tiniq, rangsiz yoki biroz sarg‘ish rangli eritma.

Mahalliy og‘riqsizlantiruvchi vosita.

N01VA02

Parenteral yuborilganida yaxshi so‘riladi. So‘rilish darajasi yuborish yo‘li va joyiga (ayniqsa qon tomirlarini borligi va yuborish joyida qon oqimining tezligiga) va yakuniy dozaga (miqdori va kontsentratsiyasi) bog‘liq. Preparat to‘qimalar va plazmaning esteraza va xolinesterazalari bilan tez gidrolizlanadi va ikki asosiy farmakologik faol metabolitlar; dietilaminoetanol (qon tomirlarni o‘rtacha kengaytiruvchi ta’sirga ega) va paraaminobenzoy kislotasi (sulfanilamid kimyoterapiya dori vositalarining raqobatli antagonisti bo‘lib, ularning mikroblarga qarshi ta’sirini susaytirishi mumkin) hosil qiladi. Yarim chiqarilish davri 30-50 sekundni, neonatal davrda – 54-114 sekundni tashkil qiladi. Asosan buyraklar orqali metabolitlari ko‘rinishida (80%) chiqariladi; 2% dan ko‘p bo‘lmagan qismi o‘zgarmagan holda chiqariladi. Shilliq qavatlaridan yomon so‘riladi.

Mahalliy va infiltratsion anesteziya, davolovchi blokadalarda qo‘llanadi.

Mahalliy anesteziyada preparatning dozasi uning kontsentratsiyasiga, jarrohlik muolajasining xarakteriga, yuborish usuliga, bemorning yoshi va holatiga bog‘liq. Paranefral blokadada kattalarga 0,5% li novokain eritmasining 50-70 ml (5 mg/ml) buyrak atrofi yog‘ kletchatkasiga yuboriladi. Infiltratsion anesteziya uchun quyidagi yuqori dozalar (kattalar uchun) belgilangan: operatsiya boshida birinchi bir martalik doza ko‘pi bilan – 0,75 g (ya’ni 0,5% novokain eritmasining 150 ml). So‘ngra operatsiyaning har soati davomida – ko‘pi bilan 2 g (ya’ni 0,5% novokain eritmasining 400 ml) buyuriladi. Infiltratsion anesteziya uchun 0,25%-0,5% li eritmalar ishlatiladi: A.V.Vishnevskiy usuli anesteziyasi uchun (tarang o‘rmalovchi infiltratsiya) 0,125%-0,25% eritmalar; o‘tkazuvchan anesteziya uchun 1%-2% eritmalar (20 yoki 10 ml), paranefral blokadada 0,25%-0,5% eritma (100-150 ml yoki 50-80 ml); vagosimpatik blokadada 0,25% eritma (30-100 ml); peridural anesteziyada 2% eritma (20-25 ml) ishlatiladi.

Novokain odatda yaxshi o‘zlashtiriladi, biroq ba’zida quyidagi nojo‘ya reaktsiyalar bo‘lishi mumkin: Markaziy va periferik nerv tizimi tomonidan: bosh og‘rig‘i, uyquchanlik, holsizlik, harakatli bezovtalik, xushni yo‘qotish, tirishishlar, trizm, tremor, ko‘rish va eshitishni buzilishlari, nistagm, “ot dumi” sindromi (oyoqlarni falaji, paresteziyalar), nafas mushaklarining falaji, harakat va sezuvchanlikni bloklanishi. Yurak-tomir tizimi tomonidan: arterial bosimni pasayishi yoki oshishi, periferik vazodilyatatsiya, kollaps, bradikardiya, aritmiya, ko‘krak qafasida og‘riq. Siydik chiqarish tizimi tomonidan: beixtiyor siyish. Ovqat hazm qilish tizimi tomonidan: ko‘ngil aynishi, qusish, beixtiyor defekatsiya. Qon tizimi tomonidan: metgemoglobinemiya. Allergik reaktsiyalar: terini qichishishi, teri toshmalari, dermatit, terini qipiqlanishi, boshqa anafilaktik reaktsiyalar (shu jumladan angionevrotik shish, anafilaktik shok), eshakemi (teri va shilliq qavatlarda). Boshqalar: gipotermiya.

Preparatga yuqori sezuvchanlik. Miasteniya, arterial gipotenziya, yuborish joyidagi yiringli jarayon, o‘tkir qon ketishi bilan kechuvchi shoshilinch jarrohlik muolajalari, to‘qimalardagi yaqqol fibroz o‘zgarishlar (o‘rmalovchi infiltratsion anesteziya usuli uchun) da qo‘llash mumkin emas.

Suksametoniy chaqirgan mushak blokadasini uzaytiradi (chunki ikkala preparat plazmadagi xolinesteraza bilan gidrolizlanadi). MAO ingibitorlari (furazolidon, prokarbazin, selegelin) bilan bir vaqtda qo‘llash arterial gipotenziyani rivojlanish xavfini oshiradi. Antixolinesteraza preparatlari (uning gidrolizini bostiradilar) prokainning toksikligini oshiradi. Prokainning metaboliti (paraaminobenzoy kislotasi) sulfanilamid preparatlarning raqobatli antagonistidir va ularning mikroblarga qarshi ta’sirini kuchaytiradi. Mahalliy anestetik inyektsiya qilingan joyga og‘ir metallarni saqlovchi dezinfektsiyalovchi eritmalar bilan ishlov berilganida, shish va og‘riq ko‘rinishidagi mahalliy reaktsiyalarni rivojlanish xavfini oshiradi. Bilvosita antikoagulyantlarning ta’sirini potentsiyalaydi. Preparat antixolinesteraz vositalarning nerv-mushak o‘tkazuvchanligiga ta’sirini pasaytiradi. Kesishgan sensibilizatsiya bo‘lishi mumkin. Nomutanosibligi. Sulfanilamidlar bilan davolanishda qo‘llanmasin.

