tiniq, rangsiz eritma.

qandli diabetni davolash uchun vositalar. Uzoq muddatli ta’sir etuvchi insulinlar va ularning analoglari.

A10AЕ06

Tresiba® preparati haddan tashqari uzoq muddatli ta’sir etuvchi odam insulinining bazal analogi bo‘lib hisoblanadi; teri ostiga yuborilganidan keyin teri ostidagi depoda eruvchan multigeksamerlarni shakllantiradi. Depodan qon oqimiga insulin degludekning uzluksiz va uzaytirilgan so‘rilishi yuz beradi va u preparatning uzoq muddatli, yassi ta’sir profilini va barqaror gipoglikemik ta’sirini ta’minlaydi (1-rasmga qarang). Insulin degludek dozasi sutkada bir marta yuborilgan patsiyentlarda preparatning gipoglikemik ta’siriga doir 24 soatlik monitoring davri davomida Tresiba® preparati insulin glargindan farqli ravishda birinchi va ikkinchi 12 soatlik davrlardagi ta’siri o‘rtasida teng taqsimlanish hajmini (AUCGIR,0-12h,SS/AUCGIR,total,SS = 0,5) namoyon qilgan. 1-rasm. Glyukoza infuziyasining to‘g‘irlangan, muvozanat holdagi tezligi profili – O‘rtacha profili 0-24 soat – insulin degludek 100 TB/ml 0,8 TB/kg – 1987-son tadqiqot. Tresiba® preparati ta’sirining davomiyligi dozalarning davolash diapazoni chegarasida 42 soatdan ortiqni tashkil etadi. Preparatning qon plazmasidagi muvozanat kontsentratsiyasiga preparat yuborilganidan keyin 2-3 kun o‘tgach erishiladi. Insulin degludek muvozanat kontsentratsiyasi holatida insulin glarginga nisbatan gipoglikemik ta’sirning kundalik profillarining qat’iy (4 marta) kamroq o‘zgaruvchanligini namoyon qiladi, ushbu o‘zgaruvchanlik dozalarning bitta intervali (AUCGIR,τ,SS) davomida va soat 2 dan soat 24 gacha bo‘lgan vaqt davri (AUCGIR2-24h,SS) doirasida preparatning gipoglikemik ta’sirini o‘rganish uchun o‘zgaruvchanlik koeffitsiyenti (CV) qiymati bo‘yicha baholanadi, 1-jadvalga qarang. 1-jadval. qandli diabetning 1-tipi bo‘lgan patsiyentlarda muvozanat kontsentratsiyasi holatida Tresiba® preparati va insulin glarginning gipoglikemik ta’siri har kunlik profillarining o‘zgaruvchanligi Insulin degludek (N26) (CV%) Insulin glargin (N27) (CV%) Dozalarning bitta intervali (AUCGIR,τ,SS) davomida gipoglikemik ta’sir har kunlik profillarining o‘zgaruvchanligi 20 82 Soat 2 dan soat 24 gacha bo‘lgan vaqt davri (AUCGIR2-24h,SS) doirasida gipoglikemik ta’sir har kunlik profillarining o‘zgaruvchanligi 22 92 CV: ichki individual o‘zgaruvchanlik koeffitsiyenti, foizlarda SS: muvozanat holatida preparat kontsentratsiyasi AUCGIR,2-24h: dozalar intervalining so‘ngi 22 soatida metabolik ta’siri (ya’ni, klemp-tadqiqotning yuborish davri davomida vena ichiga yuborilgan insulinning unga ta’siri mavjud emas). Tresiba® preparatining yig‘indi gipoglikemik ta’siri dozalar oshishi bilan ortib boradi. Tresiba® preparatining yig‘indi gipoglikemik ta’siri preparatning turli – 100 TB/ml va 200 TB/ml dozalari uchun bir xil dozalarda yuborilganidan keyin bir xil bo‘ladi. Keksa yoshdagi patsiyentlar va yosh patsiyentlarda Tresiba® preparatining farmakodinamika ta’sirlari o‘rtasida farqlar mavjud emas. Klinik samaradorligi va xavfsizligi 26 hafta va 52 hafta davom etgan Treat-to-Target (“maqsadga qadar davolash”) strategiyasi bo‘yicha 11 ta xalqaro randomizatsiyalangan, ochiq klinik tadqiqotlar o‘tkazilgan bo‘lib, ular umuman olganda Tresiba® preparatini qabul qilgan qandli diabeti bo‘lgan 4275 nafar patsiyentni (qandli diabetning 1-tipi bo‘lgan 1102 nafar patsiyentni va qandli diabetning 2-tipi bo‘lgan 3173 nafar patsiyentni) ichiga olgan parallel guruhlarda olib borilgan. Tresiba® preparatining samaradorligi qandli diabetning 1-tipi bo‘lgan patsiyentlarda (3-jadval), insulin bilan birinchi bor davolanayotgan, qandli diabetning 2-tipi bo‘lgan patsiyentlarda (davolash boshlanishida, 4-jadval) va ilgari insulin bilan davolangan, qandli diabetning 2-tipi bo‘lgan patsiyentlarda (insulin bilan davolashni jadallashtirilishi, 5-jadval) o‘rganilgan, bunda insulinni belgilangan vaqtda yuborish mumkin bo‘lgan yoki aksincha, dozani yuborish vaqti erkin bo‘lgan (6-jadval). Qiyosiy preparatlarining (insulin detemir, insulin glargin) HbA1c ko‘rsatkichining dastlabki qiymatlardan tadqiqot yakunidagi qiymatlarigacha pasayishi yuzasidan Tresiba® preparatidan ustun emasligi isbotlangan. Tresiba® preparati qo‘llanilganida glikemik nazoratning yaxshilanishi insulinning boshqa preparatlaridagi nazoratdan qolishmagan bir vaqtda, sitagliptin bilan taqqoslanganda Tresiba® preparati HbA1c pasayishiga nisbatan statistik ahamiyatga ega ustunlikni ko‘rsatgan (5-jadval). Qandli diabetning 1 va 2-tipi bo‘lgan patsiyentlar ishtirokidagi “maqsadga qadar davolash” printsipi bo‘yicha yettita rejalashtirilgan klinik tadqiqotlar davomida olingan ma’lumotlarning prospektiv meta-tahlili natijalari insulin glargin (etiketkadagi ko‘rsatmalarga muvofiq yuborilgan holda) bilan taqqoslanganda ancha past davolashga, patsiyentlarda tasdiqlangan gipoglikemiya epizodlari va tasdiqlangan tungi gipoglikemiya epizodlari rivojlanishi tez-tezligiga nisbatan Tresiba® preparati bilan davolashning afzalligini namoyon qildi (2-jadval). Insulin glargin bilan davolashga nisbatan Tresiba® preparati bilan davolash fonida gipoglikemiya epizodlari tez-tezligini pasayishi qon plazmasida och qoringa glyukoza kontsentratsiyasining ancha past bo‘lgan o‘rtacha ko‘rsatkichida erishilgan. 2-jadval. Gipoglikemiya epizodlari bo‘yicha ma’lumotlar meta-tahlilining natijalari Xavfning hisoblangan nisbati (insulin degludek/insulin glargin) Tasdiqlangan gipoglikemiya epizodlaria Jami Tungi Qandli diabetning 1-tipi + 2-tipi (umumiy ma’lumotlar) Dozani tutib turish davrib Keksa ³ 65 yoshdagi patsiyentlar 0,91* 0,84* 0,82 0,74* 0,68* 0,65* qandli diabetning 1-tipi Dozani tutib turish davrib 1,10 1,02 0,83 0,75* qandli diabetning 2-tipi Dozani tutib turish davrib Ilgari insulinni qabul qilmagan patsiyentlarda faqat bazal davolash 0,83* 0,75* 0,83* 0,68* 0,62* 0,64* *Statistik jihatdan ishonchli aTasdiqlangan gipoglikemiya – bu qon plazmasida o‘lchangan glyukoza kontsentratsiyasi < 3,1 mmol/l natijasi bilan tasdiqlangan yoki patsiyentga holatini tiklash uchun uchinchi shaxslarning yordami talab qilinganligidan dalolat beruvchi gipoglikemiya epizodi. Tasdiqlangan tungi gipoglikemiya – bu sutkaning soat nol va ertalabki soat olti o‘rtasidagi vaqt oralig‘ida yuzaga kelgan gipoglikemiya. bDavolashning 16-haftasidan keyin gipoglikemiya epizodlari. Tresiba® preparati bilan uzoq vaqt davomida davolashdan keyin insulinga antitelalarning klinik jihatdan hosil bo‘lishi aniqlanmagan. 3-jadval. qandli diabetning 1-tipi bo‘lgan patsiyentlarni davolashga doir klinik tadqiqotlarning natijalari 52 haftalik davolash 26 haftalik davolash Tresiba®1 Insulin glargin1 Tresiba®1 Insulin glargin1 N 472 157 302 153 HbA1c (%) Tadqiqot yakuni O‘rtacha o‘zgarish 7,3 -0,40 7,3 -0,39 7,3 -0,73 7,3 -0,65 Tafovuti: -0,01 [-0,14; 0,11] Tafovuti: -0,09 [-0,23; 0,05] Qon plazmasida och qoringa glyukoza kontsentratsiyasi (mmol/l) Tadqiqot yakuni O‘rtacha o‘zgarish 7,8 -1,27 8,3 -1,39 7,3 -2,60 8,9 -0,62 Tafovuti: -0,33 [-1,03; 0,36] Tafovuti: -1,66 [-2,37;-0,95] Gipoglikemiyani uchrash tez-tezligi (ekspozitsiyaning patsiyent-yiliga) Og‘ir 0,21 0,16 0,31 0,39 Tasdiqlangan2 42,54 40,18 45,83 45,69 Nisbati: 1,07 [0,89;1,28] Nisbati: 0,98 [0,80; 1,20] Tasdiqlangan tungi2 4,41 5,86 4,14 5,93 Nisbati: 0,75 [0,59; 0,96] Nisbati: 0,66 [0,49;0,88] 1Sutkada bir marta yuboriladi + prandial insulinga bo‘lgan ehtiyojni ta’minlash maqsadida insulin aspart 2Tasdiqlangan gipoglikemiya – bu qon plazmasida o‘lchangan glyukoza kontsentratsiyasi < 3,1 mmol/l natijasi bilan tasdiqlangan yoki patsiyentga holatini tiklash uchun uchinchi shaxslarning yordami talab qilinganligidan dalolat beruvchi gipoglikemiya epizodi. Tasdiqlangan tungi gipoglikemiya – bu sutkaning soat nol va ertalabki soat olti o‘rtasidagi vaqt oralig‘ida yuzaga kelgan gipoglikemiya. 