oq rangli, dumaloq, ikkiyoqlama qavariq, qobiq bilan qoplangan tabletkalar.

Gipolipidemik vositalar.

S10AA05

So‘rilishi: Ichga qabul qilinganidan keyin atorvastatin tez so‘riladi. Qon plazmasidagi maksimal kontsentratsiyasi (Smax) ga 1 soatdan 2 soatgacha vaqt davomida erishiladi. So‘rilish darajasi atorvastatinning dozasiga proportsional oshadi. Qobiq bilan qoplangan tabletka shaklidagi atorvastatinning biokiraolishligi eritma ko‘rinishida qabul qilingan atorvastatinning biokiraolishligi bilan solishtirilganida 95-99% ni tashkil qiladi. Atorvastatinning mutloq biokiraolishligi taxminan 12% ni, GMG-KoA reduktazaga nisbatan ingibirlovchi faolligining tizimli biokiraolishligi esa – taxminan 30% ni tashkil qiladi. Dori preparatining past tizimli biokiraolishligi, u qon oqimiga tushgunicha me’da-ichak yo‘llarining shilliq qavatidagi tizim oldi klirensi va/yoki jigardagi tez metabolizmi (birinchi o‘tish samarasi) bilan tushuntiriladi. Taqsimlanishi: Atorvastatinning o‘rtacha taqsimlanish hajmi taxminan 361 l ni tashkil qiladi. Atorvastatin plazma oqsillari bilan – 98% dan ko‘proq bog‘lanadi. Metabolizmi: Atorvastatin izoferment tsitoxrom R450 CYP 3A4 ishtirokida orto- va paragidroksillangan hosilalari va beta-oksidlanishning turli mahsulotlarini hosil bo‘lishi bilan metabolizmga uchraydi. So‘ngra bu birikmalar glyukuronlanish yo‘li bilan metabolizmga uchraydi. In vitro sharoitida GMG-KoA reduktazani orto- va paragidroksillangan metabolitlar tomonidan susaytirilishi, atorvastatin tomonidan susaytirilishi bilan bir xil. GMG-KoA reduktazaga nisbatan ingibirlovchi faolligi 70% ga faol metabolitlari bilan bog‘liq. Chiqarilishi: Jigardagi va jigardan tashqari metabolik o‘zgarishlardan so‘ng atorvastatin asosan o‘t-safro bilan chiqariladi. Biroq dori preparati ehtimol, ichak-jigar retserkulyatsiyasiga uchramaydi. Odam plazmasida atorvastatinning eliminatsiya fazasini o‘rtacha yarimchiqarilish davri taxminan 14 soatni tashkil qiladi. GMG-KoA reduktazaga nisbatan ingibirlovchi faol qismining yarimchiqarilish davri 20-30 soatga teng, bu faol metabolitlarining ta’siri bilan tushuntiriladi. Bolalar: Bolalarga taaluqli farmakologik ma’lumotlar yetarli emas (o‘tkazilmagan). Jinsi: Ayollar va erkaklarda qon plazmasidagi atorvastatin va uning faol metabolitlarining kontsentratsiyasi farq qiladi (ayollarda Cmax erkaklarnikidan taxminan 20% ga yuqori, ayni paytda AUC erkaklarnikidan 10% ga past). Bu farqlar hech qanday klinik ahamiyatga ega emas, ayollar va erkaklarda qon lipidlariga ta’siridagi farq esa ahamiyatsizdir. Jigar yetishmovchiligi: Jigarning surunkali alkogolli shikastlanishi (Childs-Pugh B) bo‘lgan patsiyentlarda atorvastatin va uning faol metabolitlarining kontsentratsiyasi plazmada ahamiyatli (Smax taxminan 16 marta, AUC esa, taxminan 11 marta) oshgan.

