tiniq rangsiz yoki biroz buyalgan suyuqlik.

Mahalliy og‘riqsizlantiruvchi vosita.

C01BB01

Preparatning 70% jigardan birinchi o‘tishidayoq faolsizlanadi. Organizmda katta hajmdagi suyuqlikda taqsimlanadi. Plazmada terapevtik kontsentratsiyalar 1,5-6 mkg/ml ni tashkil etadi, bundan yuqori kontsentratsiyasi zaharli hisoblanadi. Plazma oqsillari bilan bog‘lanish darajasi 60-80% tashkil etadi. Yo‘ldosh orqali, bosh va orqa miya suyuqligiga oson o‘tadi. Qisqa vaqt ta’sir etadi. Uzoq muddatli infuziyadan keyin yarimchiqarilish davri 90 minutni tashkil qiladi. Jigar kasalliklarida yarimchiqarilish davri 2-3 marta oshishi mumkin. Jigarda gidroliz yo‘li bilan parchalanadi. Metabolitlari ko‘rinishida siydik, o‘t-safro va ko‘krak suti bilan (ona plazmasidagi kontsentratsiyasining 40% gachasi) chiqariladi.

Mahalliy og‘riqsizlantiruvchi vosita sifatida lidokain quyidagi maqsadlar uchun ishlatiladi: apendektomiyada, churrani yo‘qotish va boshqa jarrohlik operatsiyalarida infiltratsion anesteziya uchun; stomatologiyada, qo‘l-oyoqlar xirurgiyasi va boshqalarda o‘tkazuvchan anesteziya uchun; nerv chigillarining blokadasi uchun; kichik chanoq a’zolari va oyoqlardagi va boshqa operatsiyalarida epidural va orqa miya anesteziyasi uchun; oftalmologiya, stomatologiya, urologiya, shuningdek, turli jarrohlik operatsiyalari va muolajalarda, bronxoskopiya va boshqa shilliq qavatlarning terminal anesteziyasi uchun qo‘llanadi. Antiaritmik vosita sifatida lidokain turli genezli mono-va politop qorincha ekstrasistoliyasi va taxikardiyani davolash va oldini olish uchun ishlatiladi, shu jumladan miokard infarktining o‘tkir bosqichida, qorinchalar fibrilyatsiyasini yo‘qotish uchun va qo‘shimcha vosita sifatida yurak defibrilyatsiyasida, yurak katetirizatsiyasi va angiokardiografiyasida va boshqa shu kabi tashxis muolajalarda qo‘llanadi.

Infiltratsion anesteziya uchun 0,5% eritmalari ishlatiladi, ular 2% yoki 10% lidokain eritmasini kerakli miqdordagi natriy xloridining steril fiziologik eritmasi bilan suyultirilib olinadi. Umumiy doza 300 mg dan oshmasligi kerak (600 ml 0,5% eritma). Periferik nervlarning anesteziyasi uchun 1% va 2% eritmalar ishlatiladi; maksimal umumiy doza 400 mg (40 ml 1% eritma yoki 20 ml 2% eritma); nerv chigallarining blokadasi uchun-10-20 ml 1% eritma yoki– 5-10 ml 2% eritma; epidural anesteziya uchun-1% va 2% eritmalar (300 mg dan ko‘p bo‘lmagan lidokain) ishlatiladi. Shilliq qavatlarining terminal anesteziyasi uchun (stomatologiyada, endoskopik tekshiruvlarga tayyorlash va o‘tkazishda) 2 ml 10% lidokain eritmasi ishlatiladi. Preparatning ta’sirini uzaytirish uchun adrenalin gidroxloridning 0,1% eritmasini qo‘shish mumkin (5-10ml preparat eritmasiga 1 tomchidan, ammo eritmaning umumiy miqdoriga 5 tomchidan ko‘p emas). Oftalmologiyada 2% eritmalari ishlatiladi: tekshirishdan yoki xirurgik operatsiyadan oldin ko‘zga shu eritmadan 2 tomchidan 2-3 marta 30-60 sekund interval bilan tomiziladi. Antiaritmik vosita sifatida preparat vena ichiga yuboriladi: boshida oqim bilan (3-4 minut davomida) o‘rta hisobda 80 mg dozada (4 ml 2% eritma), so‘ngra yuborish tomchilab davom ettiriladi: minutiga o‘rta hisobda 2 mg dan 1 ml da 2 mg saqlovchi eritmadan. Odatda bunday eritmani olish uchun 6 ml 2% eritma natriy xloridning steril fiziologik eritmasi bilan 60 ml ga yetkaziladi. Holatga qarab infuziya 24-30 minut davom etishi mumkin. Bir sutkada yuboriladigan 2mg/ml li eritmaning umumiy miqdori 1200 ml dan oshmasligi kerak. Yuborish to‘xtatilganidan so‘ng preparatning ta’siri 1/2-1 soat davom etadi. Shuningdek, avval tomir ichiga oqim bilan (sekin, 3-4 minut davomida) 80 mg (4ml 2% eritma) yuboriladi va bir vaqtning o‘zida mushak ichiga (dumba yoki deltasimon mushak) 400 mg (4 ml 10% eritma) yuboriladi; so‘ngra har 3 soatda mushak ichiga 200-400 mg dan (2-4 ml 10% eritma) yuborilib turiladi.

