Gipolipidemik vositalar.

Preparat xolesterin sintezini ingibitori hisoblanadi. U 3-gidroksi-3-metil-glutaril-koenzim A reduktazaning ingibitorlari (GMG-KoA reduktazaning ingibitorlari) guruhiga kiradi, ular shuningdek statinlar deb nomlanadi. GMG-KoA reduktazaning blokadasi natijasida GMG-KoA ni xolesterinning o‘tmishdoshi bo‘lgan mevalon kislotasiga aylanishi tormozlanadi va shunday qilib hujayralarda xolesterinning miqdori kamayadi. Xolesterinning sintezi asosan jigarda kechishi tufayli, statinlarning ta’sir qilish joyi gepatotsit hisoblanadi. Statinlar plazmada umumiy xolesterin, past zichlikka ega lipoproteinlar (PZLP) va juda past zichlikka ega lipoproteinlar (JPZLP) xolesterinning kontsentratsiyasini pasaytiradilar. Shuningdek ular triglitseridlarning darajasini pasaytirish va yuqori zichlikka ega lipoproteinlar xolesterinning darajasini oshirish qobiliyatiga ega. Biroq bu guruh preparatlarning gipolipedemik ta’siri yana bir mexanizm bilan tushuntiriladi. Xolesterinning hujayra ichki zahiralari pasayganida gepatotsitlarning membranalarida, PZLP retseptorlarining miqdori kompensator oshadi, bu qondan PZLP yo‘qotilishiga yordam beradi.

Simvastatin me’da-ichak yo‘llarida so‘riladi va gidrolizdan keyin beta-gidroksikislota ko‘rinishidagi faol shakliga aylanadi. Boshqa faol va nofaol metabolitlari ham ajratib olingan. Plazmada preparatning maksimal kontsentratsiyasiga (Cmax) 1,3-2,4 soat davomida erishiladi. Simvastatin uchun dori vositasining asosiy ta’sir qilish joyi – jigar orqali jadal birinchi o‘tish metabolizmiga uchrashi xarakterlidir. Qabul qilingan dozaning 5% dan kamrog‘i qon oqimiga faol metabolitlar shaklida tushadi. Faol metobolitni plazmadagi yarim chiqarilish davri (T1\2) 1,9 soat. Ichga qabul qilingan dozaning 5% dan kamrog‘i faol metabolitlari shaklida qon oqimiga tushadi. Simvastatinni ham, uning faol metabolitlarini (beta-gidroksikislota ko‘rinishida) ham plazma oqsillari bilan bog‘lanishi 95% ga yetadi. Simvastatin organizmdan metabolitlar ko‘rinishida o‘t-safro bilan me’da-ichak yo‘llariga tushib, asosan ahlat bilan chiqariladi. Qabul qilingan dori miqdorining taxminan 10-15% asosan nofaol metabolitlar ko‘rinishida siydik bilan chiqariladi.

– birlamchi giperxolesterinemiyaning IIa va IIb turlari, nasliy geterogizot giperxolesterinemiya, tug‘ma gomozigot giperxolesterinemiya yoki parhez va boshqa muvofiq chorarlar yordamida to‘g‘irlab bo‘lmaydigan aralash giperlipidemiya; – yurak ishemik kasalligi bo‘lgan patsiyentlarda yurak-tomir buzilishlarini (insult yoki tranzitor ishemik xuruji), koronar tomirlarni aterosklerozini kuchayib borishini sekinlashtirish, revaskulyarizatsiya muolajalaridan (koronar arteriyalarni shuntlash va teri orqali translyuminal angioplastika) keyin tomi