– birlamchi giperxolesterinemiyasi, geterozigot oilaviy giperxolesterinemiyasi va majmuaviy (aralash) giperlipidemiyasi (Fredrikson bo‘yicha IIa va IIb turlariga mos keladigan) bo‘lgan patsiyentlarda tavsiya etilgan parhez bilan birga umumiy xolesterin, PZLP-xolesterini, apolipoprotein va yoki triglitseridlarning oshgan kontsentratsiyasini pasaytirish maqsadida; – oilaviy gomozigot giperxolesterinemiyada, xolesterin (PZLP) darajasini pasaytiruvchi boshqa gipolipidemik dori preparatlari bilan majmuada yordamchi davolash sifatida yoki boshqa davolash usullari yetarli samara bermaganida qo‘llanadi.

Preparat bilan davolashni boshlashdan oldin patsiyentga standart gipoxolesterinemik parhezni va unga butun davolash davri davomida rioya qilishni tavsiya etish lozim. Doza xolesterinning (PZLP) kontsentratsiyasini dastlabki ko‘rsatkichlari, davolash maqsadlari va davolashga patsiyentning javobi asosida shaxsiy tanlanadi. Odatda sutkada 10 mg boshlang‘ich doza qo‘llanadi. Dozani o‘zgartirish kamida 4 hafta va undan ortiq intervallar bilan amalga oshiriladi. Maksimal sutkalik doza sutkada 80 mg ni tashkil qiladi. Sutkalik dozaning hammasini birdan kuniga bir marta, sutkaning vaqtidan qat’iy nazar, ovqat vaqtida yoki ovqat qabul qilishdan qat’iy nazar qabul qilish kerak. Diagnostika qilingan yurak ishemik kasalligi bo‘lgan patsiyentlarda, shuningdek ishemik epizodlarni paydo bo‘lishini yuqori xavfi bo‘lgan patsiyentlarda davolashning maqsadi xolesterin (PZLP) ning kontsentratsiyasini < 3 mmol/l (yoki < 115 mg/dl) va umumiy xolesterinning kontsentratsiyasini < 5 mmol/l (yoki < 190 mg/dl) ga erishishdir. Birlamchi giperxolesterinemiya va majmuaviy (aralash) giperlipidemiya Ko‘pchilik patsiyentlarda preparatning sutkada 10 mg dozasi yetarlidir. Samarani boshlanishi odatda dori peraparatini qabul qilish boshlaganidan so‘ng 2 haftadan keyin kuzatiladi, maksimal terapevtik ta’siri esa odatda 4 hafta o‘tgach namoyon bo‘ladi. Oilaviy giperxolesterinemiyaning geterozigot shakli Boshlang‘ich doza sutkada Atorvastatin dori preparatining 10 mg ni tashkil qiladi. Dozani har bir patsiyent uchun shaxsiy belgilash va sutkada 40 mg dozaga yetgunicha kamida 4 haftalik intervallar bilan tanlash lozim. So‘ngra dozani maksimal, sutkada 80 mg gacha oshirish yoki atorvastatinning 40 mg li dozasini o‘t-safro kislotalarini bog‘lovchi dori preparati bilan qo‘llash mumkin. Oilaviy giperxolesterinemiyaning gomozigot shakli 64 patsiyent ishtirok etgan klinik tekshirishlarda, ulardan gomozigot oilaviy giperxolesterinemiyasi bo‘lgan – 46 nafari 80 mg atorvastatin qabul qilgan. Bu 46 patsiyentning holida PZLP xolesterining darajasini 21% ga pasayishi olingan. Oilaviy gomozigot giperxolesterinemiyasi bo‘lgan patsiyentlar, agarda boshqa usullar bilan davolash kutilgan natijalarni bermasa, sutkada 10 mg dan 80 mg gacha dozada atorvastatinni boshqa gipolipidemik davolash (masalan, PZLP xolesterinning darajasini pasaytiruvchi boshqa dori vositalar) bilan bir vaqtda olishgan. Buyrak yetishmovchiligi bo‘lgan patsiyentlar Buyraklar faoliyatini buzilishlari atorvastatinning plazmadagi kontsentratsiyasiga va uning samaradorligiga ta’sir qilmaydi. Shu nuqtai nazardan dozani o‘zgartirishning zarurati yo‘q. Keksa yoshli patsiyentlar 70 yoshdan oshgan patsiyentlarda atorvastatinning samaradorligi va uning o‘zlashtirilishi tavsiya qilingan dozalash tartibida, qolgan katta patsiyentlarniki bilan bir xil. Bolalar va kichik yoshli shaxslar Bolalarga dori preparati mutaxassis – shifokor tomonidan buyurilishi kerak. Bolalarni davolash tajribasi oilaviy gomozigot giperxolesterinemiya kabi og‘ir giperlipidemiyasi bo‘lgan patsiyentlarning (4-17 yoshli) kichik guruhi bilan cheklangan. Bu guruh patsiyentlarda tavsiya etilgan boshlang‘ich doza sutkada 10 mg ni tashkil qiladi. Dozalashni o‘zlashtirilishi va javobga qarab 80 mg gacha oshirish mumkin. Qo‘llashning xavfsizligi bo‘yicha ma’lumotlar pubertat davrini hisobi bilan bu patsiyentlar guruhida aniqlanmagan.

