Liprazid 10 – och-sariq rangli, dumaloq shaklli, ikki yoqlama qavariq yuzali tabletkalar. Tabletkalarning yuzasida marmarlik va sariqdan jigarrang rangligacha bo‘lgan dog‘larga yo‘l qo‘yiladi. Liprazid 20 – pushti rangli, dumaloq shaklli, ikki yoqlama qavariq yuzali tabletkalar. Tabletkalarning yuzasida marmarlik va qizil-jigarrang rangli dog‘larga yo‘l qo‘yiladi.

renin-angiotenzin tizimiga ta’sir qiluvchi vositalarAAF ingibitorlarining majmuaviy preparatlari)

S09VA03

Lizinoprilning biokiraolishligi taxminan 30% ni tashkil qiladi. Ovqat qabul qilish lizinoprilni so‘rilishiga ahamiyatli darajada ta’sir ko‘rsatmaydi. Ahamiyatsiz miqdori (6-10%) qon plazmasi oqsillari bilan bog‘lanadi. Boshlang‘ich samara lizinopril qabul qilgandan keyin 1 soat o‘tgach rivojlanadi, qon plazmasidagi maksimal kontsentratsiyasiga qabul qilgandan keyin 6-7 soat o‘tgach erishiladi. Organizmda deyarli biotransformatsiyaga uchramaydi, lizinoprilning faqat taxminan 7% jigarda metabolizmga uchraydi. Lizinopril qisman yo‘ldosh to‘sig‘i orqali o‘tadi. Moddaning asosiy miqdori organizmdan o‘zgarmagan holda siydik bilan chiqariladi. Qon zardobidan yarim chiqarilish davri 12 soatni tashkil qiladi. Keksa yoshli patsiyentlarda lizinoprilning chiqarilishi sekinlashgan bo‘ladi. Gidroxlortiazidning diuretik ta’siri qabul qilgandan keyin 2 soat o‘tgach rivojlanadi va maksimal yaqqollikka 3-4 soatdan keyin erishiladi, 6-12 soat davom etadi. Gidroxlortiazidning biokiraolishligi 65-70% ni tashkil qiladi. Taxminan 40% qon plazmasi oqsillari bilan bog‘lanadi. Yo‘ldosh orqali o‘tadi va ko‘krak sutiga chiqariladi. Gidroxlortiazid metabolizmga uchramaydi, buyraklar orqali chiqariladi.

Arterial gipertenziya, agar gidroxlortiazid yoki lizinopril bilan monoterapiya o‘tkazilganida arterial bosimni kutilgan pasayishiga erishilmasa.

Preparat monoterapiyada qo‘llangan lizinopril va gidroxlortiazidning dozalarini xisobi bilan buyuriladi. Terapevtik samaraga qarab doza shaxsiy ravishda tanlanadi. Tavsiya qilinadigan boshlang‘ich doza (lizinoprilga qayta hisoblaganda) – sutkada 5-10 mg, keyinchalik erishilgan klinik samarani hisobi bilan doza to‘g‘rilanadi. Turg‘un klinik samara odatda preparatni qabul qilish boshlanganidan keyin 2-4 hafta o‘tgach rivojlanadi. 20 mg sutkada 1 marta tutib turuvchi doza tavsiya etiladi. Maksimal sutkalik doza (lizinoprilga qayta hisoblaganda) – 40 mg. Kreatinin klirensi > 30 va < 80 ml/min bo‘lgan patsiyentlarda faqat Liprazid 10 ni qo‘llash mumkin. Preparatni 2,5 mg va 5 mg dozada qo‘llashning zarurati bo‘lganida shunday dozalash imkoniyati bo‘lgan dori shaklini qo‘llash kerak.