Preparat ichga ovqatlanishdan oldin yoki ovqatlanish vaqtida qabul qilinadi. Simvastatin bilan davolashni boshlashdan oldin patsiyentlarga xolesterin miqdori kam bo‘lgan odatdagi parhezni tavsiya qilish va unga butun davolanish davri davomida rioya qilish kerak. Birlamchi giperxolesterinemiya, nasliy geterozigot giperxolesterinemiya, aralash giperlipidemiya: simvastatinning tavsiya qilinadigan dozasi sutkada 1 marta kechqurun 10 dan 80 mg gacha o‘zgarib turadi. Maksimal sutkalik doza – 80 mg. Dozani 4 haftadan kam bo‘lmagan intervalga rioya qilingan holda tanlanadi. Nasliy gomozigot giperxolesterinemiya: 40 mg dan bir marta kechqurun yoki sutkada 80 mg dan, bu dozani 3 marta qabul qilishga bo‘lib (eng katta doza kechqurun qabul qilinadi) qabul qilinadi. Yurak ishemik kasalligi: boshlang‘ich doza – 20 mg kuniga bir marta, kechqurun qabul qilinadi. Keyinchalik dozani 4 haftada bir martadan kam bo‘lmagan holda tanlanadi. Maksimal sutkalik doza – 80 mg dan bir marta. Simvastatin tsiklosporin, gipolipidemik vosita sifatida ishlatiladigan nikotin kislotasi yoki fibratlar bilan birga qo‘llanganida, maksimal sutkalik doza – 10 mg ni tashkil qiladi. Yengil va o‘rtacha darajali buyrak yetishmovchiligi bo‘lgan patsiyentlarga dozani tanlashning zarurati yo‘q. Biroq og‘ir buyrak yetishmovchiligi bo‘lgan hollarda tavsiya qilingan boshlang‘ich doza sutkada 5 mg ni tashkil qiladi va bu toifa patsiyentlarni sinchiklab kuzatish kerak. Bolalarda qo‘llanishi: bolalarda simvastatinni qo‘llash tajribasi yo‘qligi tufayli, u bolalarda qo‘llanmaydi. Preparatni, ayniqsa 2 yoshgacha bo‘lgan bolalarga buyurish tavsiya qilinmaydi, chunki xolesterin bolaning normal rivojlanishi uchun zarurdir.

Preparat tavsiya qilingan terapevtik dozalarda qo‘llanganida, odatda yaxshi o‘zlashtiriladi. Ovqat hazm qilish tizimi tomonidan: ko‘ngil aynishi, qusish, qorin og‘rig‘i, qabziyat, diareya, meteorizm, gepatit, sariqlik, jigar transaminazalari faolligini oshishi, kam hollarda – o‘tkir pankreatit kuzatilishi mumkin. Markaziy nerv tizimi va periferik nerv tizimi tomonidan: astenik sindrom, bosh og‘rig‘i, bosh aylanishi, uyqusizlik, tirishishlar, paresteziyalar, periferik nevropatiya, ko‘rishni noaniqligi, ta’m bilish hissini buzilishi, charchoqlik, alohida hollarda depressiya, periferik neyropatiya. Suyak-mushak tizimi tomonidan: miopatiya, mialgiya, mushak zaifligi, mushakda og‘riq, kam – rabdomioliz, rigidlik, qonda kreatinfosfokinaza (KFK) darajasini oshishi. Siydik-chiqarish tizimi tomonidan: proteinuriya, buyraklar faoliyatini yomonlashuvi, o‘tkir buyrak yetishmovchiligi (rabdomioliz oqibatida). Qon yaratish tizimi tomonidan: trombotsitopeniya, anemiya. Allergik reaktsiyalar: angionevrotik shish, revmatik polimialgiya, vaskulit, artrit, artralgiya, eshakemi, yuguriksimon sindrom, isitma, (ECHT) eritrotsitlar cho‘kish tezligi oshishi, eozinofiliya. Dermatologik reaktsiyalar: fotosensibilizatsiya, terini qizarishi, alopetsiya, teri toshmasi, ќichishish, dermatomiozit, ekzema. Boshqalar: quyilishlar, hansirash, yurakni urib ketishi, potentsiyani pasayishi.

– preparat komponentlariga o‘ta yuqori sezuvchanlik; – jigar kasalliklarining faol shakli; – qon plazmasida jigar transaminazlari faolligini turg‘un oshishi; – porfiriya; – homiladorlik va laktatsiya; – alkogolizm; – 18 yoshgacha bo‘lgan bolalar va o‘smirlarda qo‘llash mumkin emas.