4-jadval. Insulinni birinchi bor (insulin bilan davolashning boshlanishida) qabul qilayotgan patsiyentlarda qandli diabetning 2-tipini davolashga doir klinik tadqiqotlarning natijalari 52 haftalik davolash 26 haftalik davolash Tresiba®1 Insulin glargin1 Tresiba®1 Insulin glargin1 N 773 257 228 229 HbA1c (%) Tadqiqot yakuni O‘rtacha o‘zgarish 7,1 -1,06 7,0 -1,19 7,0 -1,30 6,9 -1,32 Tafovuti: 0,09 [-0,04; 0,22] Tafovuti: 0,04 [-0,11; 0,19] Qon plazmasida och qoringa glyukoza kontsentratsiyasi (mmol/l) Tadqiqot yakuni O‘rtacha o‘zgarish 5,9 -3,76 6,4 -3,30 5,9 -3,70 6,3 -3,38 Tafovuti: -0,43 [-0,74;-0,13] Tafovuti: -0,42 [-0,78;- 0,06] Gipoglikemiyani uchrash tez-tezligi (ekspozitsiyaning patsiyent-yiliga) Og‘ir 0 0,02 0 0 Tasdiqlangan2 1,52 1,85 1,22 1,42 Nisbati: 0,82 [0,64; 1,04] Nisbati: 0,86 [0,58; 1,28] Tasdiqlangan tungi2 0,25 0,39 0,18 0,28 Nisbati: 0,64 [0,42; 0,98] Nisbati: 0,64 [0,30; 1,37] 1Sutkada bir marta yuboriladi + metformin ± dipeptidilpeptidaza-IV ingibitori 2Tasdiqlangan gipoglikemiya – bu qon plazmasida o‘lchangan glyukoza kontsentratsiyasi < 3,1 mmol/l natijasi bilan tasdiqlangan yoki patsiyentga holatini tiklash uchun uchinchi shaxslarning yordami talab qilinganligidan dalolat beruvchi gipoglikemiya epizodi. Tasdiqlangan tungi gipoglikemiya – bu sutkaning soat nol va ertalabki soat olti o‘rtasidagi vaqt oralig‘ida yuzaga kelgan gipoglikemiya. 5-jadval. qandli diabetning 2-tipini davolashga doir klinik tadqiqotlarning natijalari: chapda – ilgari bazal insulinni qabul qilgan patsiyentlar, o‘ngda – insulinni birinchi bor qabul qilayotgan patsiyentlar 52 haftalik davolash 26 haftalik davolash Tresiba®1 Insulin glargin1 Tresiba®2 Sitagliptin2 N 744 248 225 222 HbA1c (%) Tadqiqot yakuni O‘rtacha o‘zgarish 7,1 -1,17 7,1 -1,29 7,2 -1,56 7,7 -1,22 Tafovuti: 0,08 [-0,05; 0,21] Tafovuti: -0,43 [-0,61;- 0,24] Qon plazmasida och qoringa glyukoza kontsentratsiyasi (mmol/l) Tadqiqot yakuni O‘rtacha o‘zgarish 6,8 -2,44 7,1 -2,14 6,2 -3,22 8,5 -1,39 Tafovuti: -0,29 [-0,65;-0,06] Tafovuti: -2,17 [-2,59;-1,74] Gipoglikemiyani uchrash tez-tezligi (ekspozitsiyaning patsiyent-yiliga) Og‘ir 0,06 0,05 0,01 0 Tasdiqlangan3 11,09 13,63 3,07 1,26 Nisbati: 0,82 [0,69; 0,99] Nisbati: 3,81 [2,40; 6,05] Tasdiqlangan tungi3 1,39 1,84 0,52 0,30 Nisbati: 0,75 [0,58; 0,99] Nisbati: 1,93 [0,90;4,10] 1Sutkada bir marta yuboriladi + prandial insulinga bo‘lgan ehtiyojni ta’minlash maqsadida insulin aspart ± metformin ± pioglitazon 2Sutkada bir marta yuboriladi + metformin sulfonilmochevina preparati/glinid ± pioglitazon 3Tasdiqlangan gipoglikemiya – bu qon plazmasida o‘lchangan glyukoza kontsentratsiyasi < 3,1 mmol/l natijasi bilan tasdiqlangan yoki patsiyentga holatini tiklash uchun uchinchi shaxslarning yordami talab qilinganligidan dalolat beruvchi gipoglikemiya epizodi. Tasdiqlangan tungi gipoglikemiya – bu sutkaning soat nol va ertalabki soat olti o‘rtasidagi vaqt oralig‘ida yuzaga kelgan gipoglikemiya. 6-jadval. qandli diabetning 2-tipi bo‘lgan patsiyentlarda Tresiba® preparatini dozalash vaqti o‘zgaruvchan bo‘lgan holda klinik tadqiqotlarning natijalari 26 haftalik tadqiqot Tresiba®1 Tresiba® Fleks2 Insulin glargin3 N 228 229 230 HbA1c (%) Tadqiqot yakuni O‘rtacha o‘zgarish 7,3 7,2 7,1 -1,07 -1,28 -1,26 Tafovuti: -0,13 [-0,29; 0,03]5 Tafovuti:0,04 [-0,12; 0,20] Qon plazmasida och qoringa glyukoza kontsentratsiyasi (mmol/l) Tadqiqot yakuni O‘rtacha o‘zgarish 5,8 5,8 6,2 -2,91 -3,15 -2,78 Tafovuti: -0,05[-0,45; 0,35]5 Tafovuti: -0,42 [-0,82; -0,02] Gipoglikemiyani uchrash tez-tezligi (ekspozitsiyaning patsiyent-yiliga) Og‘ir 0,02 0,02 0,02 Tasdiqlangan4 3,63 3,64 3,48 Nisbati: 1,10 [0,79; 1,52]6 Nisbati: 1,03 [0,75; 1,40] Tasdiqlangan tungi4 0,56 0,63 0,75 Nisbati: 1,18 [0,66; 2,12]6 Nisbati: 0,77 [0,44; 1,35] 1Sutkada bir marta yuboriladi (asosiy kechki ovqatlanish bilan birga) + bitta yoki ikkita quyidagi gipoglikemik preparat: sulfonilmochevina preparati, metformin yoki dipeptidilpeptidaza-4 ingibitori. 2Sutkada bir marta erkin vaqtda yuboriladi (dozalar o‘rtasidagi intervallar taxminan 8 – 40 soatni tashkil etadi) + bitta yoki ikkita quyidagi gipoglikemik preparat: sulfonilmochevina preparati, metformin yoki dipeptidilpeptidaza-4 ingibitori. 3Sutkada bir marta yuboriladi + bitta yoki ikkita quyidagi gipoglikemik preparat: sulfonilmochevina preparati, metformin yoki dipeptidilpeptidaza-4 ingibitori. 4Tasdiqlangan gipoglikemiya – bu qon plazmasida o‘lchangan glyukoza kontsentratsiyasi < 3,1 mmol/l natijasi bilan tasdiqlangan yoki patsiyentga holatini tiklash uchun uchinchi shaxslarning yordami talab qilinganligidan dalolat beruvchi gipoglikemiya epizodi. Tasdiqlangan tungi gipoglikemiya – bu sutkaning soat nol va ertalabki soat olti o‘rtasidagi vaqt oralig‘ida yuzaga kelgan gipoglikemiya. 5Tresiba® Fleks – Tresiba® o‘rtasidagi tafovut 6Tresiba® Fleks/Tresiba® nisbati Metformin bilan majmuada Tresiba® preparati bilan davolangan qandli diabetning 2-tipi bo‘lgan 57% patsiyentlarda o‘tkazilgan 104 haftalik klinik tadqiqotda HbA1c < 7,0% bo‘lgan maqsadli ko‘rsatkichga erishilgan. Qolgan patsiyentlar esa 26 haftalik ochiq tadqiqotda ishtirok etishni davom ettirgan bo‘lib, ular liraglutid qo‘shilishi yoki insulin aspartni sutkada bir marta (asosiy ovqatlanish bilan birga) qo‘llash uchun randomizatsiyalangan. Insulin degludek va liraglutid majmuasini qabul qilgan guruhda insulin dozasi gipoglikemiya rivojlanishi xavfini kamaytirish uchun 20% ga pasaytirilgan. Liraglutidni qo‘shilishi HbA1c ko‘rsatkichining statistik jihatdan ahamiyatli ko‘proq (qiyosiy preparati qo‘llanilganida -0,40% ga nisbatan liraglutid qo‘llanilganida -0,73%, o‘rtacha qiymatlar hisoblangan) pasayishiga va tana vaznining (0,72 kg ga nisbatan -3,03, o‘rtacha qiymatlar hisoblangan) pasayishiga olib kelgan. Gipoglikemiya epizodlarining uchrash tez-tezligi (ekspozitsiyaning bitta patsiyent-yiliga) insulin aspartning bir martalik dozasi qo‘shilishiga nisbatan liraglutid qo‘shilganida statistik jihatdan sezilarli past (8,15 ga nisbatan 1,0; nisbati: 0,13; 95% DI: 0,08 dan 0,21 gacha) bo‘lgan. Bolalar va o‘smirlar Tresiba® preparatining samaradorligi va xavfsizligi 1 tipdagi qandli diabeti bo‘lgan bolalar va o‘smirlarda (n=350) 26 hafta davom etgan va keyingi 26 haftalik uzaytirish davri bilan (n=280) o‘tkazilgan randomizatsiyalangan (1:1) nazorat qilinadigan klinik tadqiqotlarda o‘rganilgan. Tresiba® preparati guruhiga 1 yoshdan 5 yoshgacha bo‘lgan 43 nafar bola, 6 yoshdan 11 yoshgacha bo‘lgan 70 nafar bola va 12 yoshdan 17 yoshgacha bo‘lgan 61 nafar o‘smir kiritilgan. Qiyosiy preparati (insulin detemir sutkada bir yoki ikki marta) qo‘llanilishi bilan taqqoslanganda Tresiba® preparati sutkada bir marta qo‘llanilganida 52-haftada dastlabki qiymatlarga nisbatan HbA1c ko‘rsatkichining o‘xshash pasayishi va qon plazmasida och qoringa glyukoza (POG) ko‘rsatkichining yaqqol ifodalangan pasayishi ko‘rsatilgan. Ushbu natijaga Tresiba® preparati insulin detemirning sutkalik dozasidan 30% ga kam sutkalik dozada qo‘llanilganida erishilgan. Og‘ir gipoglikemiya (Xalqaro bolalar va o‘smirlarda qandli diabetni o‘rganish jamiyatining (ISPAD) ta’rifi; 0,33 ga nisbatan 0,51), tasdiqlangan gipoglikemiya (54,05 ga nisbatan 57,71) va tasdiqlangan tungi gipoglikemiya (7,60 ga nisbatan 6,03) epizodlarining uchrash tez-tezligi (ekspozitsiyaning bitta patsiyent-yiliga bo‘lgan holatlar) insulin detemir va Tresiba® preparati qo‘llanilishida bir xil bo‘lgan. Har ikkala davolash guruhida 6 yoshdan 11 yoshgacha bo‘lgan bolalarda tasdiqlangan gipoglikemiya epizodlarining uchrash tez-tezligi boshqa yosh guruhlariga qaraganda yuqori bo‘lgan. Tresiba® preparati guruhida 6 yoshdan 11 yoshgacha bo‘lgan bolalarda og‘ir gipoglikemiya epizodlarining ancha yuqori tez-tezligi kuzatilgan. Ketoz bilan kechadigan giperglikemiya epizodlarining uchrash tez-tezligi insulin detemir bilan davolashga nisbatan Tresiba® preparati qo‘llanilganida sezilarli darajada past, muvofiq ravishda 1,09 va 0,68 bo‘lgan. Tresiba® preparati qo‘llanilganida nojo‘ya reaktsiyalar va xavfsizlikning standart ko‘rsatkichlari bilan bog‘liq hech qanday holatlar aniqlanmagan. Antitelalarning ishlab chiqilishi kam hollarda uchragan va klinik ahamiyatga ega bo‘lmagan. Qandli diabetning 2-tipi bo‘lgan o‘smirlarda olingan samaradorlik va xavfsizlik bo‘yicha ma’lumotlar qandli diabetning 1-tipi bo‘lgan o‘smirlar va kattalarda hamda qandli diabetning 2-tipi bo‘lgan kattalarda olingan ma’lumotlar asosida ekstrapolirizatsiya qilingan. Olingan natijalar qandli diabetning 2-tipi bo‘lgan o‘smirlarni davolash uchun Tresiba® preparatini tavsiya qilishga imkon beradi.

