Antibiotiklar (tsefalosporinlar guruhi).

J01DA13

Tseftriakson mushak ichiga yuborilganda yuborish joyidan yaxshi so‘riladi va zardobda yuqori kontsentratsiyalarga erishiladi. Preparatning biokiraolishligi – 100%. Plazmadagi o‘rtacha kontsentratsiyasiga inyektsiyadan keyin 2-3 soat o‘tgach erishiladi. 0,5-2,0 g dozada 12 dan 24 soatga bo‘lgan intervalda mushak ichiga va vena ichiga takroran yuborilganda tseftriakson bir marta yuborilganda erishiladigan kontsentratsiyadan 15-36% yuqori kontsentratsiyada to‘planishi yuz beradi. 0,16 dan 3,0 g gacha dozada yuborilganda yarim chiqarilish davri 5,8 dan 8,7 soatgacha, taqsimlanish xajmi 6,75 dan 12,5 l, plazmadan klirensi soatiga 0,58-1,45 l, buyrak klirensi – soatiga 0,23-0,73 l ni tashkil etadi. Tseftriakson qon plazmasidagi oqsillar bilan bog‘lanadi. Preparatning 33% dan 67% gacha o‘zgarmagan ko‘rinishda buyraklar orqali, qolgan qismi safro bilan ichakka chiqariladi, u yerda faol bo‘lmagan metabolitigacha biotransformatsiyaga uchraydi. Tseftriakson yangi tug‘ilgan chaqaloqlar va bolalarda bosh miya pardalari yallig‘langanda orqa miya suyuqligiga kiradi, bunda bakterial meningit holatlarida preparatning plazmadagi kontsentratsiyasining 17% orqa miya suyuqligiga o‘tadi, bu aseptik meningitdagiga qaraganda 4 marta yuqoridir. Tana vazniga 50-100 mg dozada tseftriaksonni vena ichiga yuborilgandan so‘ng 24 soatdan keyin orqa miya suyuqligidagi kontsentratsiyasi 1,4 mg/l dan oshadi. Meningit bilan xastalangan katta yoshdagi bemorlarda tana vazniga 50 mg/kg dozada yuborilgandan keyin 24 soatdan so‘ng tseftriaksonning orqa miya suyuqligidagi kontsentratsiyasi meningitni keng tarqalgan qo‘zg‘atuvchilari uchun minimal bostiruvchi kontsentratsiyadan ko‘p marta oshadi.

Sezgir qo‘zg‘atuvchilar chaqirgan infektsiyalar: sepsis, meningit, disseminatsiyalangan Laym borreliozi (kasallikning erta va kechki bosqichlari), qorin bo‘shlig‘i a’zolari infektsiyalari (peritonit, o‘t chiqarish yo‘llari va me’da-ichak yo‘llarining infektsiyalari), suyak va bo‘g‘imlar infektsiyalari, teri va yumshoq to‘qimalarning infektsiyalari, jarohat infektsiyalari, immuniteti susaygan bemorlardagi infektsiyalar, kichik chanoq a’zolarining infektsiyalari, buyrak va siydik chiqarish yo‘llarining infektsiyalari, nafas yo‘llari infektsiyalari (ayniqsa pnevmoniya), LOR-a’zolarining infektsiyalari, jinsiy a’zolar infektsiyalari, shu jumladan gonoreya. Operatsiyadan keyingi davrda infektsiyalarni oldini olishda qo‘llanadi.