Tez-tez (≥1/100 < 1/10 gacha) qabziyat, meteorizm, dispepsiya, qorin og‘riqlari, ko‘ngil aynishi, diareya;allergik reaktsiyalar;uyqusizlik;bosh og‘rig‘i, bosh aylanishi, paresteziyalar;o‘ta yuqori sezuvchanlik;holsizlik, ko‘krak qafasida og‘riq, yelkalarda og‘riq;teri toshmasi, qichishish;mialgiya, artralgiya;periferik shishlar; tez-tez emas (≥1/1000 < 1/100 gacha) anoreksiya, qusish, pankreatit;trombotsitopeniya;giperglikemiya yoki gipoglikemiya;alopetsiya;amneziya;periferik neyropatiya, charchoqlik;quloqlarda shovqin;eshakemi;miopatiya;impotentsiya;tana vaznini oshishi; kam (≥1/10000 < 1/1000 gacha) gepatit, dimlangan sariqlik;miozit, rabdomioliz; juda kam (<1/10000) anafilaksiya;vazomotor shish, bullez toshma (shu jumladan ko‘pshaklli eritema, Stivens-Djonson sindromi va toksik epidermal nekroliz);zardob aminotransferazalarining faolligini oshishi (qaytuvchi xarakterga ega);kreatinfofokinaza (SK) ning faolligini oshishi.

anamnezda atorvastatinga yoki bu dori mahsulotning har qanday yordamchi moddasiga yuqori sezuvchanlik;faol bosqichdagi jigar kasalliklari yoki qon zardobida aminotransferazalarni normaning yuqori chegarasidan 3 marta yuqori faolligini oshgan holda saqlanib turishi;miopatiya;homiladorlik yoki emizish davri;kontratseptiv vositalarni qo‘llamaydigan reproduktiv yoshdagi ayollar.