So‘rilishi Teri ostiga yuborilganidan keyin teri osti-yog‘ to‘qimasida insulin deposini yaratadigan eruvchan barqaror multigeksamerlarining hosil bo‘lishi yuz beradi. Multigeksamerlar insulin degludek monomerlarini ajratgan holda asta-sekin dissosatsiyalanadi, natijada preparatni qon oqimiga sekin va uzaytirilgan kelishi yuz beradi. Qon plazmasida Tresiba® preparatining muvozanat kontsentratsiyasiga preparat yuborilganidan keyin 2-3 kun o‘tgach erishiladi. Insulin degludekni har kuni sutkada bir marta yuborilganida uning 24 soat davomida ta’siri birinchi va ikkinchi 12 soatlik intervallari o‘rtasida teng taqsimlanadi (AUCGIR,0-12h,SS/AUCGIR,τ,SS = 0,5). Taqsimlanishi Insulin degludekning qon plazmasi oqsillari (albumin) bilan bog‘liqligi >99% ni tashkil etadi. Metabolizmi Insulin degludekning parchalanishi odamdagi insulin parchalanishiga o‘xshashdir. Barcha hosil bo‘ladigan metabolitlar faol emas. Chiqarilishi Teri ostiga inyektsiyadan keyin Tresiba® preparatining yarim chiqarilish davri teri osti to‘qimasidan uning so‘rilishi tezligi bilan aniqlanadi. Tresiba® preparatining yarim chiqarilishi davri taxminan 25 soatni tashkil etadi va dozaga bog‘liq bo‘lmaydi. Proportsionallik Teri ostiga yuborilganida qon plazmasidagi yig‘indi kontsentratsiyalari davolash dozalari diapazonida yuborilgan dozasiga proportsional bo‘ladi. Tresiba® 100 TB/ml preparati va Tresiba® 200 TB/ml preparati taqqoslanganida bioekvivalentlilik talablariga rioya qilinishi (AUCIDeg, τ, SS va Cmax,IDeg, SS asosida) namoyon qilingan. Jins Tresiba® preparatining farmakokinetik xususiyatlarida patsiyentlarning jinsiga bog‘liq holda farqlar aniqlanmagan. Keksa yoshdagi patsiyentlar, turli etnik guruhlardagi patsiyentlar, buyrak yoki jigar funktsiyasini buzilishi bo‘lgan patsiyentlar Insulin degludek farmakokinetikasida keksa yoshdagi va yosh patsiyentlar o‘rtasida, turli etnik guruhlar patsiyentlar o‘rtasida, buyrak va jigar funktsiyasini buzilishi bo‘lgan patsiyentlar va sog‘lom patsiyentlar o‘rtasida klinik ahamiyatga ega farqlar aniqlanmagan. Bolalar va o‘smirlar Bolalarda (1 yoshdan 11 yoshgacha) va o‘smirlarda (12 yoshdan 18 yoshgacha) insulin degludekning farmakokinetik xususiyatlari muvozanat holatida qandli diabetning 1-tipi bo‘lgan katta yoshdagi patsiyentlardagi bunday xususiyatlar bilan bir xil bo‘lgan. Biroq, bir marta qo‘llanilganidan keyin umumiy ekspozitsiyasi kattalardagiga qaraganda bolalar va o‘smirlarda yuqori bo‘lgan. Xavfsizlikka doir klinik oldi tadqiqotlarining ma’lumotlari Farmakologik xavfsizligini, takroriy dozalarning toksikligini, kantserogen potentsialini, reproduktiv funktsiyaga toksik ta’sirini o‘rganishga doir tadqiqotlarga asoslangan klinik oldi ma’lumotlarida odam uchun insulin degludekning biron-bir xavfi aniqlanmagan. Insulin degludekning metabolik va mitogen faolligi nisbati odam insulinidagi faollikka aynan o‘xshash bo‘ladi.

Kattalar, o‘smirlar va 1 yoshdan katta bolalardagi qandli diabetda qo‘llaniladi.

