антигипертензив восита (бета-адреноблокатор)

S07AV07.

Сўрилиши Бисопролол меъда-ичак йўллари (МИЙ) дан деярли тўлиқ (>90%) сўрилади. Ичга қабул қилинганидан кейин унинг биокираолишлиги тахминан 85-90% ни ташкил қилади; овқат қабул қилиш биокираолишлигига таъсир қилмайди. Биокираолишлиги тўғри чизиқли кинетикани намоён қилади, бунда унинг қон плазмасидаги концентрацияси 5 мг дан 20 мг гача дозалар диапазонида, юборилган дозага пропорционал кўринишида намоён бўлади. Қон плазмасидаги Cмах га 2-3 соат ўтгач эришилади. Тақсимланиши Бисопролол етарлича кенг тақсимланади. Вд  3,5 л/кг ни ташкил қилади. Плазма оқсиллари билан боғланиши тахминан 35% га етади; қон хужайралари томонидан қамраб олиниши кузатилмайди. Метаболизми Кейинги конъюгациясиз оксидланиш йўли бўйича метаболизмланади; жигар орқали “биринчи ўтишда” кам даражада метаболизмланади (тахминан 10-15% даражасида). Барча метаболитлари кучли қутбликка эга. Қон плазмаси ва сийдикда аниқланадиган асосий метаболитлари фармакологик фаоллик намоён қилмайди. Ин витро шароитида одам жигари микросомалари билан экспериментлар натижасида олинган маълумотлар, бисопрололни биринчи навбатда CЙП3А4 ёрдамида (тахминан 95%) метаболизмланишини кўрсатди, CЙП2Д6 эса бу жараёнда деярли аҳамиятга эга эмас. Чиқарилиши Бисопрололнинг клиренси уни буйраклар орқали ўзгармаган модда кўринишида чиқарилиши (тахминан 50%) ва жигарда метаболитларга қадар оксидланиши (тахминан 50%) ўртасидаги мувозанат билан аниқланади, улар кейин шунингдек буйраклар орқали чиқарилади. Умумий клиренси соатига 15,6±3,2 л ни ташкил қилади, бунда буйрак клиренси соатига 9,6±1,6 л га тенг, Т1/2 10-12 соатни ташкил қилади.

Артериал гипертензия;Юрак ишемик касалликлари (ЮИК): стенокардия ҳуружларини олдини олиш;сурункали юрак етишмовчилигида қўлланади.

Бисомор препаратини ичга, эрталаб наҳорга, чайнамасдан 5-10 мг дан кунига бир марта қўлланади. Катталар учун максимал доза суткада 20 мг ни ташкил қилади. Буйраклар функциясини бузилиши бўлган пациентларда КК минутига 20 мл дан камлигида ёки жигар фаолиятини яққол бузилишларида Бисоморнинг суткалик дозаси     10 мг ни ташкил қилади. Сурункали юрак етишмовчилигида (СЮЕ) Бисомор препаратининг бошланғич дозаси    1,25 мг ни ташкил қилади, кунига бир марта бир ҳафта давомида; иккинчи ҳафта давомида – суткада 2,5 мг; учинчи ҳафта давомида – 3,75 мг; 4-8 ҳафтада – 5 мг, 9-12 ҳафта – 7,5 мг, кейинчалик 10 мг ни ташкил қилади.