GMG-KoA-reduktaza ingibitorlari guruhi dori preparatlari qo‘llangan vaqtda  miopatiyani rivojlanish xavfi tsiklosporin, fibrat kislotasining hosilalari, makrolid antibiotiklar, shu jumladan eritromitsin, azollar guruhiga mansub zamburug‘larga qarshi dori preparatlari yoki niatsin bir vaqtda qo‘llanganida oshadi. Kam hollarda bu mioglobinuriya chaqirgan buyraklar faoliyatini buzilishi bilan bir qatorda, skelet mushaklarini yemirilishi yuz berishiga olib kelgan. Shu sababdan yuqorida sanab o‘tilgan dori preparatlarini atorvastatin dori preparati bilan bir vaqtda qo‘llashdan kutiladigan foydani, bunday qo‘llashning potentsial xavfi bilan qiyoslash kerak. Izoferment tsitoxrom R450 CYP 3A4 ingibitorlari: Atorvastatin izoferment tsitoxrom R450 CYP 3A4 ishtirokida metabolizmga uchraydi. Shuning uchun atorvastatin va izoferment tsitoxrom R450 CYP 3A4 ingibitorlari (masalan, tsiklosporin, makrolid antibiotiklar, shu jumladan eritromitsin va klaritromitsin, nefazodon, azollar guruhiga kiruvchi zamburug‘larga qarshi dori preparatlari, shu jumladan itrakonazol, shuningdek OITV virusi proteazasi ingibitorlari bilan bir vaqtda qo‘llanganida o‘zaro ta’siri yuz berishi mumkin. Shuni hisobga olib, bu preparatlar atorvastatin bilan bir vaqtda qo‘llanganida alohida ehtiyotkorlikka rioya qilish kerak, chunki bu plazmada atorvastatinning darajasini oshishiga olib kelishi mumkin. Eritromitsin, klaritromitsin: Atorvastatinni 10 mg dozada sutkada bir marta izoferment tsitoxrom R450 CYP 3A4 ning ma’lum ingibitorlari, eritromitsin (500 mg dan sutkada to‘rt marta) yoki klaritromitsin (500 mg dan sutkada ikki marta) bilan bir vaqtda qo‘llash plazmada atorvastatinning kontsentratsiyasini oshishini chaqirgan. Klaritromitsin atorvastatinning Smax ni 56% ga, AUC ni esa – 80% ga oshishini chaqirgan. R glikoproteinning ingibitorlari: Atorvastatin va uning metabolitlari R glikoproteinining substratlaridir. R glikoproteinning ingibitorlari (masalan, tsiklosporin) atorvastatinning biologik kiraolishligini oshirishi mumkin. Itrakonazol: Atorvastatinni 40 mg dozada va itrakonazolni sutkada 200 mg dozada bir vaqtda qo‘llash atorvastatinning AUC ni uch barobar oshishini chaqirgan. Proteaza ingibitorlari: Atorvastatinni izoferment tsitoxrom R450 CYP 3A4 ingibitorlari sifatida ma’lum bo‘lgan proteaza ingibitorlari bilan bir vaqtda qo‘llash, plazmada atorvastatinning kontsentratsiyasini oshishi bilan bog‘liq bo‘lgan. Greypfrut sharbati: CYP3A4 ni bostiruvchi bir yoki bir necha ingrediyentlar saqlaydi va plazmada bu tsitoxrom yordamida metabolizmga uchraydigan dori preparatlarning kontsentratsiyasini oshirishi mumkin. 