Digoksin bilan bir vaqtda qo‘llanganida, oxirgisining qon plazmasidagi kontsentratsiyasi biroz oshishi mumkin. Greypfrut sharbati plazmada simvastatinning kontsentratsiyasini oshiradi. Antibiotiklar klaritromitsin va eritromitsin, antidepressant nefazodon, zamburug‘larga qarshi vositalar itrakonazol va ketokonazol va ehtimol, imidazol va triazolning boshqa hosilalari, viruslarga qarshi vositalar (virus proteazalarining ingibitorlari), immunodepressant tsiklosporin, shuningdek lipidlar miqdorini darajasini pasaytiruvchi boshqa vositalar (fibratlar va nikotin kislotasi) miopatiyani va rabdomiolizni rivojlanish xavfini oshirishi mumkin. Simvastatin yoki simvastatin saqlovchi dori vositalar amiodaron bilan bir vaqtda buyurilganda, simvastatinning dozasi kuniga 20 mg dan oshmasligi kerakligini hisobga olish kerak. Simvastatinning 20 mg dan ortiq dozasi rabdomiolizni rivojlanish xavfini oshiradi. Aniq mexanizmi noma’lum. Biroq ushbu o‘zaro ta’sirni amiodaronni simvastatinning metabolizmida ham ishtirok etuvchi tsitoxrom R450 CYP3A4, izofermentining faolligini ingibirlash qobiliyati bilan bog‘laydilar. Agarda plazmada lipoproteidlarning darajasini pasaytirish uchun simvastatinning kuniga 20 mg dan ortiq dozasi talab qilinsa, amiodaron qabul qilayotgan patsiyentlarga statinlar guruhining boshqa preparatini buyurish kerak. Statinlarni qabul qilishda rabdomiolizni rivojlanishiga olib keluvchi omillar – 65 dan katta yosh, nazorat qilib bo‘lmaydigan gipotireoz, buyrak yetishmovchiligi hisoblanadi. Statinlar va antikoagulyantlar – oksikumarin hosilalarini (masalan, atsenokumarin, varfarin) bir vaqtda qo‘llash, protrombin vaqtini yoki qon ketishi xavfini oshirishi mumkin.

