Tiniq, qizil rangli eritma.

O‘smalarga qarshi antibiotiklar. Antratsiklinlar.

L01DB03

60-150 mg/m2 doza yuborilgandan keyin epirubitsinning farmakokinetikasi to‘g‘ri chiziqli. Plazmadagi klirensi infuziyaning davomiyligi va buyurish usulidan qat’iy nazar o‘zgarmasdan qoladi. 75-90 mg/m2 doza vena ichiga yuborilgandan keyin qon plazmasidagi kontsentratsiyasi yarim chiqarilish davrining o‘rtacha ko‘rsatkichi (T1/2) taxminan 40 soat bilan juda tez birinchi va sekin terminal fazali uch eksponentsial kamayib boruvchi ko‘rinishda ta’riflanadi. Preparat organizm to‘qimalarida tez va tekis taqsimlanadi. Gematoentsefalik to‘siq (GET) orqali kirmaydi. Qon plazmasidagi oqsillar (asosan albuminlar) bilan bog‘lanish darajasi preparatning qondagi kontsentratsiyasiga bog‘liq emas va 77% ni tashkil qiladi. Eritrotsitlarda to‘planadi. Jigarda asosiy metaboliti – epirubitsinol (13-oksiepirubitsin) gacha oksidlanadi, uning qon plazmasidagi kontsentratsiyasi o‘zgarmagan preparatning kontsentratsiyasiga parallel ravishda o‘zgarmaydi. Epirubitsin asosan safro bilan va qisman (10%) – siydik bilan chiqariladi. Umumiy klirensi minutiga 0,9 l ni tashkil qiladi.

Sut bezi rakiYumshoq to‘qimalar sarkomasiTuxumdonlar rakiO‘pkaning mayda xujayrali rakiMe’da rakiMe’da osti bezi rakiQovuqning yuzaki rakiT1 bosqichda papillyar rakni, Ta (2 va 3 faza) bosqichida multifokal papillyar rakni transuretral rezektsiyasidan keyin qaytalanishlarni oldini olishTeri adenokartsinomasiBosh va bo‘yin o‘smalariOsteosarkomaXavfli limfomaLimfagranulematozMiyelom kasalligiLeykozlarda qo‘llanadi.

Antratsinni vena ichiga sekin infuziyasi yoki vena ichiga davomli infuziyasi ko‘rinishida faqat vena ichiga yuborish kerak. Preparat natriy xloridining izotonik eritmasi yoki 5% li dektroza eritmasini vena ichiga oqim bilan infuziyasi vaqtida kanyulaga sekin yuboriladi. Antratsin 3-4 xaftalik davolash kurslari ko‘rinishida buyuriladi. Umumiy kurslik dozani bir marta kursning 1-chi kuni yuboriladi yoki har bir kursning 1-chidan 8-chi kuniga teng taqsimlanadi. Umumiy kurslik dozani 1000 mg/m2 dan oshirmaslik tavsiya etiladi. Standart bir martalik doza 75-90 mg/m2 ni tashkil qiladi. Sut bezi rakini davolaganda preparatni yuqori dozalarda buyurish samarali hisoblanadi: Antratsinni monoterapiya sifatida qo‘llaganda 135 mg/m2 va boshqa preparatlar bilan birga majmuaviy davolangan 120 mg/m2 har 3-4 xaftada buyuriladi. Limfatik tugunlarni shikastlanishi bilan sut bezi rakining boshlang‘ich bosqichini ad’yuvant davolaganda preparatning tavsiya etiladigan dozasi 100 mg/m2 dan 120 mg/m2 gacha o‘zgaradi. Preparatni yuqori dozalarda buyurilgan hollarda nojo‘ya samaralar: miyelosupressiya, ko‘ngil aynishi, qusish va shilliq qavatlarni shikastlanishi rivojlanishi xavfi tufayli sinchkovlik bilan shifokor nazorati tavsiya etiladi. Suyak ko‘migida qon yaratilishini buzilishi bo‘lgan patsiyentlarga yoki Antratsinni o‘smalarga qarshi boshqa preparatlar bilan majmuada buyurilgan hollarda dozani kamaytirish tomonga titrlash tavsiya etiladi. Antratsin jigarda metabolizmga uchraganligi va chiqarilishning asosiy yo‘li gepatobiliar tizimi bo‘lganligi tufayli, jigar faoliyatini buzilishi bo‘lgan patsiyentlarga buyurilganda qonda bilirubinning darajasiga qarab dozalash tartibiga tuzatish kiritish tavsiya etiladi: Bilirubin darajasiTavsiya etiladigan dozalar20-50 mmol/l (1,2-3 mg/dl)Dozaning ½ qismi50 mmol/l dan yuqori (>3 mg/dl)Dozaning ¼ qismi Infuziyaning tezligi venaning diametri va preparatning dozasiga bog‘liq, lekin kamida 3-4 minutni tashkil qilishi kerak. Ekstravazatsiya xavfidan saqlanish maqsadida preparatni bevosita venoz oqimga bosim bilan yuborish tavsiya etilmaydi. Vena yo‘li bo‘ylab qizarish preparatni yuborish tezligini oshirgandan dalolat berishi mumkin.

