tiniq rangsiz yoki bir oz bo‘yalgan suyuqlik.

Nerv tizimi kasalliklarini davolash uchun preparatlar. Mahalliy anestetiklar. Amidlar. Lidokain.

N01BB02.

Mushak ichiga yuborilgandan keyin deyarli to‘liq so‘riladi. Taqsimlanishi tez, taqsimlanish hajmi taxminan 1 l/kg ni tashkil qiladi (yurak yetishmovchiligi bo‘lgan patsiyentlarda pastroq). Plazma oqsillari bilan bog‘lanishi faol moddaning plazmadagi kontsentratsiyasiga bog‘liq va 60-80% ni tashkil qiladi. Asosan jigarda metabolizmga uchraydi va faol metabolitlar hosil bo‘ladi, ular ayniqsa infuziyadan keyin 24 soat va undan ko‘p vaqt davomida terapevtik va toksik ta’sirini namoyon bo‘lishiga olib kelishi mumkin. Preparatning yarim chiqarilish davri ikki fazali tendentsiyaga ega va taqsimlanish fazasi 7-9 minutni tashkil qiladi. Umuman olganda, preparatning yarim chiqarilish davri dozaga bog‘liq bo‘lib, 1-2 soatni tashkil qiladi va uzoq muddatli (24 soat ortiq) vena ichiga infuziyasi vaqtida 3 soatga va undan ortiqqa oshishi mumkin. Metabolitlar ko‘rinishida buyrak orqali chiqariladi, 10% o‘zgarmagan holda chiqariladi.

o‘tkazuvchi anesteziyaspinal anesteziyaepidural anesteziyashilliq qavatlarga surtish uchun (traxeya intubatsiyasida, bronxoezofagoskopiyada, poliplarni olib tashlashda, gaymorov bo‘shlig‘ini teshib davolashda)tsefalosporin antibiotiklar uchun erituvchi sifatida qo‘llaniladi.

Mushak ichiga, teri ostiga yuborish, hamda o‘tkazuvchi anesteziya uchun va shilliq qavatlarga ishlov berish uchun mo‘ljallangan. Lidokain gidroxloridini qo‘llash usuli va dozalari davolovchi shifokor tomonidan shaxsiy ravishda belgilanadi. Mahalliy anesteziya uchun odatda lidokain eritmasi teri ostiga, mushak ichiga yoki mahalliy (shilliq qavatlar uchun) qo‘llash uchun buyuriladi. Mahalliy o‘tkazuvchi anesteziya qilish uchun odatdagi doza 1% li Lidokain eritmasining 5 ml dan 10 ml gacha miqdorini tashkil qiladi. Yelka va dumg‘aza nerv chigalini og‘riqsizlantirish uchun 1% li eritmaning 5­10 ml yuboriladi. Qo‘l-oyoqlarning barmoqlarini og‘riqsizlantirish uchun 2 ml dan 3 ml gacha eritma qo‘llaniladi. 1% li Lidokain eritmasining maksimal dozasi  10 ml ni tashkil qiladi, bu dozani 24 soat davomida takroran qo‘llash mumkin emas. Mahalliy anesteziyada preparatni qon oqimiga tushishini oldini olish maqsadida vaskulyarizatsiyalangan (qon tomirlari bilan ta’minlangan) to‘qimaga ehtiyotkorlik bilan yuborish kerak. Bolalarga periferik anesteziyaning istalgan turida lidokainning umumiy dozasi tana vazniga 3 mg/kg dan oshmasligi kerak. Tsefalosporin antibiotiklar uchun eritma sifatida: mushak ichiga inyektsiya uchun 1 g dan ortiq bo‘lmagan antibiotik (Tsef III) 1% li lidokain eritmasining 3,5 ml da eritiladi va dumba mushaklariga chuqur yuboriladi. Lidokain va tsefalosparin antibiotigini (Tsef III) saqlovchi eritmani vena ichiga yuborish mumkin emas.

markaziy nerv tizimini susayishi yoki qo‘zg‘alishi;asabiylik, eyforiya, xavotirlik;umumiy holsizlik, uyquchanlik;bosh og‘rig‘i, bosh aylanishi, quloqlarni shang‘illashi;diplopiya, nistagm;yorug‘likka qaray olmaslik;tirishishlar (giperkapniya va atsidoz fonida ularni rivojlanish xavfi oshadi);tremor, mimika mushaklari trizmi, paresteziya;dezoriyentatsiya, ongni chalkashishi yoki xushdan ketish;nafasni susayishi yoki to‘xtashi;arterial bosimni pasayishi yoki oshishi;yurak o‘tkazuvchanligini buzilishi, aritmiya, sinusli bradikardiya, periferik vazodilatatsiya (qon tomirlarni kengayishi), kollaps;ko‘krakda og‘riq;yurakni to‘xtab qolishi;ko‘ngil aynishi, qusish;siydikni tutib tura olmaslik;tarqalgan eksfoliativ dermatit;angionevrotik shish, anafilaktik shok;kontaktli dermatit (surtilgan joyni giperemiyasi, terida toshma, eshakemi, terini qichishishi) Boshqalar “issiq”, “sovuq” ni xis qilish yoki qo‘l-oyoqlarni uvishishiturg‘un anesteziyaerektil disfunktsiyaxavfli gipertermiyametgemoglobinemiyako‘z oldida narsalarni lip-lip o‘tishi va bir paytda vazokonstriktorlar (qon tomirlarni toraytiruvchi vositalar) bilan yuborilganida taxikardiya kuzatiladi.