Preparat mushak ichiga yoki vena ichiga yuboriladi. Standart dozalash tartibi. Kattalar va 12 yoshdan oshgan bolalar: 1-2 g dan sutkada bir marta (har 24 soatda). Og‘ir holatlarda yoki qo‘zg‘atuvchilari tseftriaksonga o‘rtacha sezgirlikka ega infektsiyalarda sutkalik dozani 4 g gacha oshirish mumkin. Yangi tug‘ilgan chaqaloqlarga (2 haftalikkacha) tana vazniga 20-50 mg/kg dan sutkada 1 marta buyuriladi. Sutkalik doza tana vazniga 50 mg/kg dan oshmasligi kerak. Dozani belgilashda muddatida tug‘ilgan va chala tug‘ilgan chaqaloqlarda tafovut qilish mumkin emas. Emizikli va kichik yoshdagi bolalarda (15 kunlikdan 12 yoshgacha): tana vazniga 20-80 mg/kg sutkada 1 marta buyuriladi. Tana vazni 50 kg dan oritq bo‘lgan bolalarga kattalar uchun dozalari buyuriladi. 50 mg/kg va undan yuqori dozalarini vena ichiga yuborishni kamida 30 minut davomida tomchilab amalga oshirish kerak. Keksa yoshdagi bemorlar: dozaga yoshga doir tuzatish kiritmasdan kattalar uchun dozalari buyuriladi. Davolash davomiyligi kasallikni kechishiga bog‘liq. Qo‘zg‘atuvchilarni ingibitsiya qilishga erishilgandan keyin Tseftriaksonni yuborishni tana harorati normallashgandan keyin yana kamida 48-72 soat davomida davom ettirish kerak .

Allergik reaktsiyalar: eshakemi, qaltirash yoki isitma, toshma, qichishish; kam hollarda – bronxospazm, eozinofiliya, ko‘p shaklli ekssudativ eritema (shu jumladan Stivens-Djonson sindromi), zardob kasalligi, anafilaktik shok. Ovqat hazm qilish tizimi tomonidan: ko‘ngil aynishi, qusish, diareya yoki qabziyat, meteorizm, abdominal og‘riqlar, ta’mni buzilishi, stomatit, glossit, soxta membranoz kolit, enterokolit, jigar faoliyatini buzilishi (jigar transaminazalari faolligini oshishi, kamroq hollarda – ishqoriy fosfotaza, bilirubinni oshishi, xolestatik sariqlik), o‘t qopi soxta xolelitiazi (“sludge” – sindromi), disbakterioz. Qon yaratish tizimi tomonidan: anemiya, leykopeniya, leykotsitoz, neytropeniya, granulotsitopeniya, limfopeniya, trombotsitoz, trombotsitopeniya, gemolitik anemiya, gipokoagulyatsiya, plazmadagi qon ivishi faktorlari (II, VII, IX, X) ning kontsentratsiyasini kamayishi, protrombin vaqtini uzayishi. Siydik chiqarish tizimi tomonidan: buyrak faoliyatini buzilishi (azotemiya, qonda mochevina darajasini oshishi, giperkreatininemiya, glyukozuriya, tsilindruriya, gematuriya), oliguriya, anuriya. Mahalliy reaktsiyalar: flebit, vena bo‘ylab og‘riq, mushak ichiga yuborilgan joyda og‘riq va infiltrat. Boshqalar: bosh og‘rig‘i, bosh aylanishi, burundan qon ketishi, kandidoz, superinfektsiya.

Tseftriaksonga va boshqa tsefalosporinlarga, penitsillinlarga, karbapenemlarga yuqori sezuvchanlikda qo‘llash mumkin emas. Preparatni nospetsifik yarali kolit, jigar va buyrak faoliyatini buzilishlarida, antibakterial preparatlarni qo‘llash bilan bog‘liq enterit va kolitda; giperbilirubinemiyasi bo‘lgan chala tug‘ilgan va yangi tug‘ilgan chaqaloqlarda, homiladorlik va laktatsiya davrida ehtiyotkorlik bilan qo‘llanadi. Preparatni homiladorlik va laktatsiya davrida faqat ona uchun kutilayotgan foyda homila uchun potentsial xavfdan yuqori bo‘lsagina qo‘llash mumkin, chunki tseftriakson yo‘ldosh to‘sig‘i orqali o‘tadi. Preparatni laktatsiya davrida qo‘llash zarurati bo‘lganida emizishni to‘xtatish masalasini ko‘rib chiqish kerak, chunki tseftriakson ko‘krak suti bilan ajraladi.