Preparat bilan davolanishdan oldin va davolanish vaqtida patsiyentlarga gipoxolesterinemik parhez tavsiya qilish lozim. Alkogolni xaddan ziyod iste’mol qiladigan va/yoki anamnezida jigar kasalligi bo‘lgan bemorlarga ehiyotkorlik bilan buyurish lozim. Mushaklarda tushuntirib bo‘lmaydigan og‘riqlar paydo bo‘lgan hollarda va ularni zaifligida, bemorlarni shifokorga murojaat qilishlari kerakligi haqida ogohlantirish kerak. Umumiy holati og‘ir yoki o‘tkir kasalliklari bo‘lgan patsiyentlarda rabdomiolizni rivojlanishiga olib keluvchi miopatiya yoki uning xavfli omillariga nisbatan shubha bo‘lgan bemorlarda preparat bilan davolash to‘xtatilishi kerak. Butun davolash kursi davomida qon plazmasida xolesterin kontsentratsiyasini, jigar transaminazalari faolligini muntazam nazorat qilish kerak. Simvastatin bilan davolash vaqtida zardob aminotransferazalarining faolligi me’yor chegarasidan oshishi mumkinligini hisobga olish kerak. Bu oshgan ko‘rsatkichlar odatda tanaffussiz davolanganda, davolashni boshlashdan oldin kuzatilgan darajagacha pasayadi. Jigarning funktsional ko‘rsatkichlarini davolashni boshlashdan oldin, so‘ngra – davolash boshlanganidan keyin 1-3 oy o‘tgach, keyinchalik esa, har 6 oyda aniqlash kerak. Agarda davolash vaqtida zardob transaminazalarining faolligini oshishi aniqlansa, takroriy jigar sinamalari o‘tkaziladi. Biroq, agarda ALT va AST ning faolligi uzoq vaqt davomida normaning yuqori chegarasidan 3 marta va ko‘proqqa oshsa, davolashni to‘xtatish kerak. Davolashni boshlashdan oldin va davolash vaqtida KFK faolligini aniqlash kerak. Agarda patsiyentda bu ko‘rsatkich yuqori bo‘lsa yoki mushaklarning kuchsizligi kuzatilsa, miopatiyani rivojlanish ehtimolini baholash kerak. Ayniqsa umumiy holsizlik va isitma bilan kechuvchi har qanday kutilmagan mushak og‘rig‘i va/yoki mushak kuchsizligi paydo bo‘lganida, shifokorga darhol murojaat qilish kerakligi haqida patsiyentlar xabardor bo‘lishlari kerak. Agarda KFK faolligi normaning yuqori chegarasidan 10 marta oshsa, miopatiya rivojlanishiga shubha bo‘lsa yoki aniqlansa, davolashni to‘xtatish kerak. Og‘ir o‘tkir infektsiyalar, gipotenziya, jarohatlar yoki og‘ir operatsiya o‘tkazgan, endokrin kasalliklari, metabolizmi va elektrolit muvozanati buzilishlari, shuningdek nazorat qilib bo‘lmaydigan tirishish hollari bo‘lgan patsiyentlarda rabdomioliz va ikkilamchi buyrak yetishmovchiligini rivojlanish xavfini sinchiklab baholash kerak. Simvastatin bilan davolashni boshlayotgan, ushbu preparatning dozasini oshirish rejalashtirilayotgan barcha patsiyentlar rabdomiolizni rivojlanish ehtimoli haqida ogohlantirilgan bo‘lishlari kerak. Davolashni boshlashdan oldin va uning boshlang‘ich davrida oftalmologik tekshiruvlari (ko‘zlarni biomikroskopiyasi) o‘tkazilishi tavsiya qilinadi. Davolash vaqtida plazmada xolesterinning darajasini muntazam aniqlash kerak. PZLP retseptorlari butunlay bo‘lmagan, nasliy gomozigot giperxolesterinemiyasi bo‘lgan patsiyentlarda simvastatin kamroq samarali. Xolesterin va uning sintezini boshqa oraliq mahsulotlari homilani rivojlanishi uchun, shu jumladan steroidlarning sintezi va hujayra membranalari uchun zarur moddalar hisoblanadi. Madomiki, statinlar xolesterinning sintezi va ehtimol xolesterinning boshqa biologik faol hosilalarining sintezini tormozlar ekan, homiladorlik vaqtida qo‘llanganida ular homilani shikastlashi mumkin. Shuning uchun homiladorlik va emizish vaqtida statinlarni qo‘llash mumkin emas. Tug‘ruq yoshidagi ayollarni statinlar bilan davolashda, davolash vaqtida va u tugaganidan keyin 1 oy davomida tegishli homiladorlikka qarshi vositalarni qo‘llash kerak. Agarda davolash vaqtida homiladorlik kuzatilsa, dori vositasini qo‘llashni to‘xtatish kerak. Simvastatin tabletkalari laktoza saqlaydi. Galaktozani tug‘ma o‘zlashtiraolmaslik, laktaza tanqisligi yoki glyukoza-galaktozani kam so‘rilishi bo‘lgan patsiyentlarga ushbu dori vositasini buyurish mumkin emas. Preparat bolalar olaolmaydigan joyda saqlansin va yaroqlilik muddati o‘tgach ishlatilmasin.

Quruq, yorug‘likdan himoyalangan joyda, 25oS dan yuqori bo‘lmagan haroratda

Simptomlari: ta’riflangan nojo‘ya samaralarning ko‘rinishlarini kuchayishi mumkin. Davolash: me’dani yuvish, faollashtirilgan ko‘mirni buyurish, zarurati bo‘lganida simptomatik davolash. Jigar va buyraklarning faoliyatini, qon zardobida KFK kontsentratsiyasini nazorat qilish lozim.

Retsept bo‘yicha

3 yil.