Yurak-tomir tizimi tomonidan: arterial gipotenziya (shu jumladan ortostatik gipotoniya), miokard infarkti yoki arterial bosimni ahamiyatli darajada pasayishi oqibati sifatida ikkilamchi tserebrovaskulyar buzilishlar (insult), sinkope, palpitatsiya, taxikardiya, bradikardiya, stenokardiya, atrioventrikulyar o‘tkazuvchanlikni buzilishi, ko‘krakda ezilish va og‘riq hissi, Reyno sindromi, nekrotik vaskulit. Markaziy va perifenik nerv tizimi tomonidan: bosh og‘rig‘i, bosh aylanishi, muvozanatni buzilishi, dezoriyentatsiya, xushdan ketish, kayfiyatni beqarorligi, depressiya simptomlari, ta’mni buzilishi va ta’m tuyg‘ularini buzilishi, ishtahani pasayishi yoki yo‘qolishi, hid sezishni buzilishi, anoreksiya, diqqatni jamlashni buzilishi, fikrlash jarayonini buzilishi,  apatiya, kuchli toliqish, paresteziyalar, vertigo, umumiy holsizlik, qo‘l-oyoqlarni tirishishlari va lablarni tirishishli tortilishi, kam – astenik sindrom, ongni chalkashishi, qo‘zg‘algan xolat, bezovtalik, ta’sirchanlik, depressiya, uyquni buzilishi, shu jumladan uyqusizlik, ruxiyatni boshqa o‘zgarishlari. Ovqat hazm qilish yo‘llari tomonidan: ishtahani pasayishi, og‘izni qurishi, chanqoqlikni kuchayishi, jig‘ildon qaynashi, ko‘ngil aynishi, qusish, sialoreya, dispepsiya, qorinda og‘riqlar/spazmlar, qabziyat, diareya, stomatit/aftoz yaralar, glossit, sialoadenit, ichak angiodemasi, xolestitsit, pankreatit, gepatit, shu jumladan gepatotsellyulyar yoki xolestatik; sariqlik, jigar yetishmovchiligi, jigar entsefalopatiyasini yoki jigar komasini rivojlanishi. Nafas tizimi tomonidan: quruq yo‘tal, nafas ritmini buzilishi, dispnoe, bronxospazm, bronxit, rinit, sinusit, allergik alveolit/eozinofil pnevmoniya, pnevmoniya va o‘pka shishini o‘z ichiga oluvchi respirator distress-sindrom. Yuqori nafas yo‘llari infektsiyalari qayd qilingan. Teri qoplamalari va teri osti to‘qimalari tomonidan: ko‘p terlash, teri giperemiyasi, sochlarni to‘kilishi, dermatologik ko‘rinishlar, shu jumladan psoriaz, pemfigoid reaktsiyalar, toksik epidermal nekroliz, Stivens-Djonson sindromi, ko‘p shaklli eritema, ekzema, majmuaviy teri reaktsiyalari (qichishish, isitma, mialgiya, artralgiya, vaskulit, antinuklear antitelolarga ijobiy sinama, yuqori ECHT, eozinofiliya, leykotsitoz bilan birga kechishi mumkin), purpura, eksfoliativ dermatit, tizimli qizil yugirikni zo‘rayishi, terining soxta limfomasi. Qon va limfatik tizimi tomonidan: anemiya, shu jumladan gemolitik, aplastik, gemoglobinni, gemotokritni pasayishi, eritrotsitopeniya, leykopeniya/leykotsitoz, trombotsitopeniya, neytropeniya, agranulotsitoz, purpura, limfadenopatiya, miyelosupressiya. Siydik chiqarish  tizimi tomonidan: buyrak faoliyatini buzilishi, alohida hollarda – o‘tkir buyrak yetishmovchiligi, uremiya, poliuriya, oliguriya/anuriya; glyukozuriya, interstitsial nefrit. Reproduktiv tizimi va sut bezlari tomonidan: potentsiyani pasayishi/impotentsiya, ginekomastiya. Immun tizimi tomonidan: o‘ta yuqori sezuvchanlik reaktsiyalari, shu jumladan anafilaktik reaktsiyalar (shu jumladan anafilaktik shok), autoimmun kasalliklar. Allergik reaktsiyalar: yutish va nafas qiyinchiliklari, angionevrotik shish (lablar, yuz, ko‘zlar, og‘iz, til, halqum qopqog‘i va/yoki halqum, qo‘l-oyoqlarni), qichishish, eshakemi. Laboratoriya ko‘rsatkichlarini o‘zgarishlari: juda kam – elektrolit muvozanatini buzilishi (gipokaliyemiya, gipomagniyemiya, giponatriyemiya, gipoxloremiya, giperkaltsiyemiya), giperglikemiya, giperurikemiya, giperkaliyemiya, mochevina va kreatinin darajasini oshishi, giperxolesterinemiya, gipertriglitseridemiya, giperbilirubinemiya, proteinuriya, “jigar” transaminazalari faolligini oshishi, glyukozaga tolerantlikni pasayishi, qon zardobida xolesterin va triglitseridlarning darajasini oshishi, antinuklear antitelolarga ijobiy sinama, ECHT oshishi. Boshqalar: tana haroratini oshishi, artritlar, podagra, mushak spazmi yoki mushaklarda og‘riq, ko‘rish o‘tkirligini qisqa muddatli xiralashishi/pasayishi, ksantopsiya, kon’yunktivit, antidiuretik gormonini noadekvat sekretsiyasi, giperxloremik alkoloz, qandli diabet, quloqlarda shovqin, quloq og‘rig‘i.

Lizinopril, gidroxlortiazid, preparatning boshqa komponentlari yoki AAF ning boshqa ingibitorlariga o‘ta yuqori sezuvchanlik;sulfonamidlar xosilalariga o‘ta yuqori sezuvchanlik;anamnezdagi idiopatik yoki nasliy angionevrotik shish (Kvinke shishi);anamnezdagi AAF ingibitorlarini qabul qilish chaqirgan angionevrotik shish;buyrak arteriyalarini ikki tomonlama stenozi yoki yakka buyrak arteriyasini stenozi;mitral yoki aortal stenoz, yaqqol gemodinamik buzilishlar bilan gipertrofik kardiomiopatiya;beqaror gemodinamika bilan o‘tkir miokard infarkti;kardiogen shok;og‘ir darajali buyrak (kreatinin klirensi <30 ml/min) va jigar yetishmovchiligi;buyrak ko‘chirib o‘tkazilganidan keyingi xolat;siydik chiqarish yo‘llarini mexanik tutilishi;yuqori mustaxkam membranalarni qo‘llash bilan gemodializ;suv-tuz almashinuvini buzilishilari (giperkaliyemiya/gipokaliyemiya, giponatriyemiya, gipovolemiya);qandli diabetning og‘ir shakli;og‘ir darajali jigar yetishmovchiligi, jigar entsefalopatiyasi;birlamchi giperaldosteronizm;podagrani zo‘rayishi;porfiriya;anuriya;homiladorlik;bolalar va 18 yoshgacha bo‘lgan o‘smirlar.