Tseftriakson ichak florasini susaytirib, K vitamini sinteziga to‘sqinlik qiladi. Trombotsitlar agregatsiyasini kamaytiruvchi preparatlar (nosteroid yallig‘lanishga qarshi vositalar, salitsilatlar, sulfinpirazon) bilan bir vaqtda buyurilganda qon ketishlar xavfi oshadi. Antikoagulyantlar bilan bir vaqtda buyurilganda antikoagulyantlarning ta’sirini kuchayishi kuzatiladi. “Halqali” diuretiklar bilan bir vaqtda buyurilganda nefrotoksik ta’sirni rivojlanish xavfi oshadi. Tseftriakson va aminoglikozidlar ko‘pgina grammanfiy bakteriyalarga nisbatan sinergizmga ega. Etanol bilan nomutanosib. Farmatsevtik nomutanosiblik. Tseftriakson eritmalarini mikroblarga qarshi boshqa preparatlar bilan aralashtirish yoki bir vaqtda yuborish mumkin emas. Tseftriaksonni kaltsiy saqlovchi eritmalar bilan aralashtirish mumkin emas.

Og‘ir buyrak va jigar yetishmovchiligida, gemodializda bo‘lgan bemorlarda plazmada preparatning kontsentratsiyasini muntazam aniqlash kerak. Uzoq vaqt davolaganda periferik qon manzarasi, jigar va buyrakning funktsional holati ko‘rsatkichlarini muntazam nazorat qilish kerak. Kam holarda o‘t pufagini UTT o‘tkazilganda soyalanish aniqlanadi, u davolash to‘xtatilgandan keyin o‘tib ketadi (hatto bu ko‘rinish o‘ng qovurg‘a ostidagi og‘riqlar bilan kechganda antibiotikni buyurishni davom ettirish va simptomatik davolash tavsiya etiladi). Davolanish vaqtida alkogolni iste’mol qilish mumkin emas, chunki disulfiramsimon samaralar (yuzni qizarishi, qorin va me’da sohasida spazmlar, ko‘ngil aynishi, qusish, bosh og‘rig‘i, arterial bosimni pasayishi, taxikardiya, hansirash) kuzatilishi mumkin. Boshqa tsefalosporin antibiotiklariga ham qoida hisoblangan anamnezni sinchkovlik bilan to‘planganishiga qaramay, anafilaktik shok rivojlanishi ehtimolini inkor etib bo‘lmaydi, u shoshilinch davolashni – avval vena ichiga epinefrin, so‘ngra glyukokortikosteroidlarni yuborishni talab etadi. In vitro sharoitda o‘tkazilgan tadqiqotlar boshqa tsefalosporin antibiotiklari kabi tseftriakson qon zardobida albumin bilan bog‘langan bilirubinni siqib chiqarishi mumkinligini namoyish qilgan. Shuning uchun giperbilirubinemiyasi bo‘lgan yangi tug‘ilgan chaqaloqlarda va ayniqsa chala tug‘ilgan chaqaloqlarda Tseftriaksonni qo‘llash yanada ehtiyotkorlikni talab etadi. Keksa va xolsizlangan bemorlarga K vitaminini qo‘shimcha buyurish talab etilishi mumkin. Tayyorlangan eritma xona haroratida 6 soat yoki sovutgichda 2-8°S haroratda 24 soatdan ortiq saqlanmasin. Preparat bolalar ololmaydigan joyda saqlansin va yaroqlilik muddati o‘tgach qo‘llanilmasin.

Quruq, yorug‘likdan himoyalangan joyda, 25°S dan yuqori bo‘lmagan haroratda saqlansin.

Doza oshirib yuborilganda gemodializ va peritoneal dializ preparatning kontsentratsiyasini kamaytirmaydi. Spetsifik antidoti yo‘q. Dozani oshirib yuborilishi simptomatik davolanadi.

Retsept bo‘yicha

Mushak ichiga va vena ichiga yuborish uchun eritma tayyorlash uchun kukun, 1,0 g dan shisha flakonlarda, har bir flakon tibbiyotda qo‘llash bo‘yicha yo‘riqnomasi bilan karton qutiga joylangan.

3 yil.