240 ml greypfrut sharbatini qabul qilish atorvastatinning AUC ni 37% ga oshishini va faol ortogidroksil metabolitning AUC ni 20,4% ga pasayishini chaqirgan. Greypfrut sharbatining katta miqdorini (5 kun davomida sutkada 1,2 litrdan ortiq) iste’mol qilish, atorvastatinning AUC ni 2,5 marta va GMG-KoA reduktazaning faol ingibitorlarining (atorvastatin va uning faol metabolitlari) AUC ni 1,3 marta oshirgan. Shu sababdan atorvastatin bilan davolash vaqtida greypfrut sharbatining katta miqdorini iste’mol qilish tavsiya qilinmaydi. Izoferment tsitoxrom R450 CYP 3A4 induktorlari: Izoferment tsitoxrom R450 CYP 3A4 ni induktsiyalovchi dori preparatlarning (masalan, rifampitsin, fenitoin) atorvastatinga ta’siri aniq emas. Bu izofermentning boshqa substratlari bilan bo‘lishi mumkin bo‘lgan o‘zaro ta’sirlarini, garchi ular aniq bo‘lmasada, tor terapevtik indeksiga ega boshqa dori preparatlari, masalan, amiodaron kabi, III sinf antiaritmik dori preparatlari qo‘llanganida e’tiborga olish kerak. Gemfibrozil/fibratlar: Atorvastatin ingibitorlari fibratlar bilan bir vaqtda qo‘llanganida miopatiyaning rivojlanishini xavfi oshishi mumkin. In vitro tekshirishlar gemofibrozil atorvastatinning glyukuronlanishini susaytirishi va shuning uchun zardobda atorvastatinning darajasini oshishini chaqirishi mumkinligini ko‘rsatdi. Digoksin: Digoksinning ko‘p martalik dozalari va 10 mg atorvastatin bir vaqtda yuborilganida, digoksinning kontsentratsiyasi muvozanatli holatda o‘zgarmaydi. Ayni paytda digoksin va 80 mg atorvastatinni sutkada bir marta bir vaqtda qo‘llash digoksinning kontsentratsiyasini taxminan 20% ga oshishini chaqirgan. Bu o‘zaro ta’sir, ehtimol, membrana oqsili R glikoprotein tomonidan amalga oshiriladigan transportning susayishi oqibatida yuz beradi. Digoksin qabul qilayotgan patsiyentlarni sinchkovlab kuzatish kerak. Peroral kontratseptivlar: Atorvastatin va peroral kontratseptivlarni bir vaqtda qo‘llash noretisteron va etinilestradiolning kontsentratsiyasini oshishini chaqiradi. Kontsentratsiyaning oshishini peroral kontratseptivlarning dozalarini belgilayotgan vaqtda hisobga olish kerak. Kolestipol: Atorvastatinni kolestipol bilan bir vaqtda olayotgan patsiyentlarda, plazmada atorvastatin va uning metabolitlarining kontsentratsiyasini (taxminan 25%) pasayishi yuz beradi. Biroq gipolipidemik samara atorvastatin va kolestipol bir vaqtda yuborilganida, har bir dori preparati alohida qo‘llanganiga qaraganda yaqqolroq bo‘lgan. Me’da shirasining kislotaliligini neytrallovchi dori preparatlari: Atorvastatin va alyuminiy gidroksidi va magniy gidroksidini saqlovchi dori preparatlarini bir vaqtda qo‘llash, atorvastatinning plazmadagi kontsentratsiyasini taxminan 35% ga pasaytirgan, shu bilan birga bu PZLP xolesterini fraktsiyasining kontsentratsiyasini pasayishiga ta’sir qilmagan. Varfarin: Atorvastatin va varfarinni bir vaqtda qo‘llash, bu ikki dori preparatlarini qabul qilishni birinchi kunlari davomida protrombin vaqtini biroz qisqarishini chaqirgan, biroq bunday holat 15 kun davomida normaga qaytgan. Biroq shunday bo‘lsada, varfarin qabul qilayotgan patsiyentlarni, agarda ularning davolanishiga atorvastatin qo‘shilsa, diqqat bilan kuzatish kerak. Fenazon: Atorvastatinning ko‘p martalik dozalari va fenazonni bir vaqtda yuborilishi fenazonning klirensiga ta’sir ko‘rsatmagan yoki biroz ta’sir ko‘rsatgan.