Lizinopril quyidagilar bilan: nosteroid yallig‘lanishga qarshi preparatlar shu jumladan atsetilsalitsil kislotasini (NYAQP) bilan, sutkada ≥3 g dozada: antigipertenziv samarani pasayishi, giperkaliyemiya va buyrak faoliyatini yomonlashishi. Odatda bu samaralar qaytuvchan bo‘ladi. Ba’zida o‘tkir buyrak yetishmovchiligi kuzatilishi mumkin, ayniqsa buyrak faoliyati pasaygan patsiyentlarda (keksa yoshli, organizmni suvsizlanishi bo‘lgan);litiy preparatlari bilan: qon zardobida litiy kontsentratsiyasi qaytuvchan oshadi va toksik samaralari rivojlanadi. Tiazid diuretiklarni qo‘llash litiyli intoksikatsiya xavfini oshirishi va uni kuchaytirishi mumkin, agar u AAF ingibitorlarini bir vaqtda qabul qilish bilan chaqirilgan bo‘lsa. Lizinoprilni litiy bilan bir vaqtda qo‘llash tavsiya qilinmaydi, lekin agar birga qo‘llashning zarurati bo‘lsa qon zardobida litiy darajasini sinchiklab nazorat qilish kerak;allopurinol bilan: buyrak shikastlanishi xavfi va leykopeniya rivojlanishi oshadi;tsiklosporin, geparin, trimetoprim bilan: buyraklar faoliyatini buzilishi va giperkaliyemiya rivojlanishini xavfi oshadi;lovastati bilan: bir vaqtda qabul qilish giperkaliyemiya rivojlanishi xavfini oshiradi;tsitostatiklar, immunodepressantlar, prokainamid bilan: AAF ingibitorlari bilan bir vaqtda qo‘llash leykopeniya rivojlanishini xavfini oshiradi;tritsiklik antidepressantlar, antipsixotik va og‘riqni qoldiruvchi (anestetiklar) vositalar bilan: gipotenziyani kuchaytirishi mumkin;simpatomimetiklar bilan: AAF ingibitorlarining gipotenziv ta’siri pasayishi mumkin;diabetga qarshi vositalar (peroral gipoglikemik vositalar va insulin) bilan: bir vaqtda gipoglikemiya rivojlanishini xavfi bilan qonda glyukoza darajasini pasayishi (bunday ko‘rinishlarni paydo bo‘lishi extimoli ayniqsa majmuaviy davolashni birinchi ikki haftasi davomida buyrak faoliyati susaygan patsiyentlarda yuqori);diuretiklar bilan: antigipertenziv ta’sirini qo‘shilishi aniqlanadi. Diuretiklarni qabul qilayotgan patsiyentlarda, ayniqsa yaqinda buyurilgan patsiyentlarda lizinoprilni qo‘llash ba’zida arterial bosimni haddan ziyod pasayishini chaqirishi mumkin. Agar lizinoprilni buyurish oldidan diuretik bekor qilinsa, simptomatik gipertenziya xavfini pasaytirish mumkin.kaliy tejovchi diuretiklar (spirinolakton, triamteren, amilorid), kaliy preparatlari yoki kaliy saqlovchi osh tuzini o‘rnini bosuvchilari bilan: giperkaliyemiya rivojlanishi xavfi oshadi. Giperkaliyemiya xavfini buyrak yetishmovchiligi, qandli diabet, kaliy tejovchi      diuretiklar va kaliy saqlovchi ovqat qo‘shimchalari yoki tuz o‘rnini bosuvchilarni bir vaqtda qabul qilish omillari bilan bog‘laydilar. Kaliyni chiqaruvchi diuretiklar fonida lizinoprilni qo‘llash, ularni qabul qilish chaqirgan gipokaliyemiya kamaytirilishi mumkin; halqali diuretiklar (etakrin kislotasi, furosemid) bilan: turli darajada ifodalangan arterial gipotenziya rivojlanishiga olib kelishi mumkin;antatsid vositalar bilan: lizinoprilning biokiraolishi pasayishi mumkin;estrogenlar, kortikosteroidlar bilan: Liprazidning antigipertenziv ta’siri pasayishi mumkin;aldeysleykin bilan: Liprazidning gipotenziv samarasini kuchayishi;oltin preparatlari bilan: oltin inyektsiyasidan keyin nitritoid reaktsiyalar (vazodilatatsiya simptomlari, shu jumladan oqib kelishlar, ko‘ngil aynishi, bosh aylanishi, arterial gipotenziya, u juda og‘ir bo‘lishi mumkin), AAF ingibitorlari bilan davolangan patsiyentlarda ko‘proq aniqlangan; Lizinoprilni atsetilsalitsil kislotasi (kardiologiyada qo‘llanadigan dozalarda), trombolitiklar, ß-adrenoblokatorlar va/yoki nitratlar bilan bir vaqtda buyurish mumkin. Alkogol AAF ingibitorlarining gipotenziv samarasini kuchaytiradi. Gidroxlortiazid quyidagilar bilan: yurak glikozidlari bilan: diazid-induktsiyalangan gipokaliyemiya va gipomagniyemiya rivojlanishi oqibatida glikozidlarning toksik samaralarini (shu jumladan qorinchalarning yuqori qo‘zg‘aluvchanligini) extimoli oshadi;qutblanmaydigan miorelaksantlar bilan: qutublanmaydigan miorelaksant-larning ta’sirini kuchaytiradi va tubokuraringa sezuvchanlikni oshiradi;qon zardobida kaliy darajasini o‘zgarishini chaqiruvchi preparatlar bilan:  yurak aritmiyalari, shu jumladan qorinchalar taxikardiyasi (masalan, torsade de pointes) rivojlanishining xavfi oshadi;I sinfi antiaritmik preparatlar (xinidin, gidroxinidin, dizopiramid);III sinfi antiaritmik preparatlar (amiodaron, sotalal, dofetilid, ibutilid);neyroleptiklar (masalan, tioridazin, xlorpromazin, levomepromazin, trifluroperazin, sulpirid, amisulpirid, pimozid, galoperidol, droperidol);boshqalar (masalan, bepridil, tsizapril, difemanil, eritromitsin, pentamidin, terfenadin, vinkamin);yallig‘lanishga qarshi vositalar (masalan, indometatsin) bilan: tiazidlarning antigipertenziv, diuretik va natriyuretik samarasi pasayadi, buyraklar faoliyatini NYAQP-induktsiyalagan buzilishlarining xavfi oshadi;difluzanil bilan: plazmada gidroxlortiazidning kontsentratsiyasi oshadi va uning giperurikemik ta’siri pasayadi;etanol, barbituratlar (masalan, fenobarbital), diazepam, narkotik analgetiklar, antidepressantlar bilan: gidroxlortiazidning gipotenziv ta’siri kuchayishi mumkin;norepinefrin, pressor aminlar bilan: gidroxlortiazid ularning arterial bosimga ta’sirini kamaytiradi;litiy preparatlari bilan: qon plazmasida litiy tuzlarining kontsentratsiyasini toksik darajagacha oshishi mumkinligi tufayli, gidroxlortiazid bilan bir vaqtda qo‘llashdan saqlanish kerak;diabetga qarshi preparatlar (peroral preparatlar, insulin) bilan: gipoglikemiya rivojlanishini xavfi bilan qonda qand ko‘rsatgichlarini pasayishini chaqirishi mumkin;metformin bilan: ehtimol gidroxlortiazid bilan bog‘liq bo‘lgan funktsional buyrak yetishmovchiligi induktsiyalagan laktoatsidoz paydo bo‘lishini xavfi tufayli ehtiyotkorlik bilan qo‘llash kerak;xolesteramin va kolestipol qatronlari bilan: anion qatronlar mavjudligida gidroxlortiazidning so‘rilishi 85% gacha pasayadi;boshqa antigipertenziv preparatlar bilan: additiv samara;probenetsid, sulfinperazon va allopurinol bilan: urikozurik preparatlarning dozasini to‘g‘rilash kerak, chunki gidroxlortiazid qon zardobida siydik kislotasining darajasini oshirishi mumkin. Probenetsid yoki sulfinpirazonning dozasini oshirish talab qilinishi mumkin. Tiazid diuretiklarni, shu jumladan gidroxlortiazidni bir vaqtda qo‘llash, allopurinolga o‘ta yuqori sezuvchanlik reaktsiyalarning tez-tezligini oshirishi mumkin;tsitotoksik preparatlar (masalan, tsiklofosfamid) bilan: tiazidlar tsitotoksik preparatlarni buyraklar orqali chiqarilishini pasaytirishi va ularning miyelosupressiv samaralarini kuchaytirishi mumkin;antixolinergik vositalar (masalan, atropin, biperiden) bilan: me’da-ichak yo‘llari motorikasini va me’dani bo‘shatilishini kamaytirib, tiazid diuretiklarning biokiraolishini oshiradi;salitsilatlar bilan: salitsilatlarning yuqori dozalarida gidroxlortiazid markaziy nerv tizimiga ularning toksik ta’sirini kuchaytirishi mumkin;metildopa bilan: gidroxlortiazid bilan bir vaqtda qo‘llanganida gemolitik anemiyaning alohida hollari xaqida xabar berilgan;tsiklosporin bilan: giperurikemiya va podagraning xavfi oshadi;amfoteritsin V (parenteral), ichak motorikasini rag‘batlantiruvchi surgi vositalari, glyukokortikosteroidlar, adrenokortikotrop gormoni/kaltsitonin bilan: gidroxlortiazid elektrolit disbalansini, ayniqsa gipokaliyemiyani kuchaytirishi mumkin;ß-blokatorlar va diazoksid bilan: tiazidlar hisobiga ularning giperglikemik samaralari oshishi mumkin;kaltsiy tuzlari va D vitamini bilan: tiazid diuretiklar kaltsiyning ekskretsiyasini pasaytiradi va qon plazmasida kaltsiyning darajasini oshirishi mumkin. Qon plazmasida kaltsiyning darajasini nazorat qilish va kaltsiy/D vitamini dozasini to‘g‘rilash kerak;amantadin bilan: gidroxlortiazid amantadinning nojo‘ya reaktsiyalari xavfini oshirishi mumkin;karbamazepin bilan: giponatriyemiyani rivojlanishi. Elektrolitlar darajasini nazorat qilish, zarurati bo‘lganida boshqa guruh diuretiklarni qo‘llash kerak;trimetoprim bilan: AAF ingibitorlari va tiazid diuretiklar bilan bir vaqtda qabul qilish, giperkaliyemiyani rivojlanish xavfini oshiradi;simpatomimetiklar bilan: gipotenziv samarasini pasayishi mumkin;sotalol bilan: bir vaqtda qo‘llanganida aritmiyani rivojlanish xavfi oshadi;kontsentirlangan yod saqlovchi preparatlar bilan: diuretik-induktsiyalangan suvsizlanishda o‘tkir buyrak yetishmovchiligini rivojlanish xavfi oshadi, ayniqsa yodning yuqori dozalarini fonida. Qo‘llashdan oldin regidratatsiyani o‘tkazish kerak;faollashtirilgan ko‘mir, tetratsiklinlar bilan: gidroxlortiazidni so‘rilishi pasayadi; Gidroxlortiazid digoksinning toksikligini kuchaytiradi. Gidroxlortiazid chaqirgan gipokaliyemiya oqibatida qorinchalar fibrillyatsiyasi xavfi oshganida, gidroxlortiazidning xinidin bilan xavfli o‘zaro ta’siri xavfi mavjud. Pressor aminlar, masalan epinefrin (adrenalin). Pressor aminlarning reaktsiyasi pasayadi, lekin ularni qo‘llashni istisno qilish uchun yetarli bo‘lmagan darajada. Qalqonsimon bezi oldi bezi faoliyatini tekshirishni o‘tkazishdan oldin tiazidlarni qo‘llashni to‘xtatish kerak.