Нерв тизими томонидан: тез-тез эмас – юқори чарчоқлик, астения, бош айланиши, бош оғриғи, уйқучанлик ёки уйқусизлик, депрессия, кам ҳолларда – галлюцинациялар, “даҳшатли” туш кўришлар, тиришишлар. Сезги аъзолари томонидан: кам ҳолларда – кўришни бузилиши, кўз ёши суюқлигининг секрециясини камайиши, кўзларнинг қуруқлиги ва оғриқлиги; жуда кам ҳолларда – конъюнктивит. Юрак-қон томир тизими томонидан: жуда тез-тез – синусли брадикардия, тез-тез – артериал босимни (АБ) пасайиши, ангиоспазмни кўринишлари (периферик қон айланишининг бузилишларини кучайиши, оёқларни совуши, парестезиялар), тез-тез эмас – АВ-ўтказувчанликни бузилиши, ортостатик гипотензия, сурункали юрак етишмовчилигини декомпенсацияси, периферик шишлар. Овқат ҳазм қилиш тизими томонидан: тез-тез – оғиз бўшлиғи шиллиқ қаватининг қуруқлиги, кўнгил айниши, қусиш, диарея, қабзият; кам – гепатит. Нафас аъзолари томонидан: тез-тез эмас – юқори дозаларда буюрилганида нафасни қийинлашиши (селективликни йўқолиши) ва/ёки мойиллиги бўлган пациентларда – ларинго- ва бронхоспазм; кам ҳолларда – бурунни битиши. Эндокрин тизими томонидан: гипергликемия (инсулинга қарам бўлмаган қандли диабетли беморларда), гипогликемия (инсулин қабул қилувчи беморларда). Аллергик реакциялар: кам ҳолларда – қичишиш, тошма, эшакеми. Тери қопламалари томонидан: кам ҳолларда – тер ажралишини кучайиши, тери гиперемияси, жуда кам ҳолларда – псориазсимон тери реакциялари, псориаз симптомларини зўрайиши, аллопеция. Суяк-мушак тизими томонидан: тез-тез эмас – мушак кучсизлиги, болдир мушакларини тиришишлари, артралгия. Лаборатория кўрсаткичлари: кам ҳолларда – “жигар” трансаминазалари фаоллигини ошиши, триглицеридлар даражасини ошиши, алоҳида ҳолларда – тромбоцитопения, агранулоцитоз. Ҳомилага таъсири: она қорнида ўсишини кечикиши, гипогликемия, брадикардия. Бошқалар: потенцияни бузилиши, “бекор қилиш” синдроми (стенокардия хуружларини кучайиши, АБ ни ошиши).

Ўткир юрак етишмовчилиги;декомпенсация босқичидаги сурункали юрак етишмовчилиги;юрак фаолиятини бузилиши чақирган шок (кардиоген шок);коллапс;ИИ ва ИИИ даражали АВ-блокада, электрокардиостимуляторсиз;Синус тугунини заифлиги синдроми (СТЗС);синоатриал блокада;яққол брадикардия (ЮҚТ <50 зарб/мин);АБ ни яққол пасайиши (систолик АБ <90 мм сим.уст.);анамнездаги бронхиал астма ва ўпкани сурункали обструктив касалликларини (ЎСОК) оғир шакллари;периферик қон айланишини бузилишларининг кечки босқичлари, Рейно касаллиги;феохромоцитома (алфа-адреноблокаторларини бир вақтда ишлатишсиз);метаболик ацидоз;МАО ингибиторларини бир вақтда қабул қилиш (В тур МАО ингибиторларидан ташқари);болалик ва 18 ёшгача бўлган ўсмирлик ёши (самарадорлиги ва хавфсизлиги аниқланмаган);бисопрололга ёки препаратнинг ҳар қандай компонентига ва бошқа бета-адреноблокаторларга юқори сезувчанликда қўллаш мумкин эмас.

Иммунотерапияда ишлатиладиган аллергенлар ёки тери синамалари учун аллергенларнинг экстрактлари, бисопролол олаётган беморларда оғир тизимли аллергик реакциялар ёки анафилакцияни пайдо бўлиши хавфини оширади.Вена ичига юбориш учун ёд сақловчи рентгеноконтраст дори воситалари анафилактик реакциялар ривожланиши хавфини оширади.Вена ичига юбориш учун фенитоин, умумий ингаляцион анастезия учун дори восилари (углеводородларнинг ҳосилалари) кардиодепрессив таъсирининг яққоллигини ва АБ ни пасайиши эҳтимолини оширади.Инсулин ва перорал гипогликемик дори воситаларининг самарадорлигини оширади, ривожланаётган гипогликемия симптомларини (тахикардия, АБ ни ошиши) ниқоблайди.Лидокаин ва ксантинларнинг клиренсини пасайтиради ва плазмада уларнинг концентрациясини оширади, айниқса дастлабки чекиш таъсири остида теофиллиннинг юқори клиренси бўлган беморларда.Гипотензив самарани НЯҚП (На+ тутилиши ва буйраклар томонидан Пг нинг синтезини блокадаси), глюкокортикостероидлар ва эстрогенлар (натрийни тутилиши) сусайтирадилар.Юрак гликозидлари, метилдопа, резерпин, гуанфацин, калций каналларини “секин” блокаторлари (ККСБ) (верапамил, дилтиазем), амиодарон ва бошқа антиаритмик дори воситалари брадикардия, АВ-блокада, юракни тўхташи ва юрак етишмовчилиги ривожланиши хавфини ёки чуқурлашишини оширадилар.Нифедипин АБ ни аҳамиятли пасайишига олиб келади.Диуретиклар, клонидин, симпатолитиклар, гидралазин ва бошқа гипотензив дори воситалари АБ ни хаддан зиёд пасайишига олиб келишлари мумкин.Қутбсизлантирмайдиган миорелаксантларнинг таъсирини ва кумаринларнинг антикоагулянт самарасини чўзади.Уч ва тўрт циклик антидепрессантлар, антипсихотик дори воситалари, этанол, седатив ва уйқу дори воситалари МНТ сусайишини кучайтирадилар.Гипотензив таъсирини аҳамиятли кучайиши оқибатида МАО ингибиторлари билан бир вақтда қўллаш тавсия қилинмайди. МАО ингибиторлари ва бисопролол билан даволаш орасидаги танаффус камида 14 кунни ташкил қилиши керак.Шохкуянинг гидратланмаган алкалоидлари периферик қон айланишининг бузилишларини ривожланиш хавфини оширади.Эрготамин периферик қон айланишининг бузилишларини ривожланиш хавфини оширади; сулфасалазин плазмада бисопрололнинг концентрациясини оширади; рифампицин Т1/2 ни қисқартиради.