Preparat odatda yaxshi o‘zlashtiriladi, lekin tez vena ichiga yuborilganida arterial bosimni keskin pasayib ketishi va kollaps rivojlanishi mumkin. Tizimli qo‘llanilganida shuningdek bosh og‘rig‘i, bosh aylanishi, uyquchanlik, bezovtalik, quloqlarda shovqin, til va og‘iz shilliq pardasining uvishishi, ko‘rishning buzilishi, arterial qon bosimini pasayishi, bradikardiya, tirishishli tortilishlar, qaltirash bo‘lishi mumkin.

Volf-Parkinson va Stoks-Adams sindromlarida, keksa yoshdagi bemorlardagi sinus tugunining kuchsizligi sindromida, II-III darajali atrioventrikulyar va intraventrikulyar blokadada, supraventrikulyar aritmiyalarda, yaqqol bradikardiyada, kardiogen shokda, jigar funktsiyasining yaqqol buzilishlarida, preparatga yuqori sezuvchanlikda tizimli qo‘llash mumkin emas.

Preparatning organizmdagi metabolizmida paraaminobenzoy kislotasi hosil bo‘lishi tufayli, u antisulfanilamid ta’sir ko‘rsatmaydi va sulfanilamid preparatlari bilan davolanayotgan bemorlarda qo‘llanishi mumkin. Preparat boshqa antiaritmik vositalar bilan birga qo‘llanganida ularning antiaritmik va zaharli samaralarining qo‘shilishi (kardiodepressiv ta’siri, MNS qo‘zg‘alishi, galyutsinatsiyalar) kuzatilishi mumkin. Tsimetidin, beta-adrenoblokatorlar va MAO ingibitorlari bilan birga qo‘llanganida, preparatning zaharliligi oshadi, bunday qo‘shishning zarurati bo‘lganida uning dozasini kamaytirish kerak.

Jigar funktsiyasi zaiflashgan (masalan, jigar tserrozi) yoki jigarda qon aylanishi susaygan bemorlarda (masalan, yurak yetishmovchiligi va o‘tkir miokard infarktida), gipovolemiyada, shokda, buyrak yetishmovchiligida, shuningdek yoshi 65 dan yuqori bo‘lgan bemorlarda preparatning dozasini 2 marta kamaytirish kerak, qo‘llash davomiyligini ham iloji boricha qisqartirish kerak. Agarda preparatni yuborish bir sutkadan ortiq davom etsa, uning chiqarilishi sekinlashadi, shuning uchun uning dozasini kamaytirish kerak. Preparatning inyektsiyalarida EKG ni to‘xtovsiz yozib turish kerak. Kuzatilishi mumkin bo‘lgan nojo‘ya ta’sirlarini oldini olish maqsadida, parenteral yuborishga mo‘ljallangan qisqa ta’sir qiluvchi barbituratlar, qaltirash, kloniko-tonik tirishishlarni oldini olish uchun benzodiazepin qatori trankvilizatorlari; gipotoniya rivojlangan holda tomir ichiga yuborish uchun simpatomimetik vositalar; bradikardiyada tomir ichiga yuborish uchun atropin (0,5-1,0 mg) tayyor holda bor bo‘lishi kerak. Doza oshirib yuborilgan hollarda yuqorida qayd etilgan simptomlardan tashqari kollaps va MNS ning susayishi rivojlanishi mumkin. Bunday holda yuqorida sanab o‘tilgan preparatlardan tashqari o‘pkaning sun’iy ventilyatsiyasi yoki boshqa jonlantirish tadbirlarini o‘tkazish kerak bo‘ladi. Sinusli bradikardiyasi va to‘liq bo‘lmagan yurak blokadasi bo‘lgan bemorlarda preparatni qo‘llashdan oldin atropin, izoproterenol yoki ritmni elektr yurituvchisi yordamida yurak ritmini tezlashtirish kerak. Aks holda og‘ir aritmiya va to‘liq blokada paydo bo‘lishi mumkin. Preparat bolalar ololmaydigan joyda saqlansin va yaroqlilik muddati o‘tganidan keyin ishlatilmasin.

