Rangsiz, tiniq eritma.

Plazma o‘rnini bosuvchi vosita.

Plazmafor infuzion eritmasi – bu natriy xloridining izotonik eritmasidagi gidroksietil kraxmal sintetik kolloidining o‘rtacha molekulyar vazni 200 000 dalton va molyar o‘rin almashinish darajasi 0,45-0,55 bo‘lgan 6% (izotonik eritma) va 10% (giperonkotik) li eritmasi. Plazmafor preparatining original substantsiyasini fizik-kimyoviy xususiyatlari, gipovolemiya va shokda, shuningdek terapevtik gemodilyutsiya uchun qo‘llanganda quyidagilar: markaziy va periferik gemodinamikani, mikrotsirkulyatsiyani normallashishi, to‘qima va a’zolarga kislorodni yetkazib berish va ular tomonidan sarflanishi yaxshilanishi, kapillyarlar devorlarini tiklanishi (qon tomir devorlari o‘tkazuvchanligini normallashishi), mahaliy yallig‘lanish reaktsiyalarini kamayishi, to‘laqonli immun javobni faollashuvi, mo‘tadil gemodilyutsiya fonida qonning shaklli elementlarini, fiziologik to‘plangan joydan safarbar qilinishi va faol metabolizmga jalb kilinishi hisobiga preparatning yuqori terapevtik samaradorligini ta’minlaydi. Suvni bog‘lash va ushlab qolish hisobiga, preparat yuborilgan suyuqlik hajmining 100% ni (6% eritma uchun) va 130-140% ni (10% eritma uchun) tashkil etuvchi volemik ta’sirni namoyon etadi va bu ta’sir 4-6 soat davomida barqaror saqlanib turadi. Bundan tashqari, preparat gematokrit ko‘rsatkichlarini pasaytirishi hisobiga qonning reologik xususiyatlarini yaxshilaydi, qon plazmasi qovushqoqligini kamaytiradi, trombotsitlar agregatsiyasini susaytiradi va eritrotsitlar adgeziyasiga to‘sqinlik qiladi. Amilaza ta’sirida plazmafor buyrak orqali chiqarib yuboriladigan quyi molekulyar (70000 daltondan kichik) qismlarga parchalanadi. Tuzilishi bo‘yicha GEK glikogenga o‘xshash, aynan shu bilan uning yuqori darajada o‘zlashtira olinishi va anafilaktik reaktsiyalarni yuz berish xavfini pastligi izoxlanadi.

Preparatning qon zardobidagi maksimal kontsentratsiyasi (Cmax) – 11,1±2,7 mg/ml ni tashkil qiladi. Yuborish tezligi va infuziya qilish maqsadiga qarab, yarim chiqarilish vaqti (T1/2) 5-6 soatni tashkil qiladi. Klirens ko‘rsatkichi minutiga 7,33 ml ni tashkil qiladi. Preparatni yuborish boshlanganidan keyin, dastlabki 12 soat davomida gidroksietilkraxmalning 24,48±3,93 g miqdori (yuborilgan miqdorning 49%) siydikda aniqlanadi. Yuborilgandan so‘ng preparat buyrak (24 soat davomida taxminan 70%) va safro orqali chiqariladi. Plazmafor jigar, o‘pka va limfa tugunlariga toksik ta’sir ko‘rsatmagan xolda, oz miqdorda retikulo-endotelial tizim hujayralarida saqlanadi, ammo bu klinik ahamiyatga ega emas.

Gipovolemiya va shok (profilaktika va davolash): kuyishlarda, jarohatlarda, operatsiyalarda, o‘tkir qon ketishlarida, yuqumli kasalliklar va shu kabi xolatlarda qo‘llaniladi; terapevtik gemodilyutsiyada (shu jumladan izovolemik gemodilyutsiyada): tsentrifuga qilish yo‘li bilan leykotsitar massa yig‘ishni oshirishda (leykoferezda qo‘shimcha vosita sifatida) qo‘llaniladi.