Qaytuvchan leykopeniya va neytropeniya. Suyak ko‘migida qon yaratilishi faoliyatini susayishi Antratsinning dozasini cheklovchi asosiy toksik omil hisoblanadi. Leykotsitlar va neytrofillarning sonini kamayishi tranzitor xarakterga ega. Miyelosepressiyani maksimal rivojlanishi odatda preparat qabul qilingandan 10-14 kundan keyin erishiladi. Leykotsit va neytrofillar darajasining ko‘rsatkichlarini adekvat tiklanishi 21 kundan keyin kuzatiladi. Shuningdek anemiya rivojlanishi mumkin, uning jadalligi preparatning yig‘indi dozasiga bog‘liq. Yirik radioterapiya o‘tkazgan, suyak ko‘migini o‘smali shikastlanishi yoki jigar faoliyatini buzilishi bo‘lgan patsiyentlar miyelosupressiya yaqqolroq namoyon bo‘ladi.Dozaga bog‘liq kardiotoksiklik (kumulyativ dozalarda). Yuqori dozalarda Antratsin bilan uzoq muddat davolash qaytmas toksik kardiomiopatiya va yurak yetishmovchiligini rivojlanishiga olib kelishi mumkin. Yurak kasalligini erta aniqlash, ko‘ks oralig‘ini radioterapiyasi va boshqa kardiotoksik dori preparatlari bilan o‘tkazilgan yoki o‘tkazilayotgan davolash Antratsinni yurakka toksik ta’siri rivojlanishi ehtimolini oshiradi. Antratsinning toksik ta’siri erta (o‘tkir) va kechki (kechiktirilgan) simptomlar ko‘rinishida namoyon bo‘lishi mumkin: a) toksiklikning erta simptomlari: T tishchasini tekislanishi yoki inversiyasi (asosan, chap ko‘krak uzatmalarida), QRS majmuasi voltajini pasayishi, sistolalar orasidagi intervalni uzayishi, yurakdan otilib chiqayotgan qon xajmini kamayishi yoki xarakterli mikroskopik o‘zgarishlar (biopsiya natijalari bo‘yicha). Yurak yetishmovchiligini oldini olish uchun o‘z vaqtida erta tashhis qo‘yish va profilaktik chora-tadbirlarni o‘tkazish kerak. b) kardiotoksiklikning kechki belgilari yurak yetishmovchiligi simptomlari bilan kardomiopatiyani rivojlanishi bilan xarakterlanadi: taxikardiya, hansirash, o‘pka shishi, gepatomegaliya, astsit, plevra bo‘shlig‘ida suyuqlik to‘planishi va ot dupuri ritmi. Antratsiklinlarni yurakning mushak to‘qimasiga toksik ta’sirining mexanizmi oxirigacha o‘rganilmagan. U erkin radikallarni hosil bo‘lishi va miokardda kardiotoksik metabolitlarni to‘planishi bilan bog‘liq deb taxmin qilinadi. Antratsinning umumiy maksimal tavsiya etiladigan dozasi 1000 mg/m2 ni tashkil etadi (doksorubitsinning maksimal dozasi – 450-550 mg/m2 dan yuqori). Tez-tez: stomatit, gingivit, glossit, faringit, enterit. Shilliq qavatlarni shikastlanishi davolangandan keyin 5-10-chi kuni namoyon bo‘ladi va odatda 10 kundan keyin regressiyaga uchraydi. Shilliq qavatlarda yaralarni paydo bo‘lishi ikkilamchi infektsiyani qo‘shilishi bilan asoratlanishi mumkin.Bo‘lishi mumkin: ko‘ngil aynishi, qusish, diareya, me’da-ichak yo‘llaridan qon ketishi, jigar faoliyatini buzilishi, “jigar” transaminazalarining faolligini oshishi.Urtikar toshma, terini qizarishi, teri va tirnoqlar giperpigmentatsiyasi, fotosensibilizatsiya va nurlanishga sezuvchanlikni oshishi.Yuborish joyida: flebit, tromboflebit va venalarni sklerozga uchrashi, inyektsiya joyida mahalliy og‘riq, ekstravazal yuborilgan hollarda atrof to‘qimalar nekrozi.Alpetsiya (odatda qaytuvchan, davolash tugaganidan 2-3 oydan keyin sochlarni o‘sishi tiklanadi; erkaklarda soch to‘kilishi soqolni o‘sishini to‘xtashi bilan kechadi).Yuborilgandan keyin 1-2 kun davomida siydikni qizil rangga bo‘yalishi.