Arterial  gipotenziya va suv-elektrolit disbalansi. Degidratatsiyasi va diuretiklar bilan ilgari o‘tkazilgan davolash yoki boshqa genezli (ko‘p terlash, uzoq muddatli qusish, profuz ich ketishi) degidratatsiya oqibatidagi elektrolit muvozanatini buzilishi bo‘lgan patsiyentlarda, Liprazid qabul qilinganidan keyin simptomatik arterial gipertenziya paydo bo‘lishi mumkin. Uni oldini olish uchun Liprazid bilan davolashni boshlashdan 2-3 kun oldin diuretikni qabul qilishni to‘xtatish kerak. Simptomatik gipotenziyaning yuqori xavfi bo‘lgan patsiyentlarda qon zardobida elektrolitlarning darajasini vaqti-vaqti bilan shifokor nazorati ostida boshlash kerak. Arterial gipotenziyada patsiyent yotgan holatda bo‘lishi, zarurati bo‘lganida vena ichiga fiziologik eritma yuborish kerak. Vaqtinchalik gipotenziv reaktsiya keyingi davolashga qarshi ko‘rsatma bo‘lmaydi. Qonning samarali xajmi va arterial bosimni (AB) keyingi tiklash uchun dozani pasaytirish yoki preparatning faol komponentlaridan biri bilan monoterapiyaga o‘tish kerak. Dozani o‘zgartirishda nazorat ayniqsa sinchikov bo‘lishi kerak. Aortal stenozi/gipertrofik kardiomiopatiya. AAF ingibitorlarini chap qorinchadan oqib chiqish yo‘lini obstruktsiyasi bo‘lgan patsiyentlarga ehtiyotkorlik bilan buyurish kerak. Yurak ishemik kasalligi yoki tserebrovaskulyar kasalligi bo‘lgan patsiyentlarga extiyotkorlik bilan buyuriladi, chunki arterial bosimni yaqqol pasayishi miokard infarkti yoki tserebrovaskulyar insult chaqirishi mumkin. Xirurgik aralashuvlar/umumiy anesteziya. Narkoz ostida operativ aralashuvlarni o‘tkazish rejalashtirilgan patsiyentlarda Liprazidni qo‘llashda ehtiyotkorlikka rioya qilish kerak, chunki katta xirurgik aralashuvlarda va AB ni pasayishini chaqiruvchi boshqa dori vositalari qo‘llanganida, lizinopril angiotenzin II ning xosil bo‘lishini bloklab, AB ni yaqqol, oldindan bilib bo‘lmaydigan pasayishini chaqirishi mumkin. Bunday genezli gipotenziya tomirlar ichidagi suyuqlikning hajmini to‘ldirish yo‘li bilan bartaraf etilishi mumkin. Metabolik va endokrin samaralar: Tiazidlar bilan davolash glyukozaga tolerantlikni pasaytirishi mumkin. Diabetga qarshi vositalarni, shu jumladan insulin, dozalarini boshqarish talab qilinishi mumkin. Tiazidlar kaltsiyni siydik bilan chiqarilishini pasaytirishi va zardobdagi kaltsiyni turg‘un bo‘lmagan ahamiyatsiz darajada oshishini chaqirishi mumkin. Giperkaltsiyemiya yashirin giperparatireozdan dalolat berishi mumkin. Qalqonsimon bez funktsional sinamalarini o‘tkazish oldidan tiazidlarni bekor qilish kerak. Xolesterin va triglitseridlar darajasini oshishi tiazidli siydik haydovchi davolash bilan bog‘liq bo‘lishi mumkin. Tiazid diuretiklar bilan davolash ayrim patsiyentlarda giperurikemiya va/yoki podagrani tezlashtirishi mumkin. Lekin lizinopril siydik kislotasini chiqarilishini oshirishi mumkin va shunday qilib, gidroxlortiazidning giperurikemik samarasini kamaytirishi mumkin. Qandli diabeti bo‘lgan patsiyentlar. Peroral antidiabetik preparatlar yoki insulin qabul qilayotgan patsiyentlarda, ayniqsa AAF ingibitorlari bilan davolashni birinchi oyida sinchkov gipogilikemik nazoratni amalga oshirish kerak. Yashirin diabetni yuzaga chiqishi mumkin. Yuqori sezuvchanlik/angionevrotik shish. AAF ingibitorlari, shu jumladan lizinopril qabul qilgan patsiyentlarda kam yuz, qo‘l-oyoqlar, lablar, til, halqum qopqog‘i va/yoki xalqumning angionevrotik shishi kuzatilgan. Bu har qanday vaqtda rivojlanishi mumkin, bunday xollarda Liprazidni qo‘llashni darhol to‘xtatish, muvofiq davolashni o‘tkazish va simptomlar butunlay yo‘qolgunigacha patsiyentni kuzatish kerak. Juda kam halqum yoki tilning angionevrotik shishi tufayli, o‘lim xollari