Plazmafor preparati vena ichiga infuziya qilish uchun mo‘ljallangan. O‘zga ko‘rsatmalar bo‘lmasa, plazmafor aylanayotgan suyuqlik xajmini o‘rnini qoplash ehtiyoji yoki gemodilyutsiyaning zarur darajasiga muvofiq, yoshga bog‘liq quyidagi dozalarda vena ichiga tomchilab yuboriladi: Yoshga oid guruhO‘rtacha sutkalik doza, tana vazniga ml/kg yuzasidanEng yuqori sutkalik doza, tana vazniga ml/kg yuzasidan6% li eritma10% li eritma6% li eritma10% li eritmaKattalar va 12 yoshdan katta bolalar332033206 dan 12 yoshgacha bo‘lgan bolalar15-2010-1533203 dan 6 yoshgacha bo‘lgan bolalar15-2010-153320Yangi tug‘ilgan chaqaloqlar va 3 yoshgacha bo‘lgan bolalar10-158-103320 Yuz berishi mumkin bo‘lgan anafilaktik reaktsiyalarni hisobga olib, plazmafor preparatining birinchi 10-20 ml ni bemorning xolatini sinchkov kuzatuvi ostida, sekin yuborish lozim. Preparat yuqori dozada va/yoki xaddan tashqari tez yuborilganda, qon aylanish tizimiga ortiqcha bosim xavfi yuz berishini hisobga olish xam lozim. Vena ichiga yuboriladigan sutkalik doza va yuborish tezligi yo‘qotilgan qon hajmi, gemoglobinning kontsentratsiyasi hamda gematokrit ko‘rsatkichlariga qarab belgilanadi. Qon-tomir tizimi va o‘pkani shikastlanish xavfi bo‘lmagandan yosh bemorlarda kolloidli, suyuqlik hajmini o‘rnini bosuvchi preparatning qo‘llash me’yori, gematokrit ko‘rsatkichini 30% ga teng yoki undan kamroq bo‘lishidir.

Gidroksietilkraxmalni yuborilishiga allergik va anafilaktoid reaktsiyalar, shu jumladan teri reaktsiyalari, arterial gipotenziya va shok, bronxospazm, nafas olishni qiyinlashishi, yurak yetishmovchiligi kabi xolatlar kuzatilishi mumkin. Preparatning gemodilyutsiya samarasi natijasida, preparatning yuqori dozalari, gematokrit va qon plazmasi oqsillari kontsentratsiyasini pasayishiga, shuningdek qon ivish vaqtini vaqtinchalik oshishiga va qon ketishlariga olib kelishi mumkin, biroq bunday hollarda trombotsitlar faoliyatiga ta’siri kuzatilmaydi. Plazmafor preparatining qo‘llanilishi klinik ahamiyatli qon ketishlarini chaqirmaydi. Preparatning o‘rtacha va yuqori dozalar diapazonida uzoq muddat davomida har kuni qo‘llaniganda terini qichishishi yuz berishi mumkin. Bunday hollarda maksimal sutkalik dozani 250 ml gacha kamaytirish tavsiya etiladi. Terini qichishishi tegishli davolashdan bir necha hafta o‘tib ham paydo bo‘lishi va uzoq vaqt davomida saqlanib turishi mumkin. Plazmafor preparati qo‘llanganida qon zardobida amilaza faolligi oshishi mumkin, lekin bu pankreatitni klinik namoyon bo‘lishi bilan kechmaydi. Giperamilazemiya buyrak orqali asta-sekin chiqariladigan «GEK-amilaza» kompleksini hosil bo‘lishi bilan bog‘liq. Plazmafor preparatini destruktiv pankreatiti bo‘lgan bemorlarni konservativ va jarroxlik yo‘li bilan davolashda qo‘llash mumkin.

Gidroksietilkraxmal va preparatning tarkibiga kiruvchi boshqa qismlariga o‘ta yuqori sezuvchanlik, gipergidratatsiya, gipervolemiya, qon ivish jarayoni buzilishining og‘ir xolatlari, yurak yetishmovchiligining dekompensatsiya shakli, o‘pka shishining kardiogen shakli, bosh miyada ichki qon ketishlari, oligo- va anuriya bilan kechuvchi buyrak yetishmovchiligida (gipovolemiya bilan bog‘liq bo‘lmagan) qo‘llash mumkin emas.

Boshqa dori vositalari bilan bir idish va tizimda aralashtirilmasin. Gidroksietilkraxmal aminoglikozidli antibiotiklar bilan bir vaqtda qo‘llanilganda, ularning nefrotoksikligini kuchaytirishi mumkin. Gidroksietilkraxmalni geparin yoki peroral antikoagulyantlar bilan bir vaqtda qo‘llanilishi, qon ketish vaqtini oshirishi mumkin. Boshqa dori vositalari, ayniqsa beta-blokator va vazodilyatatorlar qabul qilayotgan bemorlarga alohida e’tibor berish lozim, chunki suyuqlik hajmini to‘ldirish yuzasidan davolashga qaramay, arterial bosim va yurak qisqarishlari sonida o‘zgarishlar aniqlanmasligi mumkin.