Davolashni boshlashdan oldin jigar faoliyatini nazoratli tekshirishlarini o‘tkazish va preparat qo‘llanayotgan vaqtda muntazam bu tekshirishlarning natijalarini monitoringini olib borish kerak. Aminotransferazalarning faolligini oshishi aniqlangan patsiyentlar, natijalar normallashgunicha kuzatuv ostida bo‘lishlari kerak. Aminotransferazalarning faolligi 3 martadan ko‘proq ortiqligida saqlanib turgan holda, dozani pasaytirish yoki dori preparatini bekor qilish tavsiya qilinadi. Alkogolni katta miqdorini iste’mol qiluvchi va (yoki) anamnezida jigar kasalliklari bo‘lgan patsiyentlarda, atorvastatin dori preparatini qo‘llash vaqtida ehtiyotkorlikka rioya qilish kerak. Skelet mushaklariga ta’siri Atorvastatin, GMG-KoA reduktazaning boshqa ingibitorlari kabi, juda kam xollarda skelet mushaklariga ta’sir qilishi va mialgiya, miozit va miopatiyani chaqirishi mumkin, u esa o‘z navbatida hayot uchun potentsial xavf tug‘diruvchi, kreatinkinazaning faolligini ahamiyatli oshishi (normadan 10 martadan ortiq oshishi) bilan ifodalanuvchi mioglobinemiya va mioglobinuriyani rivojlanishiga olib kelishi mumkin, ular esa o‘z navbatida buyrak yetishmovchiligini rivojlanishiga olib kelishi mumkin. Davolashni boshlashdan oldin: Statinlar bilan davolashni boshlashdan oldin quyidagi hollarda patsiyentlarda kreatinkinazaning (SK) faolligini aniqlashni o‘tkazish kerak: buyraklar faoliyatini buzilishlari, gipotireoz, anamnezdagi S miopatiyasi, anamnezdagi statinlar va fibratlarni qabul qilish bilan bog‘liq miopatiya, jigar faoliyatini buzilishlari bo‘lgan va (yoki) alkogolni haddan tashqari ko‘p iste’mol qiluvchi patsiyentlar, keksa yoshli (70 yoshdan oshgan) patsiyentlar. Kreatininkinazaning (SK) faolligini tekshirish Kreatinkinazaning faolligini og‘ir jismoniy yuklamadan keyin, shuningdek tekshirishning natijalariga ta’sir qilishi mumkin bo‘lgan boshqa omillar borligida aniqlash mumkin emas. Bunday hollarda olingan natijalarni tahlil qilish qiyin bo‘lishi mumkin. Kreatininkinazaning faolligini ko‘rsatkichi jiddiy oshganida (normaning yuqori chegarasidan 5 martadan ortiq oshishi) natijalarni tasdiqlash maqsadida keyingi 5-7 kunlar davomida tekshirishni takrorlash kerak. Davolash vaqtida Mushak og‘riqlari, spazmlar yoki mushaklarni bo‘shashishi paydo bo‘lishi to‘g‘risida, ayniqsa agarda bunga umumiy holsizlik va isitma yo‘ldosh bo‘lib kelsa, darhol shifokorga xabar berish kerak. – agarda yuqorida eslatib o‘tilgan simptomlar atorvastatinni qo‘llash vaqtida to‘satdan paydo bo‘lsa, darhol kreatininkinazaning faolligini o‘lchashni o‘tkazish kerak. Kreatininkinazaning faolligini ko‘rsatkichini jiddiy oshishida (normal ko‘rsatkichlardan 5 martadan ortiq oshishida) atorvastatinni bekor qilish kerak. – agarda mushaklar bilan bog‘liq simptomlar zo‘raysa va patsiyent uchun qiyinchilik tug‘dirsa, dori preparatini yuborishni, hatto agar kreatininkinazaning faolligi normal ko‘rsatkichlardan 5 martadan ortiq oshmasa ham to‘xtatish kerak. – agarda mushaklar bilan bog‘liq simptomlar susaysa, kreatininkinazaning faolligi esa normal ko‘rsatkichlarga qaytsa, atorvastatinni yoki boshqa statinni keyingi qo‘llashni, pasaygan dozalarni qo‘llash va patsiyentning holatini sinchkov kuzatish sharoitida davom ettirish mumkin. – agarda kreatinkinazaning faolligi normal ko‘rsatkichlardan 10 martadan ortiq darajada keskin oshsa yoki rabdomiolizni (skelet mushaklarini parchalanishi) rivojlanishi tashxis qilingani yoki gumon qilingan holda atorvastatin bilan davolashni darhol to‘xtatish kerak. Rabdomiolizni rivojlanish xavfi atorvastatinni tsiklosporin, eritromitsin, klaritromitsin, itrakonazol, ketokonazol, nefazodon, niatsin, gemfibrozil va boshqa fibratlar va OITV virusi proteazasi ingibitorlari kabi dori preparatlari bilan majmuada qo‘llangan vaqtda oshadi. Transport vositalarini yoki potentsial xavfli mexanizmlarni boshqarish qobiliyatiga ta’sir qilish xususiyatlari Mexanik transport vositalarini boshqarish va harakatlanuvchi mexanizmlarga xizmat ko‘rsatish qobiliyatiga atorvastatin dori preparatining qo‘llashni ta’siriga oid tekshirishlar yo‘q. Preparat bolalar olaolmaydigan joyda saqlansin va yaroqlilik muddati o‘tganidan so‘ng ishlatilmasin.

Simptomlari: nojo‘ya ta’sirlarini kuchayishi. Davolash: Simptomatik davolash. Zardobda kreatinkinazaning faolligini nazorat qilish kerak.

Retsept bo‘yicha

Plenka qobiq bilan qoplangan tabletkalar 10 mg. 10 tabletkadan blisterda, 1, 3 yoki 10 blister karton qutida. Caqlash sharoiti Quruq, yorug‘likdan himoyalangan joyda, 250S dan yuqori bo‘lmagan haroratda saqlansin.

3 yil.