Dozalash tartibi Tresiba® preparati o‘zi bilan bazal insulinni ifodalaydi, u sutkaning istalgan vaqtida bir kunda 1 marta teri ostiga yuboriladi, ammo preparatni har kuni aynan bir vaqtda yuborish afzalroqdir. Insulin analoglarining, shu jumladan insulin degludekning faolligi birlik (TB) larda ifodalanadi. Insulin degludekning bir (1) birligi (TB) odam insulinining 1 xalqaro birligiga (XB), insulin glarginning 1 birligiga yoki insulina detemirning 1 birligiga mos keladi. Qandli diabetning 2-tipi bo‘lgan patsiyentlarda Tresiba® preparatini monoterapiya sifatida ham, peroral gipoglikemik preparatlar (PGGP), GO‘P-1 retseptorlari agonistlari bilan yoki bolyusli insulin bilan majmuada ham qo‘llash mumkin (“Farmakodinamikasi” bo‘limiga qarang). Qandli diabetning 1-tipi bo‘lgan patsiyentlarda Tresiba® preparatini qisqa/haddan tashqari qisqa ta’sirdagi insulin bilan birgalikda, prandial insulinga bo‘lgan ehtiyojni qoplash uchun buyuriladi. Tresiba® preparatining dozasi patsiyentning ehtiyojlariga muvofiq individual ravishda aniqlanishi kerak. Glikemiya nazoratini optimallashtirish uchun och qoringa qon plazmasida glyukoza ko‘rsatkichlari asosida preparat dozasiga tuzatish kiritish tavsiya etiladi. Insulinning har qanday preparatlarini qo‘llashdagi kabi dozaga tuzatish kiritish zarurati jismoniy zo‘riqish oshganida, patsiyentning odatdagi ovqatlanish tartibi o‘zgarganida yoki yondosh kasallikda yuzaga kelishi mumkin. Tresiba® FleksTach® 100 TB/ml preparati va Tresiba® FleksTach® 200 TB/ml preparati Tresiba® preparati ikkita dozada taqdim etilgan. Har ikkala dozalar uchun preparatning zarur dozasi to‘plami birliklarda amalga oshiriladi. Biroq doza qadami Tresiba® FleksTach® preparatining ikkita dozasi o‘rtasida farqlanadi. Tresiba® 100 TB/ml preparati bitta inyektsiyada 1 TB qadam bilan 1 dan 80 TB gacha dozalarni yuborishga imkon beradi. Tresiba® 200 TB/ml preparati bitta inyektsiyada 2 TB qadam bilan 2 dan 160 TB gacha dozalarni yuborishga imkon beradi. Insulin dozasi 100 TB/ml bazal insulin preparatlariga nisbatan eritmaning ikki marta kichik hajmida saqlanadi. Doza hisoblagichi dozaga bog‘liq bo‘lmagan holda birliklar sonini ko‘rsatadi; patsiyentlarni yangi dozaga o‘tkazilganida dozani qayta hisoblashni amalga oshirish mumkin emas. Dozalashning o‘zgaruvchan tartibi Patsiyentning ehtiyojlaridan kelib chiqqan holda Tresiba® preparati uni yuborish vaqtini o‘zgartirish imkonini beradi (“Farmakodinamikasi” bo‘limiga qarang). Bunda inyektsiyalar orasidagi interval kamida 8 soat bo‘lishi kerak. Insulin dozasini o‘z vaqtida yuborishni yoddan chiqargan patsiyentlarga ular buni bilib qolgan vaqtda dozani yuborish tavsiya etiladi, so‘ngra esa preparatni odatdagi har kunlik bir marta yuborish vaqtiga qaytish mumkin. Boshlang‘ich doza Qandli diabetning 2-tipi bo‘lgan patsiyentlar Tresiba® preparatining tavsiya etiladigan boshlang‘ich kunlik dozasi preparatning individual dozasini keyingi tanlagan holda 10 TB ni tashkil etadi. Qandli diabetning 1-tipi bo‘lgan patsiyentlar Tresiba® preparatini ovqatlanish bilan birga yuboriladigan prandial insulin bilan birgalikda preparatning individual dozasini keyingi tanlagan holda sutkada bir marta yuborish lozim. Insulinning boshqa preparatlaridan o‘tkazilishi Yangi preparatga o‘tkazish vaqtida va uni buyurilishining dastlabki haftalarida qonda glyukoza kontsentratsiyasini sinchkov nazorat qilish tavsiya qilinadi. Ehtimol, yondosh gipoglikemik davolashga (qisqa va haddan tashqari qisqa ta’sirdagi insulin preparatlari yoki bir vaqtda qo‘llaniladigan boshqa gipoglikemik preparatlar dozasi va vaqtiga) tuzatish kiritish talab qilinishi mumkin. Qandli diabetning 2-tipi bo‘lgan patsiyentlar Qandli diabetning 2-tipi bo‘lgan, insulin bilan davolashning bazal yoki bazis-bolyusli tartibidagi yoki insulinning tayyor aralashmalari/mustaqil aralashtirilgan insulinlar bilan davolash tartibidagi patsiyentlarni Tresiba® preparati bilan davolashga o‘tkazilayotganda uning dozasini patsiyent insulinning yangi turiga o‘tkazilishiga qadar qabul qilgan bazal insulinning dozasi asosida, “birlikka nisbatan birlik” printsipi bo‘yicha hisoblab topish, so‘ngra esa patsiyentning individual ehtiyojlariga muvofiq dozaga tuzatish kiritish lozim. Qandli diabetning 1-tipi bo‘lgan patsiyentlar Qandli diabetning 1-tipi bo‘lgan patsiyentlarning ko‘pchiligida har qanday bazal insulindan Tresiba® preparatiga o‘tishda patsiyent insulinning yangi turiga o‘tkazilishiga qadar qabul qilgan bazal insulinning dozasi asosida “birlikka nisbatan birlik” printsipidan foydalaniladi, so‘ngra patsiyentning individual ehtiyojlariga muvofiq dozaga tuzatish kiritiladi. Tresiba® preparati bilan davolashga o‘tish vaqtida bazal insulin bilan har kuni ikki marta yuborish tartibida bo‘lgan qandli diabetning 1-tipi bo‘lgan patsiyentlarda yoki HbA1c < 8% ko‘rsatkichiga ega bo‘lgan patsiyentlarda Tresiba® preparatining dozasi individual ravishda aniqlanishi kerak. Ehtimol, glikemiya ko‘rsatkichlari asosida dozani keyingi individual tanlagan holda dozani pasaytirish talab qilinishi mumkin. Qandli diabetning 2-tipi bo‘lgan patsiyentlarda Tresiba® preparatini GO‘P-1 retseptorlari agonistlari bilan majmuada qo‘llash GO‘P-1 retseptorlari agonistlari bilan davolashga Tresiba® preparati qo‘shilganida tavsiya etiladigan boshlang‘ich sutkalik doza unga keyingi individual ravishda tuzatish kiritgan holda 10 TB ga teng. Tresiba® preparati bilan davolashga GO‘P-1 retseptorlari agonistlari qo‘shilganida gipoglikemiya rivojlanishi xavfini minimal darajaga keltirish uchun Tresiba® preparati dozasini 20% ga pasaytirish tavsiya etiladi. Keyinchalik dozaga tuzatish kiritish lozim. Patsiyentlarning alohida guruhlari Keksa yoshdagi (65 yoshdan katta) patsiyentlar Tresiba® preparati keksa yoshdagi patsiyentlarda qo‘llanilishi mumkin. Qonda glyukoza kontsentratsiyasini sinchkovlik bilan nazorat qilish va insulin dozasiga individual ravishda tuzatish kiritish lozim (“Farmakokinetikasi” bo‘limiga qarang). Buyrak va jigar funktsiyasi yetishmovchiligi bo‘lgan patsiyentlar Tresiba® preparatini buyrak va jigar funktsiyasi yetishmovchiligi bo‘lgan patsiyentlarda qo‘llash mumkin. Qonda glyukoza kontsentratsiyasini sinchkovlik bilan nazorat qilish va insulin dozasiga individual ravishda tuzatish kiritish lozim (“Farmakokinetikasi” bo‘limiga qarang). Bolalar va o‘smirlar Tresiba® preparatini 1 yoshdan katta bo‘lgan o‘smirlar va bolalarni davolash uchun qo‘llash mumkin (“Farmakodinamikasi” bo‘limiga qarang). Bazal insulindan Tresiba® preparati bilan davolashga o‘tilganida gipoglikemiya rivojlanishi xavfini minimallashtirish uchun har bir alohida holatda bazal i bolyusli insulin dozasini pasaytirish zaruratini ko‘rib chiqish lozim (“Maxsus ko‘rsatmalar” bo‘limiga qarang). Qo‘llash usuli Tresiba® preparati faqat teri ostiga yuborish uchun mo‘ljallangan. Tresiba® preparatini vena ichiga yuborish mumkin emas, chunki bu og‘ir gipoglikemiya rivojlanishiga olib kelishi mumkin. Tresiba® preparatini mushak ichiga yuborish mumkin emas, chunki ushbu holatda preparat so‘rilishi o‘zgaradi. Tresiba® preparatidan insulin nasoslarida foydalanish mumkin emas. Tresiba® preparati son, qorin old devori yoki yelka sohasiga teri ostiga yuboriladi. Lipodistrofiya rivojlanishi xavfini kamaytirish uchun aynan bitta anatomik soha chegaralarida doimiy ravishda inyektsiya joyini almashtirib turish lozim. Tresiba® preparati o‘zi bilan NovoFayn® yoki NovoTvist® bir martalik inyektsiya ignalari bilan foydalanish uchun ishlab chiqilgan oldindan to‘ldirilgan shprits-ruchkani (FleksTach®) ifodalaydi. Oldindan to‘ldirilgan 100 TB/ml shprits-ruchka 1 TB qadam bilan 1 dan 80 TB gacha dozalarni yuborishga imkon beradi.