qayd qilingan. Agar shish til, tovush boylamlari yoki halqumga tarqalsa, unda nafas yo‘llarining obstruktsiyasi paydo bo‘lishi mumkin, ayniqsa ilgari nafas yo‘llarida xirurgik aralashuvlar o‘tkazgan patsiyentlarda. Bunday hollarda shoshilinch davolash choralarini ko‘rish kerak (adrenalinni (epinefrinni) yuborish va/yoki nafas yo‘llari o‘tkazuvchanligini tutib turish). Simptomlar to‘liq va turg‘un yo‘qolgunigacha patsiyent sinchkov tibbiy kuzatuv ostida bo‘lishi kerak. Anamnezida AAF ingibitorlari bilan davolash bilan bog‘liq bo‘lmagan angionevrotik shish bo‘lgan patsiyentlar, AAF ingibitorlarini qabul qilayotib, angionevrotik shishi rivojlanishini xavf guruxiga kirishlari mumkin. Tiazidlar bilan davolanayotgan patsiyentlarda yuqori sezuvchanlik reaktsiyalari paydo bo‘lishi mumkin (anamnezida allergiya yoki bronxial astma bo‘lishi bilan yoki usiz). Preparatni qo‘llash fonida biriktiruvchi to‘qima kasalliklarini, shu jumladan tizimli qizil yugirikning kechishini zo‘rayishi mumkin. Past zichlikdagi lipoproteinlarni (PZLP) aferezidagi anafilaktoid reaktsiyalar. AAF ingibitorlari bilan davolanayotgan patsiyentlarda dekstran-sulfatli absorbtsiya yordamida  past zichlikdagi lipoproteinlar (PZLP) aferezi muolajasi vaqtida kam xayot uchun xavfli anafilaktoid reaktsiyalar aniqlangan. Bunday reaktsiyalardan saqlanish uchun xar bir aferez muolajasi oldidan AAF ingibitorlarini qabul qilishni to‘xtatish kerak. Desensibilizatsiyalovchi davolashdagi anafilaktoid reaktsiyalar. AAF ingibitorlari bilan davolanayotgan patsiyentlarda, pardaqanotlilar (masalan asalari zahari) zaharidan bo‘lgan allergen bilan desensibilizatsiya o‘tkazish vaqtida, anafilaktoid reaktsiyalar rivojlangan. Agar bunday patsiyentlar desensibilizatsiya vaqtida AAF ingibitorlarini qabul qilishdan saqlansalar, reaktsiyalar kuzatilmagan, lekin AAF ingibitorlarini tasodifan yuborish anafilaktoid reaktsiyani qo‘zg‘atgan. Yo‘tal. AAF ingibitorlari bilan davolashda balg‘am/doimiy yo‘tal paydo bo‘lishi mumkin, u preparat bekor qilinganidan keyin yo‘qoladi. AAF ingibitorlari chaqirgan yo‘talni, boshqa kasalliklardagi yo‘taldan ajratish kerak. Tuzsiz parhez. Tuzsiz parhezda bo‘lgan patsiyentlarga preparatni extiyotkorlik bilan buyurish kerak. Buyrak faoliyatini buzilishi. Tiazidlar, ehtimol, buyrak buzilishlari bo‘lgan patsiyentlarda qo‘llash uchun noadekvat diuretiklar bo‘lishi mumkin, shuningdek ular kreatinin klirensi 30 ml/min yoki pastda (o‘rtacha yoki og‘ir darajali buyrak yetishmovchiligi) samarali emas. Liprazidni buyrak yetishmovchiligi (kreatinin klirensi 80 ml/min dan kam) bo‘lgan patsiyentlarga, majmuada bo‘lgan preparatning alohida faol moddalari dozalarini titrlash yordamida to‘g‘ri keluvchi dozaga erishiladigan hollardan tashqari buyurish mumkin emas. Buyrak qon tomirlarini shikastlanishini aniq belgilarisiz arterial gipertenziyasi bo‘lgan ayrim patsiyentlarda, qonda mochevina va qon zardobida kreatinin darajasini, ayniqsa lizinapril diuretiklar bilan bir vaqtda qo‘llanganida, ahamiyatsiz darajali vaqtincha oshishi kuzatilishi mumkin. Bu ko‘proq buyrak faoliyatini ahamiyatli darajada buzilishi bo‘lgan patsiyentlarda bo‘ladi. Bunday holat dozani pasaytirishni va/yoki diuretikni va/yoki Liprazidni qo‘llashni to‘xtatishni talab qiladi. Gemodializdagi patsiyentlar. Lizinopril va yuqori o‘tkazuvchan membranalar (poliakrilonitril) bilan gemodializni o‘tkazish bir vaqtda qo‘llanganida anafilaktoid reaktsiyalar (til va lablarni shishi, hansirash, arterial gipotenziya) kuzatilishi mumkin. Gemodializda bo‘lgan patsiyentlarni davolash uchun preparatni qo‘llash mumkin emas. Jigar kasalliklari. Jigar faoliyatini buzilishlari yoki jigarning rivojlanib