O‘zlashtiraolmaslik reatsiyalari yuz berganida, preparatni yuborishni darhol to‘xtatish va zarur shoshilinch choralarni o‘tkazish lozim. Davolash jarayonida organizmni yetarli darajada suyuqlik bilan ta’minlanishini kuzatish, qon zardobining elektrolit tarkibi va suyuqlik muvozanati, shuningdek buyrakning chiqarish faoliyatini nazorat qilish lozim. Yangi tug‘ilgan chakaloq va uch yoshgacha bo‘lgan bolalarda preparatni o‘rtacha sutkalik dozada qo‘llash tavsiya etiladi. Bolalarda suv-elektrolit xolatining o‘ziga xosligi tufayli, gidratatsiya darajasi va elektrolitlar tarkibini sinchkovlik bilan kuzatish tavsiya qilinadi. Degidratatsiya xolatlarida plazmafor preparatini qo‘llashdan avval (siydik ajralishini faollashtirish uchun) glyukoza yoki tuzli eritmalarni yuborish orqali regidratatsiyani o‘tkazish lozim. Vena ichiga xaddan tashqari tez yuborilishi, shuningdek xaddan tashqari katta dozalarda qo‘llanishi gemodinamikani buzilishlariga olib kelishi mumkin. Yurak faoliyatining dekompensatsiyasiga olib keluvchi gipergidratatsiya holatlarini yuz berishini oldini olish uchun, yurak faoliyati va aylanayotgan qon hajmini (AQH) nazorat qilish lozim. Fibrinogen yetishmovchiligida preparatni faqat donor qoni komponentlari yo‘kligi sababli bemorning hayoti xavf ostida qolgandagina, shoshilinch vaziyatlardagina yordam ko‘rsatish uchun qo‘llash mumkin GEK organizmning klinik-kimyoviy ko‘rsatkichlarga (glyukoza, oqsil, ECHT, yog‘ kislotasi, xolesterin, sorbitdegidrogenaza, siydikning nisbiy og‘irligiga) ta’sir ko‘rsatishini unutmaslik kerak. Preparatni qandli diabeti bo‘lgan bemorlarga yuborilishi qonda glyukozaning darajasini oshishi bilan kechmaydi, shuning uchun plazmafor preparati ushbu toifa patsiyentlarni konservativ yoki jarrohlik yo‘li bilan davolashda ishlatilishi mumkin. Davolash davrida va ungacha bo‘lgan davr mobaynida leykotsitlar, trombotsitlar, gemoglobin, gematokrit, kreatinin, protrombin va qisman tromboplastin qon ivish vaqti ko‘rsatkichlarini tez-tez va muntazam ravishda nazorat kilib turish tavsiya etiladi. Anamnezida jigar kasalliklari bo‘lgan bemorlarda ehtiyotkorlik bilan qo‘llaniladi. Eritmaning rangi o‘zgarganda yoki kristal pretsipitat xosil qilganida eritmani yuborish mumkin emas. Eritma tiniq, o‘rami shikastlanmagan bo‘lsagina preparatni ishlatish mumkin! Preparat bolalar olaolmaydigan joyda saqlansin va yaroqlilik muddati o‘tganidan keyin ishlatilmasin.

Preparat embriotoksik va teratogen ta’sir ko‘rsatmasligi aniqlangan, biroq preparatning homiladorlik vaqtida faqat hayotiy zarur holatlardagina qo‘llash tavsiya qilinadi. Preparatni laktatsiya davrida qo‘llash tajribasi yo‘q, shuning uchun uni ayollarga laktatsiya davrida buyurilganda ehtiyotkorlikni namoyon etish lozim.

Quruq va yorug‘likdan himoyalangan joyda, 250S dan yuqori bo‘lmagan haroratda saqlansin. Muzlatilishiga yo‘l qo‘yilmasin.

Davolash: preparat infuziyasini zudlik bilan to‘xtatish kerak; diuretiklarni buyurish mumkin.

Retsept bo‘yicha

6% va 10% li infuziya uchun eritma 100, 250 va 500 ml li flakonlarda.

2 yil.