Xavfsizlik profilining qisqacha sharhi Gipoglikemiya davolash vaqtida xabar berilgan eng ko‘p uchraydigan nojo‘ya ta’sir bo‘lib hisoblanadi (“Ayrim noxush reaktsiyalarning ta’rifi” bo‘limiga qarang). Noxush reaktsiyalarning jadvaldagi ro‘yxati Klinik tadqiqotlar davomida olingan ma’lumotlarga asoslangan quyida taqdim etilgan barcha nojo‘ya ta’sirlar normativ-huquqiy faoliyat tibbiy lug‘ati (MedDRA) a’zolar tizimlari sinflariga muvofiq guruhlar bo‘yicha taqsimlangan. Nojo‘ya ta’sirlar tez-tezligi quyidagicha tarzda aniqlangan: juda tez-tez (≥ 1/10); tez-tez (≥ 1/100 dan < 1/10 gacha); tez-tez emas (≥ 1/1000 dan < 1/100 gacha); kam hollarda (≥ 1/10000 dan < 1/1000 gacha), juda kam hollarda (<1/10000) va noma’lum (mavjud ma’lumotlar asosida baholash mumkin emas). A’zolar tizimi Tez-tezligi Immun tizimi tomonidan buzilishlar Kam hollarda – yuqori sezuvchanlik reaktsiyalari Kam hollarda – eshakemi Moddalar almashinuvi va oziqlanish tomonidan buzilishlar Juda tez-tez – gipoglikemiya Teri va teri osti to‘qimalari tomonidan buzilishlar Tez-tez emas – lipodistrofiya Umumiy buzilishlar va yuborish joyida buzilishlar Tez-tez – yuborish joyida reaktsiyalar Tez-tez emas – periferik shishlar Ayrim noxush reaktsiyalarning ta’rifi Immun tizimi tomonidan buzilishlar Insulin preparatlari qo‘llanilganida allergik reaktsiyalar rivojlanishi mumkin. Insulin preparatini o‘ziga yoki uning tarkibiga kiruvchi yordamchi komponentlarga nisbatan darhol yuz beradigan turdagi allergik reaktsiyalar patsiyent hayotiga potentsial xavf tug‘dirishi mumkin. Tresiba® preparati qo‘llanilganida yuqori sezuvchanlik reaktsiyalari (shu jumladan til yoki lablarning shishi, diareya, ko‘ngil aynishi, charchoq hissi va teri qichishishi) va eshakemi kam hollarda qayd etilgan. Gipoglikemiya Agar insulin dozasi patsiyentning insulinga bo‘lgan ehtiyojiga nisbatan juda yuqori bo‘lsa, gipoglikemiya rivojlanishi mumkin. Og‘ir gipoglikemiya hushdan ketishga va/yoki tirishishlarga, o‘lim bilan yakun topishga qadar bosh miya funktsiyasining qaytmas buzilishiga olib kelishi mumkin. Gipoglikemiya simptomlari, odatda, to‘satdan rivojlanadi. Ular “muzdek ter” chiqishi, teri qoplamalarining rangparligi, yuqori darajada charchash, asabiylik yoki tremorni, xavotirlik hissi, noodatiy charchoq yoki quvvatsizlikni, oriyentatsiyani buzilishi, diqqatni jamlashni pasayishi, uyquchanlik, yaqqol ifodalangan ochlik hissi, ko‘rishning buzilishi, bosh og‘rig‘i, ko‘ngil aynishi, yurak urib ketishi hissini o‘z ichiga oladi. Lipodistrofiya Lipodistrofiya (shu jumladan lipogipertrofiya, lipoatrofiya) inyektsiya joyida rivojlanishi mumkin. Bitta anatomik soha chegarasida inyektsiya joyini almashtirish qoidalariga rioya qilish mazkur nojo‘ya reaktsiya rivojlanishi xavfini qisqartirishga yordam beradi. Yuborish joyida reaktsiyalar Tresiba® preparatini qabul qilgan patsiyentlarda preparatni yuborish joyida reaktsiyalar (gematoma, mahalliy qon quyilishi, eritema, biriktiruvchi to‘qimada tugunchalar, shish, teri rangining o‘zgarishi, qichishish, inyektsiya joyida achishish va zichlanish) qayd etilgan. Yuborish joyida reaktsiyalarning ko‘pchiligi sezilarli ahamiyatga ega emas va vaqtinchalik tabiatga ega va odatda davolash davom ettirilganida yo‘qoladi. Bolalar va o‘smirlar Tresiba® preparati farmakokinetik xususiyatlarini o‘rganish uchun bolalar va 18 yoshgacha bo‘lgan o‘smirlarda qo‘llanilgan (“Farmakokinetikasi” bo‘limiga qarang). Uzoq muddatli tadqiqotda 1 yoshdan 18 yoshgacha bo‘lgan bolalarda preparat samaradorligi va xavfsizligi namoyon qilingan. Bolalar yoshidagi patsiyentlar popullyatsiyasida noxush reaktsiyalarning yuzaga kelishi tez-tezligi, turi va og‘irlik darajasi qandli diabeti bo‘lgan patsiyentlarning umumiy popullyatsiyasidagi mazkur ko‘rsatkichlardan farqlanmaydi (“Farmakodinamikasi” bo‘limiga qarang). Patsiyentlarning alohida guruhlari Klinik tadqiqotlar davomida nojo‘ya reaktsiyalar tez-tezligi, turi yoki og‘irligi bo‘yicha keksa yoshdagi patsiyentlar va buyrak yoki jigar funktsiyasini buzilishi bo‘lgan patsiyentlar va patsiyentlarning umumiy populyatsiyasi o‘rtasida hech qanday farqlar aniqlanmagan.

Preparatning faol moddasiga yoki har qanday yordamchi komponentlariga yuqori individual sezuvchanlikda qo‘llash mumkin emas.

Ma’lumki, ayrim dori preparatlari glyukoza metabolizmiga ta’sir ko‘rsatadi. Quyidagi preparatlar patsiyentning insulinga bo‘lgan ehtiyojini pasaytirishi mumkin: peroral gipoglikemik preparatlar, GO‘P-1 retseptorining agonistlari, monoaminoksidaza (MAO) ingibitorlari, beta-blokatorlar, angiotenzinga aylantiruvchi ferment (AAF) ingibitorlari, salitsilatlar, anabolik steroidlar va sulfonamidlar. Quyidagi preparatlar patsiyentning insulinga bo‘lgan ehtiyojini oshirishi mumkin: peroral gormonal kontratseptsiya vositalari, tiazid diuretiklari, glyukokortikosteroidlar, qalqonsimon bez gormonlari, simpatomimetiklar, o‘sish gormoni va danazol. Beta-blokatorlar gipoglikemiya simptomlarini yashirishi mumkin. Oktreotid/lanreotid organizmni insulinga bo‘lgan ehtiyojini oshirishi ham, pasaytirishi ham mumkin. Alkogol insulinning gipoglikemik ta’sirini kuchaytirishi yoki pasaytirishi mumkin. Nomutanosiblik Ayrim dori moddalari Tresiba® preparatiga qo‘shilganida uning parchalanishini (buzilishini) keltirib chiqarishi mumkin. Tresiba® preparatini infuziya eritmalariga qo‘shmaslik lozim. Tresiba® preparatini boshqa dori preparatlari bilan aralashtirish mumkin emas.