Бисомор қабул қилаётган беморларнинг назорати ЮҚТ ва АБ ни (даволашни бошида – ҳар куни, сўнгра 3-4 ойда 1 марта), ЭКГ, қандли диабети бўлган беморларда қонда глюкозанинг миқдори билан (4-5 ойда 1 марта) кузатишни ўз ичига олиши керак. Кекса пациентларда буйраклар функциясини кузатиш (4-5 ойда 1 марта) тавсия қилинади. Сурункали юрак етишмовчилигини 1,25 мг дозада даволаш бошланганидан кейин пациент 4 соат давомида текширилиши керак (ЮҚТТ, АБ, ЭКГ). Беморни ЮҚТни ҳисоблаш усулига ўргатиш ва ЮҚТ минутига 50 зарбдан камайганида шифокор маслаҳати кераклиги ҳақида огоҳлантирилиши керак. Ёмон бронх-ўпка анамнези бўлган беморларда Бисомор препарати билан даволашни бошлашдан олдин ташқи нафас фаолиятини текширишни ўтказиш керак. Тахминан 20% стенокардияли беморларда бета-адреноблокаторлар самарасиз. Асосий сабаблари – ишемиянинг паст бўсағаси билан оғир коронар атеросклероз (ЮҚТ минутига 100 дан кам) ва субендокардиал қон оқимини бузувчи чап қоринча охирги диастолик босими (ОДБ) юқори. “Чекувчиларда” бета-адреноблокаторларнинг самарадорлиги паст. Контакт линзалардан фойдаланадиган беморлар, даволаш фонида кўзёши суюқлигини ҳосил бўлишини камайиши мумкинлигини ҳисобга олишлари керак. Феохромацитомали беморларда Бисомор ишлатилганида парадоксал артериал гипертензиянинг ривожланишини хавфи бор (агар олдиндан самарали алфа-адреноблокадага эришилмаган бўлса) Тиреотоксикозда Бисомор тиреотоксикознинг айрим клиник белгиларини (масалан, тахикардияни) ниқоблаши мумкин. Тиреотоксикозли беморларда препаратни кескин бекор қилиш мумкин эмас, чунки симптоматикани кучайтириши мумкин. Қандли диабетда Бисомор препарати гипогликемия чақирган тахикардияни ниқоблаши мумкин. Носелектив бета-адреноблокаторлардан фарқли равишда инсулин чақирган гипогликемияни амалда кучайтирмайди ва қон плазмасида глюкоза миқдорини нормал даражагача тикланишини кечиктирмайди. Бисомор ва клонидин бир вақтда қабул қилинганида, клонидинни қабул қилиш, бисопролол бекор қилинганидан кейин фақат бир неча кун ўтгач тўхтатилиши мумкин. Ёмон аллергологик анамнез фонида ўта юқори сезувчанлик реакциялар яққоллигини кучайиши ва эпинефриннинг одатдаги дозаларидан самара бўлмаслиги мумкин. Режали жарроҳлик даволашни ўтказиш зарур бўлган ҳолларда Бисомор препаратини бекор қилиш умумий анастезияни бошлашдан 48 соат олдин ўтказилади. Агарда бемор Бисомор препаратини операциядан олдин қабул қилган бўлса, унга умумий анастезия учун минимал манфий инотроп таъсирга эга бўлган дори воситасини танлаш керак. Н.вагус нинг реципрок фаолланишини вена ичига атропинни (1-2 мг) юбориш билан бартараф қилиш мумкин. Катехоламинларнинг заҳираларини пасайтирувчи дори воситалари (масалан, резерпин), бета-адреноблокаторларнинг таъсирини кучайтириши мумкин, шунинг учун бундай дори воситаларини бирга қабул қилаётган беморлар, артериал гипотензия ёки брадикардияни аниқлаш учун шифокорнинг доимий назорати остида бўлишлари керак. Бронхоспастик касалликлари бўлган беморларга бошқа гипотензив дори воситаларини ўзлаштираолмаслик ва/ёки самарасизлиги ҳолида, кардиоселектив дори воситаларини буюриш мумкин, лекин бунда дозалашни қатъий кузатиш керак. Дозани ошириб юборилиши бронхоспазмни ривожланиши билан хавфли. Кекса ёшли беморларда ўсиб борувчи брадикардия (минутига 50 дан кам), артериал гипотензия (систолик АБ 100 мм сим. уст. паст), АВ-блокада, бронхоспазм, қоринчалар аритмияси, жигар ва буйраклар функциясини оғир бузилишлари пайдо бўлган ҳолда, Бисоморнинг дозасини камайтириш ёки даволашни тўхтатиш керак. Бета-адреноблокаторларни қабули чақирган депрессия ривожланганида даволашни тўхтатиш тавсия қилинади. Оғир аритмиялар ва миокард инфарктини ривожланиши хавфи туфайли, Бисомор билан даволашни кескин тўхтатиш мумкин эмас. Бекор қилиш аста-секин 2 ҳафта ва ундан ортиқ вақт давомида дозани пасайтириб ўтказилади (доза 3-4 кунда 25% га пасайтирилади). Бисомор препаратини ҳомиладорлик ва лактацияда, агар она учун фойда ҳомила ва болада ножўя самараларини ривожланиш хавфидан юқори бўлганида қўллаш мумкин. Қон ва сийдикда катехоламинлар, норметанефрин ва ванилилминдал кислотаси миқдорини; антинуклеар антителолар титрларини текшириш олдидан Бисоморни бекор қилиш керак. Бисомор билан даволаш даврида автотранспортни ҳайдаш ва диққатни юқори жамлашни ва психомотор реакциялар тезлигини талаб қилувчи потенциал хавфли бошқа фаолият турлари билан шуғулланишда эҳтиёткорликка риоя қилиш керак. Препарат болалар ололмайдиган жойда сақлансин ва яроқлилик муддати ўтгач ишлатилмасин.