boruvchi kasalligi bo‘lgan patsiyentlarda tiazidlarni ehtiyotkorlik bilan qo‘llash kerak, chunki suv-tuz va elektrolit muvozanatini ahamiyatsiz darajadagi o‘zgarishi, to‘satdan jigar komasini chaqirishi mumkin. Juda kam AAF ingibitorlarini qo‘llash bilan, xolestatik sariqlik yoki gepatit bilan boshlanuvchi va ba’zida o‘lim bilan yakunlanuvchi jigar nekrozigacha rivojlanuvchi sindromni bog‘laydilar. Bu sindromning mexanizmi noma’lum. Agar AAF ingibitorlarini qabul qilayotgan patsiyentlarda sariqlik rivojlansa yoki jigar fermentlari faolligi ahamiyatli darajada oshsa, preparatni bekor qilish va patsiyentni simptomlar yo‘qolgunigacha shifokor kuzatuvi ostida qoldirish kerak. Keksa yoshli patsiyentlar. Yo‘ldosh kasalliklar va boshqa preparatlarni qo‘llash tufayli jigar, buyrak va yurak faoliyatini yomonlashishi ehtimoli tufayli, davolash Lizapridning dozasini past chegarasidan (10 mg+12,5 mg) boshlanadi. Dozani tanlashda extiyotkorlik choralariga rioya qilish kerak (buyrak faoliyatini nazorati). Neytropeniya/agranulotsitoz. AAF ingibitorlarini qabul qilayotgan patsiyentlarda, neytropeniya/agranulotsitoz, trombotsitopeniya va anemiya rivojlanishi mumkin. Buyrak faoliyati normalligida va asoratlar bo‘lmaganida neytropeniya kam rivojlanadi. Neytropeniya va agranulotsitoz qaytuvchan va AAF ingibitorlarini qabul qilish to‘xtatilganidan keyin o‘tib ketadi. Liprazidni tomirli ko‘rinishlari bilan bo‘lgan biriktiruvchi to‘qima kasalliklari bo‘lgan patsiyentlarda, immunodepressantlar, allopurinol yoki prokainamid bilan davolash o‘tkazishda, shuningdek bu omillar majmuasida, ayniqsa buyrak faoliyatini mavjud buzilishlarida ayniqsa ehtiyotkorlik bilan qo‘llash kerak. Ayrim bunday patsiyentlarda og‘ir darajali infektsiyalar rivojlanadi, ular ba’zida antibiotiklar bilan jadal davolashga reaktsiya qilmaydi. Bu guruh patsiyentlarida Liprazid qo‘llanganida leykotsitlarni vaqti-vaqti bilan monitoringini o‘tkazish tavsiya etiladi, shuningdek patsiyentlarni infektsiyaning har qanday belgilarida shifokorga xabar berish kerakligi haqida ogohlantirish kerak. Giperkaliyemiya. Ayrim patsiyentlarda AAF ingibitorlarini, shu jumladan lizinoprilni qabul qilishda, qon zardobida kaliy kontsentratsiyasini oshishi aniqlangan. Giperkaliyemiya paydo bo‘lishini xavf omillariga buyrak yetishmovchiligi yoki qandli diabet, kaliy tejovchi diuretiklarni, kaliy saqlovchi, yoki kaliyli tuz o‘rnini bosuvchi ovqat qo‘shimchalarini, yoki qon zardobida kaliy kontsentratsiyasini oshishini chaqiruvchi boshqa preparatlarni (masalan geparin) bir vaqtda qo‘llash kiradi. Agar AAF ingibitorlari bilan davolash fonida yuqorida sanab o‘tilgan preparatlarni qabul qilish zarur deb hisoblansa, qon zardobida muntazam kaliy darajasini nazorat qilish tavsiya etiladi. Litiy. Odatda litiy va lizinoprilni bir vaqtda qo‘llash tavsiya etilmaydi. Etnik xususiyatlar. AAF ingibitorlarini qo‘llagan negroid irqi vakillarida, boshqa irqqa mansub patsiyentlar bilan solishtirganda angionevrotik shish ko‘proq paydo bo‘lgan. AAF ning boshqa ingibitorlaridagi kabi, lizinoprilning antigipertenziv ta’siri boshqa irqqa mansub patsiyentlarga qaraganda negroid irqqa mansub patsiyentlarda kamroq ifodalangan, bu ehtimol, bu patsiyentlarning qonida reninning past darajasi bilan tushuntiriladi. Gidroxlortiazidning gipotenziv ta’siri simpatektomiyadan keyin kuchayishi mumkin. Preparat laboratoriya ko‘rsatgichlariga ta’sir qilishi mumkin: kaltsiy metabolizmiga ta’siri tufayli tiazid hosilalari qalqonsimon bezi oldi bezlari faoliyatini aniqlash bo‘yicha sinama natijalarini o‘zgartirishi mumkin. Gidroxlortiazidni qo‘llash fonida dopingga qarshi nazorat natijalari soxta-musbat bo‘lishi mumkin.

