромицинни вена ичига юборилганда бундай ўзаро таъсирнинг эҳтимоли жуда кам.
Фенитоин ва валпроат
Кларитромицин каби, CЙП3А ингибиторлари ва метаболизмида назарий жиҳатдан CЙП3А иштирок этмайдиган препаратлар (масалан, фенитоин ва валпроат) ўртасида ўзаро таъсирлар ҳақида спонтан ва чоп этилган хабарлар мавжуд.
Бундай препаратларни кларитромицин билан бир вақтда буюрилганда қон зардобида уларнинг миқдорини назорат қилиш тавсия этилади.
Зардобда бу препаратларнинг миқдорини ошиши ҳақида хабар берилган.
Дори препаратлари билан икки томонлама йўналган ўзаро таъсири
Атазанавир
Кларитромицин ҳам, атазанавир ҳам CЙП3А субстрати ва ингибитори ҳисобланади.
Ушбу препаратлар ўртасида икки томонлама йўналган ўзаро таъсир мавжудлиги тасдиқланган.
Кларитромицин (кунига икки марта 500 мг) ва атазанавирни (кунига бир марта 400 мг) бир вақтда қабул қилиш кларитромициннинг экспозициясини икки марта ошиши, 14-ОН-кларитромициннинг экспозициясини 70% га пасайиши ва атазанавирнинг АУC ни 28% га ошишига олиб келади.
Кларитромициннинг терапевтик диапазони кенглиги туфайли буйрак фаолияти нормал бўлган пациентларда унинг дозасини камайтиришга зарурат йўқ.
Креатинин клиренси минутига 30 дан 60 мл гача бўлганда кларитромициннинг мувофиқ дори шаклини қўллаш йўли билан кларитромициннинг дозаси 75% га камайтирилиши керак.
Протеаза ингибиторлари билан бирга қўлланганда кларитромициннинг дозаси кунига 1000 мг дан ошмаслиги керак.
Калтий каналлари блокаторлари
Артериал гипотензия пайдо бўлиши хавфи сабабли, метаболизмида CЙП3А4 иштирок этувчи калтий каналлари блокаторлари (масалан, верапамил, амлодипин, дилтиазем) билан кларитромицинни бирга эҳтиёткорлик билан буюриш тавсия этилади.
Ўзаро таъсир қон плазмасида кларитромициннинг ҳам ва калтий каналлари блокаторининг ҳам контентрациясини ошишига олиб келиши мумкин.
кларитромицин ва верапамилни бир вақтда қабул қилган пациентларда артериаол гипотензия, брадиаритмия ва лактатацидозни пайдо бўлиши ҳақида хабарлар мавжуд.
Итраконазол
Кларитромицин ҳам, итраконазол ҳам CЙП3А субстрати ва ингибитори ҳисобланади, шунинг учун ушбу препаратлар орасида икки томонлама йўналган ўзаро таъсир пайдо бўлади.
Кларитромицин плазмада итраконазолнинг миқдорини ошишини чақириши, итраконазол эса плазмада кларитромициннинг миқдорини ошишини чақириши мумкин.
Итраконазол ва кларитромицинни бир вақтда қабул қилаётган пациентлар кучайган ёки таъсири узайтирилган фармакологик ўзаро таъсирнинг белгилари ёки симптомларини аниқлаш учун синчковлик билан кузатув остида бўлишлари керак.
Саквинавир
Кларитромицин ҳам, саквинавир ҳам CЙП3А субстрати ва ингибитори ҳисобланади.
Ушбу препаратлар ўртасида икки томонлама йўналган ўзаро таъсир мавжудлиги тасдиқланган.
12 та соғлом кўнгиллиларда ўтказилган тадқиқотлар, кларитромицинни (кунига икки марта 500 мг) ва саквинавирни (юмшоқ желатин капсула шаклида, кунига уч марта 1200 мг) бир вақтда қабул қилиш, саквинавирни алоҳида қабул қилишга нисбатан саквинавирнинг мувозанат АУC ва Cмах кўрсаткичларини мувофиқ 177% ва 187% га ошишини кўрсатган.
Кларитромицинни алоҳида қабул қилинишга нисбатан, кларитромициннинг АУC ва Cмах кўрсаткичлари тахминан 40% га ошган.
Тадқиқот натижалари, текширилаётган дозаларда ва дори шаклларида қўлланганда дозани тўғрилаш талаб этилмаслигини кўрсатди.
Юмшоқ желатин капсула шаклидаги дориларнинг ўзаро таъсири самаралари, қаттиқ желатин капсулалари шаклидаги саквинавирни ишлатилганда кузатиладиган самараларга мос келмаслиги мумкин.
Фақат саквинавирни қўллагандаги дориларнинг ўзаро таъсири самаралари саквинавир ва ритонавир билан мажмуавий даволашдаги самараларга мос келмаслиги мумкин.
Агар саквинавир ритонавир билан бирга қўлланса, ритонавир ва кларитромицинга нисбатан бўлиши мумкин бўлган таъсирини эътиборга олиш керак (“Дориларнинг ўзаро таъсири”га қаранг).