Қуруқ, ёруғликдан ҳимояланган жойда, 25°С дан юқори бўлмаган ҳароратда.

Симптомлари: аритмия, қоринчалар экстрасистолияси, яққол брадикардия, АВ ни пасайиши, СЮЕ, бармоқлар тирноқларини ёки кафтларни цианози, нафасни қийинлашиши, бронхоспазм, бош айланиши, хушдан кетиш ҳолати, тиришишлар. Даволаш: меъдани ювиш ва адсорбцияловчи дори воситаларини буюриш; симптоматик даволаш: АВ-блокада ривожланганида – вена ичига 1-2 мг атропин, эпинефрин юбориш ёки вақтинча кардиостимуляторни ўрнатиш; қоринча экстросистолиясида – лидокаин (Иа синфи препаратлари қўлланмайди); АБ пасайганида – бемор Тренделенбург ҳолатида бўлиши керак; ўпканинг шишини белгилари бўлмаганида – вена ичига плазма ўрнини босувчи эритмаларни юбориш, самарасизлигида – эпинефрин, допамин, добутаминни юбориш (хронотроп ва инотроп таъсирини тутиб туриш ва АБ яққол пасайишини бартараф қилиш учун); юрак етишмовчилигида – юрак гликозидлари, диуретиклар, глюкогон; тиришишларда – в/и диазепам; бронхоспазмда – β2-адреностимуляторлар ингаляцион.

Шифокор рецепти бўйича

Плёнка қобиқ билан қопланган таблеткалар, 2,5 мг, 5 мг ва 10 мг. 10 таблеткадан алюминий фолга ёки алюминий фолга билан ПВХ плёнка блистерда. 3 блистердан қўллаш бўйича йўриқномаси билан бирга картон қутига жойланган.

3 йил.