Mahalliy anesteziyada novokain eritmasini so‘rilishini kamaytirish va ta’sirini uzaytirish uchun odatda 2, 5 yoki 10 ml novokain eritmasiga adrenalin gidroxloridning (0,1%) eritmasi 1 tomchidan qo‘shiladi. Nojo‘ya reaktsiyalarning oldini olish uchun, yuborishdan oldin preparatni o‘zlashtirilishiga sinama o‘tkaziladi, inyektsiya qilingan joyda qizarish va shish bo‘lishi bundan dalolat beradi. Ijobiy reaktsiyada prokain qo‘llanmaydi. Preparatni qo‘llashda yurak-qon tomir, nafas va markaziy nerv tizimining faoliyatini nazorat qilish kerak. Yurak, jigar va buyrakning og‘ir kasalliklarida ehtiyotkorlik bilan buyuriladi. Mahalliy anesteziyani o‘tkazishda aynan shu umumiy doza qo‘llanganida qo‘llanayotgan eritma qanchalik kontsentratsiyalangan bo‘lsa, prokainning toksikligi shunchalik yuqori bo‘ladi. Shuning uchun eritmaning kontsentratsiyasini oshishi bilan umumiy dozani kamaytirish tavsiya qilinadi yoki preparatning eritmasi past kontsentratsiyagacha (natriy xloridning steril izotonik eritmasida) suyultirish tavsiya qilinadi. Jigarda qon oqimini pasayishi, yurak-qon tomir yetishmovchiligini rivojlanishi (odatda yurakning blokadasi va shok natijasida) bilan kechuvchi holatlarda, yallig‘lanish kasalliklari, soxta xolinesteraza tanqisligi, jigar yetishmovchiligi, keksa yoshdagi patsiyentlar (65 yoshdan oshgan), og‘ir holatdagi bemorlar, holsizlangan bemorlar, homiladorlik, tug‘ruq va emizish davrida preparat ehtiyotkorlik bilan qo‘llanadi.

Homiladorlik davrida yaxshi o‘zlashtirilishi sharoitida qo‘llash mumkin. Emizish davrida ona uchun davolashdan kutilayotgan foyda va chaqaloq uchun potentsial xavf oldindan sinchiklab baholanganidan keyingina, preparatni qo‘llash mumkin. Tug‘ruq vaqtida qo‘llanganida bradikardiya, apnoe, yangi tug‘ilgan chaqaloqda tirishish rivojlanishi mumkin.

Yorug‘likdan himoyalangan joyda, 25ºS dan yuqori bo‘lmagan haroratda saqlansin.

Novokainni faqat yuqori dozalari qo‘llanganida quyidagilar bo‘lishi mumkin. Simptomlari: teri qoplamalari va shilliq qavatlarning oqarishi, bosh aylanishi, ko‘ngil aynishi, qusish, yuqori nerv qo‘zg‘aluvchanligi, “sovuq” ter, taxikardiya, arterial bosimni deyarli kollapsgacha pasayishi, tremor, tirishishlar, apnoe, metgemoglobinemiya, nafasni susayishi, to‘satdan yurak-qon tomir kollapsi. Markaziy nerv tizimiga ta’siri qo‘rquv hissi, gallyutsinatsiyalar, tirishishlar, harakat qo‘zg‘alishi bilan namoyon bo‘ladi. Dozani oshirib yuborilishi hollarida preparatni yuborish darhol to‘xtatilishi kerak. Mahalliy anesteziya o‘tkazilganida yuborilgan joyning atrofiga oz miqdorda adrenalin yuborish mumkin. Davolash: umumiy reanimatsion chora-tadbirlar, shu jumladan kislorod ingalyatsiyasi, zarurati bo‘lganida – o‘pkaning sun’iy ventilyatsiyasi o‘tkaziladi. Agar tirishishlar 15-20 sekunddan ko‘proq davom etsa, u vena ichiga tiopental (100-150 mg) yoki diazepam (5-20 mg) yuborish bilan bartaraf qilinadi. Arterial gipotenziyada va/yoki miokardning depressiyasida vena ichiga efedrin (15-30 mg) yuboriladi, og‘ir hollarda – dezintoksikatsion va simptomatik davolash o‘tkaziladi. Novokain oyoq yoki qo‘l mushaklariga inyektsiya qilinganidan keyin intoksikatsiya rivojlanish holida, preparatni umumiy qon oqimiga keyingi o‘tishini pasaytirish uchun darhol jgut qo‘yish tavsiya qilinadi.

Retsept bo‘yicha

0,5% inyektsiya uchun eritma. 5 ml dan ampulada. 10 dona ampuladan qo‘llash yo‘riqnomasi bilan birga karton qutiga joylanadi.

3 yil.