Epirubitsin va antratsiklin qatoriga mansub boshqa preparatlariga yuqori sezuvchanlikO‘smalarga qarshi boshqa preparatlar yoki radioterapiya avval o‘tkazilgan davolash kurslari oqibatida turg‘un yaqqol miyelosupressiya yoki og‘ir darajadagi stomatitning mavjudligiAntratsiklin antibiotiklarining (doksorubitsin, daunorubitsin) kumulyativ dozalari bilan avvalgi davolashAnamnezida yurak yetishmovchiligiJigar yetishmovchiligiQon neytrofillar darajasi 1500/mm3Homiladorlik va laktatsiya davrida qo‘llash mumkin emas.

Antratsinni o‘smalarga qarshi boshqa vositalar bilan birga majmuaviy ximioterapiyasida preparatlarni bir shpritsda aralashtirishga yo‘l qo‘yilmaydi. Kimyoviy nomutanosibiligi tufayli, Antratsinni geparin bilan bir shpritsda aralashtirish mumkin emas.

Antratsin bilan davolash tsitostatik preparatlarni qo‘llash tajribasiga ega malakali shifokor nazorati ostida olib borilishi kerak. Xususan, preparatning yuqori dozasi bilan davolash bo‘lishi mumkin bo‘lgan asoratlar (chuqur miyelosupressiya) tufayli, sinchkovlik bilan nazorat qilinishi kerak.Antratsin tsitotoksik dori vositasi hisoblanadi, shuning uchun u bilan muomala qilganda ehtiyotkorlikka rioya qilish kerak. Preparat ko‘zlarga tushgan hollarda uni darhol ko‘p miqdordagi suv yoki natriy xloridining izotonik eritmasida yuvish kerak. Preparat teri yoki shilliq qavatlarga tushgan hollarda preparat tekkan joylarni darhol ko‘p miqdordagi sovunli suv yoki natriy bikarbonatining eritmasi bilan yuvish kerak.Antratsinni mushak ichiga yoki teri ostiga yuborish mumkin emas.Antratsinning dozasi davolash sxemasi va majmuaviy davolashning tarkibiga kiruvchi preparatlarga qarab har bir patsiyent uchun shaxsiy ravishda belgilanadi.Davolashni o‘tkazishdan oldin va imkoni boricha davolash vaqtida jigar faoliyatini tekshirish kerak.Preparat bilan davolash davrida qon manzarasini sinchkovlik bilan nazorat qilish kerak.Yurak-qon tomir tizimi (YUQTT) tomonidan nojo‘ya reaktsiyalar rivojlanishi xavfi yuqori bo‘lgan patsiyentlarda tekshiruvlarning noinvaziv usullari yordamida YUQTT faoliyatini monitoring qilish kerak. Yurak faoliyatining holatini baholashning odatdagi usullariga elektrokardiografik (EKG) tekshiruvi va chap qorinchaning qisqaruvchanlik qobiliyatini tekshirish kiradi.Jigar faoliyatini buzilishi bo‘lgan patsiyentlarda Antratsinning dozasi kamaytirilishi