Gipoglikemiya Ovqatlanish vaqtini o‘tkazib yuborilganida yoki rejalashtirilmagan jadal jismoniy zo‘riqishda bemorda gipoglikemiya rivojlanishi mumkin. Agar insulin patsiyentning insulinga bo‘lgan ehtiyojiga nisbatan juda yuqori dozada yuborilgan bo‘lsa, gipoglikemiya shuningdek rivojlanishi mumkin. Gipoglikemiya rivojlanishi xavfini minimallashtirish uchun bolalarda ovqatlanish va jismoniy faollikni inobatga olgan holda insulin dozalarini tanlashda (ayniqsa bazal-bolyusli tartibda) ehtiyotkorlikka rioya qilish lozim. Uglevod almashinuvi kompensatsiya qilinganidan keyin (masalan, jadallashtirilgan insulin bilan davolashda) patsiyentlarda ularga xos gipoglikemiya darakchilari bo‘lgan simptomlar o‘zgarishi mumkin, bu haqda patsiyentlar xabardor qilinishi kerak. Odatdagi gipoglikemiya darakchilari bo‘lgan simptomlar qandli diabet uzoq davom etganida yo‘qolishi mumkin. Yondosh kasalliklar, ayniqsa infektsiya va isitma bilan kechadigan kasalliklar odatda organizmni insulinga bo‘lgan ehtiyojini oshiradi. Patsiyentda yondosh buyrak, jigar kasalliklari yoki buyrak usti bezlari, gipofiz yoki qalqonsimon bez funktsiyasining buzilishlari mavjud bo‘lganida preparat dozasiga tuzatish kiritish shuningdek talab qilinishi mumkin. Bazal insulinning boshqa preparatlari qo‘llanilganidagi kabi Tresiba® preparati qo‘llanilganida gipoglikemiyadan keyin tiklanish ushlanib qolinishi mumkin. Giperglikemiya Og‘ir giperglikemiyani davolash uchun tezda ta’sir etuvchi insulinni yuborish tavsiya etiladi. Preparat dozasining yetarlicha emasligi yoki davolashni to‘xtatilishi giperglikemiya va diabetik ketoatsidoz rivojlanishiga olib kelishi mumkin. Bundan tashqari, yondosh kasalliklar, ayniqsa infektsiya kasalliklari giperglikemik holatlar rivojlanishiga olib kelishi mumkin va muvofiq ravishda organizmning insulinga ehtiyojini oshiradi. Odatda, giperglikemiyaning birinchi simptomlari asta-sekin, bir necha soat yoki kun davomida paydo bo‘ladi. Ushbu simptomlarga chanqash, tez-tez siyish, ko‘ngil aynishi, qusish, uyquchanlik, terining qizarishi va quruqligi, og‘iz qurishi, ishtahaning yo‘qolishi, nafas chiqarilayotgan havoda atseton hidi taalluqlidir. Qandli diabetning 1-tipida tegishli davolash amalga oshirilmaganida giperglikemiya diabetik ketoatsidoz rivojlanishiga olib keladi va o‘limga olib kelishi mumkin. Bemorni insulinning boshqa preparatlaridan o‘tkazish Bemorni yangi tipdagi insulinga yoki yangi markadagi yoki boshqa ishlab chiqaruvchining insulin preparatiga o‘tkazish qat’iy shifokor nazorati ostida amalga oshirilishi kerak. O‘tkazish vaqtida dozaga tuzatish kiritish talab qilinishi mumkin. Tiazolidindion guruhidagi preparatlar va insulin preparatlarini bir vaqtda qo‘llanilishi Patsiyentlarni tiazolidindionlar bilan insulin preparatlari majmuasida davolanganda, ayniqsa bunday patsiyentlarda surunkali yurak yetishmovchiligi rivojlanishi xavfi omillari mavjud bo‘lganida, surunkali yurak yetishmovchiligi rivojlanishi hollari haqida xabar berilgan. Patsiyentlarga tiazolidindionlar va Tresiba® preparati bilan majmualangan davolashni buyurishda mazkur faktni hisobga olish lozim. Bunday majmuaviy davolash buyurilganida patsiyentlarni ularda surunkali yurak yetishmovchiligi belgilari va simptomlarini aniqlash, tana vaznining oshishi va periferik shishlar mavjudligi yuzasidan tibbiy tekshiruvdan o‘tkazish zarur. Patsiyentlarda yurak yetishmovchiligi simptomatikasi yomonlashganida tiazolidindionlar bilan davolashni to‘xtatish zarur. Ko‘rish a’zosi tomonidan buzilishlar Uglevod almashinuvi nazorati keskin yaxshilangan holda insulin bilan davolashni jadallashtirish diabetik retinopatiya holatini vaqtincha yomonlashishiga olib kelishi mumkin, ayni vaqtda glikemiya nazoratini uzoq vaqt yaxshilanishi diabetik retinopatiya rivojlanishi xavfini pasaytiradi. Insulin preparatlarini tasodifan adashtirib yuborishni oldini olish Tresiba® preparatining boshqa dozasini yoki boshqa insulinni tasodifan yuborilishini oldini olish uchun har bir inyektsiya oldidan etiketkadagi markirovkani tekshirish zarurligi haqida patsiyentga tushuntirish lozim. Har bir inyektsiya oldidan patsiyentlar doza hisoblagichida shprits-ruchkaga olingan birliklar miqdorini tekshirishlari lozim. Ushbu tarzda faqat shprits-ruchkaning doza hisoblagichidagi raqamlarni aniq farqlay oladigan patsiyentlar insulinni mustaqil yuborishi mumkin. Ko‘zi ojiz patsiyentlarni yoki ko‘rish qobiliyati susaygan shaxslarni ularga ko‘rish bilan bog‘liq muammolari bo‘lmagan va inyektor bilan ishlashga o‘rgatilgan shaxslarning yordami doimo kerakligi haqida xabardor qilish zarur. Insulinga nisbatan antitelalar Insulin qo‘llanilganida antitelalar hosil bo‘lishi mumkin. Antitelalar hosil bo‘lganida giperglikemiya yoki gipoglikemiya hollarini oldini olish uchun kam hollarda insulin dozasiga tuzatish kiritish talab qilinishi mumkin.

Homiladorlik Homilador ayollarda Tresiba® preparatini qo‘llashning klinik tajribasi yo‘q. Hayvonlarda reproduktiv funktsiyani o‘rganishga doir tadqiqotlar embriotoksiklik va teratogenlik yuzasidan insulin degludek va odam insulini o‘rtasida biron-bir farqni ko‘rsatmagan. Umuman olganda, homiladorlikning barcha davri davomida, shuningdek homiladorlik rejalashtirilganida qonda glyukoza kontsentratsiyasini va qandli diabeti bo‘lgan homilador ayollarning holatini sinchkovlik bilan nazorat qilish zarur. Insulinga bo‘lgan ehtiyoj odatda homiladorlikning I uch oyligida kamayadi, so‘ngra homiladorlikning II va III uch oyliklarida asta-sekin oshadi. Tug‘ruqdan keyin insulinga bo‘lgan ehtiyoj homiladorlikkacha bo‘lgan darajaga tezda qaytadi. Emizish davri Emizikli ayollarda Tresiba® preparatini qo‘llashning klinik tajribasi yo‘q. Hayvonlarda o‘tkazilgan tadqiqotlar shuni ko‘rsatadiki, kalamushlarda insulin degludek ko‘krak suti bilan ajraladi, preparatning sutdagi kontsentratsiyasi qon plazmasidagiga nisbatan past bo‘lgan. Insulin degludek ayollarda ko‘krak suti bilan ajralishi noma’lum. Yangi tug‘ilgan chaqaloqlarda va emizish davrida bo‘lgan bolalarda metabolik ta’sirlarning paydo bo‘lishi kutilmaydi. Fertillik Hayvonlarda o‘tkazilgan tadqiqotlarda insulin degludekning fertillikka nisbatan noxush ta’siri aniqlanmagan.

Gipoglikemiya rivojlanganida patsiyentlarning diqqatni jamlashga qodirligi va reaktsiya tezligi buzilishi mumkin, bu ushbu qobiliyatlar zarur bo‘lgan vaziyatlarda (masalan, transport vositalarini boshqarishda yoki mexanizmlar bilan ishlashda) xavf tug‘dirishi mumkin. Patsiyentlarga transport vositalarini boshqarishda gipoglikemiya rivojlanishini oldini olish uchun choralar ko‘rish tavsiya etilishi zarur. Bu gipoglikemiya rivojlanishi simptomlari-darakchilarining ifodalanganligi mavjud bo‘lmagan yoki pasaygan yoki gipoglikemiya epizodlari tez-tez yuz beradigan patsiyentlar uchun ayniqsa muhim. Ushbu hollarda transport vositasini boshqarish maqsadga muvofiqligi masalasini ko‘rib chiqish lozim. Preparat bolalar ololmaydigan joyda saqlansin va yaroqlilik muddati o‘tgach qo‘llanilmasin.

2°S dan 8°S gacha haroratda (sovutkichda), ammo muzlatish kamerasidan uzoqda saqlansin. Muzlatilmasin. Ishlatiladigan yoki zahira sifatida olib yuriladigan shprits-ruchka uchun: 30°S dan yuqori bo‘lmagan haroratda saqlansin. 2°S dan 8°S gacha haroratda (sovutgichda) saqlash mumkin. 8 hafta ichida foydalanilsin. Yorug‘likdan himoya qilish uchun shprits-ruchkani qalpoqcha bilan berkitilsin.

Insulin dozasini oshirib yuborilishi uchun zarur bo‘lgan ma’lum bir doza aniqlanmagan, biroq agar patsiyent ehtiyojiga nisbatan preparatning juda yuqori dozasi yuborilgan bo‘lsa, gipoglikemiya asta-sekin rivojlanishi mumkin. Yengil gipoglikemiyani patsiyentning o‘zi glyukozani yoki qand saqlovchi mahsulotlarni qabul qilgan holda bartaraf qilishi mumkin. Shu sababli qandli diabeti bo‘lgan patsiyentlarga doimiy ravishda o‘zi bilan qand saqlovchi mahsulotlarni olib yurish tavsiya etiladi. Patsiyent hushsiz bo‘lgan og‘ir gipoglikemiya holatida unga mushak ichiga yoki teri ostiga glyukagonni (0,5 mg dan 1 mg gacha) yuborish (o‘rgatilgan inson yuborishi mumkin) yoki vena ichiga glyukoza eritmasini yuborish (faqat tibbiyot xodimi yuborishi mumkin) lozim. Shuningdek, agar glyukagon yuborilganidan keyin 10-15 minut o‘tgach patsiyent hushiga kelmasa, dekstrozani vena ichiga yuborish zarur. Hushiga kelganidan keyin patsiyentga gipoglikemiya qaytalanishini oldini olish uchun uglevodlarga boy taomlar bilan ovqatlanish tavsiya etiladi.