Preparatni homiladorlik davrida qo‘llash mumkin emas, chunki gidroxlortiazid onada plazma xajmini, bachadon-yo‘ldoshni qon bilan ta’minlanishini kamytiradi va yo‘ldosh to‘sig‘i orqali o‘tadi. Homilada embrional yoki neonatal sariqlik, trombotsitopeniya va  boshqa halokatli samaralar rivojlanishini xavfi bor. Homiladorlik aniqlangan holda preparatni qo‘llashni darxol to‘xtatish kerak. Onalari AAF ingibitorlarini qabul qilgan yangi tug‘ilgan chaqaloqlarni, ularda arterial gipotenziya, oliguriya va giperkaliyemiya rivojlanishi mumkinligi tufayli, sinchiklab nazorat qilish kerak. Emizikli ayollarda preparatni qo‘llashni zarurligida, emizishni to‘xtatish tavsiya qilinadi.

Original o‘ramida, 25ºS dan yuqori bo‘lmagan haroratda.

Simptomlari: o‘tkir arterial gipotenziya, bosh og‘rig‘i, uyquchanlik, bosh aylanishi, bezovtalik, charchoqlik, kuchsizlik, ongni buzilishi, og‘iz bo‘shlig‘ini quruqligi,  yo‘tal, chanqoqlik, ko‘ngil aynishi, qusish,  giperventilyatsiya, taxikardiya, bradikardiya, yurak ritmini buzilishi, yurak-tomir shoki, boldir mushaklarini spazmlari/tirishishlari, paresteziyalar, suv-elektrolit muvozanatini va kislota-ishqor muvozanatini buzilishi (degidratatsiya, gipokaliyemiya, giponatriyemiya, gipoxloremiya, alkoloz), qonda mochevina azoti darajasini oshishi (ayniqsa buyrak yetishmovchiligi bo‘lgan bemorlarda), o‘tkir buyrak yetishmovchiligi. Davolash: simptomatik va tutib turuvchi davolash, spetsifik antidoti yo‘q. Agar preparat qabul qilinganidan keyin 4 soatdan ko‘p vaqt o‘tmagan bo‘lsa, me’dani yuvish maqsadga muvofiqdir. Zarurati bo‘lgan holda kislorod bilan ta’minlash yoki sun’iy nafas o‘tkazish kerak. Buyraklar faoliyati ko‘rsatgichlarini, ular normallashgunicha nazorati bilan, suv-elektrolit muvozanatini to‘g‘rilashni amalga oshirish kerak. Gipotenziyada oyoqlarni ko‘tarib patsiyent yotqizilgan xolatga keltiriladi, natriy xloridining izotonik eritmasini vena ichiga infuziyasi o‘tkaziladi. Lizinopril gemodializ o‘tkazilganida chiqariladi, lekin anafilaktik reaktsiyalar rivojlanishini xavfi tufayli, dializ uchun yuqori mustaxkam poliakrilonitril membranalarni va gemofiltratsiyani qo‘llashdan saqlanish kerak. Turg‘un bradikardiyani davolash uchun kardiostimulyatorni qo‘llash ko‘rsatilgan. Angionevrotik shish rivojlangan xolda teri ostiga 0,3-0,5 ml epinefrin eritmasini yuborish, desensibilizatsiyalovchi vositalarni buyurish kerak. Til, ovoz yorig‘i va halqumning angionevrotik shishining og‘ir xollari yuqori nafas yo‘llarini o‘tkazuvchanligini tutib turishni talab qilishi mumkin (intubatsiya, traxeotomiya).

Retsept bo‘yicha

10 tabletkadan blisterda, 3 blisterdan qutida.

3 yil.