Quruq, yorug‘likdan himoyalangan joyda, 25°S dan yuqori bo‘lmagan haroratda saqlansin.

Lidokain gidroxloridining nojo‘ya samaralarida va dozasini oshirib yuborilishdagi davolash tadbirlari. Mahalliy anestetikka bosh aylanishi, ko‘ngil aynishi, qusish, eyforiya ko‘rinishidagi toksik reaktsiyalar ko‘rinishidagi kichik belgilari paydo bo‘lganida preparatni keyingi yuborishlari to‘xtatiladi. Patsiyent gorizontal holatda bo‘ladi; kislorodning ingalyatsiyasi tatbi qilinadi va vena ichiga 10 mg seduksen (relanium) yuboriladi. Eritmalarni vena ichiga infuziya qilish uchun tizimi tayyorlanadi. hamma tadbirlar bir vaqtda arterial bosim va pulsning nazorati ostida bajariladi. Tashqi nafasning buzilish darajasiga qarab o‘pkani havo-kislorod aralashmasi bilan nafas apparati niqobi yordamchi yordamchi yoki su’niy ventilyatsiya o‘tkaziladi. Mimik va skelet mushaklarining tirishishlari paydo bo‘lgan hollarda, ular 1% geksenal va tipental natriyni vena ichiga sekin yuborish orqali yo‘qotiladi. Yengil gipotenziya operatsion stolning bosh qismini tushirish va elektrolit eritmalarni infuziya qilish yordamida bartaraf qilinadi. Arterial bosimning yaqqol pasayishini, bradikardiyani quyidagi tadbirlar orqali yo‘qotish mumkin: operatsion stolning bosh qismi tushiriladi va nafas yo‘llarini o‘tkazuvchanligini kuzatiladi; vena ichiga elektrolit eritmalari yoki kolloid plazma o‘rnini bosuvchilar yuboriladi; glyukokortikoidlar (125-25 mg gidrokortizon, 30-60 mg prednizolon); shuningdek vena ichiga 0,1% adrenalin eritmasi 0,025-0,1 mg dozada (1 ml ofitsinal 0,1% adrenalin eritmasi 10 ml natriy xloridining izotonik 0,9% inyektsiya uchun eritmasida suyultiriladi va 1 ml dan kutilgan samaraga erishilgunicha yuboriladi). Keyinchalik adrenalin gidroxloridini arterial bosimni va pulsni nazorati ostida infuzion yuborishga o‘tiladi.  Yaqqol bradikardiyada – atropin yuboriladi.

Retsept bo‘yicha

3,5 yoki 5 ml dan inyektsiya uchun 1%, 2% va 2 ml dan 10% li eritma shisha ampulalarda yoki polipropilendan yoki tibbiy polietilendan ampulalardan. 5 yoki 10 ampuladan kontur uyali o‘ramda. 1 yoki 2 kontur uyali o‘ramlar qo‘llash bo‘yicha yo‘riqnoma bilan qutida yoki 10, 20 yoki 40 ampuladan qo‘llash bo‘yicha yo‘riqnoma bilan karton qutiga joylanadi.

Lidokain gidroxloridi inyektsiya uchun eritma 2% va 10% – 2 yil. Lidokain gidroxloridi inyektsiya uchun eritma 1% – 3 yil.