o‘ta yuqori sezuvchanlik (shu jumladan boshqa amid guruhi mahalliy anesteziyalovchi preparatlarga yuqori sezuvchanlik)inyektsiya qilish taxmin qilingan joyni infektsiyalanishisinus tugunini kuchsizligi sindromi, bradikardiyao‘tkir va surunkali yurak yetishmovchiligiII-III darajali atrioventikulyar blokadasi (yurak ritmini sun’iy o‘rnatilgan haydovchisi hollardan tashqari), sinoaurikulyar blokadasiVolf-Parkinson-Uayt sindromi, kardiogen shok, yurak qorinchalari ichki o‘tkazuvchanligini buzilishiyopiq burchakli glaukoma (retrobulbar yuborilganda)jigar faoliyatini buzilishiarterial gipotenziyaog‘ir miasteniyatutqanoqqa o‘xshash tirishishlarhomiladorlik va laktatsiya davri12 yoshgacha bolalarda qo‘llash mumkin emas. Shuningdek, anesteziyaning u yoki bu turini o‘tkazish yuzasidan umumiy qo‘llash mumkin bo‘lmagan holatlarini hisobga olish lozim. Agar Sizda yuqorida sanab o‘tilgan kasalliklardan biri bo‘lsa, preparatni qabul qilishdan oldin albatta shifokor bilan maslahatlashing. 1% li lidokain eritmasi erituvchi sifatida ishlatilganida vena ichiga yuborish mumkin emas.

Lidokain va beta-adrenoblokatorlar bir vaqtda qo‘llanganda lidokainning toksik samaralari kuchayishi mumkin. Kardio-depressiv ta’sirini kuchayishi tufayli, lidokainni aymalin, amiodaron, verapamil yoki xinidin bilan birga buyurish ratsional emas. Lidokainni va novokainni birga qo‘llanilishi markaziy nerv tizimini qo‘zg‘alishi, gallyutsinatsiyalarni chaqirishi mumkin. Geksenal yoki tiopental natriy vena ichiga yuborilganda lidokainning ta’siri fonida nafas susayishi yuz berishi mumkin. Lidokain va defeninni birga ehtiyotkorlik bilan qo‘llash kerak, chunki lidokainning rezorbtiv ta’siri kamayishi, shuningdek nohush kardio-depressiv samarasi rivojlanishi mumkin. Monoaminooksidaza ingibitorlarining ta’siri ostida lidokainni mahalliy og‘riqsizlantiruvchi ta’siri kuchayishi mumkin. Monoaminooksidaza ingibitorlarini qabul qilayotgan bemorlarga lidokainni parenteral qo‘llash mumkin emas. Lidokain va polimikisin V bir vaqtda buyurilganida, polimikisinning ta’siri ostida antiaritmik vosita sifatida qo‘llanilayotgan vositaning nerv-mushak o‘tkazuvchanligiga susaytiruvchi ta’siri kuchayishi mumkin, shuning uchun bunday hollarda bemorning nafas faoliyatini nazorat qilish kerak. Lidokainni uxlatuvchi va sedativ vositalar bilan bir vaqtda qo‘llanganda markaziy nerv tizimiga susaytiruvchi ta’siri kuchayishi mumkin. Tsimetidinning ta’siri ostida, lidokain vena ichiga yuborilganida nojo‘ya ta’sirlarni (garanglik, uyquchanlik, bradikardiya va boshqalar) chaqiradi. Majmuaviy davolash zarurati tug‘ilganida lidokainning dozasini kamaytirish kerak. Xlorpromazin, tsimetidin, propranolol, bupivakain, xinidin, dizopiramid, amitriptilin, imipramin, nortriptilin qon zardobida lidokainning kontsentratsiyasini oshiradi. Lidokainni qon zardobidagi darajasini oshishi virusga qarshi vositalar (masalan, amprenavir, atazanavir, darunavir, lopinavir) ta’sirida xam yuz berishi mumkin. Alkogol lidokainning nafas markaziga susaytiruvchi ta’sirini kuchaytiradi.