Preparatni qo‘llash bo‘yicha ko‘rsatmalar Oldindan to‘ldirilgan shprits-ruchka (FleksTach®) uzunligi 8 mm gacha bo‘lgan NovoFayn® yoki NovoTvist® inyektsiya ignalari bilan foydalanish uchun ishlab chiqilgan. U 1 TB qadam bilan 1 dan 80 TB gacha dozalarni yuborishga imkon beradi. Oldindan to‘ldirilgan shprits-ruchkaga qo‘llash bo‘yicha batafsil yo‘riqnomasi ilova qilinishi kerak. Oldindan to‘ldirilgan shprits-ruchka (FleksTach®) faqat individual foydalanish uchun mo‘ljallangan. Oldindan to‘ldirilgan shprits-ruchkani takroriy to‘ldirishga yo‘l qo‘yilmaydi. Agar eritma tiniqligi va rangsizligini yo‘qotsa, Tresiba® preparatini qo‘llash mumkin emas. Agar Tresiba® preparati muzlatilgan bo‘lsa, uni qo‘llash mumkin emas. Har bir inyektsiyadan keyin ignani tashlab yuboring. Ishlatilgan tibbiy materiallarni utilizatsiya qilishga oid mahalliy talablarga rioya qiling. Shprits-ruchkadan foydalanish bo‘yicha to‘liq ko‘rsatmalar yuzasidan preparatni qo‘llash bo‘yicha patsiyentlar uchun yo‘riqnomaga qarang. Teri ostiga yuborish uchun oldindan shprits-ruchkaga (FleksTach®) to‘ldirilgan Tresiba®100 TB/ml eritmasi preparatini qo‘llash bo‘yicha patsiyentlar uchun YO‘RIQNOMA Oldindan to‘ldirilgan FleksTach® shprits-ruchkasini qo‘llashdan avval mazkur yo‘riqnomani diqqat bilan o‘qib chiqing. Agar Siz yo‘riqnoma ko‘rsatmalariga rioya qilmasangiz, Siz insulinning yetarli bo‘lmagan yoki haddan tashqari yuqori dozasini yuborishingiz mumkin, bu esa qonda glyukozaning haddan tashqari yuqori yoki haddan tashqari past kontsentratsiyasiga olib kelishi mumkin. Shprits-ruchkani Siz undan shifokor yoki hamshira rahbarligi ostida foydalanishni o‘rganib olganingizdan keyingina ishlating. Shprits-ruchka etiketkasida u Tresiba® 100 TB/ml preparatini saqlayotganiga ishonch hosil qilish uchun markirovkani tekshiring, so‘ngra quyida taqdim etilgan, shprits-ruchka va ignaning turli detallari ko‘rsatilgan illyustratsiyalarni diqqat bilan o‘rganing. Agar Sizning ko‘zingiz yaxshi ko‘rmasa yoki Sizda ko‘rish bilan bog‘liq jiddiy muammolar bo‘lsa va Siz doza hisoblagichidagi raqamlarni farqlay olmasangiz, shprits-ruchkadan o‘zgalar yordamisiz foydalanmang. Sizga ko‘rish qobiliyati buzilmagan, oldindan to‘ldirilgan FleksTach® shprits-ruchkadan to‘g‘ri foydalanishga o‘rgatilgan odam yordam berishi mumkin. Tresiba®FleksTach® – oldindan to‘ldirilgan, 300 TB insulin degludekni saqlaydigan shprits-ruchka. Siz o‘rnatishingiz mumkin bo‘lgan maksimal doza, 1 TB qadam bilan 80 TBni tashkil etadi. Tresiba® FleksTach® shprits-ruchkasi bir marta ishlatiladigan, uzunligi 8 mm bo‘lgan NovoFayn® yoki NovoTvist® ignalari bilan ishlatish uchun ishlab chiqilgan. Ignalar o‘ramga kirmaydi. Muhim ma’lumot Bunday belgilar bilan qayd etilgan ma’lumotga e’tibor qarating, bu shprits-ruchkadan to‘g‘ri foydalanishda muhim ahamiyatga ega. Tresiba® FleksTach® 100 TB/ml va igna (misol) Shprits- ruchka qalpoqchasi Ignaning tashqi qalpoqchasi Ignaning ichki qalpoqchasi Igna Himoya etiketkasi Igla Zaщitnaya nakleyka Dozalar hisoblagichi Doza ko‘rsatkichi Doza selektori Ishga tushirish tugmasi Shprits-ruchka etiketkasi Insulin qoldig‘i shkalasi Insulin qoldig‘i shkalasi darchasi Shprits-ruchkani tayyorlash Shprits-ruchkada Tresiba®100 TB/ml preparati mavjudligiga ishonch hosil qilish uchun shprits-ruchka etiketkasida preparat nomi va dozasini tekshiring. Agar Siz turli tipdagi insulin preparatlarini qo‘llayotgan bo‘lsangiz, bu ayniqsa muhimdir. Agar Siz yanglishib insulinning boshqa turini yuborsangiz, qonda glyukoza kontsentratsiyasi haddan tashqari yuqori yoki haddan tashqari past bo‘lishi mumkin. Shprits-ruchkadan qalpoqchani yechib oling Shprits-ruchkada insulin eritmasi tiniq va rangsiz ekanligiga ishonch hosil qiling. Shkala darchasida insulin qoldig‘iga qarang. Agar insulin eritmasi xira bo‘lsa, shprits-ruchkadan foydalanish mumkin emas. Yangi bir marta foydalaniladigan ignani oling va himoya yorlig‘ini olib tashlang. Ignani shprits-ruchkaga o‘rnating va igna shprits-ruchkada zich o‘rnashishi uchun uni aylantiring. Ignaning tashqi qalpoqchasini olib qo‘ying, ammo uni tashlab yubormang. U Sizga inyektsiya yakunlanganidan keyin ignani shprits-ruchkadan xavfsiz yechib olish uchun kerak bo‘ladi. Ignaning ichki qalpoqchasini olib qo‘ying va tashlab yuboring. Agar Siz ichki qalpoqchani ignaga kiydirishga urinsangiz, Siz tasodifan ignani sanchib olishingiz mumkin. Igna uchida insulin tomchisi paydo bo‘lishi mumkin. Bu normal holat bo‘lsa-da, biroq Siz baribir insulinni kelishini tekshirib ko‘rishingiz kerak. Har bir inyektsiya uchun yangi ignadan foydalaning. Bu zararlanish, infektsiya yuqtirish, insulinni oqib ketishi, ignalarning bekilib qolishi va preparatning noto‘g‘ri dozasi yuborilishi xavfini kamaytiradi. Agar igna bukilgan yoki shikastlangan bo‘lsa, undan hech qachon foydalanmang. 2 Insulin kelishini tekshirish Har bir inyektsiya oldidan insulin kelishini tekshiring. Shu tarzda Siz insulin dozasi to‘liq yuborilganligiga ishonch hosil qilishingiz mumkin. Doza selektorini aylantirgan holda preparatning 2 birligini tanlang. Doza hisoblagichi “2” ni ko‘rsatayotganiga ishonch hosil qiling. 2 ta birlik tanlangan Shprits-ruchkani ignasi yuqoriga qaratilgan holda ushlab turib, havo pufakchalari yuqoriga qarab ketishi uchun shprits-ruchkaning yuqori qismiga barmoq uchi bilan bir necha bor yengilgina cherting. Ishga tushirish tugmasini bosing va uni doza hisoblagichi nolga qaytmagunicha ushbu holatda ushlab turing. “0” doza ko‘rsatkichi qarshisida bo‘lishi kerak. Ignaning uchida insulin tomchisi paydo bo‘lishi kerak. Ignaning uchida havoning kichik pufakchasi qolishi mumkin, ammo u inyektsiyada yuborilmaydi. Agar igna uchida insulin tomchisi paydo bo‘lmasa, 2A – 2C amaliyotlarini takrorlang, ammo 6 martadan ortiq emas. Agar insulin tomchisi shunda ham paydo bo‘lmasa, ignani almashtiring va yana bir bor 2A – 2C amaliyotlarini takrorlang. Agar igna uchida insulin tomchisi shunda ham paydo bo‘lmasa, ushbu shprits-ruchkadan foydalanmang. Yangi shprits-ruchkadan foydalaning. Har bir inyektsiya oldidan igna uchida insulin tomchisi paydo bo‘lganligiga ishonch hosil qiling. Bu insulin kelishini kafolatlaydi. Agar insulin tomchisi paydo bo‘lmasa, garchi doza hisoblagichi aylansa ham, doza yuborilmaydi. Bu igna yo‘li berkilib qolganligi yoki shikastlanganligidan dalolat berishi mumkin. Har bir inyektsiya oldidan insulin kelishini tekshiring. Agar Siz insulin kelishini tekshirmasangiz, Siz insulinning yetarli bo‘lmagan dozasini yuborishingiz yoki uni umuman yubormasligingiz mumkin, bu qonda glyukozaning haddan tashqari yuqori kontsentratsiyasiga olib kelishi mumkin. 3 Dozani belgilash Inyektsiya boshlanishidan oldin doza hisoblagichi “0” holatiga o‘rnatilganligiga ishonch hosil qiling. “0” doza ko‘rsatkichi qarshisida turishi kerak. Shifokor yoki hamshira tavsiya qilganidek doza selektorini aylantirgan holda Sizga zarur bo‘lgan dozani o‘rnating. Agar Siz noto‘g‘ri dozani o‘rnatgan bo‘lsangiz, to‘g‘ri dozani o‘rnatmaguncha Siz doza selektorini oldinga yoki orqaga aylantirishingiz mumkin. Siz o‘rnatishingiz mumkin bo‘lgan maksimal doza 80 birlikni tashkil etadi. 