kerakPreparatni kamida 3-4 minut davomida yuborish kerak. Antartsinni mayda qon tomirlarga yoki preparatni bir venaga takroran yuborish ekstravazatsiya va venani sklerozga uchrashiga olib kelishi mumkin.Antratsin shilliq qavatlarni shikastlanishini yuqori xavfi bilan nurlanishning salbiy ta’sirini kuchaytirishi mumkin, ayniqsa yuqori dozalar qo‘llanilganda. Davolashni boshlashdan oldin, ayniqsa yuqori dozalarda, bo‘lishi mumkin bo‘lgan xavflarni sinchkovlik bilan oldini olish kerak.Patsiyentlarni preparat yuborilgandan keyin 1-2 kun davomida siydikni qizil rangga bo‘yalishi mumkinligi haqida ogohlantirish kerak.Antratsin o‘sma xujayralarining tez lizisi oqibatida giperurikemiyani kuchaytirishi mumkin. Davolash davrida ximioterapiya boshlangandan keyin qonda siydik kislotasi, kaliy, kaltsiy, fosfatlar va kreatinin darajasini nazorat qilish kerak.Vena ichiga inyektsiya vaqtida ekstravazatsiya atrof to‘qimalarni shikastlashi va yaralar paydo bo‘lishiga olib kelishi mumkin. Inyektsiya joyida achishish va og‘riq hissi preparatni atrofdagi to‘qimalarga tushganligidan dalolat berishi mumkin. Bunday xollarda infuziyani darhol to‘xtatish va boshqa venalarni ishlatib qayta boshlash kerak.Antratsin mutagen va teratogen potentsialga ega, shuning uchun davolash vaqtida erkaklar va ayollar kontratseptsiyaning ishonchli usullaridan foydalanishlari kerak. Avtomobilni boshqarish va potentsial xavfli mexanizmlar bilan ishlash qobiliyatiga ta’siri Davolash davrida diqqatni yuqori jamlash va psixomotor reaktsiyalarning yuqori tezligini talab etuvchi faoliyat turlari bilan shug‘ullanish mumkin emas.

Yorug‘likdan himoyalangan joyda, +2oS dan +8oS gacha haroratda saqlansin. Muzlatilmasin! Bolalar ololmaydigan joyda saqlansin!

Simptomlari: preparatning yuqori dozalarini qo‘llash 24 soat davomida miokardning o‘tkir degeneratsiyasi, kechiktirilgan yurak yetishmovchiligiga olib kelishi mumkin, ular doza oshirib yuborilgandan 6 oydan keyin va 10-14 kun davomida miyelosupressiya rivojlanishi mumkin. Davolash: antibiotiklar, qon, leykotsitar massa, koloniya hosil qiluvchi omil transfuziyasi, simptomatik davolash.

Retsept bo‘yicha

Infuziya uchun kontsentratsiyalangan eritma, 10 mg/5 ml va 50 mg/25 ml flakonda, qo‘llash bo‘yicha yo‘riqnomasi bilan karton qutida.

2 yil O‘ramida ko‘rsatilgan yaroqlilik muddati o‘tgach ishlatilmasin.