II-III darajali yurak yetishmovchiligi, og‘ir jigar va/yoki buyrak yetishmovchiligi, gipovolemiya, I-II darajali AV blokadasi, sinusli bradikardiya, arterial gipotenziya, og‘ir miasteniya, tutqanoqqa o‘xshash tirishishlarda (shu jumladan anamnezda bo‘lgan) zarur xavfli gipertermiyaga genetik moyillik, o‘tkir kasalliklarda, holsizlangan bemorlarda, keksa yoshdagi bemorlarda ehtiyotikorlik bilan qo‘llanadi. Preparatni intravazal tushishini oldini olish maqsadida lidokainni kuchli vaskulyarizatsiyalangan (qon tomirlari bilan yaxshi ta’minlangan) to‘qimalarga ehtiyotkorlik bilan yuborish kerak, bunday hollarda lidokain kam dozalarda buyuriladi. Qon tomirlarga boy a’zolarni mahalliy og‘riqsizlantirishda preparatni ehtiyotkorlik bilan yuborish kerak; yuborish vaqtida qon tomir ichiga inyektsiyasidan saqlanish kerak. Suyultirilganda toksikligi kamayadi. Vaskulyarizatsiyalangan to‘qimalarda yuborishda aspiratsion sinovini o‘tkazish tavsiya qilinadi. O‘tkir miokard infarkti bo‘lgan bemorlarga ham preparatni istisnosiz barchaga profilaktik buyurish tavsiya qilinmaydi (lidokainni oddiy profilaktik buyurilishi asistoliyani paydo bo‘lish tez-tezligini oshishi hisobiga, o‘lim xavfini oshirishi mumkin). Lidokain samarasiz bo‘lganida birinchi navbatda gipokaliyemiyani istisno qilish kerak, shoshilinch holatlarda bir nechta keyingi harakatlar mavjud: markaziy nerv tizimi tomonidan nojo‘ya samaralar (tormozlanish, nutqni qiyinlashishi) paydo bo‘lgunigacha dozani ehtiyotkorlik bilan ko‘paytirish, ba’zida IA sinf preparatlarini (prokainamid) birga buyurish; III sinfi preparatlariga (amiodaron, bretiliy tozilat) o‘tish. Glaukomasi bo‘lgan bemorlarga lidokain eritmalarini retrobulbar yuborish ta’qiqlanadi. Transport vositalarini va potentsial xavfli mexanizmlarni boshqarish qobiliyatiga ta’sirini o‘ziga xosligi Davolanish davrida transport vositalarini boshqarishda va diqqatni yuqori jamlash va psixomotor reaktsiyalar tezligini talab etuvchi boshqa potentsial xavfli faoliyat turlari bilan shug‘ullanishda ehtiyotkorlikka rioya qilish kerak. Preparat bolalar ololmaydigan joyda saqlansin va yaroqlilik muddati o‘tgach qo‘llanilmasin.

Quruq, yorug‘likdan himoyalangan joyda, 30oS dan yuqori bo‘lmagan haroratda saqlansin.

Simptomlari: intoksikatsiyaning dastlabki belgilari ­ bosh aylanishi, ko‘ngil aynishi, qusish, eyforiya, yuzning mimik mushaklarini tirishishlari skelet mushaklarining toniko-klonik tirishishlariga o‘tishi bilan, psixomotor qo‘zg‘aluvchanlik, umumiy holsizlik, apnoe, bradikardiya, arterial bosimni pasayishi, kollaps, metgemoglobinemiya. Davolash:  bemor gorizontal xolatda bo‘lishi kerak, kislorod ingalyatsiyasi buyuriladi va 10 mg diazepam  yuboriladi. Skelet mushaklarining tirishishlari yuzaga kelgan hollarda diazepam vena ichiga asta sekin 1% geksobarbital yoki tiopental natriy yuborish orqali bartaraf etiladi. Bradikardiyada ­ M­xolinolitiklar (atropin), vazokonstriktorlar (norepinefrin, fenilefrin) buyuriladi. Dializ samarasiz.

Retsept bo‘yicha

3,5 ml dan 5 ml sig‘imli neytral shisha ampulalar yoki shpritsni to‘ldiruvchisi uchun steril ampulalarda. 5 ampuladan polivinilxlorid plyonka va alyumin folga kontur uyali o‘ramga joylanadi. Har bir ampulaga etiketka qog‘ozdan yoki yozish uchun qog‘ozdan etiketka yopishtiriladi yoki matn to‘g‘ridan­to‘g‘ri ampulaning o‘ziga shisha buyumlar uchun mo‘ljallangan chuqur bosma bo‘yoq bilan yoziladi. 2 kontur uyali o‘ram davlat va rus tillaridagi tasdiqlangan tibbiyotda qo‘llash bo‘yicha yo‘riqnomalari bilan birga karton o‘ramga joylanadi. Kontur uyali o‘ram davlat va rus tillaridagi tasdiqlangan tibbiyotda qo‘llash bo‘yicha yo‘riqnomalari bilan birga (karton o‘ramga joylamay) karton qutiga joylanishiga yo‘l qo‘yiladi.

2 yil.