5 ta birlik tanlangan 24 ta birlik tanlangan Misollar Doza selektori birliklar sonini o‘rnatadi. Faqat doza hisoblagichi va doza selektori tanlangan dozada insulin birliklari sonini ko‘rsatadi. Siz o‘rnatishingiz mumkin bo‘lgan maksimal doza 80 birlikni tashkil etadi. Agar shprits-ruchkada insulin qoldig‘i 80 birlikdan kam bo‘lsa, doza hisoblagichi shprits-ruchkada qolgan insulin birliklari sonida to‘xtaydi. Doza selektorini har bir aylantirishda shiqirlatmalar eshitiladi, shiqirlatmalarning ovozi doza selektori qaysi tomonga aylanishiga (oldinga, orqaga yoki tanlangan doza shprits-ruchkada qolgan insulin birliklari sonidan oshishiga) bog‘liq. Ushbu shiqirlatmalarni hisoblamang. Har bir inyektsiya oldidan doza hisoblagichi va doza ko‘rsatkichi bo‘yicha Siz qancha insulin birliklari sonini tanlaganligizni tekshiring. Shprits-ruchka shiqirlatmalarini hisoblamang. Agar Siz noto‘g‘ri dozani o‘rnatsangiz va yuborsangiz, qonda glyukoza kontsentratsiyasi haddan tashqari yuqori yoki haddan tashqari past bo‘lishi mumkin. Insulin qoldig‘i shkalasi shprits-ruchkada qolgan insulinning taxminiy miqdorini ko‘rsatadi, shuning uchun undan insulin dozasini o‘lchash uchun foydalanish mumkin emas. 4 Insulinni yuborish Shifokor yoki hamshira tavsiya qilgan inyektsiya texnikasidan foydalangan holda ignani teri ostiga kiriting. Doza hisoblagichi Sizning ko‘rish doirangizda ekanligiga ishonch hosil qiling. Doza hisoblagichiga barmoqlar bilan teginmang – bu inyektsiyani to‘xtatib qo‘yishi mumkin. Ishga tushirish tugmasini oxirigacha bosing va uni ushbu holatda doza hisoblagichi “0” ni ko‘rsatmagunicha ushlab turing. “0” doza ko‘rsatkichi qarshisida aniq bo‘lishi kerak. Bunda Siz shiqirlatmani eshitishingiz yoki his qilishingiz mumkin. Inyektsiyadan keyin ignani teri ostida kamida 6 sekund qoldiring. Bu insulinning to‘liq dozasi yuborilishini ta’minlaydi. 6 sekund Shprits-ruchkani yuqoriga tortgan holda ignani teri ostidan chiqarib oling. Agar inyektsiya joyida qon paydo bo‘lsa, igna kirgan joyga paxtali tamponni yengil bosib qo‘ying. Igna kirgan joyni uqalamang. Inyektsiya yakunlanganidan keyin Siz igna uchida insulin tomchisini ko‘rishingiz mumkin. Bu normal holat bo‘lib, Siz yuborgan preparat dozasiga ta’sir ko‘rsatmaydi. Siz qancha insulin birliklari miqdorini yuborganingizni bilishingiz uchun doimo doza hisoblagichi ko‘rsatmalarini tekshirib turing. Doza hisoblagichi birliklarning aniq miqdorini ko‘rsatadi. Shiqirlatmalar sonini hisoblamang. Doza hisoblagichi “0” ni ko‘rsatmagunicha ishga tushirish tugmasini ushlab turing. Agar doza hisoblagichi “0” ni ko‘rsatishiga qadar to‘xtab qolsa, insulinning to‘liq dozasi yuborilmagan bo‘ladi, bu qonda glyukozaning haddan tashqari yuqori kontsentratsiyasiga olib kelishi mumkin. 5 Inyektsiya yakunlanganidan keyin Ignaning tashqi qalpoqchasini tekis yuzaga qo‘yib, qalpoqchaga yoki igna tig‘iga teginmagan holda igna uchini qalpoqchaning ichiga kiriting. Igna qalpoqchaga kirganida, qalpoqchani igna ustiga ehtiyotkorlik bilan o‘rnating. Ignani burab chiqarib oling va uni ehtiyot choralariga rioya qilgan holda tashlab yuboring. Har bir inyektsiyadan keyin shprits-ruchkaga unda saqlanayotgan insulinni yorug‘lik ta’siridan himoya qilish uchun qalpoqchani o‘rnating. Zararlanish, infektsiya tushishi, insulin oqib ketishi, igna yo‘lini berkilib qolishi va preparatning noto‘g‘ri dozasi yuborilishiga yo‘l qo‘ymaslik uchun, har bir inyektsiyadan keyin ignani tashlab yuboring. Agar igna yo‘li berkilib qolsa, Siz o‘zingizga insulinni yubora olmaysiz. Ishlatilgan shprits-ruchkani ignasi chiqarilgan holda Sizning shifokoringiz, hamshira, farmatsevt tomonidan berilgan tavsiyalarga yoki mahalliy talablarga muvofiq tashlab yuboring. Igna bilan tasodifiy sanchilishlarga yo‘l qo‘ymaslik uchun ignaga ichki qalpoqchani o‘rnatishga hech qachon urinmang. Har bir inyektsiyadan keyin shprits-ruchkadan ignani chiqarib tashlang va shprits-ruchkani igna chiqarilgan holda saqlang. Bu zararlanish, infektsiya tushishi, insulin oqib ketishi, igna yo‘lini berkilib qolishi va preparatning noto‘g‘ri dozasi yuborilishiga yo‘l qo‘ymaslik imkonini beradi. 6 Qancha insulin qolgan? Insulin qoldig‘i shkalasi shprits-ruchkada qolgan insulinning taxminiy miqdorini ko‘rsatadi. Qoldiq insulinning taxminiy miqdori Sizning shprits-ruchkangizda qancha insulin qolganini bilish uchun doza hisoblagichidan foydalaning. Doza hisoblagichi to‘xtamagunicha doza selektorini aylantiring. Agar doza hisoblagichi 80 raqamini ko‘rsatsa, bu Sizning shprits-ruchkangizda insulinning eng kamida 80 ta birligi qolganini bildiradi. Agar doza hisoblagichi 80 dan kamni ko‘rsatsa, bu Sizning shprits-ruchkangizda insulinning aynan doza hisoblagichida aks etgan birliklar miqdori qolganini bildiradi. Misol Doza hisoblagichi to‘xtab qoldi: 52 ta birlik qoldi. Doza selektorini teskari yo‘nalishda, doza hisoblagichi “0” ni ko‘rsatmaguniga qadar aylantiring. Agar shprits-ruchkada qolgan insulin to‘liq dozani yuborish uchun yetarli bo‘lmasa, Siz zarur dozani ikkita shprits-ruchka yordamida ikkita inyektsiya bilan yuborishingiz mumkin. Insulinning Sizga zarur bo‘lgan dozasi qoldig‘ini hisoblashda juda sinchkov bo‘ling. Agar Sizda shubha paydo bo‘lsa, eng yaxshisi yangi shprits-ruchka yordamida insulinning to‘liq dozasini o‘zingizga yuboring. Agar Siz hisob-kitoblarda xato qilsangiz, Siz insulinning yetarli bo‘lmagan dozasini yoki haddan tashqari yuqori dozasini yuborishingiz mumkin. Bu qonda glyukoza kontsentratsiyasi haddan tashqari yuqori yoki haddan tashqari past bo‘lishiga olib kelishi mumkin. Muhim ma’lumot Har doim shprits-ruchkani o‘zingiz bilan olib yuring. Har doim o‘zingiz bilan zahira shprits-ruchkani va yangi ignalarni ular yo‘qolib qolishi yoki shikastlanishi holati uchun olib yuring. Shprits-ruchka va ignalarni hamma va, ayniqsa, bolalar ololmaydigan joyda saqlang. O‘z shprits-ruchkangizni va ignalarni boshqa shaxslarga hech qachon bermang. Bu kesishgan infektsiyalanishga olib kelishi mumkin. O‘z shprits-ruchkangizni va ignalarni boshqa shaxslarga hech qachon bermang. Bu ularning sog‘lig‘iga zarar yetkazishi mumkin. Bemorni parvarish qilayotgan shaxslar foydalanilgan ignalarga nisbatan alohida ehtiyotkorlik bilan munosabatda bo‘lishlari kerak. Bu tasodifiy sanchib olish va kesishgan infektsiyalanish xavfini kamaytiradi. Shprits-ruchkadan foydalanishga e’tibor Shprits-ruchkadan foydalanishga ehtiyotkorlik bilan e’tibor qarating. E’tiborsizlik bilan yoki noto‘g‘ri foydalanish noto‘g‘ri dozalash sababi bo‘lishi, bu esa qonda glyukoza kontsentratsiyasi haddan tashqari yuqori yoki haddan tashqari past bo‘lishiga olib kelishi mumkin. Shprits-ruchkani avtomobilda yoki haddan tashqari yuqori yoki haddan tashqari past haroratlar ta’siriga uchrashi mumkin bo‘lgan har qanday joyda qoldirmang. Shprits-ruchkani unga chang, ifloslanishlar va barcha turdagi suyuqliklar tushishidan saqlang. Shprits-ruchkani yuvmang, uni suyuqlikka tushirmang va moylamang. Zarurat bo‘lganida, shprits-ruchkani yumshoq yuvish vositasi bilan ho‘llangan nam mato bilan tozalash mumkin. Shprits-ruchkani qattiq yuzaga tushirib yuborish yoki urib olish mumkin emas. Agar Siz shprits-ruchkani tushirib yuborgan bo‘lsangiz yoki uning ishlashiga shubha qilsangiz, yangi ignani qo‘ying va inyektsiya qilishdan oldin insulin kelishini tekshiring. Shprits-ruchkani takroriy to‘ldirilishiga yo‘l qo‘ymang. Bo‘shagan shprits-ruchkani tashlab yuborish zarur. Shprits-ruchkani mustaqil tuzatishga yoki uni qismlarga ajratishga urinmang.

Retsept bo‘yicha beriladi.

I gidrolitik sinfidagi shishadan tayyorlangan, bir tomonidan galobutil rezina/poliizoprendan tayyorlangan disklari va ikkinchi tomondan galobutil rezinadan tayyorlangan porshenlari bo‘lgan tiqinlar bilan berkitilgan kartridjlarda 3 ml li shaklda chiqariladi. Kartridj ko‘p marta inyektsiyalarni amalga oshirish uchun ko‘p dozali bir martalik shprits-ruchkaga kavsharlangan. Karton qutiga qo‘llash bo‘yicha yo‘riqnomasi bilan birga ko‘p dozali bir martalik 5 ta shprits-ruchka joylangan.

30 oy.